Izvorni kôd stranice Akademija

[[File:Archiginnasio-bologna02.png|thumb|[[Univerzitet u Bolonja|Unuverzitet u Bolonji]], [[Italija]], osnovan 1088, je najstarija svjetska akademska institucija koja je u funkciji]]

'''Akademija''' ({{jez-grc|Ἀκαδημία}}) je ustanova srednjeg ili tercijarnog visokog obrazovanja (i općenito istraživačko ili počasno članstvo). Naziv vodi porijeklo od [[Platon]]ove škole [[filozof]]ije, osnovane oko 385. p. n. e, u Akademiji, svetilištu [[Atena|Atene]], boginje mudrosti, sjeverno od [[Atina|Atine]] u [[Grčka|Grčkoj]].

[[Kraljevska španska akademija]] definiše akademiju kao naučno, književno ili umjetničko društvo osnovano s javnim ovlaštenjima kao nastavnu ustanovu, javnu ili privatnu, profesionalne, umjetničke, tehničke ili jednostavno praktične prirode.<ref>{{Cite web |title=Academy |url=https://dle.rae.es/academia |website=Rae |language=Spanish}}</ref>

Akadenija kao pojam može označavati asocijaciju naučnika koji se bave istraživanjima na polju prirodnih [[nauka]], filozofije i [[umjetnost]]i. Na akademijama se studira, istražuje a može se postati i njihov počasni član.

'''Akademik''' je osoba koja radi kao istraživač (često i kao predavač) u visokim obrazovnim institucijama. Akademici su isključivo magistri ili doktori.

Neki [[sociologija|sociolozi]] su odredili podjelu akademija na četiri historijska tipa: antička akademija, rana akademija, akademsko društvo i savremeni univerzitet.

Postoje barem dva modela akademija: [[Evropa|evropski]] model koji se razvijao od [[antika|antičkih]] vremena te onaj u Sjedinjenim Američkim Državama sa začecima u XVIII stoljeću.

Akademije su obično strukturirane prema akademskim disciplinama odnosno naučnim poljima koja izučavaju. Kroz vrijeme, discipline su se mijenjale i njihov broj se povećavao specijaliziranjem, odnosno, istraživanjem sve užih polja.

== Porijeklo ==
=== Prvobitna Akademija ===
{{Glavni|Platonova Akademija}}
[[File:"The School of Athens" by Raffaello Sanzio da Urbino.jpg|thumb|[[Atinska škola]], freska [[Raffaello Santi|Rafaela]] (1509–1510), koja prikazuje kongregaciju filozofa, matematičara i naučnika iz antičke Grčke, uključujući Platona, Aristotela, Pitagoru, Arhimeda i Heraklita]]

Prije nego što je Akademija postala škola, pa čak i prije nego što je [[Kimon]] ogradio svoje područje zidom,<ref name="Thucydides ii:34">[[Thucydides]] ii:34</ref> sadržavala je sveti gaj maslina posvećen [[Atena|Ateni]], boginji mudrosti, izvan gradskih zidina drevne [[Atina|Atine]].<ref name="Thucydides ii:34"/> Arhaično ime lokaliteta bilo je Hekademia, koje je u klasično doba evoluiralo u Akademiju i objašnjeno je, barem početkom 6. vijeka p. n. e, povezivanjem sa atinskim herojem, legendarnim "Akademosom". Mjesto Akademije bilo je sveto za Atinu i druge besmrtnike.

[[Platon]]ovi neposredni nasljednici kao "učenjaka" Akademije bili su [[Speusip]] (347–339 p. n. e.), [[Ksenokrat]] (339–314 p. n. e.), [[Polemon]] (314–269 BC), Krat (c. 269–266 p. n. e.) i [[Arkezilaj]] (cca. 266 p. n. e.) –240 p  n. e.). Kasniji naučnici uključuju [[Lacydes od Cyrene]], [[Karnead]], [[Klitomakus]] i [[Filo od Larise]] ("posljednji nesporni šef Akademije").<ref>''Oxford Classical Dictionary'', 3rd ed. (1996), s.v. "Philon of Larissa."</ref><ref>See the table in [https://books.google.com/books?vid=ISBN0521250285 The Cambridge History of Hellenistic Philosophy] (Cambridge University Press, 1999), pp. 53–54.</ref> Ostali značajni članovi Akademije su bili [[Aristotel]], [[Heraklid Pontijski]], [[Eudoks iz Knida]], [[Filip iz Opunta]], [[Krantor]] i [[Antioh iz Askalona]].

=== Neoplatonska akademija kasne antike ===
Nakon propasti tokom rane rimske okupacije, Akademija je ponovo osnovana<ref>{{cite journal|first = Alan|last = Cameron|jstor = 44696832|title = The last days of the Academy at Athens|journal = Proceedings of the Cambridge Philological Society| volume = 195 (n.s. 15)|date = 1969| issue=15 (195) |pages = 7–29| doi=10.1017/S1750270500030207 | s2cid=163730386 }}</ref> kao nova institucija nekih istaknutih platonista kasne antike koji su sebe nazivali "nasljednicima" ([[dijadosi]], ali Platonovi) i predstavljali se kao neprekinutu tradiciju koja seže do Platona. Međutim, zapravo nije mogao postojati nikakav geografski, institucionalni, ekonomski ili lični kontinuitet sa originalnom Akademijom u novom organizacionom entitetu.<ref name="bechtle">[http://ccat.sas.upenn.edu/bmcr/2000/2000-04-19.html Gerald Bechtle, Bryn Mawr Classical Review of Rainer Thiel, ''Simplikios und das Ende der neuplatonischen Schule in Athen''. Stuttgart, 1999] {{webarchive|url= http://archive.wikiwix.com/cache/20050313013529/http://ccat.sas.upenn.edu/bmcr/2000/2000-04-19.html |date=13. 3. 2005 }} (in English).</ref>

Posljednji "grčki" filozofi oživljene Akademije u 6. vijeku bili su izvučeni iz različitih dijelova helenističkog kulturnog svijeta i sugerišu široki sinkretizam zajedničke kulture (vidi [[koine]]): Pet od sedam akademskih filozofa koje Agatija spominje bili su [[Sirijsko kršćanstvo|sirijski kršćani]] u kulturnom smislu: Hermija i Diogen (obojica iz [[Febicija|Fenicije]]), Isidor iz Gaze, Damaskije iz Sirije, [[Jamblih]] iz Coele-Sirije, a možda čak i [[Simplicije]] iz Kilikije.<ref name="bechtle"/>

Car [[Justinijan I]] prekinuo je finansiranje škole 529. n. e, datum koji se često navodi kao kraj [[Antika|antike]]. Prema jedinom svjedoku, historičaru [[Agatija|Agatiji]], njeni preostali članovi tražili su zaštitu pod vladavinom sasanidskog kralja [[Hozroje I. Anuširvan|Hororja I]] u njegovoj prijestolnici u [[Ktesifon]]u, noseći sa sobom dragocjene svitke književnosti i filozofije, a u manjem stepenu nauke. Nakon što je mirovni sporazum između Perzijskog i Bizantijskog carstva 532. zagarantovao njihovu ličnu sigurnost (rani dokument u historiji [[Sloboda vjere ili uvjerenja|slobode vjeroispovjesti]]), neki članovi našli su utočište u [[paganizam|paganskom]] uporištu [[Harran]]u, blizu [[Edesa|Edese]]. Jedna od posljednjih vodećih ličnosti ove grupe bio je Simplicije, Damaskijev učenik, posljednjeg poglavara atinske škole.

Nagađalo se da Akademija nije potpuno nestala.<ref name="bechtle"/><ref name="sorabji11">Richard Sorabji, (2005), ''The Philosophy of the Commentators, 200–600 AD: Psychology (with Ethics and Religion)'', page 11. Cornell University Press</ref> Nakon izgnanstva, Simplicije (a možda i neki drugi), možda je otputovao u Harran, blizu Edese. Odatle su studenti akademije u egzilu mogli preživjeti do 9. vijeka, dovoljno dugo da olakšaju arapsko oživljavanje neoplatonističke komentatorske tradicije u [[Bagdad]]u.<ref name="sorabji11"/>

== Antičke i srednjovjekovne institucije ==
=== Drevni svijet ===
U staroj Grčkoj, nakon osnivanja prvobitne Akademije, Platonove kolege i učenici razvili su varijacije njegove metode. Arkezilaj, grčki Platonov učenik, osnovao je [[Srednja akademija|Srednju akademiju]]. Karnead, drugi student, osnovao je [[Nova akademija|Novu akademiju]]. Godine 335. p. n. e. Aristotel je usavršio metodu svojim vlastitim teorijama i osnovao Licej u drugoj gimnaziji.

=== Afrika ===
[[Museion]], [[Serapeum u Aleksandriji|Serapeum]] i [[Aleksandrijska biblioteka|Aleksandrijsku biblioteku]] u Egiptu su posjećivali intelektualci iz Afrike, Evrope i Azije koji su proučavali različite aspekte filozofije, jezika i matematike.

[[Univerzitet u Timbuktu]] je bio srednjovjekovni univerzitet u [[Timbuktu]]u, današnjem [[Mali]]ju, koji se sastojao od tri škole: Djinguereberove džamije, džamije Sidi Yahya i džamije Sankore. Tokom svog zenita, univerzitet je imao prosječno oko 25.000 studenata u gradu od oko 100.000 ljudi.

=== Kina ===
U Kini je [[Shun (kineski vođa)|Shun]] osnovao visokoškolsku ustanovu Shang Xiang u Youyu eri prije 21. vijeka p. n. e. Imperijalna centralna akademija u Nanjingu, osnovana 258. godine, bila je rezultat evolucije Shang Xiang-a i postala je prva sveobuhvatna institucija koja kombinuje obrazovanje i istraživanje i podijeljena je na pet fakulteta 470, koji je kasnije postao Univerzitet Nanjing.

U 8. vijeku pojavila se druga vrsta institucija učenja, nazvana Shuyuan, koje su uglavnom bile u privatnom vlasništvu. U drevnim vremenima zabilježene su hiljade Shuyuana. Stepen od njih varirao je od jednog do drugog, a oni napredni Shuyuan kao što su Bailudong Shuyuan i Yuelu Shuyuan<ref>{{Cite web|title=Introduction of Hunan University|url=http://www-en.hnu.edu.cn/About_HNU/Introduction.htm|website=Hunan University}}</ref>  (kasnije su postali Hunan Univerzitet) mogu se klasifikovati kao više institucije učenja.

=== Južna Azija ===
[[Taksila]] ili Takshashila, u drevnoj Indiji, današnjem [[Pakistan]]u, bila je rani centar učenja, u blizini današnjeg [[Islamabad]]a u gradu Taksila. Smatra se jednim od drevnih univerziteta u svijetu. Prema raštrkanim referencama koje su fiksirane tek milenijum kasnije, možda je datirao najmanje iz 5. vijeka p. n. e.<ref>Hartmut Scharfe (2002): ''Education in Ancient India'', Brill Academic Publishers, {{ISBN|90-04-12556-6}}, p. 141: {{blockquote|We have to be extremely cautious in dealing with the literary evidence, because much of the information offered in the secondary literature on Taxila is derived from the Jataka prose that was only fixed in Ceylon several hundred years after the events that it purports to describe, probably some time after Buddhaghosa, i.e. around A.D. 500.}}</ref> Neki naučnici datiraju Takshashilino postojanje u 6. vijek p. n. e.<ref name="Britannica Education">"History of Education", ''Encyclopædia Britannica'', 2007.</ref> The school consisted of several monasteries without large dormitories or lecture halls where the religious instruction was most likely still provided on an individualistic basis.<ref>Hartmut Scharfe (2002): ''Education in Ancient India'', Brill Academic Publishers, {{ISBN|90-04-12556-6}}, p. 141</ref> Škola se sastojala od nekoliko manastira bez velikih konaka ili predavaonica u kojima se vjeronauka najvjerovatnije i dalje odvijala na individualnoj osnovi.<ref name="Marshall 1975 81">{{Cite book| last = Marshall | first = John | author-link = John Marshall (archaeologist) | title = Taxila: Volume I | orig-year = 1951 | year = 1975 | publisher = [[Motilal Banarsidass]] | location = Delhi | page = 81}}</ref> Takshashila je opisana do nekih detalja u kasnijim pričama o Jātaka, napisanim u [[Šri Lanka|Šri Lanki]] oko 5. stoljeća n. e.<ref name="Marshall 1975 81"/>

Postao je istaknuti centar učenja najmanje nekoliko vijekova p. n. e, i nastavio je da privlači studente sve do uništenja grada u 5. vijeku n. e. Takshashila je možda najpoznatija zbog povezanosti s [[Čanakja|Čanakjom]]. Za čuveni traktat Arthashastra (sanskrit za poznavanje ekonomije) od Čanakje se kaže da je napisan u samoj Takshashili. Čanakja (ili Kautilya),<ref>[http://britannica.com/eb/article-9044882 Kautilya]. {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080110120535/http://britannica.com/eb/article-9044882 |date=10. 1. 2008 }}. ''Encyclopædia Britannica''.</ref> car [[Maurijsko Carstvo|Maurijskog Carstv]] [[Čandragupta Maurya]]<ref>Radhakumud Mookerji (1941; 1960; reprint 1989). ''Chandragupta Maurya and His Times'' (p. 17). Motilal Banarsidass Publ. {{ISBN|81-208-0405-8}}.</ref> i [[Ajurveda|ajurvedski]] iscjelitelj [[Čaraka]] studirali su u Taksili.<ref name=Mookerji>Radha Kumud Mookerji (2nd ed. 1951; reprint 1989). ''Ancient Indian Education: Brahmanical and Buddhist'' (pp. 478–489). Motilal Banarsidass Publ. {{ISBN|81-208-0423-6}}.</ref>

Generalno, učenik je ušao u Takshashilu sa šesnaest godina. Vede i Osamnaest umjetnosti, koje su uključivale vještine kao što su strijeličarstvo, lov i znanje o slonovima, predavale su se, pored pravnog fakulteta, medicinske škole i škole vojnih nauka.<ref name=Mookerji/>

[[File:Nalanda University India ruins.jpg|thumb|left|upright=1|Nalanda, drevni centar visokog učenja u Biharu, Indija<ref name="Altekar1965">Altekar, Anant Sadashiv (1965). ''Education in Ancient India'', Sixth, Varanasi: Nand Kishore & Bros.</ref><ref name="New York Times">"[https://www.nytimes.com/2006/12/09/opinion/09garten.html Really Old School]", Garten, Jeffrey E. New York Times, 9 December 2006.</ref> od 427. do 1197.]]

Nalanda je osnovana u 5. vijeku n. e. u Biharu, [[Indija]].<ref name="Altekar1965"/> Osnovan je 427. u sjeveroistočnoj Indiji, nedaleko od današnje južne granice [[Nepal]]a. Preživjela je do 1197. kada su je zauzele, uništile i spalile pljačkaške snage [[Ihtijara Uddina Muhammada bin Bahtijara Hiljija]]. Bio je posvećen budističkim studijama, ali je također obučavao studente iz likovne umjetnosti, medicine, matematike, astronomije, politike i umjetnosti ratovanja.<ref name="New York Times"/>

Centar je imao osam zasebnih kompleksa, 10 hramova, sale za meditaciju, učionice, jezera i parkove. Imao je biblioteku na devet spratova u kojoj su monasi pedantno prepisivali knjige i dokumente kako bi pojedini naučnici imali svoje zbirke. Imao je studentske domove, možda prvi za obrazovnu instituciju, u kojima je boravilo 10.000 studenata u doba vrhunca univerziteta i pružao smještaj za 2.000 profesora.<ref name="Nalanda">{{Cite web |url=http://nalanda.ind.in/index.html |title=Official website of Nalanda University |access-date=12. 5. 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120316100842/http://nalanda.ind.in/index.html |archive-date=16. 3. 2012 |url-status=dead }}</ref> Univerzitet Nalanda privukao je učenike i naučnike iz Koreje, Japana, Kine, Tibeta, Indonezije, Perzije i Turske.

=== Perzija ===
Geografski položaj [[Perzijsko Carstvo|Perzije]] omogućio joj je da apsorbuje kulturne uticaje i ideje sa zapada i istoka. To uključuje širenje grčkog oblika škola u novim helenističkim gradovima izgrađenim u Perziji nakon invazije [[Aleksandar Veliki|Aleksandra Velikog]].<ref name=Lowe />

Pod [[Sasanidsko Carstvo|Sasanidima]], [[sirijski jezik]] je postao važan jezik administracije i intelektualaca, konkurentan [[Grčki jezik|grčkom]]. Nekoliko gradova razvilo je centre visokog obrazovanja u Sasanidskom Carstvu, uključujući Mosul, al-Hira i Harran (poznat po [[Pitagorejski savez|Pitagorejskoj školi]] [[Sabijanci|Sabijanaca]]). Velika škola je bila glavni centar učenja u perzijskoj prijestolnici [[Ktesifon]]u, ali se o njoj malo zna. Možda najpoznatiji centar učenja u Perziji bila je [[Akademija u Gundišapuru]], na kojoj se predavala [[medicina]], [[matematika]], [[astronomija]] i [[logika]]. Akademija je kasnije bila ključna u osnivanju muslimanskog grada [[Bagdad]]a kao centra učenja i poslužila je kao model za prvu muslimansku bolnicu (bimaristan) u [[Damask]]u.<ref name=Lowe>{{cite book |last1=Lowe |first1=Roy |last2=Yasuhara |first2=Yoshihito |title=The Origins of Higher Learning: Knowledge networks and the early development of universities |date=2016 |publisher=Taylor & Francis |isbn=9781317543275 |url=https://books.google.com/books?id=9DolDwAAQBAJ&pg=PA100 |language=en}}</ref>

=== Islamski svijet ===
Osnovan u [[Fes]]u, [[Univerzitet Al-Karaouine]] u 9. vijeku u [[Kairo|Kairu]], [[Univerzitet Al-Azhar]] u 10. vijeku, u [[Mali]]ju, [[Univerzitet Timbuktu]] oko 1100, [[Mustansirija medresa]] u Bagdadu, Irak, osnovana je 1227. kao medresa abasidskog halife al-Mustansira. Njegova biblioteka je imala početnu kolekciju od 80.000 tomova, koju je dao halifa. Vjeruje se da je zbirka narasla na 400.000 tomova.

=== Srednjovjekovna Evropa ===
File:ChiostroPietroMartireNapoli.jpg|thumb|Osnovan 1224. od strane Fridriha II, cara Svetog Rimskog Carstva, Univerzitet u Napulju Federiko II u Italiji je najstarija svjetska akademska institucija koju finansira država a koja kontinuirano djeluje.<ref>{{Cite book |title=Storia d'Italia |date=7. 8. 1981 |publisher=UTET |isbn=88-02-03568-7 |volume=4 |location=Torino |page=122}}</ref><ref>{{cite book|first=Fulvio|last=Delle Donne|title=Storia dello Studium di Napoli in età sveva|publisher=Mario Adda Editore|year=2010|language=it|isbn=978-8880828419|pages=9–10}}</ref>

U Evropi, akademija datira od starih Grka i Rimljana u pretkršćansko doba. Noviji univerziteti su osnovani u 12. i 13. vijeku, a formirala se i evropska akademska institucija. Monasi i sveštenici iselili su se iz manastira u gradove katedrale i druge gradove gde su otvorili prve škole posvećene naprednom učenju.

Najznačajnije od ovih novih škola bile su u [[Bologna|Bologni]] i Salerno|Salernu]], [[Napulj]]u, [[Salamanca|Salamanci]], [[Pariz]]u, [[Oxford]]u i [[Cambridge]])u, dok su druge otvorene širom Evrope.

Sedam slobodnih vještina - [[Trivijum]] (gramatika, retorika i logika) i [[Kvadrivijum]] (aritmetika, geometrija, muzika i astronomija) - bili su kodificirani u kasnoj antici. Ovo je bila osnova nastavnog plana i programa u Evropi sve dok novi arapski tekstovi i Aristotelova djela nisu postali dostupniji u Evropi u 12. vijeku.

Zadržao se čak i nakon nove školarističke škole u Chartresu i enciklopedijskog rada Tome Akvinskog, sve dok humanizam 15. i 16. stoljeća nije otvorio nove studije umjetnosti i nauke.

== Italijanske renesansne akademije ==
Sa [[Neoplatonizam|neoplatonističkim preporodom]] koji je pratio oživljavanje humanističkih studija, akademija je poprimila nove konotacije.

=== Akademije 15. vijeka ===
Tokom [[Italijanska renesansa|firentinske renesanse]], [[Cosimo de' Medici]] se lično zainteresovao za novu Platonovu akademiju koju je odlučio da ponovo uspostavi 1439, usredsređenu na čudesno obećanje mladog [[Marsilio Ficino]]a. Cosimo je bio inspirisan dolaskom [[Gemistos Plethon]]a u inače nedjelotvorno vijeće Firence, koji se činio zadivljujućom figurom firentinskim intelektualcima. Godine 1462. Cosimo je dao Ficinu vilu u Careggiju na korištenje akademiji, smještenu tamo gdje ju je Cosimo mogao vidjeti iz vlastite vile i  posjetiti. Akademija je ostala potpuno neformalna grupa, ali je imala veliki uticaj na renesansni neoplatonizam.

U [[Rim]]u, nakon što je jedinstvo obnovljeno nakon [[Zapadni raskol|zapadnog raskola]], humanistički krugovi, kultivirajući filozofiju i tražeći i dijeleći drevne tekstove, imali su tendenciju da se okupljaju tamo gdje je postojao pristup biblioteci. [[Vatikanska biblioteka]] nije koordinirana sve do 1475. i nikada nije bila katalogizirana niti široko dostupna: nisu svi pape sa zadovoljstvom gledali na skupove intelektualaca bez nadzora. Na čelu ovog pokreta za obnovu u Rimu bio je kardinal [[Bessarion]], čija je kuća od sredine stoljeća bila centar akademije neoplatonske filozofije i raznolike intelektualne kulture. Njegova vrijedna grčka i latinska biblioteka (koja je na kraju zavještana gradu [[Venecija|Veneciji]] nakon što se povukao iz Rima) bila je na raspolaganju akademicima. Besarion se u posljednjim godinama života povukao iz Rima u [[Ravena|Ravenu]], ali je iza sebe ostavio vatrene pristalice klasične filozofije.

Sljedeća generacija humanista bili su hrabriji obožavatelji paganske kulture, posebno u visoko ličnoj akademiji [[Julius Pomponius Laetus|Pomponija Letoa]], sina plemića iz porodice Sanseverino, rođenog u Kalabriji, ali poznatog po svom akademskom imenu, koji je svoju energiju posvetio entuzijastičnom proučavanju klasične antike, i privukao veliki broj učenika i obožavatelja. Bio je obožavatelj ne samo književne i umjetničke forme, već i ideja i duha klasičnog paganstva, zbog čega je izgledao kao osuđivač kršćanstva i neprijatelj Crkve. U njegovoj akademiji svaki je član preuzeo klasično ime. Njegovi glavni članovi bili su humanisti, poput Bessarionovog štićenika [[Giovanni Antonio Campani]] (Campanus), [[Bartolomeo Platina]], papskog bibliotekara i [[Filippo Buonaccorsi]], i mladi posjetitelji koji su se razvijali u akademskom krugu, poput [[Publio Fausto Andrelini]] iz Bologne koji je prenio Novo učenje u Univerzitet u Parizu, na protivljenje njegovog prijatelja Erazma. U svom samopouzdanju, ovi prvi intelektualni neopagani su se politički kompromitirali, u vrijeme kada je Rim bio pun zavjera koje su raspirivali rimski baroni i susjedni prinčevi: [[Pavao II]] (1464–71) naredio je da Pomponio i vođe akademije budu uhapšeni pod optužbom za nevjeru, nemoral i zavjeru protiv Pape. Zatvorenici su tako usrdno molili za milost, i sa takvim iskazima pokajanja, da su bili pomilovani. Letonska akademija je, međutim, propala.<ref>[[Ludwig Pastor]], ''History of the Popes, ii, 2, gives an unsympathetic account.''</ref>

U Napulju, [[Akademija Quattrocento]] koju je osnovao [[Alfons V, kralj Aragonije|Alfons V]] i koju je vodio [[Antonio Beccadelli]] bila je Porticus Antoniana, kasnije poznata kao Accademia Pontaniana, po [[Giovanni Pontano|Giovanni Pontanu]].

=== Književno-estetske akademije 16. vijeka ===
U 16. vijeku u Rimu je došlo do velikog porasta književnih i estetskih akademija, manje-više inspirisanih renesansom, koje su sve dobile, kao što je bio trend, čudna i fantastična imena. Iz različitih izvora saznajemo imena mnogih takvih instituta; po pravilu su ubrzo propadali i nisu ostavljali traga. 1520-ih godina dolazi Accademia degli Intronati, za podsticanje pozorišnih predstava. Postojale su i akademija "Vignaiuoli", ili "Vinogradara" (1530), i Accademia della Virtù (1542), koju je osnovao [[Claudio Tolomei]] pod patronatom kardinala [[Ippolito de' Medici]]. Uslijedila je nova akademija u vrtovima "Orti" ili Farnese. Postojale su i akademije "Intrepidi" (1560), "Animosi" (1576) i "Iluminati" (1598); ovu posljednju, koju je osnovala [[Marchesa Isabella Aldobrandini Pallavicino]]. Polovinom 16. vijeka postojala je i akademija "Notti Vaticane", ili "Vatikanske noći", koju je osnovao Sveti [[Karlo Boromeo]]; "Accademia di Diritto civile e canonico", i još jedan od univerzitetskih naučnika i studenata filozofije (Accademia Eustachiana). Po pravilu su ove akademije, sve veoma slične, bile samo krugovi prijatelja ili klijenata okupljeni oko učenog čoveka ili bogatog mecene, i bile su posvećene književnim zabavama prije nego metodičkom proučavanju. Oni su se ipak uklopili u opštu situaciju i na svoj način bili jedan od elemenata historijskog razvoja. Uprkos svom empirijskom i prolaznom karakteru, oni su pomogli da se održi opće poštovanje za književne i druge studije. Kardinali, prelati i sveštenstvo općenito su bili najskloniji ovom pokretu i pomagali ga pokroviteljstvom i saradnjom.

U Firenci su Medici ponovo preuzeli vodstvo u osnivanju Accademia e Compagnia delle Arti del Disegno 1563, prve od formalno organiziranih umjetničkih akademija koja je postepeno istisnula srednjovjekovne esnafe umjetnika, obično poznate kao Ceh Svetog Luke, kao tijela odgovorna za obuku i često reguliranje umjetnika, promjena sa velikim implikacijama na razvoj umjetnosti, što dovodi do stilova poznatih kao akademska umjetnost. Privatna Accademia degli Incamminati koju su kasnije u 16 vijeku osnovala braća Carracci u Bologni je također bila izuzetno uticajna, a sa Accademia di San Luca u Rimu (osnovana 1593) pomogla je da se potvrdi upotreba termina za ove institucije.

== Akademije 17. i 18. vijeka u Evropi ==
Postepeno su akademije počele da se specijalizuju za određene teme (umjetnost, jezik, nauke) i kraljevi i drugi suvereni su počeli da ih osnivaju i finansiraju (malo republika je imalo akademiju). Uglavnom, od 17. vijeka akademije su se širile širom Evrope.

=== Književno-filozofske akademije ===
U 17. vijeku u Italiji je nastavljena tradicija književno-filozofskih akademija, kao krugova prijatelja koji su se okupljali oko učenih pokrovitelja; "[[Umoristi]]" (1611), "[[Fantastici]]" (1625) i "[[Ordinati]]", koje su osnovali kardinal Dati i Giulio Strozzi. Oko 1700 osnovane su akademije "Infecondi", "Occulti", "Deboli" , "Aboridžini", "Immobili", "Accademia Esquilina" i dr. Tokom 18. stoljeća mnogi italijanski gradovi osnivaju slične filozofske i naučne akademije. U prvoj polovini 19. stoljeća neke od njih postaju nacionalne akademije predunitarne države: akademija Accesi je postala Panomitanska akademija Buon Gusto (Trento); akademija Timidija postala je Kraljevska akademija Mantove; Accademia dei Ricovrati je postala Akademija umjetnosti i nauke Galileiana (Padova); akademija Dissonanti je postala Kraljevska akademija u Modeni, a akademija Oscuri je postala Kraljevska akademija u Lucci.

==Reference ==
{{Refspisak}}

== Bibliografija ==
* A. Leight DeNeef and Craufurd D. Goodwin, eds. ''The Academic's Handbook''. 2nd ed. Durham and London: [[Duke University Press]], 1995.
* Christopher J. Lucas and John W. Murry, Jr. ''New Faculty A practical Guide for Academic Beginners''. New York: Modern Language Association, 1992.
* John A. Goldsmith, John Komlosk and Penny Schine Gold. ''The Chicago Guide to Your Academic Career''. Chicago: University of Chicago Press, 2002.
* William Germano. ''Getting it Published: A Guide for Scholars (And Anyone Else)Serious about Serious Books''. Chicago: University of Chicago Press, 2001.
* Kemp, Roger L. "Town and Gown Relations: A Handbook of Best Practices", McFarland and Company, Inc., Jefferson, North Carolina, US, and London, England, UK (2013).

== Dodatna literatura ==
* Alan Cameron, "The last days of the Academy at Athens", in ''Proceedings of the Cambridge Philological Society'' vol 195 (n.s. 15), 1969, pp 7–29.
* [http://ccat.sas.upenn.edu/bmcr/2000/2000-04-19.html Gerald Bechtle, Bryn Mawr Classical Review of Rainer Thiel, ''Simplikios und das Ende der neuplatonischen Schule in Athen''. Stuttgart, 1999] {{in lang|en}}.
* John Glucker, ''Antiochus and the Late Academy'', Göttingen 1978.
* Francis Haskell and Nicholas Penny, 1981. ''Taste and the Antique: The Lure of Classical Sculpture, 1500–1900'' (New Haven: Yale University Press ({{ISBN|978-0-7864-6399-2}}).

[[Kategorija:Obrazovanje]]