Izvorni kôd stranice Mongoli

{{Infokutija etnička grupa
| grupa         = Mongoli
| slika         = {{image array|perrow = 3
| image1 = YuanEmperorAlbumKhubilaiPortrait.jpg  | caption1 = [[Kublai Khan]]
| image2 = Sukhe-bator.jpg  | caption2 = [[Damdin Sükhbaatar]]
| image3 = YesheDorje.jpg  | caption3 = [[Zanabazar]]
| image4 = YuanEmperorAlbumGenghisPortrait.jpg  | caption4 = [[Džingis Kan]]
| image5 = Genden.jpg  | caption5 = [[Peljidiin Genden]]
}}
| ukupno        = ~10.000.000
| regija1       = {{ZID|Kina}}
| pop1          = ~5.800.000
| ref1          = <ref name="Mongoli u Kini">[http://www.china.org.cn/english/features/EthnicGroups/136937.htm The Mongolian Ethnic Group] (China.org.cn June 21, 2005)</ref>
| regija2       = {{ZID|Mongolija}}
| pop2          = ~2.700.000 	
| ref2          = 
| regija3       = {{ZID|Rusija}}
| pop3          = ~1.000.000 	
| ref3          = 
| jezici        = {{plainlist|
* [[Mongolski jezik|Mongolski]]
* [[Kineski jezik|Kineski]]
* [[Ruski jezik|Ruski]]
}}
| vjera         = [[Tibetanski budizam]], [[Šamanizam]], ([[Islam]])
| vezano        = 
}}

'''Mongoli''' su [[etnička grupa]] koja je nastala u oblasti koja bi danas zauzimala dijelove [[Mongolija|Mongolije]], [[Rusija|Rusije]] i [[Kina|Kine]], također poznata kao [[Unutrašnja Mongolija]]. Danas ima oko 8,5 miliona Mongola koji govore [[mongolski jezik]].

== Historija ==
=== Džingis Kan ===
[[Datoteka:Genghis Khan.jpg|mini|[[Džingis Kan]] (1162–1227).]]

Džingis Kan (1162-1227), također poznat kao Džengiz ili Temudžinili Timućin , bio je mongolski osvajač i osnivač [[Mongolsko carstvo|Mongolskog carstva]], najvećeg kopnenog carstva u historiji.

:''Za više podataka vidi članak [[Džingis Kan]].''

=== Mongolsko carstvo ===
[[Datoteka:Mongol Empire c.1207.png|mini|lijevo|300p|Mongolsko carstvo oko 1207. god.]]
  
Mongolsko carstvo, koje je trajalo od [[1206]]–[[1368]], bilo je najveće carstvo u historiji svijeta koje se protezalo na neprekidnoj kopnenoj površini od nekih 35 miliona km<sup>2</sup>, na kojoj je živjelo preko 100 miliona ljudi. Carstvo je osnovao [[Džingis Kan]], [[1206]], nakon ujedinjavanja mongolskih plemena. Carstvo je obuhvaćalo teritorije koje su se protezale od jugoistočne Azije do srednje Evrope.Tokom svog postojanja, Mongolsko carstvo je olakšalo kulturnu i trgovinsku razmjenu između Istoka, Zapada i Bliskog Istoka.

== Etnička, kulturna i vjerska raznolikost ==
Izraz Mongol, u smislu mongolske vladavine tokom 12. i 13. st., vjerovatno se odnosio na vojnike i zapovjednike sa Bliskog Istoka, Kine, istočne i srednje Evrope, koji su se borili pod zastavom Mongola, mada vjerovatno svi nisu bili etnički Mongoli niti su poticali sa prostora današnje Mongolije. Naziv je je vjerovatno bio više simbolički i podrazumijevao je ogromnu snagu i superiornost za one koji su odavali privrženost Mongolskom carstvu, Džingis Kanu i njegovim nasljednicima,Velikim kanovima. 

Mnogi članovi mongolskog dvora bili su [[hrišćani]] [[Nestorijanci]]. Iako je dvor zvanično bio [[budizam|budistički]], vladajuća politika je bila otvorena prema svim [[religija|vjerama i religijama]], naročito prema [[hrišćanstvo|hrišćanstvu]]. [[1235]], dvor je poslušao [[krstaši|krstaška]] [[kraljevstvo|kraljevstva]] u [[Sirija|Siriji]] da bi napao [[musliman]]ske [[prestonica|prestonice]] [[Bagdad]] i [[Kairo]]. Bagdad je zauzet i opljačkan, [[1258]]; [[Abasidsko carstvo|abasidski]] [[kalif]] je ubijen, dok je hrišćansko stanovništvo sačuvano. Međutim, pri vojnom pohodu na Kairo, [[Mongka Kan]] je umro, [[1259]], dok se dobar dio vojske vratio nazad da bi izabrao novog vođu. Egipatske snage su godinu dana kasnije uzvratile napad, što je označilo krajnji doseg Mongolskog carstva u njegovom napredovanju prema Zapadu.

[[Kublaj Kan]] je naslijedio [[Mongka Kan]]a, prebacujući dvor u [[Beijing]], osnivajući [[Yuan dinastija|Juan dinastiju]], i ponovo pokrećući osvajanje [[Kina|Kine]]. 

Međutim, početkom [[14. vijek]]a, [[Evroazija|evroazijski]] svijet je zahvatila [[kuga]], koja je doprinijela drušveno-političkim neredima i opadanju Mongolskog carstva.

== Vremenski raspored osvajanja ==

Procjene o broju žrtava u mongolskim pohodima:

* [[1200]], Sjeverna i južna Kina &ndash; nepoznato
* [[1215]], Yanjing Kina (današnji [[Beijing]]) &ndash; nepoznato
* [[1221]], [[Nišapur]], [[Persijsko carstvo|Persija]] &ndash; ~1,7 miliona ubijeno u napadu
* 1221, [[Merv]], Persijaa &ndash; ~1,4 miliona ubijeno u napadu
* 1221, Meru Čahdžan, Persija &ndash; ~1,3 miliona ubijeno u napadu
* 1221, Raj, [[Iran]], Persija &ndash; ~1,6 miliona ubijeno u napadu
* [[1236]], Bilär, Bulgarski gradovi, [[Volga]] bulgarska &ndash; 150.000 ili više
* [[1237]]-[[1240]], [[Kijev]] &ndash; polovina stanovništva
* [[1241]], Batu Kan poražava Belu IV Mađarskog ~ 500.000 ljudi
* [[1242]] Mongoli se vraćaju da bi izabrali novog vođu 
* [[1258]], [[Bagdad]] &ndash; ~ 800.000 ljudi

[[Datoteka:Mongols-map.png|mini|desno|300px|Narandžasta linija pokazuje doseg Mongolskog carstva u kasnom [[13. vijek]]u. Crvene površine pokazuju oblasti u kojima su dominirali današnji etnički Mongoli.]]

== Također pogledajte ==
*[[Mongolija]]
*[[Mongolsko carstvo]]

== Reference ==
{{refspisak}}

== Vanjski linkovi ==
* {{Commonscat-inline|Mongol Empire}}

[[Kategorija:Etničke grupe u Aziji]]
[[Kategorija:Mongolski narodi]]