Gweld cod am Eisteddfod Genedlaethol Cymru Ynys Môn 2017

{{Gwybodlen Eisteddfod
|enw=Eisteddfod Genedlaethol Ynys Môn 2017
|delwedd=Cyhoeddi Eist 2017 gwefan swyddogol yr Eist.PNG
|maintdelwedd=300px
|isdeitl=
|rhagflaenydd=Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Fynwy a'r Cyffiniau 2016
|olynydd=Eisteddfod Genedlaethol Cymru Caerdydd 2018
|pennawd=Aelodau o'r Dawns Flodau yn y Cyhoeddi; 26 Mehefin 2016.
|lleoliad=[[Bodedern]]
|cynhaliwyd=4-12 Awst 2017
|archdderwydd=[[Geraint Llifon]]
|cleddyf=[[Robin McBryde|Robin o Fôn]]
|cadeirydd=[[Derec Llwyd Morgan]]
|llywydd=
|cost=
|ymwelwyr=147,498
|coron=[[Gwion Hallam]]
|cadair=[[Osian Rhys Jones]]
|owen=''Neb yn deilwng''
|ellis=Steffan Prys Roberts
|llwyd=Carys Bowen
|roberts=John Ieuan Jones
|burton=Sara Anest Jones
|rhyddiaith=[[Sonia Edwards]]
|thparry=Dan Puw
|drama=Heiddwen Tomos
|tlwseisteddfod=
|dysgyflwy=Emma Chappell
|tlwscerddor=''Neb yn deilwng''
|ysgrob=Sarah Gilford
|medalaurcelf=Cecile Johnson Soliz<ref>{{dyf newyddion|url=https://golwg360.cymru/newyddion/cymru/271858-medal-aur-yr-eisteddfod-i-artist-o-gaerdydd|teitl=Medal Aur yr Eisteddfod i artist o Gaerdydd|cyhoeddwr=Golwg360|dyddiad=5 Awst 2017}}</ref>
|medalaurcrefft=Julia Griffiths Jones
|davies=Rhannwyd rhwng Peter Davies, Peter Finnemore, Pete Telfer a Christine Mills
|ybobl=Julia Griffiths Jones
|artistifanc=Marged Elin Owen
|medalaurpen=Stride Treglown
|ysgpen=Myfyr Jones-Evans
|gwyddoniaeth=[[Deri Tomos]]
|gwefan=
}}
Cynhaliwyd '''Eisteddfod Genedlaethol Ynys Môn 2017''' ger [[Bodedern]], [[Ynys Môn]], ar 4-12 Awst 2017. Cyhoeddwyd yr Eisteddfod ar 26 Mehefin 2016 yn neuadd yr ysgol uwchradd yng [[Caergybi|Nghaergybi]], gyda'r [[Archdderwydd]] [[Geraint Llifon]] wrth y llyw.<ref>[https://eisteddfod.cymru/cannoedd-yn-cyhoeddi-eisteddfod-ynys-m%C3%B4n Gwefan eisteddfod.cymru;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200804060223/https://eisteddfod.cymru/cannoedd-yn-cyhoeddi-eisteddfod-ynys-m%C3%B4n |date=2020-08-04 }} adalwyd 10 Awst 2016.</ref> Roedd yr Eisteddfod yn cynnal prosiect i ddathlu canmlwyddiant [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Penbedw 1917|Eisteddfod y Gadair Ddu]] a gynhaliwyd ym Mhenbedw ym 1917.<ref>[https://eisteddfod.cymru/cynllun-cerdd-hedd-wyn Gwefan eisteddfod.cymru;] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161124172115/https://eisteddfod.cymru/cynllun-cerdd-hedd-wyn |date=2016-11-24 }} adalwyd 10 Awst 2016.</ref> Rhoddwyd targed o £325,000 i'r gronfa leol, a chafwyd record newydd ar y pryd, gan guro cyfanswm 2014 yn Sir Gâr, with i drigolion Môn godi £412,000.<ref>{{dyf gwe|ur̠l=https://www.bbc.co.uk/cymrufyw/40838303|teitl=Cronfa leol Môn yn torri record casglu arian|awdur= |cyhoeddwr=BBC Cymru|dyddiad=5 Awst 2017}}</ref> Am y tro cyntaf, roedd modd gwrando ar gyfeiliannau ar gyfer y darnau gosod ar wefan yr Eisteddfod.<ref>[https://register-of-charities.charitycommission.gov.uk/charity-search?p_p_id=uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet&p_p_lifecycle=2&p_p_state=maximized&p_p_mode=view&p_p_resource_id=%2Faccounts-resource&p_p_cacheability=cacheLevelPage&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_objectiveId=A9185068&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_priv_r_p_mvcRenderCommandName=%2Faccounts-and-annual-returns&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_priv_r_p_organisationNumber=5041201 ADRODDIAD BLYNYDDOL A DATGANIADAU ARIANNOL am y flwyddyn yn gorffen 31 Rhagfyr 2017]</ref>

==Prif gystadlaethau==

=== Y Gadair ===
Enillydd y gadair oedd [[Osian Rhys Jones]] (ffugenw ''Gari''); roedd 12 ymgais a'r dasg oedd llunio awdl ar fwy nag un o'r mesurau traddodiadol, heb fod yn fwy na 250 o linellau o dan y teitl Arwr neu Arwres. Traddodwyd y feirniadaeth gan Peredur Lynch ar ran ei gyd-feirniaid Huw Meirion Edwards ac Emyr Lewis. Dywedodd y beirniaid fod hi'n gystadleuaeth agos a bod tri yn deilwng o'r gadair gyda dau o'r tri beirniad yn ffafrio Gari.

=== Y Goron ===
Enillydd y goron oedd [[Gwion Hallam]] (ffugenw 'elwyn/ annie/ janet/ jiws.') o [[Felinheli]] ger [[Caernarfon]]; roedd 34 wedi cystadlu a'r dasg oedd ysgrifennu pryddest ar y testun 'Trwy Ddrych'. Traddodwyd y feirniadaeth gan [[M. Wynn Thomas]] ar ran ei gyd-feirniaid Glenys Mair Roberts a Gwynne Williams.<ref>{{dyf gwe|url=http://golwg360.cymru/celfyddydau/eisteddfodau/272168-pobol-a-dementian-ysbrydoli-bardd-y-goron|teitl=Pobol â dementia’n ysbrydoli bardd y Goron|cyhoeddwr=Golwg360|dyddiad=7 Awst 2017}}</ref>

=== Gwobr Goffa Daniel Owen ===
Tasg y gystadleuaeth oedd creu nofel heb ei chyhoeddi gyda llinyn storïol cryf, heb fod yn llai na 50,000 o eiriau. Y wobr oedd Medal Goffa Daniel Owen a £5,000, yn rhoddedig gan [[Ann Clwyd]] er cof am ei phriod Owen Roberts, Niwbwrch. Cafwyd 13 o nofelau ond nid oedd yr un ymgais yn haeddu’r wobr yn ôl y beirniaid [[Bethan Gwanas]], [[Caryl Lewis]] a’r diweddar [[Tony Bianchi]].

=== Y Fedal Ryddiaith ===
Enillydd y fedal oedd [[Sonia Edwards]] o [[Llangefni|Langefni]] ddeunaw mlynedd ar ôl iddi ennill y fedal yn [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Ynys Môn 1999]]. Y dasg oedd cyfansoddi cyfrol o ryddiaith greadigol heb fod dros 40,000 o eiriau ar y thema 'Cysgodion' gyda gwobr ariannol o £750 yn ogystal a'r fedal. Derbyniwyd 20 o gyfrolau eleni a traddodwyd y feirniadaeth gan [[Gerwyn Williams]] ar ran ei gyd-feirniaid Francesca Rhydderch a [[Lleucu Roberts]].<ref>{{dyf gwe|url=https://eisteddfod.cymru/ail-fedal-ryddiaith-eisteddfod-ynys-m%C3%B4n-i-sonia-edwards|teitl=Ail Fedal Ryddiaith Eisteddfod Ynys Môn i Sonia Edwards|cyhoeddwr=Eisteddfod Genedlaethol|dyddiad=9 Awst 2017}}</ref>

=== Tlws y Cerddor ===
Y dasg oedd cyfansoddi darn i fand pres yn seiliedig ar y thema seryddiaeth, sêr, planedau a / neu’r gofod, heb fod yn hwy na saith munud.
Cafwyd naw ymgais ond nid oedd neb yn deilwng o'r wobr eleni, yn ôl y beirniaid Geraint Cynan, Branwen Gwyn a Philip Harper.<ref>{{dyf newyddion|url=https://golwg360.cymru/celfyddydau/cerddoriaeth/272488-neb-yn-deilwng-o-dlws-y-cerddor-ym-mhrifwyl-mon|teitl=Neb yn deilwng o Dlws y Cerddor ym mhrifwyl Môn|cyhoeddwr=Golwg360|dyddiad=9 Awst 2017|dyddiadcyrchu=9 Awst 2017}}</ref>

=== Y Fedal Ddrama ===
Enillydd y fedal oedd Heiddwen Tomos, yn wreiddiol o Lanybydder sydd nawr yn byw ym Mhengarreg, am ei drama ''Milwr yn y Meddwl''; roedd 17 o ymgeiswyr a'r dasg oedd ysgrifennu ddrama lwyfan heb unrhyw gyfyngiad o ran hyd. Y beirniaid oedd Siân Summers, Sara Lloyd a Tony Llewelyn Roberts.

==Prosiect Hedd Wyn==
Bu Mari Lloyd Pritchard yn cyd-lyny ac arwain prosiect creadigol oedd yn cynnwys Aled a Dafydd Hughes o'r band [[Cowbois Rhos Botwnnog]] er mwyn cofio aberth y Cymry yn y [[Rhyfel Byd Cyntaf]], gan gydweithio gydag amryw o artistiaid a pherfformwyr er mwyn creu cyfanwaith newydd ym mhafiliwn yr Eisteddfod gan gynnwys cyngerdd Côr yr Eisteddfod. Bydd y bardd Guto Dafydd a [[Grahame Davies]] a'r cyfansoddwr [[Paul Mealor]] o [[Llanelwy|Lanelwy]], Sir Ddinbych hefyd yn rhan o'r prosiect.

=Cyngherddau a cherddoriaeth fyw gyda'r nos=
===Cyngherddau'r Pafilwin===
Nos Wener: A Oes Heddwch? 
Nos Sadwrn: Gwyn Hughes Jones, Steffan Lloyd Owen, Meilir Jones, Llio Evans a Meinir Wyn Roberts. Gydag Iwan Llewelyn-Jones ar y piano ac Ensemble Siambr Rhys Taylor. 
Nos Sul: Cymanfa Ganu Mari Lloyd Pritchard yn arwain, gyda Seindorf Biwmares a'u harweinydd, Gwyn Evans yn cyfeilio. Yr organydd oedd Gres Pritchard. 
Nos Lun : Noson Lawen Ynys Mon. Dilwyn Morgan yn cyflwyno Elin Fflur, Cor Glanaethwy, Eilir Jones, Wil Tân, Trio, Y Tri Trwmpedwr (Gwyn Evans, Gwyn Owen a Cai Isfryn), Bach a Mawr ac Edern. 
Nos Fawrth: Hynna Be 'Di o! Sioe Lwyfan Criw Tudur Owen.
Nos Iau 10 Awst: Gig y Pafiliwn. Huw Stephens yn cyflwyno Yws Gwynedd, Yr Eira, Alys Williams a Mr Phormula gyda Cherddorfa'r Welsh Pops Orchestra.<ref>[https://register-of-charities.charitycommission.gov.uk/charity-search?p_p_id=uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet&p_p_lifecycle=2&p_p_state=maximized&p_p_mode=view&p_p_resource_id=%2Faccounts-resource&p_p_cacheability=cacheLevelPage&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_objectiveId=A9185068&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_priv_r_p_mvcRenderCommandName=%2Faccounts-and-annual-returns&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_priv_r_p_organisationNumber=5041201 ADRODDIAD BLYNYDDOL A DATGANIADAU ARIANNOL am y flwyddyn yn gorffen 31 Rhagfyr 2017]</ref>
===Maes B===
{|class = "wikitable"
!Nos Fercher!!Nos Iau!!Nos Wener!!Nos Sadwrn
|+Gigs Maes B 2017
|[[Candelas]], Ffug, Cpt Smith, [[Chroma]]||[[Bryn Fôn a'r Band]], Fleur de Lys, Calfari, Ffracas||Sŵnami, Yr Eira, Ysgol Sul, Hyll||[[Yws Gwynedd]], [[Y Reu]], [[HMS Morris]], Enillwyr Brwydr y Bandiau
|}


Torrodd Maes B Eisteddfod Ynys Môn sawl record, gyda bron i 13,000 o bobl yn dod i'r ŵyl. Roedd mwy nag erioed hefyd wedi prynu tocynnau ymlaen llaw. Golygodd hyn bu'n rhaid archebu strwythur mwy er mwyn sicrhau bod lle i bawb yn y gigs gyda'r nos. Roedd hi'n ugain mlynedd ers cynnal Maes B am y tro cyntaf yn Eisteddfod 1997 yn Y Bala.<ref>[https://register-of-charities.charitycommission.gov.uk/charity-search?p_p_id=uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet&p_p_lifecycle=2&p_p_state=maximized&p_p_mode=view&p_p_resource_id=%2Faccounts-resource&p_p_cacheability=cacheLevelPage&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_objectiveId=A9185068&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_priv_r_p_mvcRenderCommandName=%2Faccounts-and-annual-returns&_uk_gov_ccew_onereg_charitydetails_web_portlet_CharityDetailsPortlet_priv_r_p_organisationNumber=5041201 ADRODDIAD BLYNYDDOL A DATGANIADAU ARIANNOL am y flwyddyn yn gorffen 31 Rhagfyr 2017]</ref>

==Gweler hefyd==
* [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru]] – hanes yr Eisteddfod Genedlaethol
* [[Eisteddfod Genedlaethol Cymru Môn]] – achlysuron eraill pan gynhaliwyd yr Eisteddfod yn Ynys Môn

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolen allanol==
*[https://eisteddfod.cymru/cyrraedd-aros-newyddion-mwy Gwefan swyddogol yr Eisteddfod]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{Eisteddfod Genedlaethol}}

[[Categori:2017 yng Nghymru]]
[[Categori:Bodedern]]
[[Categori:Eisteddfod Genedlaethol Cymru|Môn 2017]]
[[Categori:Eisteddfodau yn ôl blwyddyn|2017]]
[[Categori:Eisteddfodau yn ôl lleoliad|Môn 2017]]
[[Categori:Ynys Môn]]