Gweld cod am Institut Ramon Llull

{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
[[Delwedd:Josep.Puig.i.Calafalch.Palau.del.Baro.Barcelona.jpg|thumb|chwith|Palau del Baró de Quadras, [[Barcelona]], pencadlys Institut Ramon Llull]]
[[File:Frankfurta librofoiro 2012 Institut Ramon Llull c.JPG|thumb|250px|Stondin Institut Ramon Llull yng [[Gŵyl Lyfrau Frankfurt|Ngŵyl Lyfrau Frankfurt]], 2012]]
Mae '''Institut Ramon Llull''' hefyd '''ILL''' ([[Cymraeg]]: Sefydliad Ramon Llull) yn gonsortiwm sy'n cynnwys y [[Llywodraeth Catalwnia|Generalitat de Catalunya]] (Llywodraeth Catalwnia), y Govern de les Illes Balears (Llywodraeth yr [[Ynysoedd Balearig]]) a'r Ajuntament de Barcelona (Cyngor Dinas Barcelona). Ei ddiben yw hyrwyddo a lledaenu iaith a diwylliant Catalaneg dramor yn ei holl ffurfiau mynegiant.<ref>{{cite web|url=https://www.enciclopedia.cat/gran-enciclopedia-catalana/institut-ramon-llull |publisher=Gran Enciclopédia Catalana|cyrchwyd=11 Mawrth 2023}}</ref> I wneud hyn, mae'r Institut Ramon Llull yn cefnogi cysylltiadau allanol o fewn cwmpas diwylliannol ei aelod sefydliadau.<ref>{{Cite web|url=https://llull.cat/IMAGES_22/estatuts.pdf|title=Estatuts de l'IRL|access-date=23 October 2018|archive-date=23 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181023195904/https://llull.cat/IMAGES_22/estatuts.pdf|url-status=dead}}</ref> Sefydlwyd yn 2002. Enwyd y Sefydliad er anrhydedd i [[Ramon Llull]], athronydd ac awdur o Ynys [[Mallorca]] yn y [[Catalaneg|Gatalaneg]] o'r 13g-14g.

==Hanes==
Creodd y [[Llywodraeth Catalwnia|Generalitat de Catalunya]] a [[Cymuned Ymreolaethol y Balearig]] Institut Ramon Llull (IRL) trwy gytundeb a lofnodwyd ar [[5 Ebrill]] [[2002]], a gyhoeddwyd ym Mhenderfyniad PRE/1128/2002, dyddiedig 30 Ebrill. Yr amcan oedd creu mecanwaith ar gyfer hyrwyddo’r iaith [[Catalaneg|Gatalaneg]], y diwylliant y mae’n ei fynegi a phob cynhyrchiad diwylliannol arall (nid yn unig yn ieithyddol) o Gatalwnia a’r Ynysoedd Balearaidd. Mae hefyd yn fecanwaith ar gyfer atgyfnerthu a chryfhau cysylltiadau rhwng y gwahanol diriogaethau sy'n rhannu'r iaith Gatalaneg. Mae gan yr IRL statws cyfreithiol consortiwm sy'n cynnwys y ddwy weinyddiaeth gyhoeddus a grybwyllwyd uchod. Cyhoeddodd llywodraeth y Wladwriaeth y byddai'n darparu cefnogaeth trwy'r Instituto Cervantes. Crëwyd bwrdd yr IRL ar 3 Mehefin 2002<ref>{{Cite web|url=http://www.vilaweb.cat/noticia/521467/20020603/constitueix-oficialment-patronat-linstitut-ramon-llull.html|title=Es constitueix oficialment el patronat de l'Institut Ramon Llull|website=[[Vilaweb]]|access-date=29 December 2015}}</ref> ac roedd yn cynnwys y 21 deallusol a ganlyn yn cynrychioli iaith, celfyddydau a diwylliant Catalwnia.<ref>{{Cite web|url=http://www.vilaweb.cat/noticia/511299/20040216/joan-maria-pujals-nomenat-director-linstitut-ramon-llull.html|title=Joan Maria Pujals, nomenat director de l'Institut Ramon Llull|website=Vilaweb|access-date=9 November 2015}}</ref>

===Heriau===
Ar ôl buddugoliaeth [[Partido Popular]] ceidwadol asgell dde yn yr etholiadau seneddol rhanbarthol yn yr Ynysoedd Balearig ym mis Mawrth 2003, tynnodd llywodraeth ranbarthol yr Ynysoedd yn ôl o ymwneud â'r athrofa yn 2004. Ar ôl etholiadau 2015 a disodli'r pro-Llywodraeth Sbaen, ymunodd yr Ynysoedd Balearig yn ôl â'r IRL eto yn.<ref>[http://www.ara.cat/cultura/Illes-Balears-reingressara-Ramon-Llull_0_1401460030.html]</ref> Yn 2008, sefydlwyd ''Institut Fundació Ramon Llull'' fel noddwr newydd. Y rhanddeiliaid yw; Lywodraeth Catalwnia, Cyngor Dinas Barcelona, Llywodraeth [[Andorra]], Cyngor Dinas L'Alguer/Alghero (tref Gatalaneg ar ynys [[Sardinia]]) a Chyngor y Département [[Pyrénées-Orientales]] (ardal Gatalaneg o fewn gwladwriaeth [[Ffrainc]] a chlymblaid o fwrdeistrefi o gymuned ymreolaethol [[Valencia (cymuned ymreolaethol)|València]] (sydd yn diriogaeth Gatalaneg ei hiaith, er y gelwid yr iaith Gatalaneg yno yn 'Valencian' gan gefnogwyr Sbaenaidd). Mae pencadlys Fundació Ramon Llull yn [[Andorra]] (nid gwladwriaeth Sbaen na Ffrainc).<ref>[http://www.llull.cat/monografics/fundacio/constituents.cfm]</ref>

==Swyddfeydd==
Mae gan yr IRL swyddfeydd yn ninansoedd [[Berlin]], [[Llundain]], [[Paris]] ac [[Efrog Newydd]].<ref>{{cite web |author=Institut Ramon Llull |url=https://www.llull.cat/english/quisom/oficines_exterior.cfm |title=Foreign offices - Institut Ramon Llull – Catalan Language and culture abroad |access-date=2018-05-25}}</ref>

==Sefydliadau hyrwyddo iaith a diwylliant ryngwladol eraill==
Mae Institut Ramon Llull yn debyg i sawl sefydliad gan genedl wladwriaethau eraill er mwyn hyrwyddo diwylliant, iaith a buddion eu gwledydd. Y Basgwyr (gydag [[Etxepare Euskal Institutua ]]) a'r Catalaniaid (gyda [[Institut Ramon Llull]]) yw'r unig ddau genedl ddi-wladwriaeth sydd â sefydliad mor soffistigedig a strategol. Hyd yma, nid yw Cymru wedi gweld yn dda i sefydlu asiantaeth debyg.

{| class="wikitable"
|
=== Asiantaethau ===
* {{flagicon|DEU}} [[Goethe-Institut]], Yr Almaen
* {{flagicon|AUT}} [[Österreich Institut]], Awstria
* {{baner|Brasil}} [[Instituto Guimarães Rosa]] (cynt Centro Cultural Brasileiro), Brasil
* {{flagicon|CHN}} [[Sefydliad Confucius]], Gweriniaeth Pobl Tsiena
* {{flagicon|COL}} [[Instituto Caro y Cuervo]], Colombia
* {{flagicon|CZE}} [[Česká centra]], Gweriniaeth Tsiec
* {{flagicon|DEN}} [[Dansk Kulturinstitut]], Denmarc 
* {{flagicon|GBR}} [[British Council]], Deyrnas Unedig 
* {{flagicon|EU}} [[European Union National Institutes for Culture]], [[Undeb Ewropeaidd]]
* {{flagicon|FRA}} [[Alliance française]], Ffrainc
* {{flagicon|FRA}} [[Institut français]], Ffrainc
* {{flagicon|FIN}} [[Suomen kulttuuri- ja tiedeinstituutit]], Ffindir
* {{flagicon|GRE}} [[Canolfan yr iaith Roeg]], Gwlad Groeg 
* {{flagicon|GRE}} [[Sefydliad Diwylliant Groeg]], Gwlad Groeg
* {{flagicon|HUN}} [[Balassi Intézet]], Hwngari (1927– )
* {{flagicon|IND}} [[Indian Council for Cultural Relations]], India
* {{flagicon|IRE}} [[Culture Ireland]], Iwerddon
* {{flagicon|ITA}} [[Istituto Italiano di Cultura]], Yr Eidal
* {{flagicon|ITA}} [[Società Dante Alighieri]], Yr Eidal
* {{flagicon|ITA}} [[EMMA for Peace]], Yr Eidal
|
* {{flagicon|EST}} [[Eesti Instituut]], Estonia
* {{flagicon|ISR}} [[Jewish Agency for Israel]], Israel
* {{flagicon|JPN}} [[Sefydliad Japan]], Japan
* {{flagicon|PRK}} [[Korean Friendship Association]], Gogledd Corea
* {{flagicon|Lithuania}} [[Lietuvos kultūros institutas]], Lithwania
* {{flagicon|PHL}} [[Sentro Rizal]], Y Philipinau
* {{flagicon|POL}} [[Instytut Adama Mickiewicza]], Gwlad Pwyl
* {{flagicon|POL}} [[Instytut Polski]], Gwlad Pwyl
* {{flagicon|POR}} [[Instituto Camões]], Portiwgal
* {{flagicon|ROM}} [[Institutul Cultural Român]], Rwmania
* {{baner|Rwsia}} [[Sefydliad Russkiy Mir]], Rwsia
* {{baner|De Corea}} [[Canolfan Diwylliannol Corea]], De Corea
* {{baner|De Corea}} [[Sefydliad Corea]], De Corea
* {{flagicon|SPA}} [[Instituto Cervantes]], Sbaen
* {{flagicon|SWE}} [[Svenska Institutet]], Sweden
* {{flagicon|TUR}} [[Sefydliad Yunus Emre]], Twrci
* {{flagicon|UKR}} [[Sefydliad Wcráin]], Wcráin
* {{flagicon|USA}} [[Bureau of Educational and Cultural Affairs]], Unol Daleithiau

* {{Baner|Catalwnia}} [[Institut Ramon Llull]] - Tiroedd Catalaneg
* {{Baner|Gwlad y Basg}} [[Etxepare Euskal Institutua]] - Gwlad y Basg
|}

==Cyfeiriadau==
{{Cyfeiriadau|2}}

==Dolenni allanol==
* [http://www.llull.cat/ Gwefan swyddogol]
* [https://www.youtube.com/@IRLlull Sianel Institut Ramon Llull] ar [[Youtube]]

{{Rheoli awdurdod}}

[[Categori:Catalaneg]]
[[Categori:Catalwnia]]
[[Categori:Sefydliadau 2002]]
[[Categori:Sefydliadau rhyngwladol]]