Gweld cod am Rhyw a'r gyfraith

{{Rhyw a'r Gyfraith}}
Mae'r erthygl hon yn edrych ar sut y mae [[rhywioldeb dynol|rhywioldeb]] ac [[ymddygiad rhywiol dynol|ymddygiad rhywiol]] yn cysylltu â'r, ac yn cael ei reoli gan, [[cyfraith|gyfreithiau]] dynol.

Yn gyffredinol, penderfyna'r gyfraith weithredoedd sydd naill ai'n cael eu hystyried yn [[camdrin rhywiol|gamdrin rhywiol]], neu ymddygiad yr ystyria llywodraeth gwlad i fod yn amhriodol neu'n groes i gonfensiynnau cymdeithas. Yn ogystal, ystyrir rhai categorïau o ymddygiad yn [[trosedd|droseddau]] hyd yn oed os yw'r bobl sy'n ei wneud wedi cydsynio iddo. O ganlyniad, amrywia rhyw a'r gyfraith o fan i fan.

Gelwir gweithredoedd rhywiol sydd wedi eu gwahardd gan gyfraith gwlad yn "droseddau rhyw".

==Oed cydsynio==
{{prif|Oed cydsynio}}
Er na ymddengys yr ymadrodd '''oed cydsynio''' mewn deddfau cyfreithiol,<ref name="waites">{{Dyf llyfr|last=Waites| first = Matthew|teitl=The Age of Consent: Young People, Sexuality and Citizenship|cyhoeddwr=Palgrave Macmillan|blwyddyn=2005|isbn= 1-4039-2173-3}}</ref> pan yn cyfeirio at weithgarwch rhywiol, mae'r oed cydsynio'n cyfeirio at yr oed ifancaf yr ystyrir person yn gymwys yn gyfreithiol i gydsynio i weithgarwch rhywiol. Ni ddylid cymysgu hyn â'r [[oed y mwyafrif]], neu'r [[oedran priodi]].

Amrywia'r oed cydsynio o awdurdodaeth i awdurdodaeth.<ref name="waites"/> Tuedda'r ystod oedran fod rhwng 16 a 18 years, ond ceir cyfreithiau lle nodir oedrannau rhwng 9 a 21 hefyd. Mewn nifer o awdurdodaethau, dehonglir oed cydsynio i olygu oed meddyliol neu ffrwythiannol.<ref name = "hhriqf">[http://www.kopple-wolf.com/lawyer-attorney-1139001.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130605002946/http://www.kopple-wolf.com/lawyer-attorney-1139001.html |date=2013-06-05 }} [http://www.supremecourt.gov.ph/jurisprudence/1999/apr99/..%5Csyllabi99%5CApril%5C126545_syl.htm]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [http://www.kopple-wolf.com/lawyer-attorney-1139001.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130605002946/http://www.kopple-wolf.com/lawyer-attorney-1139001.html |date=2013-06-05 }} [http://lawphil.net/judjuris/juri1999/apr1999/gr_126545_1999.html] [http://www.supremecourt.gov.ph/jurisprudence/1999/apr99/..%5Csyllabi99%5CApril%5C126545_syl.htm]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> O ganlyniad, gall ddioddefwyr fod o unrhyw oed cronolegol os ydy eu hoed meddyliol o dan yr oed cydsynio.<ref name = "flalje">[http://www.lawskills.com/case/ga/id/41260/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012185027/http://www.lawskills.com/case/ga/id/41260/ |date=2007-10-12 }} [http://www.supremecourt.gov.ph/jurisprudence/1999/apr99/..%5Csyllabi99%5CApril%5C126545_syl.htm]{{Dolen marw|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [http://www.kopple-wolf.com/lawyer-attorney-1139001.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130605002946/http://www.kopple-wolf.com/lawyer-attorney-1139001.html |date=2013-06-05 }} [http://lawphil.net/judjuris/juri1999/apr1999/gr_126545_1999.html] [http://www.lawphil.net/judjuris/juri1998/aug1998/gr_126921_1998.html]</ref>

Mae rhai awdurdodaethau yn gwahardd gweithgarwch rhywiol tu allan i briodas gyfreithiol yn gyfangwbl. Gall yr oed berthnasol amrywio hefyd yn ôl y weithred rywiol, rhyw yr actorion, a chyfyngiadau eraill megis camdriniaeth o bŵer neu sefyllfa. Mae rhai awdurdodaethau'n rhoi ystyriaeth arbennig i blant dan oedran sy'n gwneud gweithredoedd rhywiol a'i gilydd, yn hytrach na gosod un oed pendant.

==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}

==Dolenni allanol==
Esiamplau o gyfreithiau mewn gwledydd gwahanol:
*[http://www.soc.ucsb.edu/sexinfo/category/sex-and-the-law Prifysgol California, Santa Barbara's SexInfo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120226094811/http://www.soc.ucsb.edu/sexinfo/category/sex-and-the-law |date=2012-02-26 }} Sex and the Law
*[http://sexcrimes.typepad.com Blog Troseddau rhyw] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210314164315/http://sexcrimes.typepad.com/ |date=2021-03-14 }}
*[http://caselaw.lp.findlaw.com/cacodes/pen/261-269.html Califfornia]
*[http://laws.justice.gc.ca/en/C-46/40863.html Canada] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060904012224/http://laws.justice.gc.ca/en/C-46/40863.html |date=2006-09-04 }}

{{Rhyw}}

[[Categori:Cyfraith rywiol| ]]
[[Categori:Cyfraith yn ôl pwnc|Rhywiol]]
[[Categori:Rhywioldeb a chymdeithas]]