Vidi fonton por Hinda Oceano

{{Informkesto maro
| nomo = Hinda Oceano
| dosiero = Indian Ocean bathymetry srtm.png
| priskribo1 = Hinda Oceano.
| priskribo2 = Hinda Oceano.
| maks-profundeco = 7.209
| larĝeco =
| longeco =
| areo = 73556000
| superigo = [[Monda Oceano]]
| najbaro = [[Atlantika Oceano]] <br /> [[Suda Oceano]]
| subigo =
| kontinento = [[Azio]] <br /> [[Afriko]] <br /> [[Aŭstralio]] <br /> [[Antarktio]]
| ŝtato = {{Barato}} <br /> {{Sud-Afriko}} <br /> {{Indonezio}} <br /> {{Kenjo}} <br /> {{Mozambiko}} <br /> {{Madagaskaro}} <br /> {{Tanzanio}} <br /> {{Irano}} <br /> {{Pakistano}} <br /> {{Bangladeŝo}} <br /> {{Birmo}} <br /> {{Tajlando}} <br /> {{Aŭstralio}} <br /> {{Jemeno}} <br /> {{Omano}} <br /> {{Ĝibutio}} <br /> {{Komoroj}} <br /> {{Maŭricio}} <br /> {{Sejŝeloj}} <br /> {{Maldivoj}} <br /> {{Srilanko}} <br /> {{Orienta Timoro}}
| noto =
| alfluanto =
| regiono-ISO=XI
| zomo = 2
| kesteroj  = 
{{Informkesto geografiaĵo|maro
|subŝablono    = jes
|priskribo de bildo=
|regiono-ISO   = XI
|mapo lokumilo = iso
|mapo1 lokumilo = 
|latitudo      = {{#invoke:Wikidata|claim|P625|parameter=latitude}}
|longitudo     = {{#invoke:Wikidata|claim|P625|parameter=longitude}}
|zomo          = 2
|mapligilo     = ne
}}
}}

La '''Hinda Oceano''' estas [[oceano]] inter [[Afriko]], [[Barato]] kaj [[Aŭstralio]]. Kun areo de 74,9 milionoj da [[km²]] ĝi estas la tria plej granda inter la kvin oceanoj. Ĝia volumeno estas ĉirkaŭ 291,9 milionoj da [[km³]]. Ĝi kovras proksimume 20% el la [[akvo]]surfaco de la [[Tero]].<ref name="Rasul">{{Citaĵo el libro|url=http://books.google.com/?id=2pMOAAAAQAAJ&pg=PA33|titolo=The Indian Ocean and the Superpowers|persona nomo=Rais, Rasul Bux|jaro=1986|eldoninto=Routledge|ISBN=0-7099-4241-9}}</ref> Ĝin limigas [[Azio]] — inklude [[Barato]]n aŭ laŭ iama nomo [[Hindio]], laŭ kies nomo la oceano estas nomigita<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.etymonline.com/index.php?search=indian+ocean&searchmode=none|titolo=Online Etymology Dictionary|alirdato=18a de Januaro 2011|familia nomo=Harper|persona nomo=Douglas|verko=Online Etymology Dictionary}}</ref><ref>{{Citaĵo el libro|url=http://books.google.com/books?id=pTR2AAAAMAAJ+|titolo=Indo-American Relations: Foreign Policy Orientations and Perspectives of P.V. Narasimha Rao and Bill Clinton|aŭtoro=Mathur, Anand|jaro=2003|eldoninto=Scientific Publishers (India)|citaĵo=India occupies the central position in the Indian Ocean region that is why the Ocean was named after India|ISBN=978-81-7233-336-2|paĝo=138}}</ref><ref>{{Citaĵo el libro|url=http://books.google.com/books?id=_P4MAAAAIAAJ|titolo=Politics of the Indian Ocean Region: The Balances of Power|aŭtoro=Váli, F. A.|jaro=1976|eldoninto=Free Press|ISBN=978-0-02-933080-7|paĝo=25}}</ref><ref>{{Citaĵo el libro|url=http://books.google.com/books?id=wUzKCZxvNQoC&pg=SA12-PA251|titolo=Geography Of India For Civil Ser Exam|aŭtoro=Hussain|eldoninto=Tata McGraw-Hill Education|ISBN=978-0-07-066772-3|paĝoj=12–251; ''"INDIA AND THE GEO-POLITICS OF THE INDIAN OCEAN"''(16–33)}}</ref>— norde, okcidente de [[Afriko]], oriente de [[Aŭstralio]], kaj sude de la [[Suda Oceano]] (aŭ, depende de la difino, de [[Antarkto]]).<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/indian%20ocean|titolo='Indian Ocean' — Merriam-Webster Dictionary Online|alirdato=2012-07-07|citaĵo=ocean E of Africa, S of Asia, W of Australia, & N of Antarctica area ab 28,350,500 square miles (73,427,795 square kilometers)}}</ref>

Laŭ interkonsento la Hindan Oceanon kaj [[Atlantiko]]n disigas la [[longitudo]] de [[Kabo Aguljas]] (20°E), la Hindan kaj la [[Pacifiko|Pacifikan Oceanon]] la longitudo de la kabo sudokcidenta de [[Tasmanio]] (meridiano 146°55' oriente),<ref>[http://www.iho.shom.fr/publicat/free/files/S23_1953.pdf ''Limits of Oceans and Seas''] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20091007114205/http://www.iho.shom.fr/publicat/free/files/S23_1953.pdf |date=2009-10-07 }}. [[International Hydrographic Organization]] Special Publication No. 23, 1953.</ref> la Hindan kaj la [[Suda Oceano|Sudan Oceanon]] la 60-a suda paralelo.

La plej norda etendiĝo de la Hinda Oceano estas proksimume la 30-a paralelo norde en la [[Persa Golfo]]. La oceano estas preskaŭ 10,000&nbsp;km larĝa ĉe la sudaj pintoj de Afriko kaj Aŭstralio, kaj ties areo estas laŭ alia fonto 73,556,000&nbsp;km²,<ref>[http://www.enchantedlearning.com/subjects/ocean/ Earth's Oceans]. EnchantedLearning.com. Konsultita la 2013-07-16.</ref> enkalkulante la areojn de la [[Ruĝa Maro]] kaj de la [[Persa Golfo]]. Krom ties kerno, la Hinda Oceano havas kelkajn grandajn marĝenajn aŭ regionajn marojn kiel la [[Araba Maro]], la [[Lakediva Maro]], la Somalia Maro, la [[Golfo de Bengalo]], kaj la [[Andamana Maro]].

La volumeno de la Hinda Oceano estas kalkulita je proksimume 292,131,000&nbsp;km³.<ref name="Bibliography">{{Citaĵo el libro|url=http://books.google.com/?id=ujoRAAAAYAAJ&q=292,131,000+cubic+kilometers&dq=292,131,000+cubic+kilometers|titolo=Indian Ocean: Bibliography|familia nomo=Donald W. Gotthold|persona nomo=Julia J. Gotthold|jaro=1988|eldoninto=Clio Press|ISBN=1-85109-034-7}}</ref> Estas malgrandaj insuloj ĉe la kontinentaj bordoj. [[Insula lando|Insulaj landoj]] ene de la oceano estas [[Madagaskaro]] ([[listo de insuloj laŭ areo|la kvara plej granda insulo en la mondo]]), [[Barejno]], [[Komoroj]], [[Maldivoj]], [[Maŭricio]], [[Sejŝeloj]] kaj [[Srilanko]]. La arkipelago de [[Indonezio]] kaj la insula lando [[Orienta Timoro]] bordas la oceanon oriente.

== Etimologio ==
[[Dosiero:Resized-inu-afrmap-4004357-recto-master.png|maldekstre|eta|Mapo de 1747 de Afriko en kiu la Hinda Oceano estas referencata kiel Orienta Oceano.]]
La Hinda Oceano estis konata per sia nuna nomo ekde almenaŭ 1515, kiam la latina formo ''Oceanus Orientalis Indicus'' ("Hinda Orienta Oceano") estis atestita, nomita el Hindio, kiu eniras en ĝi. Ĝi estis pli frue konata kiel ''Orienta Oceano'', termino kiu estis ankoraŭ uzata dum la mezo de la 18a jarcento (vidu mapon), opozicie al la ''Okcidenta Oceano'' ([[Atlantika Oceano|Atlantiko]]) antaŭ la [[Pacifika Oceano|Pacifiko]] estis supozita.<ref name=HarperIndianOcean>{{cite web |url=https://www.etymonline.com/word/Indian%20Ocean |title=Indian Ocean |last=Harper |first=Douglas |website=[[Online Etymology Dictionary]] |accessdate=18a de januaro 2011}}</ref>

Male, ĉinaj esploristoj en la Hinda Oceano, dum la 15a jarcento, nomis ĝin '''Okcidentaj Oceanoj'''.<ref>{{Harvnb|Hui|2010|loc=Abstract}}</ref> La oceano estis konata kiel '''Hindua Oceano''' kaj la '''Hinda Oceano''' en variaj lingvoj.

Pro la [[Antikva Grekio|antikvgreka]] [[geografio]] la regiono de la Hinda Oceano konata de la grekoj estis nomita Eritrea Maro.<ref name="Periplus">{{Cite book
 | author = Anonymous | translator-last = Schoff | translator-first = Wilfred Harvey
 | title = Periplus of the Erythraean Sea
 | year = 1912| title-link = s:Periplus of the Erythraean Sea }}</ref>

Relative nova koncepto de "Hindoceana Mondo" kaj klopodoj reverki ties historion rezultis en novaj proponitaj nomoj, kiel 'Azia Maro' kaj 'Afrikazia Maro'.<ref name="Prange-2008-p1382">{{Harvnb|Prange|2008|loc=Fluid Borders: Encompassing the Ocean, pp. 1382–1385}}</ref>

== Geografio ==
=== Etendo kaj grando ===
[[Dosiero:Indian Ocean - en IHO.png|eta|upright=1.4|La Hinda Oceano, laŭ la ''[[The World Factbook]]'' de la [[Central Intelligence Agency|CIA]] <ref>{{cite web |title= Indian Ocean |work= [[The World Factbook]] |publisher= [[Central Intelligence Agency]] |url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xo.html |accessdate= 27a de novembro 2010 |titolo= Arkivita kopio |alirdato= 2014-06-25 |arkivurl= https://web.archive.org/web/20140509220851/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xo.html |arkivdato= 2014-05-09 }} {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20140509220851/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xo.html |date=2014-05-09 }}</ref> (blua areo), kaj kiel difinita fare de IHO (nigra linio - sen kalkuli marĝenajn akvokorpojn).]]
La limoj de la Hinda Oceano, kiel limigitaj de la [[Internacia Hidrografia Organizo]] en 1953 inkludis la [[Suda Oceano|Sudan Oceanon]] sed ne la marĝenajn marojn laŭlonge de la norda bordo, sed en 2000 la IHO dislimigis la Sudan Oceanon aparte, kio separigis la akvon sude de 60°S el la Hinda Oceano sed inkludis la nordajn marĝenajn marojn.
<ref>{{Harvnb|IHO 1953}}</ref><ref name="IHO-2002">{{Harvnb|IHO 2002}}</ref> Sude, la Hinda Oceano estas limigita de la [[Atlantika Oceano]] fare de la 20° orienta [[meridiano]], iom sude de [[Kabo Aguljas]], kaj de la [[Pacifika Oceano]] de la meridiano de 146°49'E, iom sude el la plej suda puknto de [[Tasmanio]]. La plej nordorienta etendo de la Hinda Oceano (inkludante la marĝenajn marojn) estas proksimume 30° norde en la [[Persa Golfo]].<ref name="IHO-2002" /><!-- Fig. 1, p. 5-2 -->

La Hinda Oceano kovras 70 560 000&nbsp;km², inkludante la [[Ruĝa Maro|Ruĝan Maron]] kaj la Persan Golfon sed ekskludante la Sudan Oceanon, aŭ 19.5% el la tutmondaj oceanoj; ties volumo estas 264 000 000&nbsp;km³ aŭ 19.8% el la volumo de la tutmondaj oceanoj; ĝi havas averaĝan profundon de 3741 m kaj maksimuman profundon de 7906 m.<ref name="NOAA-volume" >Eakins, B.W.; Sharman, G.F. (2010). [www.ngdc.noaa.gov/mgg/global/etopo1_ocean_volumes.html "Volumes of the World's Oceans from ETOPO1".] Boulder, CO: NOAA National Geophysical Data Center. Alirita la 25an de julio 2015.</ref>

La tuto de la Hinda Oceano estas en la [[Orienta Hemisfero]] kaj en la centro de la Orienta Hemisfero, la 90a orienta meridiano, pasas tra la Naŭdeka Orienta Kresto.

=== Marbordo kaj bretoj ===
Kontraste al Atlantiko kaj Pacifiko, la Hinda Oceano estas fermita de gravaj teramasoj kaj arkipelagoj en tri flankoj kaj ne etendas el poluso al poluso kaj similas al engolfita oceano. Ĝi estas centrita sur la Hindia Duoninsulo kaj kvankam tiu subkontinento ludis gravan rolon en ties historio, la Hinda Oceano estis iam kosmopolita areo interliganta diversajn regionojn per plinovigoj, komerco kaj religio ekde frue en la homa historio.<ref name="Prange-2008-p1382" />

Aŭstralio, Indonezio kaj Barato estas la tri landoj kun la plej longaj marbordoj kaj [[Ekonomia ekskluda zono|ekonomiaj ekskludaj zonoj]]. La kontinenta bretaro formas ĝis 15% de la Hinda Oceano. Pli ol du mil milionoj da personoj loĝas en landoj bordantaj al la Hinda Oceano, kompare kun 1.7 mil milionoj por la Atlantiko kaj 2.7 mil milionoj por la Pacifiko (kelkaj landoj bordas al pli ol unu oceano).<ref name="KeeIrv-2005" >Keesing, J.; Irvine, T. (2005). [http://nopr.niscair.res.in/bitstream/123456789/1539/1/IJMS%2034(1)%2011-26.pdf "Coastal biodiversity in the Indian Ocean: The known, the unknown" (PDF).] Indian Journal of Marine Sciences. 34 (1): 11–26. Alirita la 23an de aŭgusto 2020. Introduction, p. 11–12; Table 1, p. 12.</ref>

=== Riveroj ===
[[Dosiero:Zambezi River Delta.jpg|eta|300px|maldekstre|Vido de la delto de Zambezi elfluanta al la Hinda Oceano el la spaco.<ref>{{Cite web|url=http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=82361|title=Zambezi River Delta : Image of the Day|date=29a de aŭgusto 2013|website=earthobservatory.nasa.gov}}</ref>]]
La [[akvokolekta areo]] de la Hinda Oceano kovras 21 100 000&nbsp;km², virtuale identa al tiu de la Pacifika Oceano kaj duono de tiu de la Atlantika baseno, aŭ 30% de ties oceana surfaco (kompare kun 15% por la Pacifiko). La Hindoceana akvokolekta baseno estas dividata en ĉirkaŭ 800 unuopaj basenoj, duono el tiuj kiuj iras al Pacifiko, el kio 50% estas en Azio, 30% en Afriko, kaj 20% en Aŭstralazio. La riveroj de la Hinda Oceano estas pli mallongaj averaĝe (740&nbsp;km) ol tiuj de la aliaj gravaj oceanoj. La plej grandaj riveroj estas (ordo 5 laŭ Strahler) [[Zambezi]], [[Gango]]-[[Bramaputro]], [[Induso]], [[Juba (rivero)|Juba]], kaj [[Murray (rivero)|Murray]] kaj (ordo 4) [[Ŝatt al-Arab]], Ŭadi Ad Daŭasir (forsekigita riversistemo en la Arabia Duoninsulo) kaj [[Limpopo]].<ref>{{Harvnb|Vörösmarty|Fekete|Meybeck|Lammers|2000|loc=Drainage basin area of each ocean, pp. 609–616; Table 5, p 614; Reconciling Continental and Oceanic Perspectives, pp. 616–617}}</ref>

=== Geologio ===
[[Dosiero:Carlsberg.svg|eta|Batimetria mapo de Centrhindia Dorso.]]
La afrika, hinda, kaj antarkta krustaj [[Platotektoniko|platoj]] konverĝas en la Hinda Oceano ĉe la Rodrigesa Triobla Kuniĝejo. Iliajn ligojn markas branĉoj de la [[Mezoceana dorso|mez-oceana kresto]], kiuj formas inversan Y, kie la tigo iras suden de la limo de la kontinenta deklivo proksime de [[Mumbajo]], [[Barato]]. La orientajn, okcidentajn, kaj sudajn basenojn tiel formitajn subdividas krestoj en pli malgrandajn basenojn.

La kontinentaj deklivoj de la oceano estas mallarĝaj, averaĝe 200 kilometrojn (125 mejl.) larĝaj. Escepto estas la okcidenta marbordo de Aŭstralio, kie la bretlarĝo superas 1,000 kilometrojn (600 mejl.). La meza profundo de la oceano estas 3,890&nbsp;m (12,762&nbsp;ft). Ĝia plej profunda punkto estas Diamantina Deep en la profundejo Diamantina, 8,047&nbsp;m (26,401&nbsp;ft) profunda; oni foje konsideras ankaŭ la profundejon Sunda, je profundo de 7,258-7,725 m (23,812-25,344&nbsp;ft).<ref>[http://seawifs.gsfc.nasa.gov/OCEAN_PLANET/HTML/oceanography_geography_Indian.html Indian Ocean Geography], excerpted from: The World Factbook 1994, Central Intelligence Agency</ref> Norde de 50° suda latitudo, 86% de la ĉefbaseno estas kovritaj per pelagaj sedimentoj, el kiuj pli ol duono estas globigerina ŝlimo. La ceteraj 14% estas tavoligitaj per bukloŝtofgenaj sedimentoj. Glacieja eksterenlavo dominas la ekstremajn sudajn latitudojn.

=== Marĝenaj maroj ===
Laŭlonge de la orienbta marbordo de Afriko, la [[Mozambika kanalo]] separas [[Madagaskaro]]n el la kontinenta Afriko, dum la [[Maro de Zanj]] estas norde de Madagaskaro.

Ĉe la norda marbordo de la [[Araba Maro]], la [[Golfo de Adeno]] estas konektita al la [[Ruĝa Maro]] pere de la markolo [[Bab-el-Mandeb]]. En la [[Adena Golfo]], la Golfo de Tadjura estas en [[Ĝibutio]] kaj la Guardafui Kanalo separas la insulon [[Sokotoro]] el la [[Korno de Afriko]]. La norda pinto de la [[Ruĝa Maro]] finas en la [[Akaba Golfo]] kaj en la [[Sueza Kanalo]]. La Hindan Oceanon artefarite ligas al la [[Mediteranea Maro]] la [[Sueza Kanalo]], kiu estas alirebla ekde la Ruĝa Maro. La [[Araba Maro]] estas konektita al la [[Persa Golfo]] pere de la [[Golfo de Omano]] kaj de la [[Hormuza Markolo]]. En la Persa Golfo, la Golfo de Barejno separas [[Kataro]]n el la Araba Duoninsulo. La ĉefaj markolaj punktoj estas [[Bab al-Mandab]], la [[Lomboka Markolo]] kaj la Palka Markolo.

Laŭlonge de la okcidenta marbordo de Barato, la [[Kutĉ-Golfo]] kaj la [[Golfo de Ĥambato]] estas en Guĝarato en la norda pinto dum la [[Lakadiva Golfo]] separas la [[Maldivoj]]n el la suda pinto de Barato. La [[Bengala Golfo]] estas ĉe la orienta marbordo de Barato. La [[Golfo de Mannar]] kaj la [[Palka Markolo]] separas [[Srilanko]]n el Barato, dum [[Rama Setu]] separas ambaŭ. La [[Andamana maro]] estas inter la Bengala Golfo kaj la [[Andamanaj Insuloj]].

En Indonezio, la tiel nomata Indonezia Marvojo estas komponita de la markoloj [[Malaka Markolo|Malaka]], [[Sunda Markolo|Sunda]] kaj la [[Toresa Markolo|Toresa]]. La [[Karpentaria Golfo]] estas ĉe la aŭstralia norda marbordo dum la [[Granda Aŭstralia Golfego]] konstituas grandan parton de ties suda marbordo.

== Insuloj ==
[[Dosiero:Indonesia (orthographic projection).svg|eta|dekstra|250px|Plej granda nombro de insuloj estas en la arkipelago de Indonezio, nome centrokcidenta limo de la Hinda Oceano]]
[[Dosiero:Indianocean.PNG|eta|maldekstra|150px|Mapo de la Hinda Oceano]]
[[Dosiero:Indian Ocean surface.jpg|eta|maldekstra|150px|Reliefmapo de la Hinda Oceano]]

En la Hinda Oceano troviĝas jenaj sendependaj [[insulo|insul]]-[[ŝtato]]j:
* [[Indonezio]]
* [[Komoroj]]
* [[Madagaskaro]] aŭ [[Malagasio]], nome la plej granda insulo ene de la Hinda Oceano, proksima al Afriko sed kun evidentaj konektoj al azia deveno.
* [[Maldivoj]]
* [[Maŭricio]]
* [[Sejŝeloj]]
* [[Srilanko]]

Dependaj [[insulo]]j inter aliaj estas:
* [[Andamanoj]], [[Nikobaroj]] ([[Barato]])
* [[Diego Garcia]] ([[Britio]])
* [[Kristnaskinsulo]] ([[Aŭstralio]])
* [[Kokosinsuloj]] ([[Aŭstralio]])
* [[Maskarenoj]] ([[Francio]] kaj [[Maŭricio]])
* [[Majoto]] ([[Francio]])
* [[Pembo]] ([[Tanzanio]])
* [[Reunio]] ([[Francio]])
* [[Rodriges (insulo)|Rodrigeso]] ([[Maŭricio]])
* [[Zanzibaro]] ([[Tanzanio]])

== Biologio ==
[[Dosiero:CSIRO ScienceImage 3012 Dolphin.jpg|eta|250px|Delfeno ĉe Okcidenta Aŭstralio.]]
[[Dosiero:Maldives Surgeonfish, Acanthurus leucosternon.jpg|eta|250px|Fiŝaro de [[Acanthurus leucosternon|Blankgorĝaj kirurgofiŝoj]] ĉe Maldivoj estas ekzemplo de ekzota faŭno de varmaj partoj de Hindia Oceano.]]
[[Dosiero:Vagues et manchots à l'assaut de la plage.jpg|eta|250px|[[Reĝa pingveno|Reĝaj pingvenoj]] surteriĝantaj en la [[Krozetoj|Krozeta Arkipelago]] apud Antarkto, kio altiras kelkajn malmultajn turistojn.]]
[[Dosiero:Coelacanth1.JPG|eta|250px|La celakanto (tie modelo el Oksfordo), kvankam formortinta dum milionoj da jaroj, estis remalkovritaj en la 20a jarcento. La hindoceana specio estas blua dum la indonezia specio estas bruna.]]

Inter tropikaj oceanoj, okcidenta Hinda Oceano estas hejmo de unu el la plimultiĝo de plej grandaj koncentroj de [[fitoplanktono]] en somero, pro fortaj ventoj [[musono|musonaj]]. Tiuj musonaj ventoj rezultas en forta marborda kaj malfermoceana [[Suprenfluo|suprenfluado]], kio enmetas nutraĵojn en la supraj zonoj kie sufiĉa lumo estas disponebla por fotosintezo kaj produktado de fitoplanktono. Tiu fitoplanktona plimultiĝo subtenas la maran ekosistemon, kiel la bazo de la mara nutroĉeno, kaj finfine la pli grandajn fiŝospeciojn. La Hinda Oceano havas la duan plej grandan kvanton de la plej ekonomie valoran kaptadon de [[tinuso]].<ref>{{Harvnb|FAO 2016}}</ref> Tiu estas fiŝo de granda kaj kreskanta gravon por la bordaj landoj ĉu por enlanda konsumado ĉu por eksportado. Fiŝkaptaj ŝiparoj el Rusio, Japanio, Sud-Koreio, kaj Tajvano ekspluatas la Hindan Oceanon, ĉefe por [[salikoko]]j kaj tinuso.<ref name="CIAWFB-2018" >[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xo.html "Oceans: Indian Ocean".] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20140509220851/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xo.html |date=2014-05-09 }} CIA – The World Factbook. 2015. Alirita la 23an de aŭgusto 2020.</ref>

Esplorado indikas, ke pliiĝantaj oceanaj temperaturoj ludas gravan rolon sur la mara ekosistemo. Studo pri la fitoplanktonaj ŝanĝoj en la Hinda Oceano indikas malpliigon de ĝis 20% en la marplanktono en la Hinda Oceano, dum la pasintaj ses jardekoj. Ankaŭ la indicoj de fiŝkaptado de tinuso malpliiĝis je 50–90% dum la pasinta duonjarcento, ĉefe pro pliiĝanta [[industria fiŝkaptado]], kun la oceana plivarmiĝo aldonante plian streson al la fiŝospecioj.<ref>{{Harvnb|Roxy|2016|loc=Discussion, pp. 831–832}}</ref>

Endanĝeritaj kaj vundeblaj marmamuloj kaj testudoj:<ref>{{Citaĵo el la reto|url=https://www.iucnredlist.org/search?redListCategory=en|titolo=IUCN Red List|alirdato=8a de julio 2019|eldoninto=[[IUCN]]}}. Serĉu parametrojn: Mammalia/Testudines, EN/VU, Indian Ocean Antarctic/Eastern/Western</ref>

{| class="wikitable"
|-
 ! Nomo || Distribuo || Tendenco
|-
 ! colspan="3" | Endanĝeritaj
|-
 | [[Aŭstralia marleono]]<br />(''Neophoca cinerea'') || Sudokcidenta Aŭstralio || Malpliiĝanta
|-
 | [[Blua baleno]]<br />(''Balaenoptera musculus'') || Tutmonda || Pliiĝanta
|-
 | [[Boreala baleno]]<br />(''Balaenoptera borealis'') || Tutmonda || Pliiĝanta
|-
 | [[Kurtkapa orcelo]]<br />(''Orcaella brevirostris'') || Sudorienta Azio || Malpliiĝanta
|-
 | [[Plumba delfeno]]<br />(''Sousa plumbea'') || Okcidenta Hinda Oceano || Malpliiĝanta
|-
 | [[Kelonio]]<br />(''Chelonia mydas'') || Tutmonda || Malpliiĝanta
|-
 ! colspan="3" | Vundeblaj
|-
 | [[Dugongo]]<br />(''Dugong dugon'') || Ekvatoraj Hinda Oceano kaj Pacifiko || Malpliiĝanta
|-
 | [[Kaĉaloto]]<br />(''Physeter macrocephalus'') || Tutmonda || Nekonata
|-
 | [[Balenoptero]]<br />(''Balaenoptera physalus'') || Tutmonda || Pliiĝanta
|-
 | [[Aŭstralia orcelo]]<br />(''Orcaella heinsohni'') || Norda Aŭstralio, Nov-Gvineo || Malpliiĝanta
|-
 | [[Ĉina ĝibodelfeno]]<br />(''Sousa chinensis'') || Sudorienta Azio || Malpliiĝanta
|-
 | [[Nigra foceno]]<br />(''Neophocaena phocaenoides'') || Norda Hinda Oceano, Sudorienta Azio || Malpliiĝanta
|-
 | [[Sahula delfeno]]<br />(''Sousa sahulensis'') || Norda Aŭstralio, Nov-Gvineo || Malpliiĝanta
|-
 | [[Leda martestudo]]<br />(''Dermochelys coriacea'') || Tutmonda || Malpliiĝanta
|-
 | [[Oliveca martestudo]]<br />(''Lepidochelys olivacea'') || Tutmonda || Malpliiĝanta
|-
 | [[Kareto]]<br />(''Caretta caretta'') || Tutmonda || Malpliiĝanta
|}
Ĉirkaŭ 80% de la Hinda Oceano estas malferma oceano kaj inkludas naŭ grandajn [[mara ekosistemo|marajn ekosistemojn]]: nome Aguljas Marfluo, Somaliborda Marfluo, [[Ruĝa Maro]], [[Araba Maro]], [[Golfo de Bengalo]], [[Golfo de Tajlando]], Okcidentcentra Aŭstralia Breto, Nordokcidenta Aŭstralia Breto kaj Sudokcidenta Aŭstralia Breto. Koralrifoj kovras ĉirkaŭ 200 000&nbsp;km². La marbordoj de la Hinda Oceano inkludas strandojn kaj intertajdajn zonojn kiuj kovras 3000&nbsp;km² kaj 246 pli grandajn [[estuaro]]jn. [[Suprenfluo|Suprenfluaj]] areoj estas malgrandaj sed gravaj. La salegaj [[salproduktejo]]j de Barato kovras 5000–10000&nbsp;km² kaj specioj adaptitaj al tia medio, kiel ''[[Sala artemio|Artemia salina]]'' kaj ''Dunaliella salina'', estas gravaj por la birdovivo.<ref>{{Harvnb|Wafar|Venkataraman|Ingole|Khan|2011|loc=Marine ecosystems of the IO}}</ref>

[[Dosiero:Padadita Beach, Waingapu 18.jpg|eta|250px|maldekstre|Mangrovoj (kiel tiuj de Orienta Nusa Tenggara, Indonezio) estas la nuraj tropikaj al subtropikaj arbaroj adaptitaj por marborda medio. El sia origino en la marbordoj de la Hind-Malajzia regiono ili estis atingintaj tutmondan distribudon.]]

Koralrifoj, marherbejoj, kaj mangrovejoj estas la plej produktivaj ekosistemoj de la Hinda Oceano&nbsp;— marbordaj areoj produktas 20 tunojn por kvadrata kilometro da fiŝoj. Tiuj areoj, tamen, estas iom post iom urbigitaj fare de populacio ofte superanta kelkajn milojn da loĝantoj por kvadrata kilometro kaj la fiŝkaptaj teknikoj estas pli kaj pli efektivaj kaj ofte detruaj trans elteneblaj niveloj dum la pliiĝo en marsurfaca temperaturo pliigas la koralan blankigadon.<ref>{{Harvnb|Lindén|Souter|2005|loc=Foreword, pp. 5–6}}</ref>

[[Mangrovo]]j kovras 80 984&nbsp;km² en la hindoceana regiono, aŭ preskaŭ duonon el la mangrova habitato de la tuta mondo, el kio 42 500&nbsp;km² estas en Indonezio, aŭ 50% el la mangrovoj de la tuta Hinda Oceano. Mangrovoj originiĝis en la hindoceana regiono kaj adaptiĝis al tre ampleksa gamo de habitatoj ses ankaŭ suferas pro granda [[habitatoperdo]].<ref>{{Harvnb|Kathiresan|Rajendran|2005|loc=Introduction; Mangrove habitat, pp. 104–105}}</ref>

En 2016 ses novaj animalaj specioj estis identigitaj en [[Hidroterma fonto|hidrotermaj fontoj]] de la Sudokcidenta Hindia Dorso: nome unu krabo, du helikoj, unu patelo, kaj du [[poliketoj]].<ref>{{Citaĵo el novaĵo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-38305989|titolo=New marine life found in deep sea vents|alirdato=15a de decembro 2016|dato=15a de decembro 2016|verkaĵo=BBC News}}</ref>

La Okcidenta celakanto estis malkovrita en la Hinda Oceano ĉe Sudafriko en la 1930-aj jaroj kaj fine de la 1990-aj jaroj alia specio, nome Indonezia celakanto, estis malkovrita ĉe [[Sulaveso]], Indonezio. Plej nuntempaj celakantoj estis trovitaj en Komoroj. Kvankam ambaŭ specioj reprezentas ordon de [[Sarkopterigoj|lobnaĝilaj fiŝoj]] konataj el Frua Devonio (de antaŭ 410 milionoj da jaroj) kaj kvankam formortintaj antaŭ 66 milionoj da jaroj, ili estas morfologie distingaj el siaj Devoniaj prauloj. Laŭlonge de tiuj milionoj da jaroj, celakantoj evoluis al loĝado en diversaj medioj&nbsp;— pulmoj adaptitaj al neprofundaj, saletaj akvoj evoluis al brnakoj adaptitaj al profundaj marakvoj.<ref>{{Harvnb|Cupello|Clément|Meunier|Herbin|2019|loc=Introduction, p. 29}}</ref>

== Biodiverseco ==
El 36 [[Biodiverseco-riĉaĵejo|riĉejoj]] de la [[Tero]] naŭ (aŭ 25%) estas sur la bordoj de la Hinda Oceano.
[[Dosiero:MAP Maputaland-Pondoland-Albany.png|eta|La [[Maputalanda-pondolanda-albena biodiverseco-riĉaĵejo|Maputaland-Pondoland-Albena biodiverseca riĉejo]] (MPA) estas la plej sudokcidenta ekoregiono de la Hinda Oceano.]]
* [[Madagaskaro]] kaj la insuloj de la okcidento de la Hinda Oceano ([[Komoroj]], [[Reunio]], [[Maŭricio]], [[Rodriges]], [[Sejŝeloj]], kaj [[Sokotoro]]), inkludas 13,000 (11,600 endemiajn) speciojn de plantoj; 313 (183) birdoj; reptilioj 381 (367); 164 (97) nesalakvaj fiŝoj; 250 (249) amfibioj; kaj 200 (192) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12">{{Harvnb|Mittermeier|Turner|Larsen|Brooks|2011|loc=Table 1.2, pp. 12–13}}</ref>
La origino de tiu diverseco estis studita; la rompo de [[Gondvano]] povas klarigi vikariecon pli aĝa ol 100 milionoj da jaroj, sed la diverseco en pli junaj, pli malgrandaj insuloj devis esti postulinta cenozoikan disigon el la bordoj de la Hinda Oceano al la insuloj. "Inversa koloniigo", el insuloj al kontinentoj, ŝajne okazis pli ĵuse; la [[ĥameleono]]j, por ekzemplo, unue diversiĝis el Madagaskaro kaj poste koloniigis Afrikon. Kelkaj specioj de la insuloj de la Hinda Oceano estas lernolibraj kazoj de evoluciaj procezoj; nome la [[sterkoskarabo]]j, [[taggeko]]j, kaj [[lemuro]]j estas ĉiuj ekzemploj de [[adapta radiado]]. Multaj ostoj (250 ostoj por kvadrata metro) de ĵus formortintaj vertebruloj estis trovitaj en la marĉo Mare aux Songes en Maŭricio, inklude ostojn de la birdo [[Dodo]] (''Raphus cucullatus'') kaj de la testudego ''Cylindraspis''. Analizo de tiuj restaĵoj sugestas, ke la procezo de aridigo ekis en sudokcidenta Hinda Oceano antaŭ ĉirkaŭ 4,000 jaroj.<ref>{{Harvnb|Rijsdijk|Hume|Bunnik|Florens|2009|loc=Abstract}}</ref>
* [[Maputalanda-pondolanda-albena biodiverseco-riĉaĵejo|Maputaland-Pondoland-Albena biodiverseca riĉejo]] (MPA); 8,100 (1,900 endemiaj) specioj de plantoj; 541 (0) birdoj; 205 (36) reptilioj; 73 (20) nesalakvaj fiŝoj; 73 (11) amfibioj; kaj 197 (3) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12" />
Mamulega faŭno iam disvastigita en MPA estis kondukita al preskaŭ formorto komence de la 20a jarcento. Kelkaj specioj estis sukcese rekuperitaj ekde tiam — nome la populacio de [[blanka rinocero]] (''Ceratotherium simum simum'') pliiĝis el malpli ol 20 individuoj en 1895 al pli ol 17,000 en 2013. Aliaj specioj estas ankoraŭ dependaj el beril-protektitaj areoj kaj el administraciaj programoj, kiel por la [[nigra rinocero]] (''Diceros bicornis minor''), la [[makul-likaono]] (''Lycaon pictus''), la [[gepardo]] (''Acynonix junatus''), la [[elefanto]] (''Loxodonta africana''), kaj la [[leono]] (''Panthera leo'').<ref>{{Harvnb|Di Minin|Hunter|Balme|Smith|2013|loc="The Maputaland-Pondoland-Albany biodiversity hotspot is internationally recognized&hellip;""}}</ref>
[[Dosiero:Horn of Africa hotspot MAP.png|eta|250px|maldekstre|Biodiverseca riĉejo Korno de Afriko.]]
* [[Orientafrikaj marbordaj arbaroj]]; 4,000 (1,750 endemiaj) plantospecioj; 636 (12) birdoj; 250 (54) reptilioj; 219 (32) nesalakvaj fiŝoj; 95 (10) amfibioj; kaj 236 (7) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12" />
Tiu biodiverseca riĉejo (kaj samnomaj ekoregiono kaj "Endemibirda Areo") estas zono de malgrandaj arbaraj areoj, ofte kun unika ensemblo de specioj ene de ĉiu el ili, situa en 200&nbsp;km el la marbordo kaj kovranta totalan areon de ĉirkaŭ 6200&nbsp;km². Ĝi enhavas marbordajn insulojn, kiel Zanzibaro kaj Pemba unuflanke, kaj Mafia.<ref>{{Harvnb|WWF-EARPO|2006|loc=The unique coastal forests of eastern Africa, p. 3}}</ref>
* [[Korno de Afriko]]; 5,000 (2,750 endemiaj) plantospecioj; 704 (25) birdoj; 284 (93) reptilioj; 100 (10) nesalakvaj fiŝoj; 30 (6) amfibioj; kaj 189 (18) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12" />
Tiu areo, unu ela nuraj du riĉejo kiuj estas tute aridaj, inkludas la [[Etiopaj Altaĵoj|Etiopajn Altaĵojn]], la [[Orientafrika Rifto|Orientafrikan Riftovalon]], la insulojn de [[Sokotra]], same kiel la kelkajn malgrandajn insulojn de areoj de la Ruĝa Maroj kaj areojn de la sudo de la Araba Duoninsulo. Endemiaj kaj minacataj mamuloj de tiu zono estas la [[amodorko]] (''Ammodorcas clarkei'') kaj la [[Spekea gazelo]] (''Gazella spekei''); la Somalia [[Afrika sovaĝa azeno|sovaĝa azeno]] (''Equus africanus somaliensis'') kaj la [[hamadria paviano]] (''Papio hamadryas''). Ĝi enhavas ankaŭ multajn reptiliojn.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=https://www.cepf.net/our-work/biodiversity-hotspots/horn-africa|titolo=Horn of Africa|alirdato=18a de aŭgusto 2019|eldoninto=Critical Ecosystem Partnership Fund, CEPF}}</ref>
En Somalio, nome centro de riĉejo de 1 500 000&nbsp;km², la pejzaĝo estas dominata de decidua arbustaro de [[Acacia]]-[[Commiphora]], sed ĝi inkludas ankaŭ la Ĝeheban nukson (''Cordeauxia edulus'') kaj speciojn malkovritajn pli ĵuse kiel la Somalia [[ciklameno]] (''Cyclamen somalense''), la nura ciklameno ekster la regiono de la Mediteraneo. La [[Somalia kardelo]] (''Carduelis johannis'') estas endemia birdo trovebla nur en norda Somalio. Nestabila politika reĝimo kaj malriĉeco rezultis en tropaŝtado kiu okazigis unu el la plej degraditaj biodiversejoj kie restas nur ĉirkaŭ 5 % el la origina habitato.<ref>{{Harvnb|Ullah|Gadain|2016|loc=Importance of biodiversity, pp. 17–19; Biodiversity of Somalia, pp.25–26}}</ref>
* La [[Okcidentaj Ghatoj]]–[[Srilanko]]; 5,916 (3,049 endemiaj) plantospecioj; 457 (35) birdoj; 265 (176) reptilioj; 191 (139) nesalakvaj fiŝoj; 204 (156) amfibioj; kaj 143 (27) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12" />
Enhavante la okcidentan marbordon de Barato kaj Srilankon, ĝis antaŭ ĉirkaŭ 10,000 jaroj terkolo estis konektinta Srilankon al la Hinda Subkontinento, pro kio tiu regiono kunhavas komunan komunumon de specioj.<ref>{{Harvnb|Bossuyt|Meegaskumbura|Beenaerts|Gower|2004}}</ref>
[[Dosiero:MAP IndoBurma.png|eta|280px|Situo de la biodiversecejo [[Indo-Burma]] (Andamanoj estas [[Cirklo|encirkligitaj]]).]]

* [[Indo-Burma]]; 13.500 (7,000 endemiaj) plantospecioj; 1,277 (73) birdoj; 518 (204) reptilioj; 1,262 (553) nesalakvaj fiŝoj; 328 (193) amfibioj; kaj 401 (100) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12" />
Indo-Burma enhavas serion de montaroj, kvin el la plej grandaj riversistemoj de Azio, kaj ampleksan gamon de habitatoj. Tiu regiono havas longan kaj kompleksan geologian historion, kaj longaj periodoj de altaj marniveloj kaj de glaciigo izoligis ekosistemojn kaj tiel helpis altan gradon de endemiiĝo kaj [[speciiĝo]]. Tiu regiono inkludas du centrojn de endemioj: nome la [[Anama Montaro]] kaj la nordaj altaj teroj de la Ĉin-Vjetnama landlimo.<ref>{{Harvnb|CEPF 2012: ''Indo-Burma''|loc=Geography, Climate, and History, p. 30}}</ref>
Kelkaj diversaj [[Flaŭra regno|flaŭraj regionoj]], nome la Hinda, Malajzia, Ĉin-Himalaja, kaj Hindoĉina regionoj, kuniĝas unike en Indo-Burma zono kaj tiu biodiversejo enhavas ĉirkaŭkalkulite 15,000–25,000 speciojn de vaskulplantoj, multaj el ili endemiaj.<ref>{{Harvnb|CEPF 2012: ''Indo-Burma''|loc=Species Diversity and Endemism, p. 36}}</ref>
* [[Sunda Lando]]; 25,000 (15,000 endemiaj) plantospecioj; 771 (146) birdoj; 449 (244) reptilioj; 950 (350) nesalakvaj fiŝoj; 258 (210) amfibioj; kaj 397 (219) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12" />
Sundalando enhavas 17,000 insulojn el kiuj Borneo kaj Sumatro estas la plej grandajt. Endanĝeritaj mamuloj tie estas la [[Bornea orangutano|Bornea]] kaj la [[Sumatra orangutano]]j, la [[nazulo]], kaj la [[Java rinocero|Java]] kaj la [[Sumatra rinocero]]j.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=https://www.cepf.net/our-work/biodiversity-hotspots/sundaland|titolo=Sundaland: About this hotspot|alirdato=1a de septembro 2019|eldoninto=Critical Ecosystem Partnership Fund, CEPF}}</ref>
* [[Wallacea]]; 10,000 (1,500 endemiaj) plantospecioj; 650 (265) birdoj; 222 (99) reptilioj; 250 (50) nesalakvaj fiŝoj; 49 (33) amfibioj; kaj 244 (144) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12" />
* [[Sudokcident-aŭstraliaj arbaroj kaj arbustaroj|Sudokcidenta Aŭstralio]]; 5,571 (2,948 endemiaj) plantospecioj; 285 (10) birdoj; 177 (27) reptilioj; 20 (10) nesalakvaj fiŝoj; 32 (22) amfibioj; kaj 55 (13) mamuloj.<ref name="Mitter-2011-p12" />
Etende el Shark Bay ĝis Israelite Bay kaj izolata per la arida [[Nularba Ebenaĵo]], la plej sudokcidenta angulo de Aŭstralio estas flaŭra regiono kun stabila klimato en kiu unu el la plej granda flaŭra biodiverseco de la mondo kaj 80% fa endemioj estis evoluintaj. El junio al septembro okazas eksplodo de koloroj kaj la Naturflora Festivalo en [[Perth]] en septembro altiras pli ol duono de milionoj da vizitantoj.<ref>{{Harvnb|Ryan|2009}}</ref>

== Ekologio ==
Pro la izoliteco kiun dum [[jarcento]]j kaj [[jarmilo]]j ĝuis aŭ suferis kelkaj insuloj de la Hinda Oceano en ili disvolviĝis specifa [[faŭno]] (eĉ [[flaŭro]]) kun multaj [[endemio]]j ĉefe en [[Madagaskaro]], [[Reunio]], [[Rodrigeso]] aŭ [[Sejŝeloj]], eĉ en [[Srilanko]] aŭ [[Indonezio]]. Tiu situacio draste ŝanĝiĝis post la alveno de la homo (foje tre bezonanta manĝaĵon) kaj pli malbone kun ĝi venis al tiuj insuloj ankaŭ gregoj, [[rato]]j, [[kato]]j, [[hundo]]j kaj aliaj bestoj kiuj ŝanĝis la [[medio]]n kaj eĉ kaŭzis la [[formortinta|formortigon]] de [[specio]]j, kiel la fama [[Dido (birdo)|dido]].

== Historio ==
[[Dosiero:Silk route.jpg|eta|300px|maldekstre|La ekonomie grava [[Silka Vojo]] (ruĝa) kaj la [[spico|spicaj komercvojoj]] (blue) estis blokitaj de la [[Otomana Imperio]] ĉ. 1453 kun la falo de la [[Bizanca Imperio]]. Tio spronis esploradon, kaj oni trovis novan marvojon ĉirkaŭ Afriko, komencigante la epokon nomitan [[Epoko de Malkovroj]].]]
La Hinda Oceano situas tie, kie iam kuŝis la [[kontinento]] [[Gondvano]].

La plej fruaj [[civilizacio]]j de la [[mondo]] (tiuj de [[Mezopotamio]], de la [[antikva Egiptujo]] kaj de la [[hinda subkontinento]]) estiĝis ĉirkaŭ la Hinda Oceano. La Hinda Oceano estas multe pli trankvila ol la [[atlantiko|Atlantika]] kaj la [[pacifiko|Pacifika oceanoj]], tiel ke ĝi pli frue estis uzata por [[navigado]] kaj [[ŝipo|ŝipa]] [[komerco]].

Dum la epoko de la [[islama ekspansio]] la [[araboj|arabaj]] [[komercisto]]j rapide ŝipveturis la tutan oceanon kontaktante tiom kun la [[Afriko|orientafrikaj]] [[kulturo]]j, kiom kun la riĉaj landoj de [[Hindio]] aŭ [[Indonezio]]. Krome [[islamo]] disvastiĝis tra [[Hindio]] aŭ eĉ la [[Filipinoj]] oriente kaj al [[Somalio]] aŭ tie, kie nun troviĝas [[Tanzanio]] sude. Ĉar samtempe (komence de la [[dua jarmilo]]) ili kontrolis la tutan sudan flankon de la [[Mediteraneo]], ili ĝuis [[monopolo]]n de la komerco de [[azio|aziaj]] [[varo]]j, ekzemple [[spico]]j, kun la tiama [[Eŭropo]]. Eŭropanoj kompreneble serĉis manieron rompi tiun monopolon: en [[1498]] la [[portugalio|portugala]] [[esploristo]] [[Vasco da Gama]] sukcesis rondveli (la unua eŭropano) la sudan parton de [[Afriko]], eniri en la Hindan Oceanon kaj preter [[Mozambiko]] atingi sian celon, Hindion. Tiamaniere eŭropanoj ([[portugaloj]] unuaj, kaj poste [[britoj]], [[francoj]], [[nederlandanoj]], ktp.) komencis unue komerci tra tiu oceano, poste setliĝi en jam konataj lokoj kaj poste eĉ alproprigi al si havenurbojn kaj internajn teritoriojn. Tiel naskiĝis [[koloniismo]] en Azio, antaŭ ol en [[Afriko]].

== Komerco ==
[[Dosiero:Lamu dhow 5.JPG|eta|Tipa velboato ĉe la marbordo de Kenjo]]
La Hinda Oceano havigas ĉefajn marvojojn kiuj konektas la havenojn de [[Meza Oriento]], [[Afriko]], kaj [[orienta Azio]] kun [[Eŭropo]] kaj [[Ameriko]]. Ĝi eltenas partikulare pezan trafikon de [[nafto]] kaj petrolaj produktoj el la naftejoj de la [[Persa Golfo]] kaj [[Indonezio]]. Grandaj rezervejoj de hidrokarbidoj estas komercataj el la marbordaj areoj de [[Saŭdarabio]], [[Irano]], [[Barato]], kaj Okcidenta Aŭstralio. Ĉirkaŭkalkule 40% el la tutmonda ĉeborda naftoproduktado devenas el la Hinda Oceano.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xo.html The World Factbook] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20140509220851/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xo.html |date=2014-05-09 }}. Cia.gov. Konsultita la 2013-07-16.</ref> Strandaj sabloj riĉaj je pezaj [[mineralo]]j, kaj ĉebordaj kuŝejoj estas aktive espluatataj fare de marbordaj landoj, partikulare [[Barato]], [[Pakistano]], [[Sudafriko]], [[Indonezio]], [[Srilanko]], kaj [[Tajlando]].

=== Havenurboj ĉe la Hinda Oceano ===
[[Dosiero:Madras view from the harbor 1895.png|eta|dekstra|180px|Vido al [[Ĉenajo]] (la tiama Madraso) el la haveno, [[1895]]]]
* [[Ĉenajo]] ([[Barato]])
* [[Colombo]] ([[Srilanko]])
* [[Daresalamo]] ([[Tanzanio]])
* [[Durban]] ([[Sudafriko]])
* [[Orient-Londono]] ([[Sudafriko]])
* [[Ĝakarto]] ([[Indonezio]])
* [[Karaĉio]] ([[Pakistano]])
* [[Kolkato]] ([[Barato]])
* [[Melbourne]] ([[Aŭstralio]])
* [[Mombasa]] ([[Kenjo]])
* [[Mumbai]] ([[Barato]])
* [[Perth]] ([[Aŭstralio]])
* [[Port Elizabeth]] ([[Sudafriko]])
* [[Richards Bay]] ([[Sudafriko]])

== Tertremoj en la Hinda Oceano ==
[[Dosiero:Earthquake 20041226 96 3 globe.jpg|eta|[[Epicentro]] de la [[tertremo]]]]
{{Ĉefartikolo|Tertremo en Hinda Oceano en 2004}}
Terurajn efikojn havis [[tertremo]] en la Hinda Oceano, kiu okazis la [[26-an de decembro]] [[2004]]. Ĝi atingis 9,2 sur la [[skalo de Richter]]. La [[epicentro]] situis en la maro, proksime de la nordokcidenta pinto de [[Sumatro]]. La [[cunamo]] kaŭzita de la tertremo mortigis pli ol 300.000 homojn. Pleje suferis de la cunamo [[Indonezio]], [[Tajlando]], [[Hindio]] kaj [[Srilanko]]. Sed la ondoj atingis eĉ la 5.200&nbsp;km foran [[Somalio]]n.

== Notoj ==
{{Referencoj|2}}

== Bibliografio ==
* Braun, D., The Indian Ocean (1983)
* Chandra, S., eld., The Indian Ocean (1987)
* Chaudhuri, K. N., Trade and Civilization in the Indian Ocean (1985)
* Cousteau, Jacques-Yves, kaj Diole, Philippe, Life and Death in a Coral Sea (1971)
* Cubitt, Gerald, Islands of the Indian Ocean (1975)
* Das Gupta, A., kaj Pearson, M.N., India and the Indian Ocean (1987)
* Dowdy, W. L., kaj Trood, R., eds., The Indian Ocean (1985)
* Kerr, A., ed., Resources and Development in the Indian Ocean Region (1981)
* Nairn, A . E., kaj Stehli, F. G., eds., The Ocean Basins and Margins, Vuelo. 6: The Indian Ocean (1982)
* Ostheimer, John M., eld., The Politics of the Western Indian Ocean Islands (1975)
* Toussaint, Auguste, The History of the Indian Ocean, traduko de June Guicharnaud (1966).

== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj|q=Hinda oceano}}
* http://oceanographer.navy.mil/indian.html {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20010802084832/http://oceanographer.navy.mil/indian.html |date=2001-08-02 }}

{{Oceanoj}}
{{Hinda Oceano}}

* {{Tradukita|lingvo= en |artikolo=Indian Ocean |revizio=974492144 }}

{{Havenda artikolo|Hinda Oceano}}
[[File:Diego Garcia (BIOT) banner.jpg|775px]]
{{Bibliotekoj}}

[[Kategorio:Hinda Oceano| ]]