Vidi fonton por Mangrovo

[[Dosiero:World map mangrove distribution.jpg|eta|centre|775px|Situo de la mangrovoj]]
{{Informkesto geografiaĵo|ekoregiono
|priskribo de bildo=
|lando         = 
|regiono-ISO   = CA
|regiono       = 
|regiono tipo  = 
|mapo lokumilo = iso
|Mapo en angulo=<!--funkcias eĉ sen valoro!-->
|latitudo      = {{#invoke:Wikidata|claim|P625|parameter=latitude}}
|longitudo     = {{#invoke:Wikidata|claim|P625|parameter=longitude}}
|areo          = 
|biomo         = 
|libera        = 
|libera tipo   = Birdospecioj
|libera1       = 
|libera1 tipo  = Mamulspecioj
}}
{{Biomoj}}
La '''mangrovo'''<ref> [[PIV2]], p. 708 </ref> estas biomo kiu ampleksas [[Halofito|halofitajn]] [[arbaro]]jn ĉe la [[Tropiko|tropikaj]] kaj [[Subtropiko|subtropikaj]] [[marbordo]]j. Kiam la superreganta arbospecio estas [[manglo]] <ref> [[PIV2]] p. 708 </ref>, oni ankaŭ povas paroli pri '''manglejo''' aŭ '''rizoforejo''' <ref> PIV2 p.984 </ref>. En la mondo ekzistas ĉirkaŭ 150 000 km² da mangrovoj <ref> The world's mangroves 1980-2005. FAO Forestry Paper 153. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, 2007. S. 55, ISBN 978-92-5-105856-5. [http://www.fao.org/docrep/010/a1427e/a1427e00.HTM Online verfügbar]</ref>.

== Priskribo ==
Mangrovoj entenas [[arbo]]jn kaj [[arbedo]]jn el pluraj [[planto]][[Familio (biologio)|familioj]], entute kun preskaŭ 70 [[Specio (biologio)|specioj]], kiuj adaptiĝis al vivcirkonstancoj de la marbordoj kaj de la saletaj riverelfluejoj. La saleta kaj [[Maro|mara]] akvo, kiu la arbojn tage ĉirkauas ĝis la eko de la arbokrono, havas tre malaltan akvopotencialon (−20 ĝis −50&nbsp;bar). Tial necesas adaptiĝoj al tiuj cirkonstancoj : ili akumulas salon en siaj [[Ĉelo (biologio)|ĉeloj]] kaj sekve ekvilibrigas la potencialajn niveldiferencojn.

Iuj specioj povas, kiel la [[Kakto|kaktacoj]] , ensorbi akvon <ref>http://www.down-under.org/cgi-bin/db_site.cgi/site_253/{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, por malkoncentri la salan enhavon. Per sal[[glando]]j ili povas ekskrecii superfluan salon. La kun salo ŝarĝitajn foliojn ili faligas. Tamen ekzistas ankoraŭ aliaj [[Morfologio (biologio)|morfologiaj]] adaptiĝoj. Pro tio ke la radikoj de la plantoj bezonas [[oksigeno]]n, kiu ne estas disponebla en la [[ŝlimo]][[grundo]], por la ĉelo[[spirado]], la arboj de la mangrovoj posedas specialan aerumadsistemon ( [[Parenkimo|aerenkimo]] ). Al tiu ankaŭ apartenas la [[lenticelo]]j. Tiuj ĉi estas la [[korko]]tegitaj kaj tial akvorezistaj poroj en la [[radiko]]ŝelo. La radikoj estas tiaj ke ili, ankaŭ
dum [[Tajdo|fluso]], elstaras super la akvo. Pro tio la natura arbarrejunigado estas adaptita al eksterordinaraj karakterizaĵoj de la starejo. La [[cigaro]]formaj flosadokapablaj [[Propagero|propageroj]] kreskas vivonaske sur la patrinplantoj. Ili atingas altecon kiu estas sufiĉa por postvivi, ĝis pro la amplekso kaj la [[Mekaniko|meĥanike]] efikantaj [[forto]]j ili defalas kaj fiksiĝas en la ŝlimo <ref name="Fischer (1995)">Anton Fischer: ''Forstliche Vegetationskunde''. Blackwell, Berlin, Wien u.a. 1995, ISBN 3-8263-3061-7. S. 101ff.</ref>.

== Situo ==
Oni distingas inter Orientaj kaj Okcidentaj mangrovoj. Tiuj ĉi vegetas je la marbordoj de [[Ameriko]] kaj okcidenta [[Afriko]], dum la Orientaj mangrovoj okupas la marbordojn de orienta [[Afriko]], [[Madagaskaro]], [[Hindujo]] kaj [[Sud-Orienta Azio]] <ref name="Fischer (1995)"/>. Unuflanke la Okcidentaj mangrovoj kun nur ses arbospecioj estas relative speciomalriĉaj, aliflanke en la Orientaj mangrovoj troviĝas pli ol 50 diferencaj arbospecioj, inter kiuj la specialigitaj mangrovo[[filikoj]] ( genro ''Acrostichum'' ), kaj ''Nypa fruticans'' ( [[arekacoj]] ) <ref name="Fischer (1995)"/>.

== Ekologio ==
[[Dosiero:Mangroves.jpg|eta|maldekstra|220px|Subakva kaj superakva rando de mangrovo en [[Bangladeŝo]]]]
Surbaze de la ekstremaj cirkonstancoj en la [[Tajdo|tajda]] zono, en la mangrovoj disvolviĝis proporcie produktemaj komunumoj de altspecialigitaj [[organismo]]j. Tie ĉi maraj kaj tersupraĵaj organismoj partoprenas en la sama vivmedio. Dum tersupraĵaj organismoj vivas en la supraj partoj de la arboj kaj arbedoj, inter la radikoj loĝas veraj marloĝantoj. La radiksistemoj de la mangrovarboj kaj la inter la radikoj kolektiĝanta [[sedimento]]j estas vivspaco kaj naskolito por multe da organismoj. Mangrovoj estas gravaj frajejoj kaj elkreskadejoj por [[fiŝoj]], [[krabo]]j, kaj [[salikoko]]j, de kiuj iuj poste loĝas en [[Koralo|koralrifoj]] aŭ aliaj [[ekosistemo]]j de la marbordaj akvoj. Mangrovoj situas en regionoj de la mondo, kie ne estas kreskostagno aŭ foliofaligado pro malvarmaj [[sezono]]j <ref name="Fischer (1995)"/>. Kaŭze de la adaptiĝoj de la mangrovoplantoj al la starejo, tiuj arbaroj ĝenerale nur atingas altecojn de 5 ĝis 8 metroj, en favoraj cirkonstancoj ĝis 20 metroj <ref name="Fischer (1995)"/>. Laŭlonge de marbordoj en [[arida klimato]], sur [[Koralo|koralinsuloj]] kaj apud la nordaj kaj sudaj disvastiĝlimoj en la [[Subtropiko]]j disvolviĝas malalta, [[Arbustaro|arbustareca]] mangrovo. Siajn plej grandajn ampleksojn atingas mangrovoj apud la [[estuaro]]j de la grandaj [[rivero]]j en humidaj kaj varmaj [[regiono]]j.

Mangrovoj povas disfali en [[torfo|torfejojn]] per fungaj kaj bakteriaj procezoj kaj la agado de [[termito]]j<ref name="Vane" /> en favoraj [[Geokemio|geokemiaj]], sedimentaj, kaj [[Tektono|tektonaj]] kondiĉoj.<ref name="Vane">{{cite journal |doi=10.1002/ggge.20194 |title=Degradation of mangrove tissues by arboreal termites (Nasutitermes acajutlae) and their role in the mangrove C cycle (Puerto Rico): Chemical characterization and organic matter provenance using bulk δ13C, C/N, alkaline CuO oxidation-GC/MS, and solid-state |journal=Geochemistry, Geophysics, Geosystems |volume=14 |issue=8 |pages=3176 |year=2013 |last1=Vane |first1=CH |last2=Kim |first2=AW |last3=Moss-Hayes |first3=V |last4=Snape |first4=CE |last5=Diaz |first5=MC |last6=Khan |first6=NS |last7=Engelhart |first7=SE |last8=Horton |first8=BP |bibcode=2013GGG....14.3176V|url=http://nora.nerc.ac.uk/id/eprint/503347/1/ggge20194.pdf |doi-access=free }}</ref> La ecoj de la rezultaj torfejoj dependas de la medio kaj ecoj de la mangrovoj. Termitoj produktas torfon el falintaj [[plantrestaĵoj]], radikaroj, kaj ligno por konstrui siajn nestojn.<ref name="Vane" /> Ili stabiligas la kemion de la torfo kaj konsistigas 2% de la supergrunda rezervado de karbono en mangrovoj.<ref name="Vane" /> Kiam la nestoj subteriĝas, la karbono restas en la sedimento, kaj la [[karbono-ciklo|karbona ciklo]] daŭras.<ref name="Vane" />

Mangrovoj estas grava situejo de [[blua karbono]]. En la tuta mondo mangrovoj rezervis 4.19 Gt da karbono en 2012.<ref name="auto">{{Cite journal|last1=Hamilton |first1=SE |last2=Friess |first2=DA |date=2018 |title=Global carbon stocks and potential emissions due to mangrove deforestation from 2000 to 2012 |journal=Nature Climate Change |volume=8 |issue=3|pages=240–244 |doi=10.1038/s41558-018-0090-4 |bibcode=2018NatCC...8..240H|arxiv=1611.00307 |s2cid=89785740 }}</ref> 2% de la tutmonda mangrova karbono perdiĝis inter 2000 kaj 2012, ekvivalenta maksimume al 0.316996250 Gt da [[karbona dioksido en la tera atmosfero|enaerigita CO<sub>2</sub>]].<ref name="auto" />

===Kraboj===
Mangrovoj estas inter la pli produktaj kaj diversaj ekosistemoj de la planedo, malgraŭ limigata disponeblo de [[nitrogeno]] . En tiaj kondiĉoj, best-mikrobaj tutaĵoj ([[holobionto]]j) ofte estas kernaj en la funkciado de ekosistemoj. Ekzemplo estas la rolo de [[violonkrabo]]j kaj iliaj [[karapac]]-kreskaj mikrobaj [[mikroba tavoleto|tavoletoj]] kiel aktivejoj de mikroba transformado de nitrogeno kaj kiel nitrogenfontoj en la mangrova ekosistemo.<ref name=Zilius2020 />

Inter marbordaj ekosistemoj, mangrovoj estas gravegaj, ĉar ili konsistigas tri kvaronojn de la tropika marbordo kaj havigas diversajn ekosistemajn servojn.<ref>{{cite journal |doi = 10.1111/geb.12155|title = Ecological role and services of tropical mangrove ecosystems: A reassessment|year = 2014|last1 = Lee|first1 = Shing Yip|last2 = Primavera|first2 = Jurgene H.|last3 = Dahdouh-Guebas|first3 = Farid|last4 = McKee|first4 = Karen|last5 = Bosire|first5 = Jared O.|last6 = Cannicci|first6 = Stefano|last7 = Diele|first7 = Karen|last8 = Fromard|first8 = Francois|last9 = Koedam|first9 = Nico|last10 = Marchand|first10 = Cyril|last11 = Mendelssohn|first11 = Irving|last12 = Mukherjee|first12 = Nibedita|last13 = Record|first13 = Sydne|journal = Global Ecology and Biogeography|volume = 23|issue = 7|pages = 726–743|hdl = 10862/2247| s2cid=52904699 |doi-access = free}}</ref><ref>{{cite book |doi = 10.1016/S0065-2881(01)40003-4|title = Biology of mangroves and mangrove Ecosystems|series = Advances in Marine Biology|year = 2001|last1 = Kathiresan|first1 = K.|last2 = Bingham|first2 = B.L.|volume = 40|pages = 81–251|isbn = 9780120261406}}</ref> Mangrovoj ĝenerale rolas kiel neta malfonto de karbono, kvankam ili ellasas organikaĵojn en la maron en la formo de solvitaj refraktaraj (biologie nemalkomponeblaj) molekulegoj, folioj, branĉoj, kaj aliaj defalaĵoj.<ref name=Dittmar2006>{{cite journal |doi = 10.1029/2005GB002570|title = Mangroves, a major source of dissolved organic carbon to the oceans|year = 2006|last1 = Dittmar|first1 = Thorsten|last2 = Hertkorn|first2 = Norbert|last3 = Kattner|first3 = Gerhard|last4 = Lara|first4 = Rubén J.|journal = Global Biogeochemical Cycles|volume = 20|issue = 1|pages = n/a|bibcode = 2006GBioC..20.1012D| s2cid=128922131 |doi-access = free}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.1016/j.aquabot.2007.12.005|title = Organic carbon dynamics in mangrove ecosystems: A review|year = 2008|last1 = Kristensen|first1 = Erik|last2 = Bouillon|first2 = Steven|last3 = Dittmar|first3 = Thorsten|last4 = Marchand|first4 = Cyril|journal = Aquatic Botany|volume = 89|issue = 2|pages = 201–219|url = https://lirias.kuleuven.be/handle/123456789/203718}}</ref> En senmodifaj medioj, mangrovoj estas inter la plej produktaj ekosistemoj de la planedo, kvankam ili kreskas en akvoj tropikaj kaj ofte elĉerpitaj je nutrosubstancoj.<ref name="Nutrition of mangroves">{{cite journal |doi = 10.1093/treephys/tpq048|title = Nutrition of mangroves|year = 2010|last1 = Reef|first1 = R.|last2 = Feller|first2 = I. C.|last3 = Lovelock|first3 = C. E.|journal = Tree Physiology|volume = 30|issue = 9|pages = 1148–1160|pmid = 20566581|doi-access = free}}</ref> La refraktareco de la organikaĵoj produktitaj kaj tenataj en mangrovoj povas malrapidigi la cikladon de nutrosubstancoj, precipe nitrogeno.<ref name=Dittmar2006 /><ref>{{cite journal |doi = 10.1007/BF01204455|title = Sedimentary C/S relationships in a large tropical estuary: Evidence for refractory carbon inputs from mangroves|year = 1995|last1 = Woolfe|first1 = Ken J.|last2 = Dale|first2 = Paul J.|last3 = Brunskill|first3 = Gregg J.|journal = Geo-Marine Letters|volume = 15|issue = 3–4|pages = 140–144|bibcode = 1995GML....15..140W|s2cid = 128709551}}</ref> Nitrogena limigo en tiaj sistemoj povas esti venkita de mikroba [[nitrogena fiksado]] kune kun [[bioturbado]] de [[faŭno|makrobestoj]], ekzemple kraboj kaj omaroj.<ref>{{cite journal |doi = 10.1023/A:1005850032254 | title=Nitrogen enrichment during decomposition of mangrove leaf litter in an east African coastal lagoon (Kenya): Relative importance of biological nitrogen fixation |year = 1997|last1 = Woitchik|first1 = A.F.|last2 = Ohowa|first2 = B.|last3 = Kazungu|first3 = J.M.|last4 = Rao|first4 = R.G.|last5 = Goeyens|first5 = L.|last6 = Dehairs|first6 = F.|journal = Biogeochemistry|volume = 39|pages = 15–35|s2cid = 91314553}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.1128/aem.35.3.567-575.1978|title = Biological Dinitrogen Fixation (Acetylene Reduction) Associated with Florida Mangroves|year = 1978|last1 = Zuberer|first1 = D. A.|last2 = Silver|first2 = W. S.|journal = Applied and Environmental Microbiology|volume = 35|issue = 3|pages = 567–575|pmid = 637550|pmc = 242881|bibcode = 1978ApEnM..35..567Z}}</ref><ref name= Zilius2020 />

Bioturbado de makrobestoj efikas al la disponeblo de nitrogeno kaj pluraj nitrogen-rilataj mikrobaj procezoj pere de restrukturado de sedimento, konstruado de loĝotruoj, [[biologia irigacio]], manĝado, kaj ekskrecio.<ref>{{cite journal |doi = 10.3354/meps09506 |title = What is bioturbation? The need for a precise definition for fauna in aquatic sciences |year = 2012 |last1 = Kristensen |first1 = E. |last2 = Penha-Lopes |first2 = G. |last3 = Delefosse |first3 = M. |last4 = Valdemarsen |first4 = T. |last5 = Quintana |first5 = CO |last6 = Banta |first6 = GT |journal = Marine Ecology Progress Series |volume = 446 |pages = 285–302 |bibcode = 2012MEPS..446..285K |doi-access = free }}</ref> Makrobestoj miksadas freŝajn kaj malfreŝajn organikaĵojn, plivastigas sedimentajn surfacojn inter [[senoksigenaj akvoj|senoksigeneco]] kaj oksigenhavo, plidisponebligas energifontajn [[elektronakceptanto]]jn, kaj plirapidigas nitrogenan trafluadon per rekta ekskrecio.<ref>{{cite journal |doi = 10.1080/0275754031000155474|title = It's a dirty job but someone has to do it: The role of marine benthic macrofauna in organic matter turnover and nutrient recycling to the water column|year = 2003|last1 = Welsh|first1 = David T.|journal = Chemistry and Ecology|volume = 19|issue = 5|pages = 321–342| bibcode=2003ChEco..19..321W |s2cid = 94773926}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.5194/bg-10-7829-2013 |title = Stimulation of microbial nitrogen cycling in aquatic ecosystems by benthic macrofauna: Mechanisms and environmental implications |year = 2013 |last1 = Stief |first1 = P. |journal = Biogeosciences |volume = 10 |issue = 12 |pages = 7829–7846 |bibcode = 2013BGeo...10.7829S |doi-access = free |hdl = 21.11116/0000-0001-C75E-6 |hdl-access = free }}</ref> Tiel, makrobestoj povas malgravigi nitrogenan limigon per ebligado de la [[remineraligo]] de refraktara nitrogeno, malpliigante konkuron inter plantoj kaj mikroboj.<ref>{{cite journal |doi = 10.1111/j.1574-6941.2012.01400.x|title = Differential effects of microorganism-invertebrate interactions on benthic nitrogen cycling|year = 2012|last1 = Gilbertson|first1 = William W.|last2 = Solan|first2 = Martin|last3 = Prosser|first3 = James I.|journal = FEMS Microbiology Ecology|volume = 82|issue = 1|pages = 11–22|pmid = 22533682|doi-access = free}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.1042/BST0390315|title = Bioturbation: Impact on the marine nitrogen cycle|year = 2011|last1 = Laverock|first1 = Bonnie|last2 = Gilbert|first2 = Jack A.|last3 = Tait|first3 = Karen|last4 = Osborn|first4 = A. Mark|last5 = Widdicombe|first5 = Steve|journal = Biochemical Society Transactions|volume = 39|issue = 1|pages = 315–320|pmid = 21265795}}</ref> Tia agado favoras cikladon de nitrogeno, ensorbado fare de plantoj, kaj altan retenadon de nitrogeno, kaj ankaŭ favoras ĝian forperdon per stimulo al kuplitaj [[nitratigo]] kaj [[malnitratigo]].<ref>{{cite journal |doi = 10.1002/lno.10724|title = Benthic N pathways in illuminated and bioturbated sediments studied with network analysis|year = 2018|last1 = Magri|first1 = M.|last2 = Benelli|first2 = S.|last3 = Bondavalli|first3 = C.|last4 = Bartoli|first4 = M.|last5 = Christian|first5 = R. R.|last6 = Bodini|first6 = A.|journal = Limnology and Oceanography|volume = 63|issue = S1|pages = S68–S84|bibcode = 2018LimOc..63S..68M| s2cid=89783098 |doi-access = free}}</ref><ref name= Zilius2020 />

[[File:Nitrogen cycling in a mangrove fiddler crab holobiont.webp|thumb|upright=1.7|left|{{center|'''Nitrogena ciklado en holobionto de mangrova violonkrabo'''<ref name= Zilius2020>{{cite journal |doi = 10.1038/s41598-020-70834-0|title = N2 fixation dominates nitrogen cycling in a mangrove fiddler crab holobiont|year = 2020|last1 = Zilius|first1 = Mindaugas|last2 = Bonaglia|first2 = Stefano|last3 = Broman|first3 = Elias|last4 = Chiozzini|first4 = Vitor Gonsalez|last5 = Samuiloviene|first5 = Aurelija|last6 = Nascimento|first6 = Francisco J. A.|last7 = Cardini|first7 = Ulisse|last8 = Bartoli|first8 = Marco|journal = Scientific Reports|volume = 10|issue = 1|page = 13966|pmid = 32811860|pmc = 7435186}} [[File:CC-BY icon.svg|50px]] Enhavo estas tradukita el tiu fonto konforme al ĝia [https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ Rajtigilo Creative Commons - Atribuite 4.0 Tutmonda].</ref><br /><small>Seka pezo de kraba mikroba tavoleto kaj averaĝa seka pezo de kovita krabo esprimitaj en µmol da nitrogeno en krabo en tago</small>}}]]

[[File:Thalassina anomala 2.jpg|thumb|upright=1.5|right|{{center| La [[skorpia ŝlim-omaro]] loĝas en iuj mangrovaj marĉoj. Ĝi loĝas en [[nestotruo]]j profundaj ĝis 2 m kaj aktivas dum la nokto. Ĝia konstruado de truoj gravas al la [[biogeokemia ciklo|ciklado de nutrosubstancoj]], deportante [[organikaĵo]]jn el profundaj sedimentoj.<ref name="Ng">{{cite book |title=A Guide to the Mangroves of Singapore |editor1=Peter K. L. Ng |editor2=N. Sivasothi |chapter=Mud lobster, ''Thalassina anomala'' |author=Kelvin K. P. Lim, Dennis H. Murphy, T. Morgany, N. Sivasothi, Peter K. L. Ng, B. C. Soong, Hugh T. W. Tan, K. S. Tan & T. K. Tan |year=1999 |isbn=981-04-1308-4 |publisher=[[Singapore Science Centre]] |chapter-url=http://mangrove.nus.edu.sg/guidebooks/text/2064.htm}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.naturia.per.sg/buloh/inverts/mudlobster.htm |title=Mud Lobster ''Thalassina anomala'' |author=Ria Tan |year=2001 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070827222018/http://www.naturia.per.sg/buloh/inverts/mudlobster.htm |archive-date=2007-08-27 }}</ref>}}]]

{{clear}}

Mangrovaj sedimentoj estas intense bioturbataj de [[dekpieduloj]] kiel kraboj.<ref name=Kristensen2008>{{cite journal |doi = 10.1016/j.seares.2007.05.004|title = Mangrove crabs as ecosystem engineers; with emphasis on sediment processes|year = 2008|last1 = Kristensen|first1 = Erik|journal = Journal of Sea Research|volume = 59|issue = 1–2|pages = 30–43|bibcode = 2008JSR....59...30K}}</ref> Krabaj populacioj daŭre restrukturas sedimenton per konstruado de loĝotruoj, kreante novajn niĉojn kaj transportante aŭ selekte manĝante sedimentokreskajn mikrobajn komunumojn.<ref name=Kristensen2008 /><ref>{{cite journal |doi = 10.1038/s41598-019-40315-0|title = Fiddler crab bioturbation determines consistent changes in bacterial communities across contrasting environmental conditions|year = 2019|last1 = Booth|first1 = Jenny Marie|last2 = Fusi|first2 = Marco|last3 = Marasco|first3 = Ramona|last4 = Mbobo|first4 = Tumeka|last5 = Daffonchio|first5 = Daniele |journal=Scientific Reports |volume = 9|issue = 1|page = 3749|pmid = 30842580|pmc = 6403291|bibcode = 2019NatSR...9.3749B}}</ref><ref name=Booth2019>{{cite journal |doi=10.1038/s41396-017-0014-8 |title=Multiple colonist pools shape fiddler crab-associated bacterial communities|year = 2018|last1 = Cuellar-Gempeler|first1 = Catalina|last2 = Leibold|first2 = Mathew A.|journal = The ISME Journal|volume = 12|issue = 3|pages = 825–837|pmid = 29362507|pmc = 5864236}}</ref><ref name=":0">{{cite journal |doi = 10.1016/j.jembe.2004.06.003|title = Impact of fiddler crab foraging and tidal inundation on an intertidal sandflat: Season-dependent effects in one tidal cycle|year = 2004|last1 = Reinsel|first1 = K.A.|journal = Journal of Experimental Marine Biology and Ecology|volume = 313|pages = 1–17}}</ref> Krome, kraboj povas efiki al trafluado de organikaĵoj per enkorpigo de folioj kaj elmetado de diserigitaj fekaĵoj, aŭ portante ilin en siajn truojn.<ref>{{cite journal |doi = 10.1016/j.jembe.2009.04.002|title = Activity patterns, feeding and burrowing behaviour of the crab Ucides cordatus (Ucididae) in a high intertidal mangrove forest in North Brazil|year = 2009|last1 = Nordhaus|first1 = Inga|last2 = Diele|first2 = Karen|last3 = Wolff|first3 = Matthias |journal=Journal of Experimental Marine Biology and Ecology|volume = 374|issue = 2|pages = 104–112}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.1007/s00227-006-0597-5|title = Feeding ecology of the mangrove crab Ucides cordatus (Ocypodidae): Food choice, food quality and assimilation efficiency|year=2007|last1 = Nordhaus|first1 = Inga|last2 = Wolff|first2 = Matthias|journal = Marine Biology|volume = 151|issue = 5|pages = 1665–1681|s2cid = 88582703}}</ref> Tial oni konsideras krabojn kiel gravajn ekosisteminĝenierojn, kiuj regas la formon de biogeokemiaj procezoj en intertajdaj ŝlimaj bordaj deklivoj de mangrovoj.<ref>{{cite journal |doi = 10.1016/j.ecss.2011.03.002|title = Impact of crab bioturbation on benthic flux and nitrogen dynamics of Southwest Atlantic intertidal marshes and mudflats|year = 2011|last1 = Fanjul|first1 = Eugenia|last2 = Bazterrica|first2 = María C.|last3 = Escapa|first3 = Mauricio|last4 = Grela|first4 = María A.|last5 = Iribarne|first5 = Oscar|journal = Estuarine, Coastal and Shelf Science|volume = 92|issue = 4|pages = 629–638|bibcode = 2011ECSS...92..629F}}</ref><ref>{{cite journal |doi=10.1038/srep16122|title = Carbon mineralization pathways and bioturbation in coastal Brazilian sediments|year = 2015|last1 = Quintana|first1 = Cintia O.|last2 = Shimabukuro|first2 = Maurício|last3 = Pereira|first3 = Camila O.|last4 = Alves|first4 = Betina G. R.|last5 = Moraes|first5 = Paula C.|last6 = Valdemarsen|first6 = Thomas|last7 = Kristensen|first7 = Erik|last8 = Sumida|first8 = Paulo Y. G.|journal = Scientific Reports|volume = 5|page = 16122|pmid = 26525137|pmc = 4630785|bibcode = 2015NatSR...516122Q}}</ref> Kontraste al truloĝaj poliketoj kaj amfipodoj, la abundaj ocipodedaj kraboj, precipe konsistantaj el la violonkraboj, ne konstante ventolas siajn truojn. Ĉi tiuj povas dumtempe forlasi siajn truojn por surgrundaj agadoj,<ref name=":0" /> aŭ aliokaze ŝtopi la enirejon de sia truo dum tajda inundo por enteni aeron.<ref>{{cite journal |doi = 10.1016/0031-9384(94)90079-5|title = Burrow plugging in the crab Uca uruguayensis and its synchronization with photoperiod and tides|year = 1994|last1 = de la Iglesia|first1 = Horacio O.|last2 = Rodríguez|first2 = Enrique M.|last3 = Dezi|first3 = Rubén E.|journal = Physiology & Behavior|volume = 55|issue = 5|pages = 913–919|pmid = 8022913|s2cid = 7366251}}</ref> Lastatempa esploro konstatis, ke ili povas kunhavi diversan mikroban komunumon aŭ sur la karapaco aŭ en la intesto.<ref name="Booth2019" /><ref name= Zilius2020 />

La ektoskeleto de vivanta besto, ekzemple konko aŭ karapaco, havigas habitaton por mikrobaj tavoletoj aktivantaj en diversaj N-ciklaj vojoj, interalie nitratigo, malnitratigo, kaj malsimiliga redukto de nitrato en amonion (MSRNA).<ref>{{cite journal |doi = 10.1371/journal.pone.0185071|doi-access = free|title = Denitrification potential of the eastern oyster microbiome using a 16S rRNA gene based metabolic inference approach|year = 2017|last1 = Arfken|first1 = Ann|last2 = Song|first2 = Bongkeun|last3 = Bowman|first3 = Jeff S.|last4 = Piehler|first4 = Michael|journal = PLOS ONE|volume = 12|issue = 9|pages = e0185071|pmid = 28934286|pmc = 5608302|bibcode = 2017PLoSO..1285071A}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.1016/j.marpolbul.2016.08.038|title = Living oysters and their shells as sites of nitrification and denitrification|year = 2016|last1 = Caffrey|first1 = Jane M.|last2 = Hollibaugh|first2 = James T.|last3 = Mortazavi|first3 = Behzad|journal = Marine Pollution Bulletin|volume = 112|issue = 1–2|pages = 86–90|pmid = 27567196| bibcode=2016MarPB.112...86C }}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.1002/lno.10149|title = Copepod carcasses as microbial hot spots for pelagic denitrification|year = 2015|last1 = Glud|first1 = Ronnie N.|last2 = Grossart|first2 = Hans-Peter|last3 = Larsen|first3 = Morten|last4 = Tang|first4 = Kam W.|last5 = Arendt|first5 = Kristine E.|last6 = Rysgaard|first6 = Søren|last7 = Thamdrup|first7 = Bo|last8 = Gissel Nielsen|first8 = Torkel|journal = Limnology and Oceanography|volume = 60|issue = 6|pages = 2026–2036|bibcode = 2015LimOc..60.2026G| s2cid=45429253 |doi-access = free}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.1111/j.1462-2920.2012.02823.x|title = Shell biofilm-associated nitrous oxide production in marine molluscs: Processes, precursors and relative importance|year = 2013|last1 = Heisterkamp|first1 = Ines M.|last2 = Schramm|first2 = Andreas|last3 = Larsen|first3 = Lone H.|last4 = Svenningsen|first4 = Nanna B.|last5 = Lavik|first5 = Gaute|last6 = De Beer|first6 = Dirk|last7 = Stief|first7 = Peter|journal = Environmental Microbiology|volume = 15|issue = 7|pages = 1943–1955|pmid = 22830624}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.3354/meps13007|title = Nitrogen and phosphorus cycling in the digestive system and shell biofilm of the eastern oyster Crassostrea virginica|year = 2019|last1 = Ray|first1 = NE|last2 = Henning|first2 = MC|last3 = Fulweiler|first3 = RW|journal = Marine Ecology Progress Series|volume = 621|pages = 95–105|bibcode = 2019MEPS..621...95R|s2cid = 198261071|doi-access = free}}</ref><ref>{{cite journal |doi = 10.1093/femsec/fiy144|title = Freshwater copepod carcasses as pelagic microsites of dissimilatory nitrate reduction to ammonium|year = 2018|last1 = Stief|first1 = Peter|last2 = Lundgaard|first2 = Ann Sofie Birch|last3 = Treusch|first3 = Alexander H.|last4 = Thamdrup|first4 = Bo|last5 = Grossart|first5 = Hans-Peter|last6 = Glud|first6 = Ronnie N.|journal = FEMS Microbiology Ecology|volume = 94|issue = 10|pmid = 30060193|pmc = 6084575}}</ref> Koloniigi la karapacon de kraboj povas avantaĝi por iuj bakterioj pro agadoj de la gastiganto kiel spirado, ekskrecio, manĝado, kaj horizontalaj kaj vertikalaj migroj.<ref>{{cite journal |doi = 10.3389/fmicb.2012.00292|doi-access = free|title = The Second Skin: Ecological Role of Epibiotic Biofilms on Marine Organisms|year = 2012|last1 = Wahl|first1 = Martin|last2 = Goecke|first2 = Franz|last3 = Labes|first3 = Antje|last4 = Dobretsov|first4 = Sergey|last5 = Weinberger|first5 = Florian|journal = Frontiers in Microbiology|volume = 3|page = 292|pmid = 22936927|pmc = 3425911}}</ref> Tamen la ekologiaj interagoj de violonkraboj kaj bakterioj, ilia regulado kaj signifo, kaj ankaŭ iliaj efikaroj je skaloj gamantaj de unuopula ĝis ekosistema ne estas bone komprenataj.<ref name=Booth2019 /><ref>{{cite journal |doi = 10.1371/journal.pone.0130116|doi-access = free|title = The Link between Microbial Diversity and Nitrogen Cycling in Marine Sediments is Modulated by Macrofaunal Bioturbation|year = 2015|last1 = Yazdani Foshtomi|first1 = Maryam|last2 = Braeckman|first2 = Ulrike|last3 = Derycke|first3 = Sofie|last4 = Sapp|first4 = Melanie|last5 = Van Gansbeke|first5 = Dirk|last6 = Sabbe|first6 = Koen|last7 = Willems|first7 = Anne|last8 = Vincx|first8 = Magda|last9 = Vanaverbeke|first9 = Jan|journal = PLOS ONE|volume = 10|issue = 6|pages = e0130116|pmid = 26102286|pmc = 4477903|bibcode = 2015PLoSO..1030116Y}}</ref><ref name= Zilius2020 />

==Faŭno==
===Fiŝoj===
La interplektita radikaro de mangrovo plaĉas al plenkreskaj fiŝoj, kiuj serĉas nutraĵon, kaj al junaj, kiuj serĉas ŝirmejon.<ref name=NOAA2021>[https://oceanservice.noaa.gov/facts/mangroves.html What is a mangrove forest?] National Ocean Service, NOAA. Aktualigita 25-an de marto 2021. Alirita 4-an de oktobro 2021. {{PD-notice}}</ref>

<gallery mode="packed" style="float:left" heights="140">
File:Jack Of The Mangroves - Flickr - tarotastic.jpg|''[[Lutjanus argentimaculatus]]''
File:Mangrove snapper, Lutjanus griseus.jpg|''[[Lutjanus argentimaculatus]]'' naĝantaj inter mangrovarbaj radikoj
File:School of Young Fishes (Atherina sp. ???) (6055617687).jpg|[[Aterino]]j naĝantaj [[fiŝaro|are]] inter mangrovarbaj radikoj
File:Barracuda among mangrove roots.jpg|[[Barakudo]] insidas inter mangrovarbaj radikoj
File:Yellow seahorse in aquarium.jpg|''[[Hippocampus kuda]]'' pariĝas kaj naskas en subakvigitaj mangrovoj de Azio. Plektitaj radikoj kaj subakvaj branĉoj liveras ombran ŝirmon al gravedaj virhipokampoj kaj al hipokampidoj
File:Mudskipper - Surabaya mangroves - East Java (30019579862).jpg|''[[Oxudercinae]]'' loĝas en mangrovaj marĉoj
File:Himantura granulata 2.jpg|Rajo ''Urogymnus granulatus''

</gallery>

{{clear}}

===Kraboj===
<gallery mode="packed" style="float:left" heights="180">
File:Soldier crabs marching.jpg|alt=Arta bildo de malgrandaj bluaj soldatkraboj marŝantaj sur mangrova ebeno|Arta bildo de malgrandaj [[Mictyris longicarpus|bluaj soldatkraboj]] marŝantaj sur mangrova ebeno<ref>[https://australian.museum/learn/animals/crustaceans/soldier-crab/ Soldier Crab] ''Aŭstralia Muzeo''. Aktualigita 15-an de decembro 2020.</ref>
File:Mangrove crab.jpg|[[Mangrova krabo]], eble ''Neosarmatium asiaticum''
File:Mangrove tree crab, Aratus pisonii.jpg|Mangrovarba krabo, ''[[Aratus pisonii]]''
</gallery>

{{clear}}

== Utilo ==
[[Dosiero:Mangroves in Puerto Rico.JPG|eta|220px|Mangrovoj en [[Porto-Riko]].]]
La mangrovoj, kune kun la [[Tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj|tropikaj pluvarbaroj]] kaj la koralrifoj, estas inter la plej produktivaj [[ekosistemo]]j en la mondo. En la arbokronoj de la mangrovoj vivas [[reptilioj]] kaj [[mamuloj]]. Multaj [[akvobirdoj]] utiligas la riĉan nutraĵ-ofertojn kaj nestas en la branĉaro.
La densa radiksistemo de la mangrovoj prezentas por multe da organismoj je malgranda spaco grandmulton da [[biotopo]]j. La radikoj prezentas certan vivspacon al multe da fiŝoj, [[molusko]]j kaj kraboj, kaj optimumajn vivcirkonstancojn al [[larvo]]j kaj junaj bestoj de multaj specioj. Sur la lignecaj radikoj de la arboj vivas [[gastropodo]]j, [[algo]]j, ''Ostreoida'', ''Balanidae'' kaj [[spongulo]]j. En la pli profunda akvo hejmas ''Alpheidae'' kaj fiŝoj ( ekzemple ''Sciaenidae'' ).

Tial multe da mangrovoj estas uzataj de la homo por kolekti [[nutraĵo]]n ( ekzemple kraboj, moluskoj ); krom tio la mangrovoj gravas por la populacioj de fiŝoj kaj salikokoj kiel jam menciite ĉi supre. Mangrovoj protektas la marbordon kontraŭ [[erozio]]. La perturba efiko de tajdaj ondegoj kaj [[cunamo]]j
<ref>http://www.heise.de/tp/r4/artikel/21/21252/1.html</ref> por la homaj konstruaĵoj ĉe la marbordo estas reduktata de sendifektaj mangrovoj <ref>K. Kathiresan & N. Rajendran (2005): ''Coastal mangrove forests mitigated tsunami''. Estuarine, Coastal and Shelf Science 65, 601-606</ref>.

== Minacoj ==
Antaŭ ĉio, en multaj partoj de la mondo mangrovoj estas minacataj de la intensa [[akvokulturo]] de salikokoj
<ref>http://www.gtz.de/de/presse/23696.htm</ref>. La salikoko[[digo]]j post nur tri ĝis dek jaroj estas trempitaj de [[kemiaĵo]]j kaj forlasitaj. [[Rearbarigo]] per mangrovarboj poste estas preskaŭ ĉiam neebla. Aliaj endanĝerigoj estas malpurigo per [[nafto]] ( [[Panamo]], [[Persa Golfo]] ), sed ankaŭ senakvigo de mangrovoj en la daŭro de urbanizadaj disvolviĝoj laŭlonge de la marbordoj. La indiĝena loĝantaro utiligadas la lignon de la mangrovon kiel brulligno, por farado de [[lignokarbo]] aŭ [[tanino]]j. La enspezoj el la marbordofiŝado ĉie draste malprogresis, kie la mangrovoj grandskale estis [[Senarbarigo|senarbarigitaj]]. Klopodoj de rearbarigo de mangrovoj estis entreprenitaj, ekzemple en [[Vjetnamujo]], [[Tajujo]], [[Barato]], [[Srilanko]] <ref>http://www.globalnature.org/docs/02_vorlage.asp?id=23918&sp=D&m1=11088&m2=28211&m3=23910&m4=23918&m5=&domid=1011</ref> kaj en [[Filipinoj]]. Malgraŭ tiuj ĉi penadoj pligrandiĝas la perturbado de la mangrovoj; la perdoj de la lastaj 20 jaroj sumiĝas je 25 % de la en 1980 ĉeestanta areo <ref>FAO (2003): [http://www.fao.org//docrep/007/j1533e/J1533E02.htm#P1926_31468 Status and trends in mangrove area extent worldwide. Forest Resources Assessment Working Paper - 63.]</ref>.

== Taksonoj ==
* ''[[Aegiceras corniculatum]]''

== Vidu ankaŭ ==
[[Dosiero:Saltcrystals on avicennia marina var resinifera leaves.JPG|eta|150px|Salo[[ekskrecio]] el la folioj.]]
* [[Apogilradiko]]
* [[Intertajda zono]]
* [[Nacia Parko Salum-Delto]]

== Eksteraj ligiloj ==
* {{en}} [http://worldwildlife.org/biomes/mangroves Mangrovoj : listo de ekoregionoj (WWF)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20131109224016/http://worldwildlife.org/biomes/mangroves |date=2013-11-09 }}
* {{en}} [http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/about/habitat_types/selecting_terrestrial_ecoregions/habitat14.cfm Mangrovoj : tutmondaj 200-unuoj (WWF)] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20131109223626/http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/about/habitat_types/selecting_terrestrial_ecoregions/habitat14.cfm |date=2013-11-09 }}
* {{en}} [http://www.fao.org/forestry/site/1720/en] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20080411141018/http://www.fao.org/forestry/site/1720/en/ |date=2008-04-11 }} [www.fao.org/forestry/site/1720/en UN Food & Agriculture Organization-Webseite zum Status der Ausdehnung von Mangrovengebieten]
* {{en}} [http://www.mangrove.or.jp/] [www.mangrove.or.jp International Society for Mangrove Ecosystems]
* {{en}} [http://www.glomis.com/] [www.glomis.com GLOMIS: Global Mangrove Database and Information System]
* {{de}} [http://lv-twk.oekosys.tu-berlin.de/project/lv-twk/23-trop-wet5-twk.htm] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20091016201657/http://lv-twk.oekosys.tu-berlin.de/project/lv-twk/23-trop-wet5-twk.htm |date=2009-10-16 }} [lv-twk.oekosys.tu-berlin.de/project/lv-twk/23-trop-wet5-twk.htm Inst. f. Ökologie, LV Kehl - Verbreitung und Ökologie der Mangrove]
* {{de}} [http://www.mangreen.org/index.php?lang=de www.mangreen.org Projekt MANGREEN: in Indien durchgeführtes Projekt zur Wiederaufforstung von Mangrovenwäldern]{{404|date=June 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

== Referencoj ==
{{Projektoj|Mangrove}}
{{Portalo Biologio}}
{{Referencoj}}

== Ekoregionoj ==
{{Aŭstralaziaj mangrovarbaroj}}
{{Afrotropisaj mangrovarbaroj}}
{{Neotropisaj mangrovarbaroj}}
{{Orientalisaj mangrovarbaroj}}

[[Kategorio:Mangrovoj]]
[[Kategorio:Biomoj]]
[[Kategorio:Oceanografia terminologio]]