Vidi fonton por Okcidenta Saharo

{{Informkesto geografiaĵo|regiono
|kategorio     =
|lando         = Araba Demokratia Sahara Respubliko
|lando1        = Maroko
|mapo={{#invoke:Wikidata|claim|P242}}
|mapo priskribo=
|regiono-ISO   = EH/MA
|mapo1 lokumilo = iso
|mapligilo     = jes
|latitudo      = 
|longitudo     = 
|ĉefurbo       = [[Ajuno]]
|ĉefurbo_lat_d ={{#invoke:Wikidata|claim|P625|parameter=latitude}}
|ĉefurbo_long_d = {{#invoke:Wikidata|claim|P625|parameter=longitude}}
|zomo          = 4
|areo_kodo  = 
|parenco       = 
|parenco_tipo  = 
|loĝantaro denseco = auto
}}
[[Dosiero:Western sahara walls moroccan map-es.svg|eta|300px|Sistemo de la Maroka muro en Okcidenta Saharo (teritorio ekster ĝi estas flava)]]
[[Dosiero:Flago-de-Okcidenta-Saharo.svg|200px|eta|flago de Okcidenta Saharo]]
'''Okcidenta Saharo''' (''EH'' en [[ISO 3166]]) estas dezerta regiono de nordokcidenta [[Afriko]], apud [[Atlantika Oceano]]. Ĝia oficiala statuso estas diskutata: dum multaj konsideras ĝin sendependa [[ŝtato]], kiel [[Araba Demokratia Sahara Respubliko]], aliaj agnoskas ĝin parto de [[Maroko]].

Oni kalkulas ke la nuna loĝantaro de Okcidenta Saharo estas {{unuo|267405}} homoj ([[saharanoj]]). La ĉefa lingvo estas [[Arabaj dialektoj|dialekto]] de la [[araba lingvo|araba]] nomata [[hasanija]]; ankaŭ la kolonia lingvo, la [[hispana lingvo|hispana]] estas parolata; la lingvo de la administrado estas la oficiala [[araba]], kun uzo de la franca.

La ĉefurbo estas [[Ajuno]]. Aliaj urboj: [[Daĥlo]].

== Historio ==
[[Dosiero:Wi-map.png|dekstra|300px|Mapo de Okcidenta Saharo]]
Maroko praktike aneksis la nordajn du trionojn de Okcidenta Saharo (antaŭe [[Hispana Saharo]]) en [[1976]] (la invado komenciĝis per ŝtate kontrolata marŝo de multaj senarmiluloj, nomata la [[Verda marŝo]]), kaj la ceteron de la teritorio en [[1979]], post la retiriĝo de [[Maŭritanio]]. Gerila milito fare de la [[Fronto Polisario]] (Popola Fronto por la Liberigo de ''[[Saguia el Hamra|Saguía el Hamra]]'' kaj ''[[Río de Oro]]'') kontestanta la suverenon de [[Rabat]] finiĝis en [[1991]] per pafado-ĉeso. Por forteni la gerilanojn ekster de la okupata regiono, Maroko dum pluraj jaroj konstruis en la dezerto la [[Maroka muro|Marokan muron]], kiu ĉe 2.720 kilometroj dividis la du grupojn, sed samtempe ankaŭ apartigis membrojn de multaj saharanaj familioj. Saharaj rifuĝintoj apogantaj Polisarion devas loĝi en [[Saharaj Rifuĝejoj|dezertaj tendumejoj]] en [[Alĝerio]], kie ili formis ŝtaton kun la nomo [[Araba Demokratia Sahara Respubliko]], agnoskita de [[OAU]] kaj [[Afrika Unio]]. [[ADSR]]-anoj dependas de [[internacia helpo]] por nutrado. Referendumo pri la fina statuso estas ripetade prokrastita.

La dezerteco fokusas ekonomion je [[fosfato]]minado en ''Bukraa'' kaj fiŝkaptado.

== Kronologio<ref>"Apoyo a un referéndum en el Sáhara" (Apogo al referendumo en Saharo), [[El Mundo]], [[16an de decembro]] de [[2009]], paĝo 4.</ref> ==
* 1976, Hispanio abandonis la teritorion de Okcidenta Saharo; sekve, kaj Maroko, kaj Maŭritanio anoncis sian suverenecon super ĝi, dum la sahara partio [[Fronto Polisario]] malakceptis ambaŭ pretendojn. Maroko invadis la teritorion de la nordo kaj bombardis la lokan loĝantaron dum ties fuĝo al translimaj teritorioj en [[Alĝerio]]. Komenciĝis milito inter Maroko kaj Fronto Polisario.
* 1979, Maŭritanio post anekso de eta havena parto rezignas pri la resto; Maroko okupis ĝin.
* 1988, Maroko kaj Polisario akceptas militpaŭzon fare de [[Unuiĝintaj Nacioj]].
* 1991, Unuiĝintaj Nacioj klopodas organizi referendumon.
* 1992, ne okazas planita referendumo.
* 1994, UN klopodas fari censon por posta referendumo.
* 1999, Maroko kaj Polisario akceptas novan censoprocezon.
* 2001, Plano Baker 1 planas integriĝon en Maroko kun aŭtonomio, Polisario malakceptas.
* 2003, Plano Baker 2 planas referendumon por memdetermino, Maroko malakceptas.
* 2010, Finas la periodon de negocado de Unuiĝintaj Nacioj (Minurso).
; {{dato|9|novembro}}
* La polico de [[Maroko]] faras multajn arestojn en [[Ajuno]] (Okcidenta Saharo) post starigo de protesta kampadejo fare de miloj da saharanoj kiuj petis plibonigon de ekonomia situacio, detruo de la kampadejo fare de la maroka polico (9 al 12 mortintoj) kaj sekvaj surstrataj protestoj en Ajuno. Dume sekvas ĉe [[Unuiĝintaj Nacioj]] negocado inter la reprezentantoj de la okupanta lando Maroko kaj la sendependismaj saharanoj. Laŭ lasta tendenco ankaŭ civilaj marokanoj enmigrintaj al Saharo atakis saharanojn, helpis la marokan policon kaj detruis posedaĵojn de saharanoj.<ref>[http://www.publico.es/internacional/345840/marruecos-atiza-los-saqueos-de-casas-saharauis artikolo de hispana ĵurnalo ''Público'']</ref>
; {{dato|15|novembro}}
* Laŭ hispanaj spionoj en [[Okcidenta Saharo]], la maroka polico arestis inter 400 kaj 800 saharanoj, el kiuj multaj estas torturataj. Aliaj aktivuloj kaŝiĝas aŭ fuĝas, inkluzive internaciajn apogantojn kaj ĵurnalistojn, kiuj krome ne rajtas eniri en la landon. La maroka polico montris filmetojn montrantajn saharanan perfortadon.<ref>[http://elmundo.orbyt.es/2010/11/16/elmundo_en_orbyt/1289868528.html ''El CNI constata que hay entre 400 y 800 saharauis detenidos''], konsultita la [[16an de novembro]] de 2010</ref>

== Loĝantaro ==
La [[Okcidentsaharanoj]], ''Saharanoj'' aŭ ''Saharaŭoj'' (arabe صحراويون ṣaḥrāwīyūn; berbere: ⵉⵙⴻⵃⵔⴰⵡⵉⵢⴻⵏ Iseḥrawiyen; marokarabe: صحراوة Ṣeḥrawa; hispane ''Saharaui'') estas la popolo kiu loĝas kaj loĝis en la okcidenta parto de Saharo kio inkludas teritoriojn de Okcidenta Saharo (postulita de la Polisario kaj ĉefe kontrolita de Maroko), aliaj partoj de suda Maroko ne postulitaj de Polisario, plej el Maŭritanio, kaj plej sudokcidento de Alĝerio.

== Vidu ankaŭ ==
* [[Maroka muro]]
* [[Listo de urboj de Maroko]]
* [[Atlantika marborda dezerto]]
* [[Hispania Saharo]]
* [[Saharaj Rifuĝejoj]]
* [[Aminatu Haidar]]
* [[Araba Demokratia Sahara Respubliko]]
* [[Auserd]]

== Notoj ==
{{Referencoj}}
{{Projektoj}}

== Eksteraj ligiloj ==
* http://www.sahara-esperanto.ueuo.com ({{eo}})

{{Afrika Unio}}
{{Bibliotekoj}}
[[Kategorio:Okcidenta Saharo]]