Lakuntza-en iturria ikusi

{{Nafarroa Garaiko udalerri infotaula
| izena = Lakuntza
| irudia = Lakuntzako erdigunea.jpg
| bandera = ez
| armarria = Escudo de Lakuntza.svg
| nongo = Lakuntzako
| ofiziala = Lakuntza
| merindade = Iruñeko merindade
| eskualdea = [[Sakana]]
| postakodea = 31830
| kokapena = Nafarroa municipalities Lakuntza.PNG
| koordenatuak = {{koord|42|55|17|N|2|1|24|W|region:EH-NA_type:city|display=inline,title}}
| garaiera = 485
| azalera = 10.95
| biztanleria = 
| bizt_urtea = 
| dentsitatea = 
| distantzia = 36
| euskaldunak = 60,47
| sorrera = 
| herritarra = lakuntzar
| alkatea = Patxi Xabier Razkin Sagastibeltza ([[EH Bildu]])
| webgunea = http://www.lakuntza.eus
| oharrak = 
}}
'''Lakuntza'''<ref>{{Erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0155.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua= 155. araua: Nafarroako udal izendegia}}</ref> ([[Euskarazko Nazioarteko Alfabeto Fonetikoa|[lakunts̻a]]]) [[Nafarroa Garaia|Nafarroa Garaiko]] ipar-mendebaldeko [[udalerri]] bat da, [[Iruñeko merindadea|Iruñeko merindadekoa]]. [[Iruñea|Iruñetik]] 36 kilometro mendebaldera dago eta {{formatnum:{{Nafarroa Garaiko udalerrien biztanleria|Lakuntza}}}} biztanle zituen {{Nafarroa Garaiko udalerrien biztanleria|urtea}}. urtean. 

== Geografia ==
[[Fitxategi:Beriain Lakuntzatik.jpg|300px|thumb|Beriain mendia, Lakuntzatik ikusia.]]
Lakuntza [[A-10|Sakanako autobiak]] zeharkatzen du. Herriko gunerik altuenak hauek dira: Zopolar, Arangun, Arranz, Urrizmendi eta [[Beriain (mendia)|Beriain mendia]].

Lakuntzak [[Arruazu]]rekin egiten du muga ekialdean, eta [[Arbizu]]rekin mendebalde eta hegoaldean.

== Ekonomia ==
Garai batean, nekazaritza, abeltzaintza eta zurgintza ziren Lakuntzako ekonomiaren oinarriak. Herriko lur gehienetan ortuak eta animalien bazkarako larreak zeuden. Landatzen ziren barazkien artean, patata, artoa, eta zerealak zeuden; zurgintzarako zuhaitzen artean, berriz, pagoa eta haritza ziren nagusi.

[[1849]]. urtearen inguruan, behiak, ardiak, zaldiak eta zerriak hazten ziren Lakuntzan. Urteek aurrera egin zuten heinean, ordea, nekazaritzak garrantzia galdu eta industrializazio prozesuaren lehen eraginak heldu ziren Lakuntzara. Gaur egun, herritar gehienek herriko industrietan egiten dute lan, zurgintza eta metalezko gai eraldatuen inguruko lantegietan.

== Demografia ==
Lakuntzako biztanleria aski egonkor mantendu zen XX. mendearen lehen erdialdean, 150 lagunen inguruan. 1960eko hamarkadatik aurrera, 20 urtez, hazkunde esanguratsua izan zuen eta 1.000 biztanle izatera iritsi zen. Beste 40 urtez nahiko egonkor izan zen populazioa, eta XXI. mendearen lehen hamarkadan beste hazkunde aldi bat izan zuen, 2011n 1.246 biztanle izatera iritsiz.
{{Barra bertikalen grafikoa
|izena=Lakuntzako biztanleria
|altuera=300
|zabalera=500
| 1900 | 757 | 1910 | 766 | 1920 | 741 | 1930 | 755 | 1940 | 752 | 1950 | 723 | 1960 | 910 | 1970 | 1060 | 1981 | 1037 | 1991 | 960 | 2001 | 1038 | 2011 | 1246 | 2019 | 1279 |
}}

[[2008]]ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko 62 etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %&nbsp;5,49 ([[Nafarroa Garaia|Nafarroako Foru Erkidegoko]] batezbestekoaren azpitik).

== Politika ==
=== Udal hauteskundeak ===
[[Fitxategi:Lakuntza - Ayuntamiento 4.jpg|thumb|eskuinera|Lakuntzako udaletxea]]
[[2007]]ko udal hauteskundeetan Jose Ramon Garin Lizarraga hautatu zuten Lakuntzako alkate, [[Eusko Abertzale Ekintza]]ren izenean. Udaleko bederatzi zinegotzietatik sei lortu zituen EAEk, gehiengo osoa. Baliogabeko botoak sei izan ziren (emandako guztien %0,80) eta boto zuriak hogei (botoen %2,68). Abstentzioa %18,06koa izan zen.

[[2011]]n bi zerrenda aurkeztu ziren; [[Bildu]]k berea erretiratu zuen<ref>[http://www.guaixe.net/Albisteak.asp?IdNoticia=11410&IdHerria=10 ''Bildu indartsu'']{{Apurtutako esteka|date=martxoa 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [[Guaixe]].</ref> eta [[Lakuntzaileok]] espainiar epaitegiek legez kanpo utzi zuten.<ref>[http://paperekoa.berria.info/harian/2011-04-29/009/002/bilduren_zerrendez_gain_18_hautesle_elkarte_inpugnatu_ditu_fiskaltzak.htm ''Bilduren zerrendez gain, 18 hautesle elkarte inpugnatu ditu Fiskaltzak'']{{Apurtutako esteka|date=otsaila 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [[Berria]].</ref> Hortaz, Garinek segitu zuen alkate.<ref>[https://web.archive.org/web/20110512194530/http://www.noticiasdenavarra.com/2011/05/06/politica/navarra/arbizu-y-lakuntza-sin-alcalde ''Arbizu y Lakuntza, sin alcalde''], [[Diario de Navarra]].</ref>

2015eko udal hauteskundeetan [[Euskal Herria Bildu]]<nowiki/>k botoen %78,30 (451 boto) eta zinegotzi guztiak (9) eskuratu zituen.

2019ko udal hauteskundeetan [[Euskal Herria Bildu]]<nowiki/>k botoen %82,6 (470 boto) eta zinegotzi guztiak (9) eskuratu zituen.

2015etik Patxi Xabier Razkin Sagastibeltza da Lakuntzako alkatea.
{| class="wikitable"
| colspan="4" |'''Lakuntzako udalbatza  2019'''
|-
| colspan="2" |
|'''Zinegotziak'''
|'''Boto kopurua'''
|-
|
|[[Euskal Herria Bildu]]*
|9 / 9
|<center>470 (% 82,60)</center>
|-
| colspan="4" |<small>'''Datuen iturria:'''</small><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Elecciones 2019|url=https://resultados.eleccioneslocaleseuropeas19.es/#/es/mun/resultados/provincias/navarra/lakuntza|aldizkaria=resultados.eleccioneslocaleseuropeas19.es|sartze-data=2020-06-20}}</ref>
|}

=== Alkateen zerrenda ===
{| class="taulapolita"
| align=right| 2007-2011 || Jose Ramon Garin Lizarraga || [[Eusko Abertzale Ekintza]]
|-
| align=right| 2011-2015 || Jose Ramon Garin Lizarraga || 
|-
|2015-2019
|Patxi Xabier Razkin Sagastibeltza
|EH Bildu
|-
|2019-2023
|Patxi Xabier Razkin Sagastibeltza
|EH Bildu
|-
|2023-
|[[Oihane Uribeetxebarria Garmendia]]
|EH Bildu
|}

=== Udaletxea ===
* HELBIDEA: Herriko Plaza, 1

== Azpiegitura eta garraioak ==
[[La Burundesa]] autobus konpainiaren [[Sakana]]ko herriak lotzen dituen [[Gasteiz]]-[[Iruñea]] lineak geltokia dauka herrian. Guztira hiru zerbitzu izaten dira norabide bakoitzean. Linearen ibilbidea honakoa da:

* [[Gasteiz]] - [[Ilarratza]] - [[Argomaiz]] - [[Agurain]] - [[Munain]] - San Roman - [[Ibarguren]] - [[Andoin]] - [[Olatzagutia]] - [[Ziordia]] - [[Altsasu]] - [[Urdiain]] - [[Iturmendi]] - [[Bakaiku]] - [[Etxarri Aranatz]] - [[Arbizu]] - Lakuntza - [[Arruazu]] - [[Uharte Arakil]] - [[Irañeta]] - [[Ihabar]] - [[Hiriberri (Arakil)|Hiriberri]] - [[Etxarren (Arakil)|Etxarren]] - [[Irurtzun]] - [[Eritze]] - [[Saratsa (Itza)|Saratsa]] - [[Añezkar]] - [[Berriobeiti]] eta [[Iruñea]]

== Jaiak eta ospakizunak ==
Lakuntzak honako egunetan ospatzen ditu bere jaiak:

* Sansebastianak: [[urtarrilaren 20]]an.
* Lakuntzako festak: [[abuztu]]ko hirugarren astean.
* [[Bestaberri]]: Gorpuzti edo Corpus egunean.

== Ondarea ==
* Gaizkileen pikota
* [[Salbatore eliza (Lakuntza)|Salbatore eliza]]
* San Anton Abadea baseliza
* San Sebastian baseliza
* Arkitektura zibila
<gallery>
Fitxategi:San Anton ermita-Lakuntza.jpg|San Anton baseliza
Fitxategi:San Sebastian ermita.jpg| San Sebastian baseliza, mendi azpian 
Fitxategi:San Sebastian ermita-portada.jpg|San Sebastian baselizaren ataria
Fitxategi:Lakuntza - Casa Sarrajero 1.jpg|Sarrajero etxea
</gallery>

== Lakuntzar ospetsuak ==

* [[Blas Alegria]] ([[1883]]-[[1947]]), idazlea.
* [[Miguel Ángel Alegría]] ([[1933]]-[[2018]]), pilotaria.
* [[Mikel Arregi Marin]] ([[1947]]-[[1979]]), politikaria.
* [[Javier Gartziandia]] ([[1965]]-), txirrindularia.
* [[Anabel Arraiza]] ([[1975]]-), aktore, kazetari eta musikaria.
* [[Oihane Uribeetxebarria Garmendia]] ([[1979]]-), kultura teknikaria eta politikaria.

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda|30em}}

== Kanpo estekak ==
{{Atari|Nafarroa|Nafarroa}}
* [http://www.lakuntza.eus/eu/index.asp Lakuntzako udalaren webgunea.]
* {{es}} [http://www.navarra.es/home_es/Navarra/272+Municipios/entidad.htm?IdEnt=375 Lakuntzari buruzko informazioa], Nafarroako Foru Erkidegoko Gobernuaren webgunean.]
* [http://maps.google.com/maps?f=q&source=s_q&hl=eu&geocode=&q=Lakuntza,+nafarroa&sll=42.780315,-1.826353&sspn=0.028789,0.055189&g=etxarri,+nafarroa&ie=UTF8&hq=&hnear=Lakuntza,+Nafarroa,+Espainia&ll=42.919789,-2.017708&spn=0.028473,0.055189&z=14&layer=c&cbll=42.922153,-2.022516&panoid=upcLgzK7_TLHg6aDVYvi-w&cbp=12,86.53,,0,5.42 Lakuntzako Abla kalea Google Street View-n.]
{{autoritate kontrola}}

{{Sakanako herri aurkibidea}}
{{Nafarroa Garaiko udalerri aurkibidea}}

[[Kategoria:Lakuntza]]