نمایش مبدأ برای دیوارنگاری

{{اشتباه نشود|فرسکو}}{{pp-semi-indef|small=yes}}{{تمیزکاری}}

{{بهبود منبع}}<div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:204px;max-width:204px">معروف‌ترین گرافیتی‌ها<div class="thumbimage">[[پرونده:Bundesarchiv B 145 Bild-F088809-0038, Berlin, East Side Gallery.jpg|بی‌قاب|202x202پیکسل]]</div>[[خدای من، کمکم کن تا از این عشق مرگبار زنده بمانم|بوسهٔ برادرانه]] گرافیتی تأثیرگذار در [[سده بیستم]]
[[پرونده:Banksys flower-throwing protester. (17801207806).jpg|بی‌قاب|204x204پیکسل]]
گرافیتی گل پرتاب کن اثر [[بنکسی]]
[[پرونده:BANKSY LONDON cropped.jpg|بی‌قاب|270x270پیکسل]]
[[دختر با بادکنک]] اثر بنکسی
[[پرونده:Tuttomondo - Keith Haring 1.jpg|بی‌قاب|255x255پیکسل]]
توتوماندو (Tuttomondo)[[پرونده:Nazhvan Forest Park-Isfahan-2014-Iran-Photographer Mostafa meraji-Canon Photography-Free Pictures 07.jpg|جایگزین=عکس از درخت نگاشته های پارک ناژوان شهر اصفهان - ایران|بندانگشتی|240x240پیکسل|درخت نگاری های [[منطقه جنگلی ناژوان|پارک ناژوان]]]]</div></div>'''دیوارنگاری''' یا '''گِرافیتی''' {{به انگلیسی|Graffiti}} به تصویر کردن نقش‌ها، اشکال، حرف‌ها، نشانه‌ها، نمادها، الگوها و کلمه‌ها بر روی دیوارها یا هر [[مکان عمومی]] که بتوان از آن به عنوان مکانی برای نوشتن، نقاشی، کنده‌کاری و خط‌کشی کردن استفاده کرد، گفته می‌شود. دیوار نگاشته‌ها، هرگونه علامت‌گذاری‌ای به حساب می‌آیند که می‌توانند در شکل‌های نوشتن ساده حرف‌ها تا نقاشی‌های استادانه ظاهر شوند. دیوار نوشته‌ها از دوران باستان به عنوان مثال [[یونان باستان]]، امپراتوری‌های [[روم باستان|روم]]، [[چین باستان|چین]] و [[ایران باستان|ایران]] وجود داشته‌اند.<ref name="en.wikipedia.org">http://en.wikipedia.org/wiki/Graffiti#Modern_graffiti</ref> دیوارنگاری را می‌توان در طبقه‌بندی مدرن، به مثابهٔ [[هنر عمومی]] تعبیر کرد.
در دوران مدرن [[نقاشی|نگارگری]] به ویژه نگارگری با [[اسپری|افشانه یا رنگ پاش]] و [[قلم‌مو]]ها بیشترین کاربرد را در ترسیم دیوار نگاشته‌ها دارند. در بیشتر کشورها نقاشی کردن یا کشیدن هر علامت و تصویری بر روی دیوارها یا املاک متعلق به افراد بدون جلب رضایت آنان کاری غیرمجاز و جرمی دارای [[پیگرد قانونی]] به‌شمار می‌آید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=شبکه العالم|کد زبان= فا|تاریخ = 15 آبان 1396 - 09:33|وبگاه= fa.alalam.ir|نشانی =http://fa.alalam.ir/news/3131071/گرافیتی|عنوان= گرافیتی|بازبینی =2018-01-31}}</ref> برخی از اوقات، این کار دربردارنده پیام‌های سیاسی و اجتماعی و حتی فرهنگی و گونه‌ای کامل از بیان هنری مبتنی بر سبک نقاشی روی دیوار با [[اسپری|رنگ پاش]] است. برای برخی از افراد شاید کار هنری فقط هنگامی از ارزش برخوردار است که در یک نگارخانه یا نمایشگاه هنری در معرض دید همگان قرار گیرد و برای کسانی دیگر شاید دیوار نگاشته‌ها گونه‌ای از ابراز احساسات [[قانون گریزی|قانون گریزانه]] به‌شمار آید که عامل و اقدام‌کننده به آن، حالتی [[اعتراض|اعتراض آمیز]] به خود گرفته‌است. دیوارنگاری در سال‌های اخیر در قلمرو فرهنگ عامیانه تحول یافته و در شکل‌های موسیقی زیرزمینی هیپ هاپ و بی-بُیینگ یا [[رقص بریک]] و سبک زندگی که از دید همگانی پنهان است، پدیدار شده.<ref name="en.wikipedia.org" />

دیوارنگاری‌ها می‌توانند به عنوان علامتی از کارهای [[تبهکار]]ان به‌شمار آیند که محدوده‌های نفوذ آن‌ها را از یکدیگر جدا می‌کند. همچنین باید گفته شود که اختلاف نظر و مشاجره پیرامون دیوارنگاری میان مقامات حقوقی و قانونگذار و نیز مسئولان شهری از یک سو با کسانی که دیوارنگاری را شاید گونه‌ای از ابراز احساسات شهروندان تلقی می‌کنند، ادامه دارد. با این وجود گونه‌ها و سبک‌های متفاوتی از دیوارنگاری‌ها با سرعت زیاد در حال تبدیل شدن به شکلی ویژه از هنر هستند درحالی که بحث و گفتگو دربارهٔ ارزش آن‌ها میان هواداران و مخالفان آن ادامه دارد.<ref name="en.wikipedia.org" />

دیوارنگاری بخشی از [[هنر خیابانی|هنرهای خیابانی]] ونیز از عناصر اصلی فرهنگ [[هیپ هاپ]] به‌شمار می‌آید. از جمله خطوط نوشتاری برای شعار و تصویرسازی برای زیباسازی شهری یا تبلیغات فرهنگی و به‌طور کلی رسم هر گونه اثر هنری شامل بر متن، تصویر و برجسته نگاری که توسط طراح صورت پذیرفته باشد. منظور از هنر خیابانی آن بخش از گرافیک است که در کوچه و خیابان و سطح شهر با آن برخورد می‌کنیم. این هنر تاریخچه‌ای بسیار کهن دارد و ریشه در سنگ‌نبشته‌های تاریخی [[غار]]ها و کتیبه‌های باستانی [[نقاشی]]‌های دیواری در ابعاد گوناگون دیده‌اید که از همین دسته‌اند. در سده بیستم و کمابیش هم‌زمان با [[جنگ جهانی دوم]]، مشاهده درج نام و نشان گروه‌ها بر روی دیوارها تبدیل به امری عادی شد. در برخی مواقع این دیوارنگاری‌ها بسیار با دقت و هنرمندانه اجرا می‌شوند و سبک‌های متعددی به خود می‌گیرند. برخی از این آثار بار معنایی بیش‌تری را به دوش می‌کشند که ممکن است حاوی یک پیام اجتماعی یا سیاسی باشد که حتی با استفاده از افشانه‌های رنگی بر روی دیوارها، ساختمان‌ها و قطارها رسم می‌شوند. شاید شما هم تصاویری از [[دیوار برلین]] را دیده باشید که لبریز از این آثار بود یا نگاره‌های دیگر اینترنتی را که دست به دست یا بهتر بگویم ایمیل به ایمیل می‌چرخند که حاوی تصاویر نقاشی‌شده سه بعدی بر کف خیابان‌ها هستند. این‌ها تماماً هنرهای خیابانی هستند.{{مدرک}}

== ریشه‌شناسی عبارت گرافیتی ==
[[پرونده:Graffiti in Istanbul 16.jpg|جایگزین=عکس گرافیتی‌ها در استانبول پایتخت ترکیه|بندانگشتی|250x250پیکسل|دیوارنگاری‌ در [[استانبول]]]]
واژه '''گرافیتی''' (دیوارنگاری) از واژه گرافیتو (به ایتالیایی) مشتق شده‌است که به معنی اثرگذاری سریع یا خط‌خطی است و ممکن است اصل این واژه به «گرافیر» (نوشتن [با قلم فلزی]) در لاتین عامیانه بازگردد. [گرافیون: نوشتن (۱) بر اساس ریشه‌شناسی لغوی این واژه از مدت‌ها پیش به معنی نوشتن یا حک خطوط روی سطوح مورد استفاده بوده‌است.] - ''از لغت‌نامه امریکن هریتیج''

گرافیتی‌های مدرن مانند مورد زیر در کشور [[دانمارک]]، در مضمون خود از [[هشتگ|هش‌تگ‌ها]] استفاده می‌کنند.{{ترجمه-نیاز}}

{{وسط|{{Wide image|Graffiti i baggård i århus 2c.jpg|2000px|دیوارنگاری در منطقه‌ای با تراکم بالا از گرافیتی در منطقه‌ای به نام آرهوس در نزدیکی پایتتخت دانمارک{{سخ}}}}}}
== دیوارنگاری معاصر ==
[[پرونده:La Madone de São Paulo painting by Alexis Diaz and INTI in São Paulo downtown.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل|یک دیوارنگاری در مرکز شهر [[سائو پائولو]]، بزرگترین شهر [[برزیل]].]]
[[پرونده:Graffiti in Tbilisi Georgia (HDR Photos-G26 Lg) گرافیتی ها در تفلیس گرجستان.jpg|جایگزین=عکس از مجموعه گرافیتی در شهر تفلیس پایتخت گرجستان|بندانگشتی|250x250پیکسل|مجموعه دیوارنگاری در شهر [[تفلیس]] پایتخت [[گرجستان]].]]
اختراع اسپری رنگ

رشد [[خرده‌فرهنگ]] هیپ‌هاپ

ظهور گرافیتی با استنسیل

گرافیتی به مثابهٔ یادگاری

تجاری‌شدن و ورود به فرهنگ عامه‌پسند جریان‌بدنه

فرهنگ‌بازی

طرفداران

گسترش بین‌المللی گرافیتی

== دیوارنگاری در ایران ==
{{اصلی|دیوارنگاری در ایران}}همچنین رجوع شود به: [[هنر عمومی|هنرعمومی]][[پرونده:Graffiti in Teheran.JPG|بندانگشتی|250x250px|گرافیتی مربوط به [[متالیکا]] در خیابانی در تهران|جایگزین=]]

''دیوارنگاری در ایران'' مانند بسیار از کشورهای دنیا شامل سبک‌ها و شیوه‌های مختلفی است. برخی از آن‌ها شعارها یا نگاره‌هایی است که توسط [[سازمان دولتی|سازمان‌های دولتی]] کشیده شده‌است و شرایطی مانند وقوع [[جنگ]] عموماً شامل مسائل ملی، پیام‌های اعتقادی یا سیاسی و نظامی می‌باشند و به مثابه [[هنر در عرصه عمومی]] یا [[فعالیت هنری مستقل]]، در مقولهٔ '''دیوارنویسی''' یا '''نقاشی‌دیواری''' دسته‌بندی نمی‌شوند.<ref name="anthropologyandculture.com|نشانی =http">{{یادکرد وب|کد زبان= fa-ir|وبگاه =www.anthropologyandculture.com|نشانی= http://www.anthropologyandculture.com/en/علوم-اجتماعی/2592-بررسی-هویت-شهر-تهران-در-سینمای-مستند-معاصر-3-1|عنوان =بررسی هویت شهر تهران در سینمای مستند معاصر (3)|بازبینی= 2018-01-31|archiveurl =https://web.archive.org/web/20180201030137/http://www.anthropologyandculture.com/en/علوم-اجتماعی/2592-بررسی-هویت-شهر-تهران-در-سینمای-مستند-معاصر-3-1|archivedate=۱ فوریه ۲۰۱۸|dead-url=yes}}</ref> در صورتی که برداشت‌های جامعه‌شناسان و مستندسازانی که به این مقولهٔ اجتماعی می‌پردازند پهنهٔ گسترده‌تری در پژوهش پیرامون آن دارند.<ref name="anthropologyandculture.com|نشانی =http" />[[پرونده:Tehranurbanartalone.jpg|بندانگشتی|
یک گرافیتی در حاشیه دسترسی شمال غرب [[شهرک اکباتان]]، بزرگراه تهران-کرج، فاز ۳.|جایگزین=|250x250پیکسل]]

[[شهرداری تهران]]، از طریق سازمان وابستهٔ خود [[سازمان زیباسازی شهر تهران|زیباسازی شهر تهران]] (که از نظر مالی و اداری مستقل می‌باشد) در زمینه بهسازی و حفظ هویت محیط شهری و رشد [[فرهنگ]] عموم مردم در جهت ارتقاء کیفیت زیست شهری شهروندان فعالیت تخصصی و نوآورانه می‌نماید. سازمان زیباسازی شهر تهران با تصویب اساسنامه‌ای که در تاریخ ۲۵/۱۲/۱۳۵۴ به تصویب شهر رسید، تشکیل و تحت نظر شهرداری تهران و به صورت یکی از موسسات وابسته به آن فعالیت خود را آغاز نمود. در تاریخ ۵/۴/۱۳۶۴ طی اساسنامه‌ای جدید نام اداره کل ایمنی و آموزش ترافیک به سازمان زیباسازی تغییر نام داد. متعاقباً به منظور استقلال هر چه بیشتر سازمان و سرعت بخشیدن به امور طرح‌های مرتبط با زیباسازی شهر تهران (به استناد ماده ۸۴ قانون شهرداری) اساسنامه جدید در تاریخ ۲۶/۰۲/۱۳۷۰ به تصویب وزارت کشور رسید.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان= fa-ir|وبگاه =zibasazi.ir|نشانی= http://zibasazi.ir/fa/about.html|عنوان =پورتال اطلاع‌رسانی و خبری {{!}} سازمان زیباسازی شهر تهران|بازبینی= 2018-01-31|archiveurl =https://web.archive.org/web/20180117062757/http://zibasazi.ir/fa/about.html|archivedate=17 ژانویه 2018|dead-url=yes}}</ref>[[پرونده:Qom city 09.jpg|جایگزین=یک دیوار نگاری در شهر قم|بندانگشتی|250x250پیکسل|یک دیوارنگاری در شهر [[قم]]]]تعدادی از طرح‌های موجود روی دیوارهای شهر، در مورد [[جمهوری اسلامی]]، شعارهای [[انقلاب اسلامی]] و سیاست‌های [[دولت]] می‌باشد. درحالی که در برخی نقاط تهران، مطابق با فراخوان‌های آزاد از سود ادارهٔ زیباسازی شهرداری چندین دیوارنگاری که توسط جوانان تهرانی انجام شده‌است. در خلال اتفاقات مربوط به اعتراضات به نتایج [[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸]] ایران، مردم گاهی شعارهای خود را بر دیوارهای تهران می‌نگاشتند.<ref>[http://observers.france24.com/content/20100302-tehran-graffiti-war-green-movement-basij-militia-spray-paint-tags Tehran’s graffiti war] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110321154539/http://observers.france24.com/content/20100302-tehran-graffiti-war-green-movement-basij-militia-spray-paint-tags |date=21 مارس 2011}}. France24, 02/03/2010</ref> این بین [[هنرمند گرافیتی|هنرمندان گرافیتی]] به صورت مداوم در حال تولید هنر [[مادی‌زدائی]]<nowiki/>شده و بدون تاریخ انقضائی هستند که حتی در حالت بدیع خود خود توسط سیاست، قدرت و تبلیغات دستخوش تغییر نمی‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی= جهان{{!}}TABNAK|نام =سایت خبری تحلیلی تابناک{{!}}اخبار ایران و|کد زبان= fa-IR|وبگاه =سایت خبری تحلیلی تابناک{{!}}اخبار ایران و جهان{{!}}TABNAK|نشانی= http://www.tabnak.ir/fa/news/412905/گرافیتی-را-در-ایران-بیش-از-این-سیاسی-نکنید|عنوان =گرافیتی را در ایران بیش از این سیاسی نکنید|بازبینی=2018-01-31}}</ref><ref>[http://www.easylearning.ir/دیوارنگاری-162] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180328165535/http://www.easylearning.ir/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-162|date=28 مارس 2018}}،</ref><ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2869436]،</ref><ref>[http://www.example.org],.</ref>

== خصیصه‌های یک دیوارنگاری متداول امروزی ==
شیوه‌ها و تولید

تجربه‌اندوزی مدرن

تگ‌مارک

== موارد استفاده ==
* ابراز عقیده شخصی
* بیان سیاسی یا رادیکال
* گرافیتی به مثابه تبلیغ
* گرافیتی‌های توهین‌آمیز

== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:Leuven (14 van 48).jpg|alt=|یک دیوارنگاری در شهر [[لون]]، [[بلژیک]]
پرونده:Roman Boed - John Lennon Wall, Prague.jpg|alt=|دیوار لنون (The Lennon Wall)
پرونده:King Robbo.jpg|alt=|King Robbo
پرونده:Os Gêmeos.jpg|alt=
پرونده:Tehran US embassy paintings 5.jpg|alt=|دیوار سفارت آمریکا در ایران
پرونده:20101227 USA embassy graffiti Tehran Iran.jpg|alt=|دیوار سفارت آمریکا در ایران
پرونده:Nazhvan Forest Park-Isfahan-2014-Iran-Photographer Mostafa meraji-Canon Photography-Free Pictures 36.jpg|alt=عکس تخریب درختان، از انواع وندالیسم و دیوارنگاری در معابر عمومی، (پارک ناژوان شهر اصفهان - ایران)|یادگاری نوشته یا درخت نگاری ها بر روی تنه درختان، از انواع [[وندالیسم]] و دیوارنگاری در معابر عمومی
</gallery>

== جستارهای وابسته ==
* [[پوشش ضد گرافیتی]]

* [[تبلیغات محیطی]]
* [[گرافیک محیطی]]
* [[نوشتن بر شهر]] (حق‌به‌شهر)

== منابع ==
{{پانویس|۲}}

== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌گفتاورد با عنوان|دیوارنگاری}}
* [http://www.khabaronline.ir/detail/429712/society/urban گفتگو با گرافیتی‌کارهای ۲۱ و ۲۲ ساله پایتخت]
* [http://www.graffiti.org/ گرافیتی در جهان]
{{ویکی‌انبار|Category:Graffiti}}
{{فرهنگ رسانه}}

[[رده:دیوارنگاری و علامت‌گذاری غیرمجاز| ]]
[[رده:برنامه‌ریزی و طراحی شهری]]
[[رده:تکنیک‌های نقاشی]]
[[رده:سبک‌های هنرهای تجسمی]]
[[رده:فرهنگ خیابان]]
[[رده:فعالیت‌های مجرمانه سازمان‌یافته]]
[[رده:گونه‌های هنر]]
[[رده:نوشتن]]
[[رده:هنر خیابانی]]
[[رده:هنر عمومی]]