Ver o código fonte de "Guerra civil finlandesa"

{{Conflito militar 
|conflito         = [[Primeira guerra mundial]] e [[Revolucións de 1917-1923]]
|data                     = [[27 de xaneiro]]-[[15 de maio]] de [[1918]]    
|lugar                     = [[Finlandia]]
|imaxe                    = [[Ficheiro:Folkets hus brinner.jpg|300px]]
|descrición_imaxe        = Queima da ''Casa dos Traballadores'' da Garda Vermella durante o ataque do exército alemán e a Garda Branca a [[Helsinqui]]
|resultado                 = {{flagicon|Finlandia|1918}} Vitoria branca.<br /> Rusia se retira militarmente de Finlandia.<ref>Upton, 1981: 59-62</ref><br /> Hexemonía alemá ata decembro de 1918.<br /> Profunda fenda entre os finlandeses, que se pecharía paulatinamente.
|combatentes1             = {{flagicon|Finlandia|1918}} [[Garda Branca (Finlandia)|Garda Branca]]<br /> {{flagicon|Finlandia|1918}} [[Jägers finlandeses]]<br /> {{flagicon|Alemaña|empire}} [[Imperio alemán]]<ref>Incluída a cooperación conspirativa entre Alemaña e os bolxeviques rusos 1914–1918, {{Harvnb|Pipes|1996|pp=113–149}}, {{Harvnb|Lackman|2009|pp=48–57}}, {{Harvnb|McMeekin|2017|pp=125–136}}</ref><br />[[Ficheiro:Flag of the Swedish Brigade (Ruotsalainen prikaati).svg|22px]] [[Brigada sueca]]<br /> Voluntarios [[estonia]]nos<ref>{{Harvnb|Ylikangas|1993|pp=55–63}}</ref> e [[Polonia|polacos]]
|combatentes2             = [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Garda Vermella (Finlandia)|Garda Vermella]] <br />{{flagicon|Rusia|1918}} [[República Socialista Federativa Soviética de Rusia]]
|comandante1               = {{flagicon|Finlandia|1918}} [[Carl Gustaf Emil Mannerheim|C.G.E. Mannerheim]]<br /> {{flagicon|Finlandia|1918}} [[Ernst Linder]]<br /> {{flagicon|Finlandia|1918}} [[Karl Fredrik Wilkama]]<br /> {{flagicon|Finlandia|1918}} [[Hjalmar Frisell]]<br /> {{flagicon|Finlandia|1918}} [[Hannes Ignatius]]<br />{{flagicon|Finlandia|1918}} Harald Hjalmarson<br />{{flagicon|Finlandia|1918}} [[Hans Kalm]]<br />{{flagicon|Finlandia|1918}} Stanislaw Prus-Boguslawski <br /> {{flagicon|Alemaña|empire}} [[Rüdiger von der Goltz]]<br /> {{flagicon|Alemaña|empire}} [[Hugo Meurer]]<br />{{flagicon|Alemaña|empire}} Hans von Tschirsky und von Bögendorff<br />{{flagicon|Alemaña|empire}} Konrad Wolf<br />{{flagicon|Alemaña|empire}} [[Otto von Brandenstein]]<br />
|comandante2               = [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Ali Aaltonen]]<br /> [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Eero Haapalainen]]<br /> [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Eino Rahja]]<br /> [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Kullervo Manner]]<br /> [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Adolf Taimi]]<br /> [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Evert Eloranta]]<br /> [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Kullervo Manner]]<br /> [[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Verner Lehtimäki]]<br />[[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[August Wesley]]<br />[[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] [[Hugo Salmela]]<br />[[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] Heikki Kaljunen<br />[[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] Fredrik Johansson<br />[[Ficheiro:Socialist red flag.svg|20px]] Matti Autio<br />[[Ficheiro:Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1918–1937).svg|20px]] Konstantin Yeremejev<br />[[Ficheiro:Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1918–1937).svg|20px]] [[Mikhail Svechnikov]]<br />[[Ficheiro:Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1918–1937).svg|20px]] [[Georgij Bulatsel]]
|soldados1                 = 80&nbsp;000-90&nbsp;000 gardas brancos,<ref name="soldados">{{Harvnb|Arimo|1991|pp=19–24}}, {{Harvnb|Manninen|1993a|pp=24–93}}, {{Harvnb|Manninen|1993b|pp=96–177}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=107, 267–273, 377–391}}, {{Harvnb|Hoppu|2017|pp=269–274}}</ref><br />1&nbsp;450 Jägers<br />14&nbsp;000 soldados imperiais alemáns<ref name="soldados" /><br />1&nbsp;000 Brigada Sueca<ref name="soldados" /><br />Voluntarios estonios<ref>{{Harvnb|Ylikangas|1993a|pp=55–63}}</ref><br />1&nbsp;737 [[Lexión Polaca en Finlandia|''Lexión Polaca'']]<ref>{{Harvnb|Muilu|2010|pp=87–90}}, {{Harvnb|Westerlund|2004c|pp=233-236}}</ref>
|soldados2                 = 80&nbsp;000-90&nbsp;000 gardas vermellos (2&nbsp;000 mulleres cunha idade media de 20 anos)<ref name="soldados" /><br />7&nbsp;000-10&nbsp;000 soldados do desaparecido [[Exército Imperial ruso]]<ref name="soldados"/>
|baixas1                    = '''Brancos'''<br />3&nbsp;500 mortos en combate<br />1&nbsp;650 executados<br />46 desaparecidos<br />4 mortos nos campos de concentración<br />'''Alemáns'''<br />450-500 mortos en combate<ref name="Casualties">{{Harvnb|Paavolainen|1966|pp=}}, {{Harvnb|Paavolainen|1967|pp=}}, {{Harvnb|Paavolainen|1971|pp=}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=191–200, 453–460}}, {{Harvnb|Eerola|Eerola|1998|}}, [http://vesta.narc.fi/cgi-bin/db2www/sotasurmaetusivu/stat2 National Archive of Finland 2004] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150310022523/http://vesta.narc.fi/cgi-bin/db2www/sotasurmaetusivu/stat2 |date=10 March 2015 }}, {{Harvnb|Roselius|2004|pp=165–176}}, {{Harvnb|Westerlund|Kalleinen|2004|pp=267–271}}, {{Harvnb|Westerlund|2004a|pp=53–72}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref><br />'''Suecos'''<br />55 mortos en combate<br />'''Total'''<br />5&nbsp;700–5&nbsp;800 baixas (100–200 neutrais/civís "brancos")
|baixas2                    = '''Vermellos''' <br />5&nbsp;700 mortos en combate<br />10&nbsp;000 executados<br />1&nbsp;150 desaparecidos<br />12&nbsp;500 mortos nos campos de concentración, 700 mortes agudas despois da liberación<br />'''Rusos'''<br />800–900 mortos en combate<br />1&nbsp;600 executados<ref name="Casualties"/><br />'''Total'''<br />32&nbsp;500 baixas (100–200 neutrais/civís "vermellos")
|notas                     =
}}
A '''guerra civil finlandesa'''{{refn|{{Lang-fi|Suomen sisällissota}}; {{Lang-sv|Finska inbördeskriget}}; {{lang-ru|Гражданская война в Финляндии|}}; {{Lang-de|Finnischer Bürgerkrieg}}. Outros nomes: '''Guerra de Brethren''', '''Guerra Cidadá''',  '''Guerra de clases''', '''Guerra da liberdade''', '''Rebelión Vermella''' e '''Revolución'''<ref>{{Harvnb|Tepora|Roselius|2014b|pp=1–16}}</ref>. Segundo 1.005 entrevistas realizadas polo xornal ''[[Aamulehti]]'', os nomes máis populares son os seguintes: Guerra Civil 29%, Guerra Cidadá 25%, Guerra de clases 13%, Guerra da liberdade 11%, Rebelión Vermella 5%, Revolución 1%, outro nome 2% e sen resposta 14%,<ref>{{Harvnb|Aamulehti|2008|p=16}}</ref>|group=nb}} foi un conflito polo liderado e control de [[Finlandia]] durante o período de transición que viviu o país desde que deixou de ser un [[Gran Ducado de Finlandia|Gran Ducado]] do [[Imperio ruso]] para converterse nun estado independente. O enfrontamento tivo lugar no contexto da [[Consecuencias da primeira guerra mundial|axitación nacional, política e social]] causada pola [[primeira guerra mundial]] e a [[revolución rusa de 1917]]. Dun lado se encontraban as forzas [[Partido Socialdemócrata de Finlandia|socialdemócratas]], dirixidas pola [[delegación popular de Finlandia]], comunmente coñecidos como «vermellos» (''punaiset''). Doutro lado se encontraban as forzas do [[Senado de Finlandia|senado]], controladas desde o outono anterior polos [[conservadores]] —que pretendían manter o ''[[statu quo]]''; é dicir, conservar a independencia e a [[monarquía constitucional]] sen [[parlamentarismo]]—, popularmente coñecidos como «brancos» (''valkoiset''). As forzas [[paramilitares]] dos [[Gardas Vermellos (Finlandia)|Gardas Vermellos]], compostas por traballadores industriais e agrarios, controlaron as cidades e os centros industriais do sur de Finlandia. Pola súa banda, as forzas dos [[Gardas Brancos (Finlandia)|Gardas Brancos]], compostas por granxeiros e outros membros das clases sociais media e alta, controlaban o rural no centro e norte do país.

Nos anos anteriores ao conflito, a sociedade finlandesa experimentara un gran crecemento da poboación, unido a [[industrialización]], pre-urbanización e o incremento dun exhaustivo [[movemento obreiro]]. Os sistemas políticos e gobernamentais do país estaban aínda nunha fase inestable de modernización e democratización. As condicións socioeconómicas e de educación na poboación melloraban de xeito gradual, así como o pensamento nacional e a vida cultural espertaron.

A [[primeira guerra mundial]] deu lugar ao [[Revolución rusa de 1917|colapso do Imperio ruso]], provocando un [[baleiro de poder]] no [[Gran Ducado de Finlandia]]. A subsecuente loita polo poder levou á militarización e escalada da crise entre o [[movemento obreiro]] de esquerdas e os conservadores. Os Vermellos levaron a cabo sen éxito unha ofensiva en febreiro de 1918, co apoio da [[RSFS de Rusia|Rusia soviética]]. A contraofensiva dos Brancos comezou en marzo, recibindo o apoio militar do [[imperio alemán]] desde abril. Os enfrontamentos decisivos foron as [[batalla de Tampere|batallas de Tampere]] e [[Batalla de Viborg|Viborg]] ({{Lang-fi|Viipuri}}; {{Lang-sv|Viborg}}), gañadas polos Brancos, e as [[batalla de Helsinqui|batallas de Helsinqui]] e [[batalla de Lahti|Lahti]], gañada polas tropas alemás, o que deu lugar a vitoria dos Brancos e as forzas alemás na contenda. A [[violencia política]] tamén formou parte do enfrontamento. Arredor de 12&nbsp;500 [[prisioneiro de guerra|prisioneiros de guerra]] Vermellos morreron de desnutrición e enfermidades nos [[campos de prisioneiros na guerra civil finlandesa|campos de prisioneiros]]. Arredor de 39&nbsp;000 persoas, das cales 36&nbsp;000 eran finlandeses, morreron no conflito.

Finlandia pasou de estar na esfera de influencia rusa á alemá. O senado conservador intentou establecer unha [[Reino de Finlandia (1918)|monarquía finlandesa]], cun [[Monarca|rei]] alemán: o [[príncipe]] [[Frederico Carlos de Hesse-Kassel]], pero, tras a derrota alemá na Gran Guerra, Finlandia emerxeu como unha [[república]] [[Democracia|democrática]] independente.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=434-435}}, {{Harvnb|Ylikangas|1986|pp=163-172}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=223-225, 237-243}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=56-137}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=264-291}}</ref>

A guerra civil segue sendo o evento máis controvertido e emocional na [[Historia de Finlandia|historia da Finlandia moderna]], e existiron disputas sobre o nome que debía dárselle ao conflito.<ref>{{Harvnb|Manninen|1993}}, {{Harvnb|Ylikangas|1993b}}, {{Harvnb|Lackman|2000}}</ref> Desarticulou a [[Economía de Finlandia|economía finlandesa]] e dividiu o aparato político e á nación finlandesa durante moitos anos, aínda que finalmente se logrou chegar á cohesión a través de compromisos sociais baseados na moderación política e relixiosa, así como grazas á recuperación económica que viviu o país tras a posguerra.<ref>{{Harvnb|Haapala|1995|pp=241-256}}</ref>

== Antecedentes ==
[[Ficheiro:General Map of the Grand Duchy of Finland. Indicating Postal Roads, Stations and the Distance in Versts Between Them- According to the Latest Verified Data in St. Petersburg in 1825 WDL353.png|esquerda|miniatura|Un mapa do [[Gran Ducado de Finlandia]] en 1825. Os textos están en ruso e sueco.]]
=== Políticas internacionais ===
O principal factor detrás da guerra civil finlandesa foi a crise xurdida como consecuencia da [[primeira guerra mundial]]. Baixo a presión da Gran Guerra, o [[imperio ruso]] [[revolución rusa de 1917|colapsou]], dando lugar ás [[revolución de Febreiro|Revolucións de Febreiro]] e [[revolución de outubro|Outubro]] de [[1917]]. Isto provocou un [[baleiro de poder]] e a subsecuente loita polo poder na [[Europa Oriental]]. O [[Gran Ducado de Finlandia]], que pertencera ao [[Imperio ruso]] entre [[1809]] e [[1917]], quedou inmerso nese caos. Con menor importancia xeopolítica que a ruta [[Moscova]]-[[Varsovia]], Finlandia, illada polo [[mar Báltico]] foi un lugar relativamente tranquilo ata comezos de 1918. A guerra entre o imperio alemán e Rusia tan só tivera efectos indirectos sobre o [[pobo finlandés]]. Desde finais do [[século XIX]], o [[Gran Ducado de Finlandia|Gran Ducado]] convertérase nunha importante fonte de [[materia prima|materias primas]], produtos industriais, comida e man de obra para a crecente capital imperial rusa, [[San Petersburgo]], e a [[primeira guerra mundial]] resaltou ese papel. Estratexicamente, o territorio finlandés era a parte de menor importancia da entrada estoniano-finlandesa e zona de amortiguamento para e de San Petersburgo a través da área de [[Narva]], o [[golfo de Finlandia]] e o [[istmo de Carelia]].<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=62–144}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=11–13, 152–156}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=483–524}}, {{Harvnb|Meinander|2012|pp=7–47}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

O [[imperio alemán]] vía a [[Europa oriental]], e principalmente a Rusia, como unha gran fonte de materias primas e produtos vitais, tanto durante a [[primeira guerra mundial]] como no futuro. Alemaña estaba explotando os seus recursos ao máximo nunha guerra con dúas frontes, e tratou de dividir a Rusia dando apoio financeiro aos grupos revolucionarios, como os [[bolxevique]]s e o [[Partido Social-Revolucionario]], e as faccións radicais e separatistas, como o movemento activista nacional finlandés de tendencia pro-xermánica. Empregáronse entre 30 e 40 millóns de [[marco alemán|marcos]] neste obxectivo. O control da área finlandesa permitiría ao [[exército imperial alemán]] penetrar en Rusia ata [[Petrogrado]] e a [[península de Kola]], unha rexión rica en materias primas para a industria mineira. Finlandia posuía grandes reservas de minerais e unha industria forestal ben desenvolvida.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=62–144}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=11–13, 152–156}}, {{Harvnb|Pipes|1996|pp=113–149}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=483–524}}, {{Harvnb|Lackman|2000|pp=54–64}}, {{Harvnb|Lackman|2009|pp=48–57}}, {{Harvnb|Meinander|2012|pp=7–47}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=15–40}}</ref>

Entre [[1809]] e [[1898]], no período coñecido como ''Pax Russica'', a autoridade periférica dos finlandeses aumentou gradualmente, e as relacións ruso-finlandesas foron excepcionalmente pacíficas en comparación con outras partes do [[Imperio ruso]]. A derrota de Rusia na [[guerra de Crimea]] na [[década de 1850]], deu lugar a varios intentos de acelerar a modernización do país. Isto causou máis de 50 anos de progreso económico, industrial, cultural e educativo no [[Gran Ducado de Finlandia]], incluíndo unha mellora no status da [[lingua finesa]]. Todo isto estimulou o nacionalismo finlandés e a unidade cultural a través da creación do [[movemento Fennoman]], que limitaba aos finlandeses á administración local e deu lugar á idea de que o Gran Ducado era un estado cada vez máis autónomo no Imperio ruso.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=13–15, 30–32}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=110–114, 150–196}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=49–73}}, {{Harvnb|Lackman|2000}}, {{Harvnb|Jutikkala|Pirinen|2003|p=397}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=81–148, 264–282}}, {{Harvnb|Meinander|2010|pp=108–165}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

En 1899, o [[Imperio ruso]] comezou unha política de integración a través da [[rusificación de Finlandia]]. O fortalecido poder central [[pan-eslavismo|pan-eslavista]] tratou de unificar a "Unión Dinástica Multinacional rusa" a medida que a situación estratéxica e militar de Rusia se vía en maior perigo debido ao crecemento de Alemaña e o [[Xapón]]. Os finlandeses chamaron a este período de maior control militar e administrativo como "o primeiro período da opresión" e, por primeira vez, os políticos finlandeses deseñaron plantes para a desconexión con Rusia ou a soberanía para Finlandia. Na loita en contra da integración, activistas de varias seccións da clase obreira e a ''intelligentsia'' [[lingua sueca|sueco]]-falante levaron a cabo varios actos terroristas. Durante a [[primeira guerra mundial]] e o aumento do xermanismo, os pro-suecos, coñecidos como [[movemento Svecoman|Svecomans]], comezaron a súa colaboración encuberta coa Alemaña imperial e, desde 1915 ata 1917, un batallón [[movemento Jäger|Jäger]] formado por 1&nbsp;900 voluntarios finlandeses recibiu adestramento en Alemaña.<ref>{{Harvnb|Klinge|1997|pp=483–524}}, {{Harvnb|Jussila|Hentilä|Nevakivi|1999|pp=}}, {{Harvnb|Lackman|2000|pp=13–85}}, {{Harvnb|Jutikkala|Pirinen|2003|p=397}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=81–150, 264–282}}, {{Harvnb|Soikkanen|2008|pp=45–94}}, {{Harvnb|Lackman|2009|pp=48–57}}, {{Harvnb|Ahlbäck|2014|pp=254–293}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}, {{Harvnb|Lackman|2014|pp=216–250}}</ref>

=== Políticas domésticas ===
Entre as principais razóns do incremento das tensións políticas entre os finlandeses estaban o goberno autocrático do [[tsar|tsar de Rusia]] e o sistema de clases non democrático dos [[estamento]]s. O sistema estamental orixinouse baixo o réxime do [[imperio sueco]] que gobernou sobre Finlandia antes da conquista por parte de Rusia e dividía á poboación economicamente, socialmente e politicamente. A poboación finlandesa creceu rapidamente durante o [[século XIX]] (dos 860&nbsp;000 habitantes en [[1810]] aos 3&nbsp;130&nbsp;000 en [[1917]]), e xurdiu unha nova clase de traballadores agrarios e industriais, así como de pequenos granxeiros, durante este período. A [[revolución industrial]] foi rápida en Finlandia, a pesar de ter comezado despois que no resto da [[Europa Occidental]]. A industrialización financiouse polo estado e diminuíronse algúns dos problemas asociados co proceso industrial con accións administrativas. Entre os traballadores urbanos, os problemas socio-económicos incrementaron durante os períodos de depresión industrial. A posición dos traballadores rurais empeorou tras o final do [[século XIX]], a medida que as granxas eran máis eficientes e orientadas ao mercado e o desenvolvemento da industria non tiña a suficiente forza para utilizar o rápido crecemento de poboación do campo.<ref>Durante séculos, a área xeográfica dos finlandeses foi unha parte firme do desenvolvemento sueco como un gran imperio nórdico. Coa excepción da lingua (o territorio finlandés pasou a ser bilingüe), a cultura da xente non difería substancialmente entre as partes orientais e occidentais de Suecia, dominadas pola administración sueca e a común [[Igrexa Luterana]].{{Harvnb|Alapuro|1988|pp=29–35, 40–51}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=49–69, 90–97}},{{Harvnb|Kalela|2008a|pp=15–30}}, {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}, {{Harvnb|Engman|2009|pp=9–43}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

A diferenza entre as culturas escandinavo-finlandesa, propia dos [[pobo fino-úgricos|pobos fino-úgricos]], e a [[pobo ruso|ruso]]-[[pobo eslavo|eslava]] afectou á natureza da integración nacional finlandesa. Os estratos sociais máis altos tomaron o liderado e obtiveron autoridade nos asuntos domésticos de mans do [[tsar]] de [[Imperio ruso|Rusia]] en [[1809]]. Os estamentos planificaron a construción dun estado finlandés cada vez máis autónomo, dirixido pola elite e a intelligentsia. O movemento Fennoman aspiraba a incluír as persoas comúns nun papel non político; o movemento obreiro, as asociacións xuvenís e o movemento de temperanza estaban dirixidos inicialmente "desde arriba".<ref>En contraste cos desenvolvementos na Europa central e Rusia, as políticas do réxime sueco non resultaron nunha autoridade económica, política e social das clases altas baseadas nas propiedades feudais e no capital. O campesiñado gozou dunha relativa liberdade, sen tradición de servidume, e o poderío dos estamentos preeminentes estaba delimitado pola interacción entre a formación do estado e a industrialización. A industria forestal foi un sector vital para Finlandia e os campesiños posuían a maior parte dos terreos forestais. Estas consideracións económicas deron lugar ao nacemento da Fennomania entre as clases altas [[lingua sueca|sueco]] falantes.{{Harvnb|Alapuro|1988|pp=19–39, 85–100}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=40–46}}, {{Harvnb|Kalela|2008a|pp=15–30}}, {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

Entre 1870 e 1916 a industrialización mellorou gradualmente as condicións sociais e a confianza dos traballadores. Porén, mentres que o nivel de vida da maioría da poboación mellorou en termos absolutos, a brecha entre ricos e pobres aumentou considerablemente. Os estratos sociais máis baixos comezaron a preocuparse pola situación socio-económica e as cuestións políticas, comezando a interactuar coas ideas do [[socialismo]], o [[socioliberalismo]] e o [[nacionalismo]]. As iniciativas dos traballadores e as respostas das autoridades intensificaron o conflito social en Finlandia.<ref>{{Harvnb|Apunen|1987|pp=73–133}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=49–69, 245–250}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=250–288, 416–449}}, {{Harvnb|Kalela|2008a|pp=15–30}}, {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>
[[Ficheiro:Tammerkoski (22286032958).jpg|miniatura|esquerda|250px|Tampere en 2015. A cidade foi un dos centros ideolóxicos da folga xeral 1905 e un dos baluartes estratéxicos da guerra civil finlandesa.]]
O movemento laborista finlandés, que xurdira a finais do [[século XIX]] da [[Movemento pola Temperanza|temperanza]], os movementos relixiosos e a Fennomania, tiña un carácter nacionalista e de clase traballadora. Entre [[1899]] e [[1906]], o movemento fíxose independente, afastándose do pensamento paternalista dos Fennonman, e que foi representado polo [[Partido Socialdemócrata de Finlandia]] establecido en 1899. O activismo dos traballadores foi unha forma de opoñerse directamente á [[Rusificación de Finlandia|rusificación]] e ao desenvolvemento de políticas que arranxaran os problemas domésticos e responderan ás demandas de [[democracia]]. Isto foi unha reacción á disputa doméstica, comezada na [[década de 1880]], entre a nobreza burguesa finlandesa e o movemento obreiro acerca do dereito de sufraxio universal.<ref>A loita polo dereito ao voto tivo dúas vertentes. Había unha disputa acerca do dominio da lingua finesa ou sueca entre a alianza do clero campesiño e a nobreza burguesa, e unha loita pola democracia parlamentaria entre o movemento obreiro e as elites dominantes. O clero campesiño apoiou o dereito de sufraxio universal no sistema de clases, para así aumentar a influencia da poboación de fala finesa entre os estamentos sociais do país. Porén, a a nobreza detivo os seus plans. {{Harvnb|Upton|1980b|pp=3–25}}, {{Harvnb|Apunen|1987|pp=242–250}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=85–127, 150–151}}, {{Harvnb|Haapala|1992|pp=227–249}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=218–225}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=289–309, 416–449}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=38–55}}, {{Harvnb|Olkkonen|2003|pp=517–521}}, {{Harvnb|Kalela|2008a|pp=15–30}}, {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}, {{Harvnb|Tikka|2009|pp=12–75}}, {{Harvnb|Haapala|Tikka|2013|pp=72–84}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}.</ref>

A pesar das súas obrigas como habitantes obedientes, pacíficos e apolíticos no [[Gran Ducado de Finlandia|Gran Ducado]] –quen tan só unhas décadas antes, aceptaron o sistema de clases como orde natural das súas vidas–, os plebeos comezaron a exixir os seus dereitos civís e de cidadanía na sociedade finlandesa. A loita de poder entre os estamentos finlandeses e a administración imperial rusa deixou lugar a un modelo concreto e espazo libre para o movemento obreiro. Por outra banda, debido a centenaria tradición e experiencia da autoridade administrativa, os membros elite finlandesa víanse a si mesmos como os líderes naturais da nación.<ref>{{Harvnb|Haapala|1992|pp=227–249}}{{Harvnb|Haapala|1995|pp=218–225}}{{Harvnb|Kalela|2008a|pp=15–30}} {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}{{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref> O conflito político pola democracia resolveuse fóra de Finlandia, a través da política internacional: o [[Imperio Ruso]] fracasou na súa [[Guerra ruso-xaponesa|guerra contra o Xapón]] que desembocou na [[Revolución Rusa de 1905]] e a unha folga xeral en Finlandia. Nun intento de calmar o malestar xeral entre a poboación, o sistema de estamentos foi abolido en polo [[Parlamento de Finlandia]], por medio da [[Reforma parlamentaria finlandesa de 1906|reforma parlamentaria de 1906]]. A folga xeral aumentou o apoio aos socialdemócratas dun xeito considerable. O partido abarcou un porcentaxe de poboación maior que calquera outro movemento socialista no mundo.<ref>O aumento do poder político da esquerda atraeu a parte da intelligentsia finlandesa cara eles, principalmente aos Fennomans do partido vello finlandés: Julius Ailio, Edvard Gylling, Martti Kovero, Otto-Ville Kuusinen, Kullervo Manner, Hilja Pärssinen, Hannes Ryömä, Yrjö Sirola, Väinö Tanner, Karl H. Wiik, Elvira Willman, Väinö Voionmaa, Sulo Wuolijoki, Wäinö Wuolijoki –chamados os ''socialistas de novembro de 1905''–.{{Harvnb|Haapala|1995|pp=62–69, 90–97}},  {{Harvnb|Klinge|1997|pp=250–288, 428–439}}, {{Harvnb|Nygård|2003|pp=553–565}}, {{Harvnb|Kalela|2008a|pp=15–30}}, {{Harvnb|Payne|2011|pp=25–32}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

A reforma de 1906 supuxo un gran salto cara a liberalización social e política da maioría dos finlandeses, a pesar de que a dinastía rusa dos [[casa dos Romanov|Romanov]] era a máis autocrática e conservadora de Europa. Os finlandeses adoptaron un sistema parlamentario unicameral, o [[Parlamento de Finlandia]] (en {{Lang-fi|eduskunta}}, en {{Lang-sv|riksdag}}) con [[sufraxio universal]]. O número de votantes aumentou dos 126&nbsp;000 aos 1&nbsp;273&nbsp;000, incluíndo ás mulleres. A reforma deu lugar a que os socialdemócratas obtiveran arredor do 50% do voto popular. A pesar destes avances, o [[tsar]] [[Nicolao II de Rusia]] logrou a súa autoridade tras finalizar a crise de [[1905]] e implantou no [[Gran Ducado de Finlandia|Gran Ducado]] o programa de [[Rusificación de Finlandia#Segundo período de rusificación (1908-1917)|rusificación]] a partir de [[1908]]. Os finlandeses chamaron a esta etapa ''o segundo período de opresión'', pois o tsar neutralizou o poder do parlamento finlandés ata 1917. As autoridades rusas disolveron a asemblea, ordenaron a celebración de eleccións parlamentarias case anualmente, e determinaron a composición do [[Senado de Finlandia|Senado]], que non mantivo correlación do Parlamento.<ref>{{Harvnb|Apunen|1987|pp=242–250}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=85–100, 101–127, 150–151}}, {{Harvnb|Alapuro|1992|pp=251–267}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=230–232}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=450–482}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=62–78}}, {{Harvnb|Jutikkala|Pirinen|2003|pp=372–373, 377}},  {{Harvnb|Jussila|2007|pp=244–263}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

A capacidade do parlamento finlandés de resolver os problemas socio-económicos viuse frustrada pola confrontación entre os case analfabetos plebeos e os antigos estamentos. Outro conflito avivouse cando os patróns denegaron as [[Negociación colectiva|negociacións colectivas]] e o dereito dos sindicatos a representar aos traballadores. O proceso parlamentario decepcionou ao movemento obreiro, pero debido a que o dominio sobre o parlamento e a lexislación era a forma máis doada para os traballadores de obter unha sociedade máis equitativa, identificáronse a si mesmos como o [[Estado]]. O conxunto das políticas domésticas deron lugar a unha loita polo liderado do estado finlandés durante dez anos ata o colapso do [[Imperio Ruso]].<ref>{{Harvnb|Apunen|1987|pp=242–250}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=85–100, 101–127, 150–151}}, {{Harvnb|Alapuro|1992|pp=251–267}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=230–232}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=62–78}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=244–263}}, {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

== Revolución de Febreiro ==
{{AP|Revolución de Febreiro}}
[[Ficheiro:Demonstration at Helsinki Senate Square.jpg|miniatura|Manifestación na [[Praza do Senado, Helsinqui|praza do Senado]] de [[Helsinqui]]. Os encontros masivos e as folgas locais de comezos de 1917 deron lugar a unha [[folga xeral]] en apoio da loita polo poder do estado finlandés e polo aumento a dispoñibilidade de alimentos.]]
O segundo período de [[rusificación de Finlandia|rusificación]] finalizou o [[15 de marzo]] de [[1917]] co estoupido da [[Revolución de Febreiro]], que acabou destronando ao tsar [[Nicolao II de Rusia|Nicolao II]]. O colapso do sistema imperial debeuse, entre outros motivos, ás derrotas militares, o abafamento pola duración e dificultades da [[primeira guerra mundial|Gran Guerra]], a colisión entre o réxime máis conservador de Europa e os desexos da poboación rusa de modernización. O poder do tsar foi transferido á [[Duma Imperial de Rusia|Duma Estatal]] e ao novo [[goberno provisional ruso|goberno provisional]]. Porén, a autoridade do novo goberno viuse ameazada pola influencia do [[Soviet de Petrogrado]], o que deu lugar a un poder dobre no país.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=51–54}}, {{Harvnb|Ylikangas|1986|pp=163–164}}, {{Harvnb|Pipes|1996|pp=75–97}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=230–243}}</ref>

En marzo de [[1917]] devolveuse aos finlandeses o seu status autónomo de 1809–1899, a través dun manifesto do novo [[goberno provisional ruso|goberno ruso]]. Por primeira vez na historia do país, o poder político estaba ''de facto'' nas mans do [[Parlamento de Finlandia]]. A esquerda política, formada principalmente por socialdemócratas, ocupaba un amplo espectro desde os moderados aos socialistas revolucionarios. A dereita política era incluso máis diversa, desde os social liberais e conservadores moderados ata os movementos máis conservadores. Os catro partidos principais nese momento eran:
* O conservador [[Partido finlandés]];
* o [[Partido Fennoman Constitucional]], que incluía tanto a liberais (divididos entre [[socioliberalismo|liberais progresistas]] e [[Liberalismo económico|liberais económicos]];
* os reformistas sociais, a centrista [[Partido do Centro (Finlandia)|Liga Agraria]], que obtiña o apoio principalmente de campesiños propietarios de granxas pequenas e medianas e;
* o conservador [[Partido Popular Sueco (Finlandia)|Partido Popular Sueco]], que pretendía manter os dereitos da antiga nobreza e a minoría [[lingua sueca|suecofalante]] no país.<ref>Tamén había algúns [[bolxevique]]s en Finlandia. O bolxevismo fíxose popular entre os traballadores industriais que emigraron a [[Petrogrado]] a finais do [[século XIX]]. O partido finlandés e o Partido Fennoman Constitucional eran descendentes dos antigos partidos Fennoman.{{Harvnb|Alapuro|1988|pp=85–132}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=56–59, 142–147}}, {{Harvnb|Nygård|2003|pp=553–565}}</ref>

Os finlandeses enfrontábanse a unha nociva combinación entre a loita polo poder e fracaso social en 1917. O colapso de Rusia induciu unha reacción en cadea de desintegración, comezando polo goberno, o exército e a economía, e estendéndose a todos os campos da sociedade, como a administración local, os lugares de traballo e a cidadanía. A comezos do [[século XX]], os finlandeses se mantiñan nunha encrucillada entre o antigo réxime dos estamentos e a evolución cara a unha sociedade nova, moderna e democrática. A dirección e o obxectivo deste período de cambio convertéronse nun problema froito das intensas disputas políticas, que finalmente acabaron provocando un conflito armado por mor da debilidade do Estado finlandés. Os socialdemócratas pretendían manter os dereitos políticos conseguidos e incrementar a súa influencia sobre a poboación. Os conservadores, pola súa banda, temían perder o seu poder socioeconómico, que ostentaran ata entón. Ambas faccións colaboraron cos seus equivalentes en Rusia, profundizando a división na nación.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=109, 195–263}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=143–149}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=11–14}}, {{Harvnb|Haapala|2008|pp=255–261}}, {{Harvnb|Haapala|Tikka|2013|pp=72–84}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

O Partido Socialdemócrata gañou as [[Eleccións ao Parlamento de Finlandia de 1916|eleccións parlamentarias de 1916]] con [[maioría absoluta]]. En marzo de 1917 [[Oskari Tokoi]] formou un novo Senado, mais este non reflectiu a ampla maioría socialista: estaba composto por seis socialdemócratas e seis non socialistas. En teoría, o senado consistía nunha ampla coalición nacional, mais na práctica (cos principais grupos políticos reticentes a comprometerse e as principais figuras políticas fóra do senado), mostrouse incapaz de resolver ningún problema importante de Finlandia. Despois da Revolución de Febreiro, a autoridade política descendeu ao nivel das rúas: reunións masivas, organización de folgas e consellos obreiros e militares des esquerdas, e organizacións activas de empregadores na dereita, todos eles minando pouco a pouco a autoridade do estado.<ref>{{Harvnb|Haapala|1995|pp=221, 232–235}}, {{Harvnb|Kirby|2006|p=150}}, {{Harvnb|Haapala|2008|pp=255–261}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

A Revolución de Febreiro detivo o auxe económico finlandés causado pola economía de guerra rusa durante a [[primeira guerra mundial]]. O colapso nos negocios levou ao desemprego e a unha alta [[inflación]], mais as persoas empregadas tiveron a oportunidade de resolver problemas nos lugares de traballo. A clase obreira reclamou unha [[xornada de oito horas|xornada laboral de oito horas]], mellores condicións laborais e salarios máis altos, que levaron a manifestacións e grandes folgas na industria e na agricultura.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=95–98, 109–114}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=155–159, 197, 203–225}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

Mentres Finlandia se especializara na produción de [[leite]] e [[manteiga]], a maior parte da subministración de alimentos do país dependía dos cereais producidos no sur de Rusia. O cesamento das importacións de cereais da Rusia desintegrada conduciu a unha escaseza de alimentos en Finlandia. O Senado respondeu introducindo [[racianamento]]s e [[control de presos]]. Os granxeiros resistíronse ao control do estado e o [[mercado negro]], acompañado por un forte aumento dos prezos dos alimentos formado e exportado ao mercado libre da área de Petrogrado. A subministración de alimentos, os presos e, finalmente, o medo á [[inanición]] convertéronse en problemas políticos emocionais entre os granxeiros e os traballadores urbanos, especialmente aqueles que estaban sen emprego. A xente común, os seus medos explotados polos políticos e uns medios de comunicación incendiarios e polarizados, tomou as rúas. A pesar da escaseza de alimentos, ningunha fame a grande escala afectou ao sur de Finlandia antes da guerra civil e o mercado de alimentos seguiu a ser un estimulador secundario na loita polo poder no estado finlandés.<ref>En 1917–1918, o [[pobo finlandés]] aínda estaba baixo a sombra do trauma da fame de 1867–1868 famine, na cal arredor de 200&nbsp;000 persoas morreron por malnutrición e enfermidades epidémicas, causadas por un cambio climático repentino cunha diminución da temperatura do aire durante a tempada de crecemento.{{Harvnb|Upton|1980|pp=95–98, 109–114}}, {{Harvnb|Ylikangas|1986|pp=163–172}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=163–164, 192}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=155–159, 203–225}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}, {{Harvnb|Häggman|2017|pp=157–217}}, {{Harvnb|Keskisarja|2017|pp=13–74}}, {{Harvnb|Voutilainen|2017|pp=25–44}}</ref>

==== Batalla polo liderado ====
[[Ficheiro:Russian sailors celebrating February Revolution in Helsinki.jpg|miniatura|esquerda|Soldados rusos en Helsinqui. Antes de 1917 mantiñan a estabilidade en Finlandia, logo da [[Revolución de Febreiro]], as tropas rusas convertéronse nunha fonte de malestar social.]]
A aprobación do proyecto de lei do Senado de Tokoi chamada "Lei do Poder Supremo" ({{Lang-fi|laki Suomen korkeimman valtiovallan käyttämisestä}}, máis comunmente coñecida como ''valtalaki''; {{Lang-sv|maktlagen}}) en xullo de 1917, desencadenou na crise clave na loita polo poder entre socialdemócratas e conservadores. A caída do Imperio Ruso abriu a cuestión de quen terra a autoridade política soberana no antigo Gran Ducado. Logo de décadas de decepcións políticas, a Revolución de Febreiro ofreceulles aos socialdemócratas finlandeses unha oportunidade para gobernar; tiñan a maioría absoluta do [[Parlamento de Finlandia|Parlamento]]. Os conservadores estaban alarmados polo continuo aumento da influencia dos socialistas dende [[1899]], que chegou ao seu punto máximo en 1917.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=163–194}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=158–162, 195–196}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=35, 37, 39, 40, 50, 52}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=229–245}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=487–524}}, {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}, {{Harvnb|Kalela|2008c|pp=95–109}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}</ref>

A "Lei do Poder Supremo" incorporou un plano dos socialistas para aumentar substancialmente o poder do Parlamento, como reacción ao liderado non parlamentario e conservador do Senado de Finlandia entre 1906 e 1916. O proxecto de lei promoveu a autonomía finlandesa nos asuntos internos: o Goberno Provisional Ruso só lle permitiu o dereito a controlar as políticas exteriores e militares de Finlandia. A Acta foi adoptada co apoio do Partido Socialdemócrata, a Liga Agraria, parte do Partido Xove Finlandés e algúns activistas ansiosos pola soberanía finlandesa. Os conservadores opuxéronse ao progetto de lei e algúns dos representantes máis dereitistas renunciaron ao Parlamento.<ref>{{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=50}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=229–245}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=502–524}}, {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}, {{Harvnb|Kalela|2008c|pp=95–109}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}, {{Harvnb|Jyränki|2014|pp=18–38}}</ref>

En Petrogrado, o plan socialdemócrata tiña o apoio dos bolxeviques. Estiveran plantexando unha revolta en contra do Goberno Provisional dense abril de 1917, e as manifestacións prosoviéticas durante as [[Xornadas de Xullo]] fixeron que os asuntos se puxeran de manifesto. O Soviet de Helsinqui e o Comité Rexional dos Soviets de Finlandeses, liderado polo bolxevique [[Ivar Smilga]], ambos comprometidos coa defensa do Parlamento de Finlandia se este era ameazado cun ataque.<ref>{{Cita libro |apelidos1=Trotsky |nome1=Leon |título=History of the Russian Revolution |data=1934 |editorial=The Camelot Press ltd |lugar=Londres |páxina=785 |lingua=en}}</ref> Con todo, o Goberno Provisional continuou tendo apoio suficiente no exército ruso para sobrevivir e a medida que o movemento na rúa diminuía, [[Vladimir Lenin]] fuxiu a [[Carelia]]. A raíz destes eventos, a "Lei do Poder Supremo" foi anulada e os socialdemócratas tinalmente botáronse atrás; enviáronse máis tropas rusas a Finlandia e, coa cooperación e insistencia dos conservadores finlandeses, disolveuse o Parlamento e anunciáronse novas eleccións.<ref>A debilidade de Rusia enfatizou a importancia da área finlandesa como zona de amortiguamento que protexía [[Petrogrado]].{{Harvnb|Upton|1980|pp=163–194}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=158–162, 195–196}}, {{Harvnb|Alapuro|1992|pp=251–267}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=35, 37, 39, 40, 50, 52}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=229–245}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=502–524}}, {{Harvnb|Haapala|2008|pp=255–261}}, {{Harvnb|Kalela|2008c|pp=95–109}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

Nas [[Eleccións ao Parlamento de Finlandia de 1917|eleccións de outubro de 1917]], os socialdemócratas perderon a súa maioría absoluta, o que radicalizou o [[movemento obreiro]] e unha diminución do apoio á política moderada. A crise de xullo de 1917 non provocou a Revolución Vermella de xaneiro de 1918 por si soa, mais xunto cos desenvolvementos políticos baseados na interpretación dos comunistas das ideas do [[movemento Fennoman]] e o socialismo, os eventos favoreceron unha revolución finlandesa. Para gañar o poder, os socialistas tiñan que gañar o Parlamento.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=163–194}}, {{Harvnb|Kettunen|1986|pp=9–89}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=158–162, 195–196}}, {{Harvnb|Alapuro|1992|pp=251–267}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=35, 37, 39, 40, 50, 52}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=229–245}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=502–524}}, {{Harvnb|Haapala|2008|pp=255–261}}, {{Harvnb|Kalela|2008b|pp=31–44}}, {{Harvnb|Kalela|2008c|pp=95–109}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}</ref>

A Revolución de Febreiro provocou a perda da autoridade institucional en Finlandia e a disolución da forza [[policía|policial]], creando medo e incerteza. En resposta, tanto a dereita como a esquerda reuniron os seus propios grupos de seguridade, que inicialmente eran locais e en boa medida desarmados. A finais de 1917, logo da disolución do Parlamento, en ausencia dun goberno forte e forzas nacionais armadas, os grupos de seguridade comezaron a asumir un carácter máis amplo e paramilitar. As Gardas Civís ({{Lang-fi|suojeluskunnat}}; {{Lang-sv|skyddskåren}}; literalmente "corpos de protección") e as Gardas Brancas posteriores ({{Lang-fi|valkokaartit}}; {{Lang-sv|vita gardet}}) foron organizadas por homes de influencia locais: académicos conservadores; industriais; terratenentes, e activistas. A Garda de Orde dos Traballadores ({{Lang-fi|työväen järjestyskaartit}}; {{Lang-sv|arbetarnas ordningsgardet}}) e a Garda Vermella ({{Lang-fi|punakaartit}}; {{Lang-sv|röda gardet}}) foron recrutadas a través das seccións locais do partido socialdemócrata e dos sindicatos de traballadores.<ref>O papel da clase alta de fala sueca foi significativo, debido á súa longa traxectoria de influencia sobre a economía, a industria, a administración e o exército. Xurdiu unha batalla polo poder entre os socialistas máis á esquerda e os elementos máis á dereita dos conservadores de fala sueca. O problema lingüístico non era tan fundamental como as diferencias sociais, xa que moitos traballadores de fala sueca uníronse aos Vermellos.{{Harvnb|Upton|1980|pp=195–230}}, {{Harvnb|Ylikangas|1986|pp=166–167}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=151–167}}, {{Harvnb|Manninen|1993c}}, {{Harvnb|Manninen*|1993a|pp=324–343}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=123–127, 237–243}}, {{Harvnb|Hoppu|2009b|pp=112–143}}, {{Harvnb|Haapala|Tikka|2013|pp=72–84}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

== Revolución de Outubro ==
{{VT|Revolución de Outubro}}
A Revolución de Outubro do 7 de novembro de 1917 levada a cabo polos bolxeviques e Vladimir Lenin transferiu o poder político de Petrogrado aos socialistas radicais de esquerda. A decisión do goberno alemán de conceder un salvoconduto a Lenin e os seus compañeiros dende o seu exilio en [[Suíza]] ata Petrogrado en abril de 1917 foi un éxito. Un [[Armisticio entre Rusia e as Potencias Centrais|armisticio entre Alemaña e o réxime bolxevique]] entrou en vigor o 6 de decembro e as negociacións de paz comezaron o 22 de decembro de 1917 en [[Brest, Belarús|Brest-Litovsk]].<ref>Os bolxeviques recibiron 15 millóns de marcos de Berlín logo da Revolución de Outubro, mais a autoridade de Lenin era feble e Rusia viuse envolta nunca guerra civil que centrou todas as actividades militares, políticas e económicas do país. {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=36}}, {{Harvnb|Pipes|1996|pp=113–149}}, {{Harvnb|Lackman|2000|pp=86–95}}, {{Harvnb|Lackman|2009|pp=48–57}}, {{Harvnb|McMeekin|2017|pp=125–136}}</ref>

Novembro de 1917 converteuse noutra liña divisoria na rivalidade de 1917-1918 polo liderado en Finlandia. Logo da disolución do Parlamento de Finlandia, a [[Polarización política|polarización]] entre os socialdemócratas e os conservadores incrementouse notablemente e o período foi testemuña da aparición da violencia política. Un traballador agrícola recibiu un disparo durante unha folga local o 9 de agosto de 1917 en [[Ypäjä]], e un membro da Garda Civil foi asasinado nunha crise política en Malmi o 24 de setembro.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=195–263}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=52, 59}}</ref> A Revolución de Outubro interrompeu a tregua informal entre os finlandeses non socialistas e o Goberno Provisional Ruso. Logo dunha discusión política sobre como reaccionar ante a revolta, a maioría dos políticos aceptaron unha proposta de compromiso de [[Santeri Alkio]], o líder da Liga Agraria. O Parlamento tomou o poder soberano en Finlandia o 15 de novembro de 1917 baseándose na "Lei do Poder Supremo" dos socialistas e ratificou as súas propostas dunha [[xornada de oito horas|xornada laboral de oito horas]] e o [[sufraxio universal]] nas eleccións locais, a partir de xullo de 1917.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=264–342}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=67, 70}}, {{Harvnb|Jyränki|2014|pp=18–38}}</ref>

[[Ficheiro:Valkoisten konekiväärikomppania Leinolassa Tampereen valtauksen jälkeen 19.4.1918 (26970230675).jpg|miniatura|esquerda|Soldados da paramilitar [[Garda Branca (Finlandia)|Garda Branca]] en Leinola, un suburbio de [[Tampere]]]]
O 27 de novembro designouse o goberno puramente non socialista liderado polos conservadores de [[Pehr Evind Svinhufvud]]. Este nomeamento foi tanto unha meta a longo prazo dos conservadores como unha resposta aos desafíos do movemento obreiro durante novembro de 1917. As principais aspiracións de Svinhufvud eran separar Finlandia de Rusia, fortalecer os Gardas Civís, e devolver unha parte da nova autoridade do Parlamento ao Senado.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=264–342}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=70}}, {{Harvnb|Jyränki|2014|pp=18–38}}</ref> O 31 de agosto de 1917 había 149 Gardas Civís en Finlandia, contando as unidades locais e Gardas Brancos subsidiarios nas cidades e comunas rurais; 251 o 30 de setembro; 315 o 31 de outubro; 380 o 30 de novembro e 408 o 26 de xaneiro de 1918. O primeiro intento de adestramento militar serio das Gardas foi o estabelecemento dunha escola de cabalaría de 200 efectivos na propiedade rústica de Saksanniemi, nas proximidades da cidade de [[Porvoo]], en setembro de 1917. A [[Vangarda (exército)|vangarda]] dos [[Jägers finlandeses]] e o armamento alemán chegaron a Finlandia durante os meses de outubro e novembro de 1917 no cargueiro ''[[SS Equity|Equity]]'' e o submarino alemán ''[[SM UC-57|UC-57]]''; en torno a 50 Jägers regresaran a Finlandia a finais de 1917.<ref>A pesar das negociacións de paz entre Rusia e Alemaña, os alemáns acordaron vender 70&nbsp;000 [[rifle]]s e 70 [[metralladora]]s, así como artillaría aos Brancos e asegurar o regreso seguro do batallón Jäger a Finlandia. As armas alemás foron transportadas a Finlandia entre febreiro e marzo de 1918, {{Harvnb|Upton|1980|pp=195–263}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=59, 63, 66, 68, 98}}, {{Harvnb|Manninen|1993b|pp=96–177}}, {{Harvnb|Manninen*|1993b|pp=393–395}}</ref>

Logo das derrotas políticas en xullo e outubro de 1917, os socialdemócratas presentaron un programa intransixente chamado "Demandamos" ({{Lang-fi|Me vaadimme}}; {{Lang-sv|Vi kräver}}) o 1 de novembro, para premer polas concesións políticas. Insistiron nun regreso ao status político anterior á disolución do Parlamento en xullo de 1917, a disolución das Gardas Civís e eleccións para crear unha Asemblea Constituínte Finlandesa. O programa fracasou e os socialistas iniciaron unha folga xeral entre o 14 e o 19 de novembro para incrementar a presión política sobre os conservadores, que se opuxeran á "Lei do Poder Supremo" e a proclamación parlamentaria do poder soberano o 15 de novembro.<ref>Os socialistas planearon solicitar aos bolxeviques que aceptaran a soberanía de Finlandia cun manifesto, mais a situación incerta en Petrogrado dativo o plano. {{Harvnb|Upton|1980|pp=256–342}}, {{Harvnb|Ketola|1987|pp=368–384}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=66}}, {{Harvnb|Jyränki|2014|pp=18–38}}</ref>

A [[revolución]] converteuse no obxectivo dos socialistas radicalizados logo de perder o control político, e os acontecementos de novembro de 1917 deron pulo a un levantamento socialista. Nesta fase, [[Lenin]] e [[Iosif Stalin|Stalin]], ameazados en [[Petrogrado]], instaron aos socialdemócratas a tomar o poder en Finlandia. A maioría dos socialistas finlandeses eran moderados e preferían métodos parlamentarios, o que levou aos bolxeviques a etiquetalos como "revolucionarios reticentes". A reticencia diminuíu a medida que a folga xeral semellaba ofrecer unha importante canle de influencia para os traballadores do sur de Finlandia. O liderado da folga votou por unha maioría estreita comezar unha revolución o 16 de novembro, mais o levantamento tivo que ser cancelado o mesmo día debido á falta de revolucionarios activos para executalo.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=264–342}}, {{Harvnb|Ketola|1987|pp=368–384}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=64}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=152–156}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}</ref>

[[Ficheiro:Tampereen punakaartin komppania rintamalla (26936605946).jpg|miniatura|Tropas da compañía paramilitar da [[Garda Vermella (Finlandia)|Garda Vermella]] de Tampere en 1918.]]
A finais de novembro de 1917, os socialistas moderados entre os socialdemócratas gañaron unha segunda votación sobre os radicais nun debate sobre medios revolucionarios fronte a parlamentarios, mais cando trataron de aprobar unha resolución para abandonar por completo a idea dunha revolución socialista, os representantes e algúns líderes influentes do partido rexeitárono. O movemento obreiro finlandés quería manter a súa propia forza militar e manter aberta a vía revolucionaria. Os vacilantes socialistas finlandeses decepcionaron a V. I. Lenin e ao mesmo tempo, el comezou a alentar aos bolxeviques finlandeses en Petrogrado.<ref>Ao principio da Revolución de Outubro, o Comité de Distrito Ruso en Finlandia foi o primeiro en rexeitar a autoridade do [[Goberno provisional ruso|Goberno Provisional]]. O comentario pesimista de Lenin do 27 de xaneiro de 1918 ao bolxevique finlandés Eino Rahja é ben coñecido: "Non camarada Rahja, desta vez non gañará a túa campaña, porque tes o poder dos Socialdemócratas en Finlandia". {{Harvnb|Upton|1980|pp=264–342}}, {{Harvnb|Ketola|1987|pp=368–384}}, {{Harvnb|Rinta-Tassi|1989|pp=83–161}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=70}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}</ref>

Entre o movemento obreiro, unha consecuencia máis marcada dos acontecementos de 1917 foi o ascenso das Gardas de Orde dos Traballadores. Había entre 20 e 60 gardas separadas entre o 31 de agosto e o 30 de setembro de 1917, mais en outubro, logo da derrota nas eleccións parlamentarias, o movemento obreiro finlandés proclamou a necesidade de crear máis unidades de traballadores. O anuncio deu lugar a unha vaga de recrutamentos: o 31 de outubro o número de gardas era de entre 100 e 150; 342 o 30 de novembro de 1917 e 375 o 26 de xaneiro de 1918. Desde maio de 1917, as organizacións paramilitares de esquerda medraran en dúas fases, a maior parte delas como Gardas da Orde de Traballadores. A minoría eran Gardas Vermellas, estas eran en parte grupos clandestinos formados in cidades industrializadas e centros industriais, como [[Helsinqui]], [[Kotka]] e Tampere, baseados nas Gardas Vermellas orixinais que se formaran entre 1905 e 1906 en Finlandia.<ref>{{Harvnb|Manninen*|1993a|pp=324–343}}, {{Harvnb|Manninen*|1993b|pp=393–395}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=282–291}}</ref>

A presenza de dúas forzas armadas opostas creou un estado cun poder dual e soberanía dividida na sociedade finlandesa. A ruptura definitiva entre as gardas estalou durante a folga xeral: os Vermellos executaron varios opoñentes políticos no sur de Finlandia e tiveron lugar os primeiros enfrontamentos armados entre Brancos e Vermellos. En total, contabilizáronse 34 vítimas. Co tempo, as rivalidades políticas de 1917 conduciron a unha [[carreira armamentística]] e a unha escalada cara á guerra civil.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=317–342}}, {{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=15–65}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=151–171}}</ref>

== Independencia de Finlandia ==
A desintegración de Rusia ofreceulle ao pobo finlandés unha oportunidade histórica para conseguir a súa independencia. Logo da Revolución de Outubro, os conservadores estaban ansiosos pola secesión de Rusia para controlar a esquerda e minimizar a súa influencia por parte dos bolxeviques. Os socialistas eran escépticos sobre a soberanía baixo un goberno conservador, mais temían perder apoio entre os traballadores nacionalistas, especialmente despois de ter prometido unha maior liberdade nacional a través da "Lei do Poder Supremo". Finalmente, ambas faccións políticas apoiaron unha Finlandia independente, a pesar do forte desacordo sobre a composición do liderado da nación.<ref>{{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=67, 70}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=235–237}}</ref>

O nacionalismo convertérase nunca "relixión cívica" en Finlandia a finais do século XIX, mais o obxectivo durante a folga xeral de 1905 era o regreso á autonomía de 1809–1898, non a independencia total. En comparación co réxime unitario sueco, o poder doméstico dos finlandeses aumentara baixo o dominio do menos uniforme dominio ruso. Economicamente, o Gran Ducado de Finlandia beneficiouse de ter un orzamento nacional independente, un banco central con moeda nacional, o [[marco finlandés]] (emitido por primeira vez en 1860), e a organización aduaneira e o progreso industrial de 1860–1916. A economía dependía do enorme mercado ruso e a separación podería interromper a rendible zona financeira finlandesa. O colapso económico de Rusia e a loita polo poder do estado finlandés en 1917 foron algúns dos factores que puxeron a soberanía de Finlandia no primeiro plano.<ref>Os activistas apuntaban tamén a un Gran Ducado Finlandés gobernado por Alemaña ou Suecia. Ata 1914, Finlandia exportaba produtos forestais e metálicos refinados a Rusia e serradoiros e produtos de madeira en xeral a Europa Occidental. A primeira guerra mundial cortou as exportacións a occidente e dirixiu a maior parte do comercio de guerra a Rusia. En 1917, as exportacións a Rusia colapsaron e, logo de 1919, os finlandeses reorientáronse cara o mercado occidental debido á gran demanda de produtos que seguiu á Gran Guerra. {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=89–100}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=49–73, 156–159, 243–245}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=483–524}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=9–10, 181–182, 203–204, 264–276}}, {{Harvnb|Kalela|2008a|pp=15–30}}, {{Harvnb|Kuisma|2010|pp=13–81}}, {{Harvnb|Meinander|2010|pp=108–173}}, {{Harvnb|Ahlbäck|2014|pp=254–293}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}, {{Harvnb|Lackman|2014|pp=216–250}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=15–40}}, {{Harvnb|Keskisarja|2017|pp=13–74}}</ref>

[[Ficheiro:Ven tunnustaa Suomen itsenisyyden.png|miniatura|O recoñecemento da independencia finlandesa por parte dos bolxeviques. Uns minutos antes da medianoite do 31 de decembro de 1917, dous homes con dúas visións do mundo opostas, [[Pehr Evind Svinhufvud|Svinhufvud]] e [[Vladimir Lenin|Lenin]] estrecharon as súas mans.<ref>{{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=79}}</ref>]]
O Senado presidido Svinhufvud propuxo a [[declaración de independencia de Finlandia]] o 4 de decembro de 1917 e o Parlamento aprobouna o 6 de decembro. Os socialdemócratas votaron en contra da proposta do Senado, menores presentaban unha declaración alternativa de soberanía. O establecemento dun estado independente non era unha conclusión garantida para a pequena nación finlandesa. O recoñecemento de Rusia e outras [[Potencia mundial|potencias mundiais]] foi esencial; Svinhufvud aceptou que tiña que negociar con Lenin para obter o recoñecemento. Os socialistas, téndose mostrado reticentes a entrar en negociacións cos dirixentes rusos en xullo de 1917, enviaron dúas delegacións a Petrogrado para solicitar que Lenin aprobara a soberanía finlandesa.<ref>A visión inicial de Svinhufvud era que o Senado lideraría a Finlandia e o proceso de independencia cunha chamada a un [[rexente]]; non habería conversas cos bolxeviques, xa que crían que estes non liberarían a unha Finlandia non socialista. A visión dos socialistas era que o Parlamento debía liderar a Finlandia e que a independencia se conseguiría dun xeito máis sinxelo a través de negociacións cun goberno bolxevique feble que con outros partidos da [[Asemblea Constituínte Rusa]], {{Harvnb|Upton|1980|pp=343–382}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=73, 78}}, {{Harvnb|Manninen|1993c}}, {{Harvnb|Jutikkala|1995|pp=11–20}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}, {{Harvnb|Jyränki|2014|pp=18–38}}</ref>

En decembro de 1917, Lenin estaba sometido a unha intensa presión para concluír as [[Tratado de Brest-Litovsk|negociacións de paz en Brest-Litovsk]] con [[Alemaña]] e o goberno bolxevique estaba en crise, cunha administración inexperta e o exército desmoralizado, que facían fronte a poderosos opoñentes políticos e militares. Lenin calculou que os bolxeviques poderían loitar polas partes centrais de Rusia, pero tiveron que renunciar a algúns territorios periféricos, incluída Finlandia na esquina xeopolítica menos importante do noroeste. Como resultado, a delegación de Svinhufvud conseguiu a concesión de soberanía de Lenin o 4 de xaneiro de 1918.<ref>O [[Consello de Comisarios do Pobo]] [[bolxevique]] ratificou o recoñecemento o 4 de xaneiro de 1918. {{Harvnb|Upton|1980|pp=343–382}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=79, 81}}, {{Harvnb|Keskisarja|2017|pp=13–74}}</ref>

A comezos da guerra civil, [[Austria-Hungría]], Dinamarca, Francia, Alemaña, Noruega, Suecia e Suíza recoñeceran a independencia de Finlandia. O [[Reino Unido]] e os [[Estados Unidos de América]] non a aprobaron; esperaron e vixiaron as relacións entre Finlandia e Alemaña (o principal inimigo dos [[Aliados da primeira guerra mundial|Aliados]]), coa esperanza de anular o réxime de Lenin e devolver a Rusia á Guerra contra o [[Imperio Alemán]]. Ao mesmo tempo, os alemáns aceleraron a separación de Finlandia e Rusia para mover ao país á súa esfera de influencia.<ref>Francia rompeu relacións diplomáticas co goberno Branco a finais de 1918, debido a cooperación dos brancos con Alemaña, {{Harvnb|Upton|1980|pp=343–382}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=80, 81}}, {{Harvnb|Pietiäinen|1992|pp=252–403}}</ref>

== A guerra ==
[[Ficheiro:Kenraali C. G. E. Mannerheim (26936604946).jpg|miniatura|esquerda|O xeneral [[Carl Gustaf Emil Mannerheim|C. G. E. Mannerheim]] en 1918, cun brazalete no que se aprecia o [[escudo de Finlandia]]]]

=== Escalada ===
A escalada final cara á guerra comezou a principios de xaneiro de [[1919]], cando cada acción política ou militar dos Vermellos ou os Brancos resultaba nun contraataque do outro bando. Ambas partes xustificaban as súas accións como medidas defensivas, particularmente para os seus propios partidarios. Á esquerda, a vangarda do movemento eran as Gardas Vermellas de [[Helsinqui]], [[Kotka]] e [[Turku]]; estas lideraron aos Vermellos rurais e convenceron aos líderes socialistas que se debatían entre a paz e a guerra para apoiar a revolución. Á dereita, a vangarda era o corpo dos Jägers, que se trasladaran a Finlandia, e os Gardas Civís voluntarios do suroeste de Finlandia, o sur de [[Ostrobotnia]] e a [[provincia de Viipuri]] na esquina sueste de Finlandia. As primeiras batallas locais tiveron lugar entre o 9 e o 21 de xaneiro de 1918 no sur e sueste de Finlandia, principalmente para gañar a carreira armamentística e para controlar [[Viipuri]] ({{Lang-sv|Viborg}}, actualmente en {{Lang-ru|Vyborg}}).<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=390–515}}, {{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=15–65, 177–182}}, {{Harvnb|Manninen*|1993c|pp=398–432}}, {{Harvnb|Hoppu|2009a|pp=92–111}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

[[Ficheiro:Kullervo Manner.jpg|miniatura|[[Kullervo Manner]], presidente da [[Delegación do Lobo Finlandés]] e último comandante en xefe dos [[Finlandia Vermella|Vermellos]], retratado {{circa|1913–1915}}.]]
O 12 de xaneiro de 1918, o Parlamento autorizou o Senado de Svinhufvud a establecer a orde interna e a disciplina no nome do estado. O 15 de xaneiro, Carl Gustaf Emil Mannerheim, un antigo xeneral finlandés no [[Exército Imperial Ruso]], foi nomeado comandante en xefe das Gardas Civís. O senado designou os Gardas, dende entón chamados Gardas Brancos, como Exército Branco de Finlandia. Mannerheim situou o seu cuartel xeral do Exército Branco na área de [[Vaasa]]-[[Seinäjoki]]. A onde branca para participar emitiuse o 25 de xaneiro. Os Brancos conseguiron armamento desarmando gornicións rusas entre o 21 e o 28 de xaneiro, en particular no sur de Ostrobotnia.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=390–515}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=80–89}}, {{Harvnb|Manninen|1993b|pp=96–177}}, {{Harvnb|Manninen*|1993c|pp=398–432}}, {{Harvnb|Westerlund|2004b|pp=175–188}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

Os Gardas Vermellos, liderados por [[Alia Aaltonen]], negáronse a recoñecer a hexemonía dos Brancos e crearon unha autoridade militar propia. Aaltonen instalou o seu cuartel xeral en [[Helsinqui]] e púxolle o alcume de [[Smolna, Helsinqui|Smolna]] facéndose eco do [[Instituto Smolnyi]], a sede dos bolxeviques en [[Petrogrado]]. A ordenar vermella de revolución emitiuse o 26 de xaneiro, e prendeuse unha lanterna vermella, un indicador simbólico do levantamento, na torre da [[Paasitorni|Casa dos Traballadores]]. Unha gran mobilización dos Vermellos comezou a última hora da tarde do 27 de xaneiro, coa Garda Vermella de Helsinqui e algúns dos gardas situados ao longo da liña ferroviaria Tampere-Viipuri que se mobilizaran entre o 23 e o 26 de xaneiro, para salvagardar posicións vitais e escoltar un importante cargamento ferroviario de armas bolxeviques desde Petrogrado a Finlandia. As tropas Brancas tentaron capturar o envío: 20–30 finlandeses, Vermellos e Brancos, morreron na [[Batalla de Kämärä]] no [[istmo de Carelia]] o 27 de xaneiro de 1918.<ref>Os Vermellos gañaron a batalla e conseguiron 20&nbsp;000 rifles, 30 metralladoras, 10 canóns e 2 vehículos blindados. En total, os rusos entregaron 20&nbsp;000 rifles dende os depósitos de Helsinqui e Tampere aos Vermellos. Os Brancos capturaron 14&nbsp;500 rifles, 90 metralladoras, 40 canóns e 4 morteiros das gornicións rusas. Algúns oficiais do exército ruso venderon as armas da súa unidade tanto aos Vermellos como aos Brancos.{{Harvnb|Upton|1980|pp=390–515}}, {{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=15–65, 177–182}}, {{Harvnb|Klemettilä|1989|pp=163–203}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=80–89}}, {{Harvnb|Manninen|1993b|pp=96–177}}, {{Harvnb|Manninen*|1993c|pp=398–432}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref> A rivalidade polo poder en Finlandia culminara.<ref>Realizáronse intentos por manter a paz e a neutralidade en xaneiro de 1918 mediante acordos a nivel local, por exemplo en [[Muurame]], [[Savonlinna]] e [[Teuva]], {{Harvnb|Kallioinen|2009|pp=1–146}}</ref>

=== Bandos ===
==== Finlandia Branca e Finlandia Vermella ====
[[Ficheiro:FinnishCivilWarMapBegin.svg|miniatura|A fronte e as ofensivas iniciais no principio da guerra.{{legend|royalblue|Areas controladas polos Brancos}}{{legend|white|Ofensiva Branca}}{{legend|tomato|Areas controladas polos Vermellos}}{{legend|maroon|Ofensiva Vermella}}{{Liña de lenda|black solid 2px|Liña ferroviaria}}]]
No principio da guerra, unha [[liña de fronte]] descontinua atravesaba o sur de Finlandia de oeste a leste, dividindo o país na [[Finlandia Branca]] e a [[Finlandia Vermella]]. As Gardas Vermellas controlaban a área cara ao sur, incluíndo case todas as grandes cidades e centros industriais, amais dos maiores terreos e granxas co maior número de arrendatarios e [[agricultor arrendatario|agricultores arrendatarios]]. A Finlandia Branca controlaba a zona norte, que era principalmente agraria e onde se atopaban granxas pequenas ou medianas e agricultores arrendatarios. O número de arrendatarios era menor e tiñan un status social melero que os do sur. Con todo, existían enclaves da forza opositora a ambos lados da fronte: dentro da área Branca encontrábanse as cidades industriais de [[Varkaus]], [[Kuopio]], [[Oulu]], [[Raahe]], [[Kemi]] e [[Tornio]]; dentro da Finlandia Vermella encontrábanse [[Porvoo]], [[Kirkkonummi]] e [[Uusikaupunki]]. A eliminación destes territorios foi unha prioridade para ambos exércitos en febreiro de 1918.<ref>{{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=91–101}}</ref>

A Finlandia Vermella estaba liderada pola Delegación do Pobo ({{Lang-fi|kansanvaltuuskunta}}; {{Lang-sv|folkdelegationen}}), creada o 28 de xaneiro de 1918 en Helsinqui. A delegación buscou o socialismo democrático baseado no espírito do Partido Socialdemócrata Finlandés; as súas visións diferían da [[ditadura do proletariado]] de Lenin. [[Otto Ville Kuusinen]] formulou unha provost para unha nova constitución, influenciada polas de [[Suíza]] e os [[Estados Unidos de América]]. Con era, o poder político estaría concentrado no Parlamento, cun papel menor para un goberno. A proposta incluía un sistema multipartidista; liberdade de reunión, expresión e prensa; e o uso de [[referendo]]s na toma de decisións políticas. Para garantir a autoridade do movemento obreiro, a xente común tería dereito a unha [[revolución permanente]]. Os socialistas planeaban transferir unha parte substancial dos [[dereitos de propiedade]] ás administracións estatais e locais.<ref>O "pai ideolóxico" dos socialistas, [[Karl Kautsky]], desaprobou a Revolución Vermella Finlandesa. Kautsky, opoñente de Lenin, apoiou unha política reformista. {{Harvnb|Rinta-Tassi|1986|pp=417–429}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=88, 102}}, {{Harvnb|Piilonen|1993|pp=486–627}}, {{Harvnb|Jussila|Hentilä|Nevakivi|1999|pp=108}}, {{Harvnb|Suodenjoki|2009a|pp=246–269}}, {{Harvnb|Payne|2011|pp=25–32}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}</ref>

Na política exterior, a Finlandia Vermella apoiou-se na [[República Soviética Federativa Socialista de Rusia|Rusia bolxevique]]. O 1 de marzo de 1918 asinouse un tratado e acordo de paz entre Finlandia e Rusia, no que a Finlandia Vermella era chamada [[República Socialista dos Traballadores de Finlandia]] ({{Lang-fi|Suomen sosialistinen työväentasavalta}}; {{Lang-sv|Finlands socialistiska arbetarrepublik}}). As negociacións para o tratado implicaron que –como na primeira guerra mundial en xeral– o nacionalismo era máis importante para ambas partes que os principios do [[socialismo internacional]]. Os finlandeses vermellos non aceptaron simplemente unha alianza cos bolxeviques e xurdiron importantes disputas, por exemplo, sobre a demarcación da fronteira entre a Finlandia Vermella e a Rusia Soviética. A importancia do tratado ruso-finés evaporouse axiña debido á sinatura do [[Tratado de Brest-Litovsk]] entre os bolxeviques e o [[Imperio Alemán]] o 3 de marzo de 1918.<ref>{{Harvnb|Upton|1981|pp=262–265}}, {{Harvnb|Pietiäinen|1992|pp=252–403}}, {{Harvnb|Manninen|1995|pp=21–32}}</ref>

A política de Lenin sobre o dereito das nacións á [[autodeterminación]] pretendía prever a desintegración de Rusia durante o período de debilidade militar. Supuso que nunha Europa devastada pola guerra, o [[proletariado]] das nacións libres levaría a cabo revolucións socialistas e uniríase á Rusia soviética máis tarde. A maior parte do movemento obreiro finlandés apoiaba a independencia de Finlandia. Os bolxeviques finlandeses, influentes, mais escasos en número, mostrábanse favorables á integración de Finlandia en Rusia.<ref>Logo da [[guerra civil rusa]], unha Rusia que rexurdiu gradualmente anexionou de novo moitas das nacións que se independizaran en 1918. {{Harvnb|Upton|1981|pp=255–278}},  {{Harvnb|Klemettilä|1989|pp=163–203}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=94, 106}}, {{Harvnb|Pietiäinen|1992|pp=252–403}}, {{Harvnb|Manninen|1993c}}, {{Harvnb|Manninen|1995|pp=21–32}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=276–282}}</ref>

O goberno da Finlandia Branca, o [[primeiro senado de Pehr Evind Svinhufvud]], foi chamado [[Senado de Vaasa]] polo seu traslado a [[Vaasa]], unha cidade cunha localización máis segura na costa occidental, que actuou como capital do bando Branco dende o 29 de xaneiro ata o 3 de maio de 1918. Na política nacional, o principal obxectivo do Senado Branco era devolver a dereita política ao poder en Finlandia. Os conservadores planearon un sistema político monárquico, cun papel menor do Parlamento. Unha parte dos conservadores sempre apoiara a [[monarquía]] e opúxose á democracia; outros aceptaran o [[parlamentarismo]] dende a reforma revolucionaria de 1906, mais logo da crise de 1917–1918, concluíron que darlle o poder á xente común non funcionaría. Os social liberais e reformistas non socialistas opuxéronse a calquera restrición do parlamentarismo. Inicialmente resistíronse á axuda militar alemá, mais a guerra prolongada mudou a súa postura.<ref>{{Harvnb|Upton|1981|pp=62–68}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=38–46, 56–115}}, {{Harvnb|Vares|2009|pp=376–394}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

Na política exterior, o Senado de Vaasa dependía do Imperio Alemán para obter axuda militar e política. O seu obxectivo era derrotar aos Vermellos; acabar coa influencia da Rusia bolxevique en Finlandia e expandir o territorio finlandés á [[Carelia Oriental]], un fogar xeopoliticamente significativo para as persoas falantes de [[linguas ugrofinesas]]. A debilidade de Rusia inspirou unha idea da [[Gran Finlandia]] entre as faccións expansionistas tanto de dereitas como de esquerdas: os Vermellos tiñan reclamacións sobre as mesmas áreas. O Xeneral Mannerheim concordou na necesidades de facerse cargo de Carelia Oriental e de solicitar armas alemás, mais opúxose á intervención real alemá en Finlandia. Mannerheim recoñeceu a falta de habilidade da Garda Vermella en combate e confiou was habilidades dos Jägers finlandeses adestrados en Alemaña. Como antigo oficial do exército ruso, Mannerheim era moi consciente da desmoralización deste. Cooperou cos oficiais rusos aliados cos Brancos en Finlandia e Rusia.<ref>A caída do Imperio Ruso, a Revolución de Outubro e o xermanismo finlandés colocaran a Gustaf Mannerheim nunha posición controversa. Opúñase aos Vermellos finlandeses e rusos, así como a Alemaña, a través dunha alianza cos oficiais Brancos rusos que, ao mesmo tempo, non apoiaban a independencia de Finlandia. {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=102, 142}}, {{Harvnb|Manninen|1995|pp=21–32}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=516–524}}, {{Harvnb|Lackman|2000}}, {{Harvnb|Westerlund|2004b|pp=175–188}}, {{Harvnb|Meinander|2012|pp=7–47}}, {{Harvnb|Roselius|2014|pp=119–155}}</ref>

[[Ficheiro:FinnishCivilWarMapMiddle.svg|miniatura|As principais ofensivas ata o 6 de abril. Os Brancos tomaron [[Tampere]] e derrotaron aos Vermellos finlandeses e rusos na [[Batalla de Rautu (1918)|Batalla de Rautu]], nos [[istmo de Carelia]].{{legend|royalblue|Areas controladas polos Francos}}{{legend|white|Ofensiva Branca}}{{legend|tomato|Areas controladas polos Vermellos}}{{legend|maroon|Ofensiva Vermella}}{{Liña de lenda|black solid 2px|Liña ferroviaria}}]]

==== Soldados e armas ====
[[Ficheiro:Red_Guard_armoured_train.jpg|miniatura|esquerda|Un [[tren blindado]] soviético, ''Partizan'', que axudou ao esforzo do bando Vermello na área de [[Viipuri]].<ref>{{Harvnb|Eerola|2010|pp=123–165}}</ref>]]
O número de tropas finlandesas en cada bando variaba dende 70&nbsp;000 a 90&nbsp;000 e ambos tiñan en torno a 100&nbsp;000 rifles, 300-400 metralladoras e uns poucos centos de canóns. Mentres que a Garda Vermella estaba integrada principalmente por [[Voluntario militar|voluntarios]], con salarios pagados ao principio da guerra, o Exército Branco consistía predominantemente en [[recrutamento|recrutas]] con 11&nbsp;000-15&nbsp;000 voluntarios. Os principais motivos do voluntariado eran os factores socioeconómicos, como o salario e a comida, así como o idealismo e a presión social. A Garda Vermella incluía a 2&nbsp;600 mulleres, a maioría rapazas recrutadas nos centros industriais e as cidades do sur de Finlandia. Os traballadores urbanos e agrícolas constituían a maior parte da Garda Vermella, Mentres que os granxeiros propietarios de terras e persoas de educación tradicional formaron a columna vertebral do Exército Branco.<ref>As mulleres simpatizantes do bando Branco demandaron a creación dunha Garda Branca feminina. Mannerheim detivo o plano, mais algunhas mulleres foro recrutadas como soldados. {{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=154–176}}, {{Harvnb|Haapala|1993|pp=}}, {{Harvnb|Manninen|1993b|pp=96–177}}, {{Harvnb|Manninen|1995|pp=21–32}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=85–106}}, {{Harvnb|Lintunen|2014|pp=201–229}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}, {{Harvnb|Hoppu|2017|pp=269–274}}</ref> Ambos exércitos empregaron [[nenos soldado]], principalmente entre os 14 e os 17 anos de idade. A utilización destes soldados xuvenís non era rara na primeira guerra mundial; os nenos da época estaban baixo a autoridade absoluta dos adultos e non estaban protexidos contra a explotación.<ref>{{Harvnb|Tikka|2006|pp=25–30, 141–152}}</ref>

Os rifles e as metralladoras da Rusia imperial foron o armamento principal tanto dos Vermellos como dos Brancos. O rifle máis comunmente usado foi o [[Mosin–Nagant]] ruso de 7,62&nbsp;mm de 1891. En total estiveron en servizo en torno a dez modelos de rifle diferentes, o que provocou problemas na subministración de municións. A [[metralladora Maxim]] foi a metralladora máis empregada, junto coa [[Metralladora M1895 Colt-Browning|M1895 Colt–Browning]], [[Metralladora Lewis|Lewis]] e [[Metralladora Madsen|Madsen]], menos empregadas. As metralladoras causaron unha parte substancial das baixas en combate. Os [[canón de campo|canóns de campo]] rusos empregáronse principalmente como [[fogo directo]].<ref>{{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=182}}</ref>

A guerra civil finlandesa loitouse principalmente ao longo dos [[ferrocarril|ferrocarrís]]; medios vitais para transportar tropas e subministracións, así como para empregar trens blindados, equipados con canóns lixeiros [[Metralladora pesada|metralladoras pesadas]]. O cruzamento ferroviario máis importante dende o punto de vista estratéxico era [[Haapamäki]], aproximadamente a 100&nbsp;km ao nordés de Tampere, que conectaba o leste e o oeste de Finlandia, así como o sur e o norte do país. Outros cruzamentos críticos incluían [[Kouvola]], [[Riihimäki]], Tampere, [[Toijala]] e Viipuri. Os Brancos capturaron Haapamäki a finis de xaneiro de 1918, o que conduce á [[batalla de Vilppula]].<ref>{{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=177–205}}, {{Harvnb|Ylikangas|1993a|pp=15–21}}, {{Harvnb|Manninen|1995|pp=21–32}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>
[[Ficheiro:FinnishCivilWarMapEnd.svg|miniatura|Os desembarcos alemáns na costa meridional e as súas operación. As ofensivas decisivas dos Brancos en Carelia.{{legend|royalblue|Areas controladas polos Brancos ou alemáns}}{{legend|white|Ofensiva Branca}}{{legend|grey|Ofensiva alemá}}{{legend|tomato|Areas controladas polos Vermellos}}{{Liña de lenda|black solid 2px|Liña ferroviaria}}]]

==== Garda Vermella e tropas soviéticas ====
[[Ficheiro:Turku Female Red Guards.jpg|miniatura|esquerda|Unha membro da [[Mulleres na Garda Vermella na Guerra Civil Finlandesa|Garda Vermella Feminina de Turku]] de 19 anos (esquerda) e outra de 27. Foron as últimas executadas en [[Lahti]] en maio de 1918.]]
As Gardas Vermellas finlandesas tomaron axiña a iniciativa na guerra tomando o control de Helsinqui o 28 de xaneiro de 1918 e emprendendo unha ofensiva xeral que durou dende febreiro ata principios de marzo de 1918. Os Vermellos estaban relativamente ben armados, mais unha falta crónica de líderes cualificados, tanto a nivel estratéxico como táctico, impediu que consolidaran os seus triunfos, e a maioría das ofensivas terminaron en nada. A [[cadea de mando]] militar funcionou relativamente ben ao nivel de compañía e pelotón, mais o liderado e a autoridade permaneceron febles, xa que a maioría dos comandantes de campo foron elixidos polo das tropas. As tropas comúns eran civís máis ou menos armados, cuxo adestramento militar, disciplina e moral de combate eran desaxeitadas e baixas.<ref>{{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=177–205}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=227–255}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

Ali Aaltonen foi substituído o 28 de xaneiro de 1918 por [[Eero Haapalainen]] como comandante en xefe. El, en cambio, foi substituído polo triunvirato bolxevique de [[Eino Rahja]], [[Adolf Taimi]] e [[Evert Eloranta]] o 20 de marzo. O último comandante en xefe da Garda Vermella foi Kullervo Manner, dende o 10 de abril ata o último período da guerra canto os Vermellos xa non tiñan un líder nomeado. Algúns comandantes locais con talento, como [[Hugo Salmela]] na batalle de Tampere, proporcionaron un liderado xeitoso, mais non puideron mudar o curso da guerra. Os Vermellos conseguiron algunhas vitorias locais ao retirarse do sur de Finlandia cara a Rusia, como fronte ás tropas alemás na [[batalla de Syrjäntaka]] o 28–29 de abril en [[Tuulos]].<ref>Algúns pelotóns da [[Mulleres na Garda Vermella na Guerra Civil Finlandesa|Garda Vermella Feminina]] estiveron activos en combate ao longo da liña Alvettula–[[Hauho]]–Syrjäntaka–[[Lahti]]. {{Harvnb|Upton|1981|pp=227–255}}, {{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=130–135}} {{Harvnb|Lappalainen|1981b|pp=233–236}}, {{Harvnb|Arimo|1991|pp=70–81}}, {{Harvnb|Hoppu|2017|pp=181–202}}</ref>

[[Ficheiro:Punapäällikkö Verner Lehtimäki (26901643321).jpg|miniatura|esquerda|O comandante de cabalería da Garda Vermella [[Verner Lehtimäki]] no see cabal en 1918.]]
En torno a 50&nbsp;000 das tropas do antigo tsar estaban estacionadas en Finlandia en xaneiro de 1918. Os soldados estaban desmoralizados e cansos da guerra, e os seus antigos [[Servidume|servos]] tiñan sede de terras de cultivo liberadas polas revolucións. A maioría das tropas regresaron a Rusia ao finais de marzo de 1918. En total, de 7&nbsp;000 a 10&nbsp;000 soldados Vermellos rusos apoiaron aos Vermellos finlandeses, mais só ao redor de 3&nbsp;000, en unidades pequenas separadas de 100 a 1&nbsp;000 soldados, puideron ser persuadidos para loitar na primeira liña da fronte.<ref>{{Harvnb|Upton|1980b|pp=415–422}}, {{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=154–176}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=265–278}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=89}}, {{Harvnb|Manninen|1995|pp=21–32}}, {{Harvnb|Westerlund|2004b|pp=175–188}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=276–291}}, {{Harvnb|Hoppu|2009b|pp=112–143}},{{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

As revolucións en Rusia dividiron politicamente os oficiais do exército soviético e as súas actitudes cara a guerra civil finlandesa variaron. [[Mikhail Svechnikov]] liderou tropas Vermellas finlandesas en Finlandia Occidental en febreiro e [[Konstantin Yeremejev]] tropas soviéticas no istmo de Carelia, mentres que outros oficiais desconfiaron dos seus pares revolucionarios e cooperaron co Xeneral Mannerheim no see lugar, desarmando as gornicións soviéticas en Finlandia. O 30 de xaneiro de 1918, Mannerheim proclamou aos soldados rusos en Finlandia que o Exército Branco non loitaba contra Rusia, pero que o obxectivo da campaña Branca era derrotar aos Vermellos finlandeses e ás tropas soviéticas que os apoiaban.<ref>Mannerheim prometeu aos oficiais que cooperaron a súa liberdade persoal, mentres que moitos dos que se opuxeron aos Brancos foron executados. Algúns oficiais Vermellos rusos foron executados polos Vermellos finlandeses logo da amarga derrota na batalla de Tampere. {{Harvnb|Lappalainen|1981a|pp=154–176}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=265–278}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=89}}, {{Harvnb|Manninen|1995|pp=21–32}}, {{Harvnb|Westerlund|2004b|pp=175–188}}, {{Harvnb|Hoppu|2008a|pp=188–199}}, {{Harvnb|Hoppu|2009b|pp=112–143}}, {{Harvnb|Muilu|2010|pp=9–86}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

O número de soldados soviéticos activos na guerra civil finlandesa decaeu considerablemente unha vez que Alemaña atacou a Rusia o 18 de febreiro de 1918. O tratado xermano-soviético de Brest-Litovsk do 3 de marzo restrinxía o apoio bolxevique aos Vermellos finlandeses co envío de armas e subministracións. Os soviéticos permaneceron activos na fronte sueste, principalmente na batalla de Rautu no istmo de Carelia entre febreiro de abril de 1918, onde defenderon as aproximacións a Petrogrado.<ref>Os bolxeviques rusos declararon a guerra contra a Finlandia Branca logo de que os Brancos atacaran as gornicións soviéticas en Finlandia. {{Harvnb|Upton|1981|pp=259–262}}, {{Harvnb|Manninen|1993c|pp=}}, {{Harvnb|Aunesluoma|Häikiö|1995|p=98}}, {{Harvnb|Manninen|1995|pp=21–32}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

==== Garda Branca e o papel de Suecia ====
[[Ficheiro:Jääkärien paraati Vaasan torilla 26.2.1918 (26970229625).jpg|miniatura|[[Jägers finlandeses]] en Vaasa, Finlandia, o 26 de febreiro de 1918. O batallón está a ser inspeccionado polo Comandante en Xefe Branco [[Carl Gustaf Emil Mannerheim|C. G. E. Mannerheim]].]]
Aínda que o conflito foi chamado por algúns, "A guerra dos afeccionados", o Exército Branco tiña dúas grandes vantaxes sobre a Garda Vermella: o liderado militar profesional de Gustaf Mannerheim e o seu persoal, que incluía a 84 oficiais voluntarios suecos e antigos oficiais finlandeses do exército do tsar; e 1&nbsp;450 soldados do batallón Jäger de 1&nbsp;900 efectivos. A maioría das unidades chegaron a Vaasa 25 de ferreiro de 1918.<ref name="Upton 1981 62–144">{{Harvnb|Upton|1981|pp=62–144}}, {{Harvnb|Roselius|2006|pp=151–160}}, {{Harvnb|Lackman|2009|pp=48–57}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref> No campo de batalla, os Jägers, endurecidos na batalla na Fronte Oriental, proporcionaron un forte liderado que fixo posible o combate disciplinado dos soldados Brancos comúns. Os soldados eran similares aos Vermellos neste aspecto, xa que tiñan pouco e inaxeitado adestramento. Ao principio da guerra, o liderado superior da Garda Branca tiña pouca autoridade sobre as unidades Brancas voluntarias, que só obedecían aos seus líderes locais. A finais de febreiro, os Jägers comezaron un adestramento rápido a seis rexementos de recrutas.<ref name="Upton 1981 62–144" />

O batallón Jäger estaba tamén politicamente dividido. 450 Jägers –na súa maioría socialistas– permaneceron estacionados en Alemaña, xa que temíase que puideran poñerse do lado dos Vermellos. Os líderes da Garda Branca enfrontáronse a un problema similar cando recrutaron homes novos en febreiro de 1918: 30&nbsp;000 partidarios obvios do movemento obreiro finlandés nunca se presentaron. Tamén se descoñecía se as tropas comúns recrutadas nas granxas pequenas e pobres do centro e norte de Finlandia tiñan unha motivación suficiente para loitar contra os Vermellos finlandeses. A propaganda Branca promobía a idea de que libraban unha guerra defensiva fronte aos bolxeviques rusos, e menosprezaba o papel dos finlandeses Vermellos entre os seus inimigos.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=9–50}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=40–51, 74–77}}, {{Harvnb|Haapala|1993|pp=}}, {{Harvnb|Ylikangas|1993b|pp=}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=90–92}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=264–291}}, {{Harvnb|Lackman|2009|pp=48–57}}</ref> As divisións sociais apareceron entre o sur e o norte de Finlandia e dentro da Finlandia rural. A economía e a sociedade do norte modernizárase dun xeito moito máis lento que o sur. Había un conflito moito máis pronunciado entre o [[Cristianismo]] e o [[socialismo]] no norte, e a propiedade das terras de cultivo confería un [[status social]], motivando aos agricultores a loitar contra os Vermellos.<ref>A economía de Ostrobotnia diminuíu, debido á feble industrialización logo do final da produción comercial de [[alcatrán]] e as exportacións de gran a Suecia. A caída conduciu ao conservadorismo político e relixioso, e a emigración aos Estados Unidos a raíz do rápido crecemento da poboación. {{Harvnb|Upton|1980|pp=9–50}}, {{Harvnb|Alapuro|1988|pp=40–51, 74–77}}, {{Harvnb|Haapala|1993|pp=}}, {{Harvnb|Ylikangas|1993b|pp=}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=90–92}}</ref>

[[Suecia]] declarouse neutral tanto durante a primeira guerra mundial como na guerra civil finlandesa. A opinión xeral, en particular entre a elite sueca, estaba dividida entre os partidarios dos Aliados e das [[Potencias Centrais]], sendo o xermanismo algo máis popular. Tres prioridades en tempos de guerra determinaron a política pragmática do goberno liberal socialdemócrata sueco: economía sólida, con exportación de [[mineral de ferro]] e alimentos a Alemaña; mantemento da tranquilidade da sociedade sueca; e xeopolítica. O goberno aceptou a participación de oficiais e soldados sueco voluntarios no Exército Branco finlandés para bloquear a expansión dos disturbios revolucionarios a [[Escandinavia]].<ref>O xermanismo sueco incluíu a idea da "Gran Suecia", con planos para facerse cargo da área finlandesa. {{Harvnb|Klinge|1997|pp=483–524}}, {{Harvnb|Lindqvist|2003|pp=705–719}}, {{Harvnb|Lackman|2014|pp=216–250}}</ref>

Unha [[brigada sueca]] paramilitar de 1&nbsp;000 efectivos, liderada por [[Hjalmar Frisell]], participou na batalla de Tampere e nos combates ao sur da cidade. En ferreiro de 1918, a [[Armada de Suecia]] escoltou o escuadrón naval alemán que transportaba os Jägers finlandeses e armas alemás e permitiulle pasar por augas territoriais suecas. Os socialistas suecos tentaron iniciar negociacións de paz entre os Brancos e os Vermellos. A debilidade de Finlandia ofreceu a Suecia a posibilidade de facerse cargo das xeopoliticamente vitais [[illas Åland]] finlandesas, ao leste de [[Estocolmo]], mais a operación do exército alemán en Finlandia paralizou este plano.<ref>O 31 de decembro de 1917, a poboación de Åland proclamou por unha maioría do 57% a súa vontade de integrar as illas no [[Reino de Suecia]]. A cuestión do control das Åland converteuse nunha disputa entre Suecia e Finlandia logo da primeira guerra mundial. {{Harvnb|Upton|1981|pp=990–120}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=79, 97}}, {{Harvnb|Klinge|1997|pp=483–524}}, {{Harvnb|Lindqvist|2003|pp=705–719}}, {{Harvnb|Hoppu|2009b|p=130}}, {{Harvnb|Lackman|2014|pp=216–250}}</ref>

==== Intervención alemá ====
[[Ficheiro:SaksalaisiaHelsingissa.jpg|miniatura|esquerda|Soldados alemáns cunha metralladora [[MG 08]] en Helsinqui logo da rendición do cuartel da Garda Vermella en [[Smolna, Helsinqui|Smolna]].]]
En marzo de 1918, o [[Imperio Alemán]] interveu na guerra civil finlandesa do lado do Exército Branco. Os activistas finlandeses que se apoiaban no xermanismo estiveran procurando a axuda alemá para liberar a Finlandia da hexemonía soviética dende finais de 1917, mais debido á presión á que se enfrontaban na [[Fronte oriental (primeira guerra mundial)|Fronte Oriental]], os alemáns non querían poñer en perigo o seu armisticio e as [[Tratado de Brest-Litovsk|negociacións de paz]] coa Unión Soviética. A postura alemá mudou logo do 10 de febreiro, cando [[Lev Trotski]], a pesar da debilidade da posición dos bolxeviques, interrompeu as negociacións, coa esperanza de que estalaran revolucións no Imperio Alemán e cambiara todo. O 13 de febreiro o liderado alemán decidiu tomar represalias e enviar destacamentos militares tamén a Finlandia. Como pretexto para a agresión, os alemáns atenderon as "peticións de axuda" dos países occidentais veciños de Rusia. Os representantes da Finlandia Branca en [[Berlín]] solicitaron axuda o 14 de febreiro.<ref>O 7 de marzo, os representantes E. Hjelt e R. Erich asinaron acordos desfavorables entre Alemaña e Finlandia e prometeron pagar os custos da asistencia militar alemá. {{Harvnb|Arimo|1991|pp=8–18, 87–92}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=108}}, {{Harvnb|Jussila|Hentilä|Nevakivi|1999|p=117}}, {{Harvnb|Meinander|2012|pp=7–47}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=41–70}}</ref>

O [[Exército Imperial Alemán]] atacou Rusia o 18 de febreiro. [[Operación Faustschlag|A ofensiva]] conduciu a un rápido colapso das forzas soviéticas e á sinatura do primeiro Tratado de Brest-Litovsk polos bolxeviques o 3 de marzo de 1918. Finlandia, os países bálticos, [[Polonia]] e [[Ucraína]] foron transferidos á esfera de influencia alemá. A guerra civil finlandesa abriu unha rota de acceso de baixo custo a [[Fenoscandia]], one o status [[xeopolítico]] alterouse cando un escuadrón naval británico [[Campaña do norte de Rusia|invadiu]] o porto soviético de [[Murmansk]] polo [[océano Ártico]] o 9 de marzo de 1918. O líder do esforzo de guerra alemán, o Xeneral [[Erich Ludendorff]], quería manter a Petrogrado baixo ameaza de ataque a través da área Viipuri-Narva e instalar unha monarquía liderada polos alemáns en Finlandia.<ref>O [[ferrocarril Kirov]] entre Murmansk–Petrograd desenvolveuse en 1916. {{Harvnb|Upton|1981|pp=62–144}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=108}}, {{Harvnb|Lackman|2009|pp=48–57}}, {{Harvnb|Roselius|2014|pp=119–155}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=41–70}}</ref>

O 5 de marzo de 1918, un escuadrón naval alemán desembarcou nas [[illas Åland]] (a mediados de febreiro de 1918, as illas foran ocupadas por unha expedición militar sueca, que as abandonou en maio). O 3 de abril de 1918, a [[División do Mar Báltico]] ({{Lang-de|Ostsee-Division}}) de 10&nbsp;000 efectivos, liderada polo Xeneral [[Rüdiger von der Goltz]], lanzou a ataque principal contra [[Hanko, Finlandia|Hanko]], ao oeste de Helsinqui. Este foi seguido o 7 de abril polo [[Destacamento Brandenstein]] ({{Lang-de|Abteilung-Brandenstein}}) do Coronel [[Otto von Brandenstein]], duns 3&nbsp;000 efectivos, que tomou a cidade de [[Loviisa]] ao leste de Helsinqui. As formacións alemás máis grandes avanzaron cara ao leste dende Hanko e tomaron Helsinqui o 12-13 de abril, mentres que o Destacamento Brandenstein invadiu a cidade de [[Lahti]] o 19 de abril. O principal destacamento alemán avanzou cara ao norte da capital e tomou [[Hyvinkää]] e [[Riihimäki]] o 21–22 de abril, seguidas por [[Hämeenlinna]] o 26 de abril. O golpe final á causa da Finlandia Vermella deuse cando os bolxeviques interromperon as negociacións de paz en Brest-Litovsk, o que levou á ofensiva oriental alemá en febreiro de 1918.<ref>{{Harvnb|Upton|1981|pp=369–424}}, {{Harvnb|Arimo|1991|pp=41–44}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=97}}, {{Harvnb|Ahto|1993|pp=180–445}}, {{Harvnb|Jussila|Hentilä|Nevakivi|1999|p=117}}, {{Harvnb|Lackman|2009|pp=48–57}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=117–196}}</ref>

=== Enfrontamentos decisivos ===
==== Batalla de Tampere ====
{{AP|Batalla de Tampere}}
[[Ficheiro:Tampereen taistelun aikana tuhoutunutta Tammelan kaupunginosaa (26696844330).jpg|miniatura|Edificios civís de [[Tampere]] en ruínas logo da Batalla de Tampere.]]
En febreiro de 1918, o Xeneral Mannerheim deliberou sobre onde poñer o foco da ofensiva xeral dos Brancos. Había dúas fortalezas inimigas estratéxicas vitais: Tampere, a maior cidade industrial de Finlandia no suroeste, e Viipuri, a principal cidade de Carelia. Aínda que apoderarse de Viipuri ofrecía moitas vantaxes, o seu exército falto de habilidades de combate e o potencial dun gran contraataque polos Vermellos na área ou no suroeste facíano demasiado arriscado.<ref>{{Harvnb|Ahto|1993|pp=180–445}}</ref>

Mannerheim decidiu atacar primeiro Tampere. Lanzou o principal asalto o 16 de marzo de 1918, en [[Längelmäki]], a 65&nbsp;km ao nordeste da cidade, a través do flanco dereito da defensa dos Vermellos. Ao mesmo tempo, os Brancos atacaron a través da primeira liña da fronte norte de [[Vilppula]]–[[Kuru, Finlandia|Kuru]]–Kyröskoski–[[Suodenniemi]]. Aínda que os Brancos non estaban afeitos á guerra ofensiva, algunhas unidades da Garda Vermella colapsaron e retrocederon en pánico baixo o peso da ofensiva, mentres que outros destacamentos Vermellos defenderon as súas posicións ata o final e foron capaces de frear o avance das tropas Brancas. Finalmente, os Brancos sitiaron Tampere. Curtaron a conexión dos Vermellos cara ao sur en [[Lempäälä]] o 24 de marzo e cara ao oeste en Siuro, [[Nokia, Finlandia|Nokia]], e [[Ylöjärvi]] o 25 de marzo.<ref>{{Harvnb|Ahto|1993|pp=180–445}}, {{Harvnb|Ylikangas|1993a|pp=103–295, 429–443}}, {{Harvnb|Aunesluoma|Häikiö|1995|pp=92–97}}</ref>

Na Batalla de Tampere loitaron entre 16&nbsp;000 soldados Brancos e 14&nbsp;000 Vermellos. Foi a primeira [[Guerra urbana|batalla urbana]] a grande escala de Finlandia e un dos catro enfrontamentos militares máis decisivos da guerra. A loita pola área de Tampere comezou o 28 de marzo, na véspera da Pascua de 1918, posteriormente chamado "[[Xoves Santo]] sanguento", no cemiterio de Kalevankangas. O Exército Branco non conseguiu unha vitoria decisiva no feroz combate e sufriu máis do 50% de perdas nalgunhas das súas unidades. Os Brancos tiveron que reorganizar as súas tropas e plans de batalla, logrando atacar o centro da cidade nas primeiras horas do 3 de abril.<ref name="Ahto 1993 180–445">{{Harvnb|Lappalainen|1981b|pp=144–148, 156–170}}, {{Harvnb|Ahto|1993|pp=180–445}}, {{Harvnb|Ylikangas|1993a|pp=103–295, 429–443}}, {{Harvnb|Aunesluoma|Häikiö|1995|pp=92–97}}, {{Harvnb|Hoppu|2008b|pp=96–161}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

Logo dun bombardeo de artillaría pesado e concentrado, as Gardas Brancas avanzaron de casa en casa e de rúa a rúa, mentres que as Gardas Vermellas retirábanse. Na tardiña do 3 de abril, os Brancos chegaron á beira oriental dos rápidos do [[Tammerkoski]]. Os intentos dos Vermellos de romper o asedio de Tampere dende o exterior a través da liña ferroviaria Helsinqui-Tampere fracasaron. As Gardas Vermellas perderon as partes occidentais entre o 4 e o 5 de abril. A [[casa do concello de Tampere]] estaba entre os últimos bastións Vermellos. A batalla finalizou o 6 de abril de 1918 coa rendición das forzas Vermellas nas sección de [[Pyynikki]] e [[Pispala]] en Tampere.<ref name="Ahto 1993 180–445"/>

Os Vermellos, agora á defensiva, amosaron unha motivación maior para loitar durante a batalla. O Xeneral Mannerheim viuse obrigado a despregar algúns dos destacamentos Jäger, inicialmente destinados a ser conservados para o seu uso posterior na área de Viipuri. A Batalla de Tampere foi a acción máis sanguenta da guerra civil. A Exército Branco perdeu de 700 a 900 combatentes, incluídos 50 Jägers, o maior número de mortes que sufriu o batallón Jäger nunha soa batalla da guerra de 1918. As Gardas Vermellas perderon de 1&nbsp;000 a 1&nbsp;500 combatentes, con outros 11&nbsp;000–12,000 capturados. 71 civís morreron, principalmente a causa do fogo de artillaría. As partes orientais da cidade, que consistían principalmente en edificios de madeira, foron destruídas por completo.<ref>{{Harvnb|Upton|1981|pp=317–368}}, {{Harvnb|Ahto|1993|pp=180–445}}, {{Harvnb|Ylikangas|1993a|pp=103–295, 429–443}}, {{Harvnb|Aunesluoma|Häikiö|1995|pp=92–97}},  {{Harvnb|Hoppu|2008b|pp=96–161}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

==== Batalla de Helsinqui ====
{{AP|Batalla de Helsinqui}}
Logo de que as conversas de paz entre alemáns e Vermellos finlandeses se interromperan o 11 de abril de 1918, comezou a batalla polo capital de Finlandia. Ás 5:00 do 12 de abril en torno a 2&nbsp;000-3&nbsp;000 soldados alemáns da División do Mar Báltico, liderados polo coronel Hans von Tschirsky und von Bögendorff, atacaron a cidade dende o noroeste, apoiados polo [[Rantarata|ferrocarril Helsinqui-Turku]]. Os alemáns irromperon na área entre [[Munkkiniemi]] e [[Pasila]], e avanzaron sobre as partes centro-occidentais da cidade. O escuadrón naval alemán dirixido polo vicealmirante [[Hugo Meurer]] bloqueou o porto da cidade, bombardeou a zona sur da cidade e desembarcou marines ''[[Seebataillon]]'' en [[Katajanokka]].<ref>A Armada Rusa no porto de Helsinqui permaneceu neutral durante a batalla e a frota navegou a [[Kronstadt]] entre o 10 e o 13 de abril como consecuencia do acordo de Hanko entre Alemaña e Rusia o 5 de abril. Inicialmente, os Vermellos concordaron con renderse e o coronel von Tshirsky tiña a intención de enviar unha unidade menor cunha banda de música e un equipo de filmación a Helsinqui. {{Harvnb|Lappalainen|1981b|pp=174–184}}, {{Harvnb|Arimo|1991|pp=44–61}}, {{Harvnb|Pietiäinen|1992|pp=252–403}}, {{Harvnb|Ahto|1993|pp=384–399}}, {{Harvnb|Meinander|2012|pp=7–47}}, {{Harvnb|Hoppu|2013|pp=124–392}}</ref>

Ao redor de 7&nbsp;000 Vermellos finlandeses defenderon Helsinqui, mais as súas mellores tropas loitaron noutras frontes da guerra. As principais fortalezas da defensa Vermella eran a [[Paasitorni|Casa dos Traballadores]], a [[Estación Central de Helsinqui]], o cuartel xeral Vermellos en [[Smolna, Helsinqui|Smolna]], a área do [[Palacio de Goberno (Finlandia)|Palacio do Senado]]–[[Universidade de Helsinqui]] e os antigas gornicións rusas. Na tardiña do 12 de abril, a maioría das partes do sur e todas as da zona occidental da cidade foran ocupadas polos alemáns. Gardas Brancos locais de Helsinqui, logo de terse agochado na cidade durante a guerra, uníronse á batalla mentres os alemáns avanzaban pola cidade.<ref>{{Harvnb|Lappalainen|1981b|pp=174–184}}, {{Harvnb|Arimo|1991|pp=44–61}}, {{Harvnb|Ahto|1993|pp=384–399}}, {{Harvnb|Aunesluoma|Häikiö|1995|pp=100–102}}, {{Harvnb|Hoppu|2013|pp=124–392}}</ref>

O 13 de abril, as tropas alemás tomaron a [[Praza do Mercado, Helsinqui|Praza do Mercado]], Smolna, o Palacio Presidencial e a área do Senado-[[Ritarihuone]]. Cara ao final, unha brigada alemá con 2&nbsp;000–3&nbsp;000 soldados, dirixidos polo coronel Kondrad Wolf uníronse á batalla. A unidade apresurouse dende o norte cara ás partes orientais de Helsinqui, entrando nos barrios obreiros de [[Hermanni (Helsinqui)|Hermanni]], [[Kallio]] e [[Sörnäinen]]. A artillaría alemá bombardeou e destruíu a Casa dos Traballadores e apagou a lanterna vermella da revolución finlandesa. As partes orientais da cidade rendéronse en torno ás 14:00 do 13 de abril, cando unha se izou unha bandeira branca na torre da [[Igrexa de Kallio]]. A loita esporádica durou ata a tarde. En total, 60 alemáns, 300-400 Vermellos e 23 combatentes da Garda Branca morreron na batalla. Os redor de 7&nbsp;000 Vermellos foran capturados. O exército alemán celebrou a vitoria cun desfile militar no centro de Helsinqui o 14 de abril de 1918.<ref>{{Harvnb|Lappalainen|1981b|pp=174–184}}, {{Harvnb|Arimo|1991|pp=44–61}},{{Harvnb|Ahto|1993|pp=384–399}}, {{Harvnb|Aunesluoma|Häikiö|1995|pp=100–102}}, {{Harvnb|Kolbe|Nyström|2008|pp=76–94}}, {{Harvnb|Hoppu|2013|pp=124–392}}</ref>

==== Batalla de Lahti ====
{{AP|Batalla de Lahti}}
O 19 de abril de 1918, o Destacamento Brandenstein fíxose cargo da cidade de Lahti. As tropas alemás avanzaron dende o leste-sueste vía [[Nastola]], a través do cemiterio de Mustankallio en [[Salpausselkä]] e as gornicións rusas en [[Hennala]]. A batalla for menor pero estratexicamente importante porque curtou a conexión entre os Gardas Vermellos occidentais e orientais. Os enfrontamentos locais estalaron na cidade e os seus arredores entre o 22 de abril e o 1 de maio de 1918 cando varios milleiros de Gardas Vermellos occidentais e civís vermellos refuxiados tentaron avanzar no seu camiño cara a Rusia. As tropas alemás puideron reter reter partes importantes da cidade e deter o avance vermello. En total, 600 combatentes Vermellos e 80 alemáns morreron, e 30&nbsp;000 Vermellos foron capturados en Lahti e os seus arredores.<ref>{{Harvnb|Lappalainen|1981b|pp=194–201}}, {{Harvnb|Arimo|1991|pp=61–70}}, {{Harvnb|Ahto|1993|pp=399–410}}, {{Harvnb|Aunesluoma|Häikiö|1995|pp=104–105}}, {{Harvnb|Roselius|2004|pp=165–176}}, {{Harvnb|Roselius|2006|pp=89–91}}</ref>

==== Batalla de Viipuri ====
{{AP|Batalla de Viipuri}}
Logo da derrota en Tampere, a Garda Vermella comezou unha lenta retirada cara ao leste. Cando o Exército Alemán tomou Helsinqui, o Exército Branco mudou o enfoque militar cara á área de Viipuri, onde 18&nbsp;000 Brancos avanzaban contra unha defensa de 15&nbsp;000 Vermellos. O plano de guerra Xeneral Mannerheim fora revisado como resultado da Batalla de Tampere, unha cidade civil e industrial. O seu obxectivo era evitar novos e complexos combates na cidade de Viipuri, unha antiga fortaleza militar. Os destacamentos Jäger tentaron atar e destruír a forza Vermella fora da cidade. Os Brancos puideron curtar a conexión dos Vermellos cara a Petrogrado e debilitar as tropas no istmo de Carelia do 20 ao 26 de abril, mais o golpe decisivo aínda non se dera en Viipuri. O ataque final comezou ao final do 27 de abril cunha forte descarga da artillaría Jäger. A defensa Vermella colapsou gradualmente, e finalmente os Brancos conquistaron [[Patterinmäki]] —a última posición simbólica dos Vermellos no levantamento de 1918— nas primeiras horas do 29 de abril de 1918. En total, 400 Brancos morreron, e entre 500 e 600 Vermellos morreron e 12&nbsp;000 e 15&nbsp;000 foron capturados.<ref>{{Harvnb|Upton|1980b|pp=486–512}}, {{Harvnb|Lappalainen|1981b|pp=201–226}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=391–400, 424–442}}, {{Harvnb|Ahto|1993|pp=411–437}}, {{Harvnb|Aunesluoma|Häikiö|1995|p=112}}, {{Harvnb|Roselius|2006|pp=139–147}}, {{Harvnb|Hoppu|2009c|pp=199–223}}, {{Harvnb|Keskisarja|2013|pp=232–309}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

=== Terror Branco e Vermello ===
[[Ficheiro:Kaksi punaista teloitetaan Kiviniemessä Karjalan kannaksella 11.4.1918 (26364614704).jpg|miniatura|esquerda|Un pelotón de fusilamento Branco executando a dous soldados Vermellos en [[Losevo, óblast de Leningrado|Kiviniemi]], no istmo de Carelia.]]

Tanto o bando Branco como o Vermello levaron a cabo actos de violencia política mediante execucións, denominados respectivamente Terror Branco ({{Lang-fi|valkoinen terrori}}; {{Lang-sv|vit terror}}) e Terror Vermello ({{Lang-fi|punainen terrori}}; {{Lang-sv|röd terror}}). Os activistas finlandeses cruzaran o límite da violencia política durante o primeiro período da [[Rusificación de Finlandia|rusificación]]. As operacións de terror a grande escala naceran e reproducíranse en Europa durante a [[primeira guerra mundial]], a primeira [[guerra total]]. As Revolucións de Febreiro e Outubro iniciaran unha violencia similar en Finlandia: primeiro polas tropas do exército ruso que executaban os seus oficiais, posteriormente entre os finlandeses Brancos e Vermellos.<ref>{{Harvnb|Upton|1980|pp=219–243}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=52}}, {{Harvnb|Uola|1998|pp=11–30}}, {{Harvnb|Haapala|Tikka|2013|pp=72–84}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

O terror consistía nun aspecto calculado da guerra xeral e, por outra banda, os asasinatos locais, persoais e os actos de vinganza correspondentes. No primeiro, o persoal de mando planeaba e organizaba as accións e daba ordes aos rangos inferiores. Canto menos un terzo do terror Vermello e a maioría do terror Branco foi articulado dende o alto mando. En febreiro de 1918, o persoal de máis alto rango do bando Branco puxo en funcionamento un ''Escritorio de Seguridade das Áreas Ocupadas'', e déronselle ás tropas Brancas ''Instrucións para a Xudicatura en Tempos de Guerra'', posteriormente chamadas [[Declaración de Disparar no Acto]]. Esta orde autorizaba os comandantes de campo a executar esencialmente a calquera que consideraran axeitado. Non se encontrou ningunha orde por parte do liderado menos organizado e máis alto da Garda Vermella autorizando o Terror Vermello. O papel foi "queimado" ou a orde foi oral.<ref>{{Harvnb|Tikka|2006|pp=69–138}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

Os principais obxectivos do terror eran destruír a estrutura de mando do inimigo; para limpar e asegurar as áreas gobernadas e ocupadas polos exércitos; e para crear conmoción e medo entre a poboación civil e os soldados inimigos. Ademais, a natureza paramilitar das tropas comúns e a súa falta de habilidades leváronas a empregar a violencia política como unha arma militar. A maioría das execucións foron levadas a cabo por unidades de cabalería chamadas "Patrullas Voantes", que constaban de 10 a 80 soldados de entre 15 e 20 anos e dirixidos por un líder adulto e con experiencia con autoridade absoluta. As patrullas, especializadas en operacións de [[procurar e destruír]] e tácticas de [[escuadrón da morte]], eran similares aos Sturmbattalions alemáns e ás unidades de asalto rusas organizadas durante a primeira guerra mundial. O terror logrou algúns dos seus obxectivos, mais tamén deu unha motivación adicional para loitar contra un inimigo considerado inhumano e cruel. Tanto a propaganda Vermella como a Branca fixeron unha utilización efectiva das accións dos seus opoñentes, aumentando a espiral de vinganza.<ref>{{Harvnb|Tikka|2006|pp=19–38, 69–138, 141–158}}, {{Harvnb|Haapala|Tikka|2013|pp=72–84}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

[[Ficheiro:Viipurin lääninvankila 1918.jpg|miniatura|Terror Vermello en abril de 1918: o masacre do cárcere do condado de Viipuri, onde 30 prisioneiros Brancos foron assassinados.<ref>{{Harvnb|Keskisarja|2013|pp=290–301}}</ref>]]
A Garda Vermella executou a Brancos influentes, incluídos políticos, grandes terrateñentes, industriais, policías, funcionarios e profesores, así como Gardas Brancos. Dez sacerdotes da [[Igrexa Evanxélica Luterana de Finlandia|Igrexa Evanxélica Luterana]] e 90 socialistas moderados foron asasinados. O número de execucións variou durante os meses de guerra, acadando o seu punto máximo en febreiro cando os Vermellos aseguraron o seu poder, mais en marzo rexistráronse poucos porque os Vermellos non puideron tomar novas áreas fora da fronte orixinal. As cifras incrementáronse de novo en abril, cando os Vermellos tentaron abandonar Finlandia. Os dous maiores centros do Terror Vermello foron Toijala e Kouvola, onde se executaron a 300–350 Brancos entre ferreiro e abril de 1918.<ref>{{Harvnb|Paavolainen|1966|pp=183–208}},  {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=105}}, {{Harvnb|Eerola|Eerola|1998|pp=59, 91}}, {{Harvnb|Westerlund|2004a|p=15}}, {{Harvnb|Tikka|2006|pp=25–32, 69–100, 141–146, 157–158}}, {{Harvnb|Huhta|2009|pp=7–14}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

A Garda Branca executou a Gardas Vermellos e líderes políticos, as tropas Vermellas, membros socialistas do Parlamento de Finlandia e os administradores Vermellos locais, e aqueles activos na posta en funcionamento do Terror Vermello. Os números varían ao longo dos meses cando os Brancos conquistaron o sur de Finlandia. O Terror Branco exhaustivo comezou coa súa ofensiva xeral en marzo de 1918 e incrementouse constantemente. Todo o seu punto máximo ao final da contenda e diminuíu e cesou logo de que as tropas inimigas foran transferidas a campos de prisioneiros. Durante o punto álgido das execucións, entre finais de abril e principios de maio, 200 Vermellos eran executados cada día. O Terror Branco foi decisivo fronte os soldados rusos que axudaban aos Vermellos finlandeses, e varios civís rusos non socialistas foron asasinados no [[masacre de Viipuri]], a consecuencia da Batalla de Viipuri.<ref>Ao redor de 350 mulleres Vermellas – principalmente tropas – foron executadas, 200 delas en Lahti. A [[violencia sexual]] contra as mulleres, as Vermellas en particular, é un tema [[tabú]] a longo prazo. O número de fontes literarias fiables é insignificante, mentres que o número de fontes orais non fiables é alto. {{Harvnb|Paavolainen|1967|pp=}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=121, 138}}, {{Harvnb|Eerola|Eerola|1998|pp=59, 91}}, {{Harvnb|Westerlund|2004a|p=15}},  {{Harvnb|Tikka|2006|pp=25–32, 69–81, 103–138, 141–146, 157–158}}, {{Harvnb|Haapala|Tikka|2013|pp=72–84}}, {{Harvnb|Keskisarja|2013|pp=312–386}}, {{Harvnb|Lintunen|2014|pp=201–229}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}, {{Harvnb|Hoppu|2017|pp=269–274}}</ref>

En total, 1&nbsp;650 Brancos morreron como resultado do Terror Vermello, mentres que en torno a 10&nbsp;000 Vermellos perderon a vida polo Terror Branco, que se converteu nunha limpeza política. As vítimas Brancas foron registradas exactamente, mentres que o número de tropas Vermellas executadas inmediatamente despois das batallas segue sen estar claro. Xunto co duro trato dos Vermellos nos campos de prisioneiros durante 1918, as execucións inflixiron as máis profundas cicatrices mantais aos finlandeses, independentemente da súa filiación política. Algúns dos que levaron a cabo os asasinatos quedaron traumatizados, un fenómeno que logo foi documentado.<ref>56 nenos "Vermellos", incluídas once nenas, e sete nenos "Brancos" (incluídas dúas nenas), foron executados fora das batallas. Logo de 1918, creouse un mito histórico: os actos xerais dos vencedores eran legais, menners que aqueles realizados pola facción derrotada eran ilegais. Historiadores modernos afirman que o intento da xustificación legal e moral na guerra civil, por ambas partes, conduce a prexuízos, distorsión e decadencia da sociedade.{{Harvnb|Paavolainen|1966|pp=183–208}}, {{Harvnb|Paavolainen|1967|pp=}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=121, 138}}, {{Harvnb|Eerola|Eerola|1998|pp=59, 91}},  {{Harvnb|Westerlund|2004a|p=15}}, {{Harvnb|Tikka|2006|pp=19–30}}, {{Harvnb|Jyränki|2014|pp=150–188}}, {{Harvnb|Pekkalainen|2014|pp=49–68}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}, {{Harvnb|Kekkonen|2016|pp=106–166, 287–356}}</ref>

=== Final ===
O 8 de abril de 1918, logo da derrota en Tampere e a intervención do Exército Alemán, Delegación do Pobo retirouse de Helsinqui a Viipuri. A perda de Helsinqui empurrounos a Petrogrado o 25 de abril. A fuga dos líderes amargou a moitos Vermellos, e milleiros deles tentaron fuxir a Rusia, mais a maior parte dos refuxiados eran rodeados polas tropas Brancas e alemás. Na zona de Lahti rendéronse o 1–2 de maio.<ref name="Keränen et al. 1992 123–137">{{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=123–137}}</ref> As longas caravanas Vermellas incluían a mulleres e nenos, que experimentaron unha fuxida desesperada e caótica con severas perdas debido aos ataques Brancos. A escena foi descrita como un "camiño de bágoas" para os Vermellos, mais para os Brancos, a visión de longas caravanas inimigas dirixíndose cara ao leste foi un momento vitorioso. As últimas fortalezas da Garda Vermella entre a área de [[Kouvola]] e [[Kotka]] caeron o 5 de maio, logo da [[Batalla de Ahvenkoski]]. A guerra de 1918 finalizou o 15 de maio de 1918, cando os Brancos tomaron o [[forte Ino]], unha base de [[artillaría costeira]] rusa no istmo de Carelia, das tropas rusas. A Finlandia Branca e o Xeneral Mannerheim celebraron a vitoria cun gran desfile militar en Helsinqui o 16 de maio de 1918.<ref name="Keränen et al. 1992 123–137" />

A Garda Vermella fora derrotada. O movemento obreiro finlandés inicialmente [[Pacifismo|pacifista]] perdera a Guerra Civil, varios líderes militares suicidáronse e a maioría dos Vermellos foron levados a campos de prisioneiros. O Senado de Vaasa regresou a Helsinqui o 4 de maio de 1918, mais a capital estaba baixo o control do Exército Alemán. A Finlandia Branca convertérase nun protectorado do Imperio Alemán e o xeneral Rüdiger von der Goltz foi chamado "o auténtico Rexente de Finlandia". Non se levaron a cabo negociacións de paz ou armisticio entre Brancos e Vermellos e nunca se asinou un tratado de paz oficial para poñer fin á guerra civil finlandesa.<ref>{{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=123–137}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=190–191}}, {{Harvnb|Kolbe|Nyström|2008|pp=144–155}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=11–14, 197–203}}</ref>

== Consecuencias e impacto ==
=== Campos de prisioneiros ===
{{AP|Campos de prisioneiros da guerra civil finlandesa}}
[[Ficheiro:Civil War Prison Camp in Helsinki.png|miniatura|esquerda|Un campo de prisioneiros para prisioneiros de guerra Vermellos en [[Suomenlinna]], Helsinqui. Ao redor de 12&nbsp;500 prisioneiros de guerra Vermellos morreron en campos como este vítimas de malnutrición e enfermidades]]
O Exército Branco e as tropas alemás capturaron en torno a 80&nbsp;000 prisioneiros de guerra Vermellos, incluídas 5&nbsp;000 mulleres, 1&nbsp;500 nenas e menos, e 8&nbsp;000 rusos. Os maiores campos de prisioneiros foron os de Suomenlinna (unha illa fronte a Helsinqui), Hämeenlinna, Lahti, Riihimäki [[Ekenäs|Tammisaari]], Tampere e Viipuri. O Senado decidiu manter detidos os prisioneiros de guerra ata que se investigara o papel de cada un na guerra civil. O 29 de maio de 1918 promulgouse a lexislación para un tribunal de traizón ({{Lang-fi|valtiorikosoikeus}}; {{Lang-sv|domstolen för statsförbrytelser}}). A xudicatura dos 145 tribunais inferiores dirixidos polo Tribunal Supremo de Traizón ({{Lang-fi|valtiorikosylioikeus}}; {{Lang-sv|överdomstolen för statsförbrytelser}}) non cumpriu cos estándares de [[imparcialidade]], debido á atmosfera condenatoria da Finlandia Branca. En total 76&nbsp;000 casos foron examinados e 68&nbsp;000 Vermellos foron condenados, principalmente por [[traizón]]; 39&nbsp;000 foron postos en [[liberdade condicional]], mentres que o tempo medio de reclusión para o resto foi de dous a catro anos na cadea. 555 persoas foron condenadas a morte, das cales 113 foron executadas. Os xuízos revelaron que algúns adultos inocentes foran encarcerados.<ref>Algunhas das persons inocentes eran partidarios dos Brancos ou finlandeses neutrais, tomados pola forza para servir na Garda Vermella, mais non puideron demostrar de inmediato as súas motivacións no conflito. {{Harvnb|Paavolainen|1971}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=140, 142}}, {{Harvnb|Jussila|Hentilä|Nevakivi|1999|pp=112}}, {{Harvnb|Tikka|2006|pp=161–178}}, {{Harvnb|Suodenjoki|2009b|pp=335–355}}, {{Harvnb|Haapala|Tikka|2013|pp=72–84}}, {{Harvnb|Jyränki|2014|pp=177–188}}, {{Harvnb|Pekkalainen|2014|pp=84–244}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

Combinado coa grave escaseza de alimentos causada pola guerra civil, o encarceramento masivo levou a unha alta taxa de mortalidade nos campos de prisioneiros, e a catástrofe viuse agravada pola mentalidade anoxada, punitiva e indiferente do bando gañador. Moitos prisioneiros sentiron que foran abandonados polos seus propios líderes, que fuxiran a Rusia. A condición física e mental dos prisioneiros de guerra diminuíu en maio de 1918. Moitos prisioneiros foran enviados aos campos de Tampere e Helsinqui na primeira metade de abril e as subministración de alimentos foi interrompida durante a retirada dos Vermellos cara ao leste. En consecuencia, en xuño 2&nbsp;900 prisioneiros morreron de fame, ou a causa de enfermidades causadas pola malnutrición ou da [[gripe española]]: 5&nbsp;000 en xullo; 2&nbsp;200 en agosto; e 1&nbsp;000 en setembro. A taxa de mortalidade foi máis alta no [[Campo de prisioneiros de Tammisaari]], cun 34%, mentres que a taxa variou entre o 5% e o 20% nos demais. En total, en torno a 12&nbsp;500 finlandeses pereceron (3&nbsp;000–4&nbsp;000 debido á gripe española) mentres estaban detidos. Os mortos foron enterrados en fosas comúns próximas aos campos. Ademais, 700 prisioneiros severamente debilitados morreron pouco despois de ser liberados dos campos.<ref>{{Harvnb|Paavolainen|1971}}, {{Harvnb|Eerola|Eerola|1998|pp=114, 121, 123}}, {{Harvnb|Westerlund|2004a|pp=115–150}}, {{Harvnb|Suodenjoki|2009b|pp=335–355}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

A maioría dos prisioneiros de guerra foron postos en liberdade condicional ou indultados a finais de 1918, logo dunha mudanza na situación política. Ao final do ano quedaban 6&nbsp;100 prisioneiros Vermellos e ao final de 1919 4&nbsp;000. En xaneiro de 1920, 3&nbsp;000 foron indultados e devolvéronselles os dereitos civís a 40&nbsp;000 antigos Vermellos. En 1927, O Partido Socialdemócrata liderado por [[Väinö Tanner]] indultou os últimos 50 prisioneiros. O goberno finlandés pagou [[Reparación (dereito)|reparacións]] a 11&nbsp;600 prisioneiros de guerra en 1973. As dificultades traumáticas dos campos de prisioneiros aumentaron o apoio ao comunismo en Finlandia.<ref>{{Harvnb|Upton|1973|pp=105–142}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=447–481}}, {{Harvnb|Jussila|Hentilä|Nevakivi|1999|p=112}}, {{Harvnb|Suodenjoki|2009b|pp=335–355}}, {{Harvnb|Saarela|2014|pp=331–363}}</ref>

=== Nación devastada pola guerra ===
A guerra civil foi unha catástrofe para Finlandia: ao redor de 36&nbsp;000 persoas – o 1,2% da poboación – morreu. A guerra deixou a aproximadamente 15&nbsp;000 nenos orfos. A maioría de perdas foron fora dos campos de batalla: nos campos de prisioneiros e as campañas de terror. Moitos Vermellos fuxiron a Rusia ao final da guerra e durante o período que a seguiu. O medo, a amargura e o trauma causados pola guerra afondaron as divisións dentro da sociedade finlandesa e moitos finlandeses moderados identificáronse a si mesmos como "cidadáns de dúas nacións".<ref>{{Harvnb|Upton|1981|pp=447–481}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=9–13, 212–217}}, {{Harvnb|Peltonen|2003|pp=9–24, 214–220, 307–325}}, {{Cita web |url=http://vesta.narc.fi/cgi-bin/db2www/sotasurmaetusivu/stat2 |título=Vuoden 1918 sodan sotasurmat kuolintavan ja osapuolen mukaan |dataacceso=19 de setembro de 2019 |lingua=fi |editorial=Arquivo Nacional de Finlandia |urlarquivo=https://web.archive.org/web/20150310022523/http://vesta.narc.fi/cgi-bin/db2www/sotasurmaetusivu/stat2 |dataarquivo=9 de abril de 2002}}, {{Harvnb|Tikka|2006|pp=32–38, 209–223}}, {{Harvnb|Haapala|Tikka|2013|pp=72–84}}, {{Harvnb|Tikka|2014|pp=90–118}}</ref>

O conflito causou a desintegración das faccións socialistas e non socialistas. A mudanza de poder cara á dereita provocou unha disputa entre conservadores e liberais sobre o mellor sistema de goberno que debía adoptar Finlandia: a primeira demandaba unha monarquía e o parlamentarismo restrinxido; os segundos demandaban unha república democrática. Ambas partes xustificaban os seus puntos de vista sobre bases políticas e legais. Os monárquicos apoiáronse na constitución monárquica do réxime sueco de [[1772]] (aceptado por Rusia en [[1809]]), menosprezaban a Declaración de Independencia de 1917, e propuxeron unha constitución monárquica modernizada para Finlandia. Os republicanos argumentaron que a lei de 1772 perdera validez na Revolución de Febreiro, que a autoridade do tsar ruso fora asumida polo Parlamento de Finlandia o 15 de novembro de 1917, e que a República de Finlandia fora adoptada o 6 de decembro dese ano. Os republicanos puideron deter a aprobación da proposta dos monárquicos no Parlamento. Os realistas responderon aplicando a lei de 1772 para seleccionar un novo monarca para o país sen facer referencia ao Parlamento.<ref>{{Harvnb|Vares|1998|pp=38–115, 199–261}}, {{Harvnb|Vares|2009|pp=376–394}}</ref>

O movemento obreiro finlandés dividiuse en tres partes: os socialdemócratas moderados en Finlandia; os socialistas radicais en Finlandia; e os comunistas na Rusia Soviética. O [[Partido Socialdemócrata (Finlandia)|Partido Socialdemócrata]] tivo a súa primeira reunión oficial logo da guerra civil o 25 de decembro de 1918, na que o partido proclamou un compromiso cos medios parlamentarios e rexeitou o bolxevismo e o comunismo. Os líderes da Finlandia Vermella, que fuxiran a Rusia, crearon o [[Partido Comunista de Finlandia]] en [[Moscova]] o 29 de agosto de 1918. Antes da loita polo poder en 1917 e a sanguenta guerra civil posterior, os antigos Fennomans e os socialdemócratas que apoiaran medios "ultrademocráticos" na Finlandia Vermella declararon un compromiso co bolxevismo-comunismo revolucionario e coa ditadura do proletariado, baixo o control de [[Lenin]].<ref>{{Harvnb|Upton|1973|pp=105–142}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=447–481}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=136, 149, 152, 159}}, {{Harvnb|Saarela|2014|pp=331–363}}</ref>

[[Ficheiro:Rump Parliament.jpg|miniatura|O Parlamento Rump de Finlandia, Helsinqui 1918. Oficiais do exército alemán permanecen de pé na esquina esquerda. O socialdemócrata [[Matti Paasivuori]] está á dereita, representando só os socialistas finlandeses.]]

En maio de 1918, [[Juho Kusti Paasikivi|J. K. Paasikivi]] formou un Senado conservador-monárquico, e o Senado pediu ás tropas alemás que permaneceran en Finlandia. O tratado de Brest-Litovsk do 3 de marzo e os [[tratado de paz fino-alemán|acordos fino-alemáns]] do 7 de marzo vincularon á Finlandia Branca á esfera de influencia do Imperio Alemán. O xeneral Mannerheim renunciou ao seu cargo o 25 de maio despois de desacordos co Senado sobre a hexemonía alemá en Finlandia, e sobre o seu plano de atacar Petrogrado para rexeitar os bolxeviques e capturar a Carelia rusa. Os alemáns opuxéronse a estes planos debido cos seus tratados de paz con Lenin. A guerra civil debilitou o Parlamento Finlandés; converteuse nun Parlamento Rump que incluía só a tres representantes socialistas.<ref>O 27 de agosto asinouse un tratado adicional xermano-ruso: os alemáns prometeron manter as tropas finlandesas fora de Petrogrado e a Carelia rusa, pero planeaban un ataque conxunto dunha formación militar da Finlandia Branca e bolxeviques contra tropas británicas. Ao mesmo tempo, o colapso anticipado dos bolxevique debilitados na guerra civil rusa levou ao plano ''Schlussstein'' alemán a apoderarse de Petrogrado. {{Harvnb|Rautkallio|1977|pp=377–390}}, {{Harvnb|Upton|1981|pp=460–481}}, {{Harvnb|Arimo|1991|pp=8–18, 87–92}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=136}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=122–129}}, {{Harvnb|Jussila|Hentilä|Nevakivi|1999|pp=121}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=190–191}}, {{Harvnb|Kolbe|Nyström|2008|pp=144–147}}, {{Harvnb|Roselius|2014|pp=119–155}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=210–215, 300–310}}</ref>

O 9 de outubro de 1918, baixo a presión de Alemaña, o Senado e o Parlamento elixiron a un príncipe alemán, [[Frederico Carlos de Hesse-Kassel|Friedrich Karl]], o cuñado do emperador alemán [[Guillerme II de Alemaña|Guillerme II]], para converterse no rei de Finlandia. O liderado alemán tamén puido empregar o colapso de Rusia para o beneficio xeopolítico do Imperio Alemán en [[Fenoscandia]]. A guerra civil e as secuelas diminuíron a independencia de Finlandia, en comparación co status que tiña finais do ano 1917–1918.<ref>{{Harvnb|Rautkallio|1977|pp=377–390}}, {{Harvnb|Arimo|1991|pp=8–18, 87–92}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=152}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=199–261}}, {{Harvnb|Jussila|2007|pp=190–191, 276–291}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=197–203, 287–300}}</ref>

A situación económica de Finlandia deteriorouse drasticamente dende 1918; a recuperación dos niveis previos ao conflito logrouse só en 1925. A crise máis aguda foi a subministración de alimentos, que xa era deficiente en 1917, aínda que ese ano evitárase a fame a grande escala. A guerra civil causou unha fame marcada no sur do país. A finais de 1918, o político finlandés [[Rudolf Holsti]] pediu axuda a [[Herbert Hoover]], o presidente americano do [[Comité de Axuda en Bélxica]]. Hoover organizou a entrega de envíos de alimentos e persuadiu os Aliados para que relaxaran o seu bloqueo do [[Mar Báltico]], que obstruíra a subministración de alimentos a Finlandia, e para permitir a entrada de alimentos no país.<ref>A economía finlandesa medrou exponencialmente entre 1924 e 1939 a pesar dunha desaceleración durante a depresión de 1929–1931, mellorando substancialmente o nivel de vida da maioría da poboación finlandesa, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|p=157}}, {{Harvnb|Pietiäinen|1992|pp=252–403}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=9–13, 212–217}}, {{Harvnb|Saarikoski|2008|pp=115–131}}, {{Harvnb|Siltala|2014|pp=51–89}}</ref>

=== Compromiso ===
O 15 de marzo de 1917, o destino do pobo finlandés decidírase fóra de Finlandia, en Petrogrado. O 11 de novembro de 1918, o futuro da nación determinouse en [[Berlín]], como resultado da rendición de Alemaña para poñer fin á primeira guerra mundial. O Imperio Alemán derrubouse coa [[Revolución de Novembro|Revolución Alemá de 1918–19]], motivada pola falta de alimentos, o cansazo Pola guerra e a derrota nas batallas da Fronte Occidental. O xeneral Rüdiger von der Goltz e a súa división deixaron Helsinqui o 16 de decembro de 1918, e o Príncipe Friedrich Karl, que aínda non fora coroado, abandonou o seu papel catro días despois. O status de Finlandia paso de ser un protectorado monárquico do Imperio Alemán a unha república independente. O novo sistema de goberno foi confirmado pola [[Constitución de Finlandia|Constitución]] ({{Lang-fi|Suomen hallitusmuoto}}; {{Lang-sv|regeringsform för Finland}}) o 17 de xullo de 1919.<ref>En termos de datas na historia, a independencia finlandesa formou simbólicamente un triángulo composto polo 15 de novembro de 1917, o 6 de decembro de 1917 e o 11 de novembro de 1918.{{Harvnb|Upton|1981|pp=447–481}}, {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=67, 73, 154, 171}}, {{Harvnb|Jyränki|2014|pp=18–38}}, {{Harvnb|Hentilä|Hentilä|2016|pp=11–14, 323–344}}</ref>

[[Ficheiro:Finnish Civil War Memorial Antrea.jpg|miniatura|esquerda|O memorial dos Brancos na guerra civil en Antrea (agora [[Kamennogorsk]], Rusia)]]

As primeiras eleccións locais baseadas no sufraxio universal celebráronse do 17 ao 28 de decembro de 1918, e as primeiras eleccións parlamentarias libres tiveron lugar logo da guerra civil o 3 de marzo de 1919. Os Estados Unidos e o Reino Unido recoñeceron a soberanía finlandesa os días 6 e 7 de maio de 1919. As potencias occidentais demandaron o estabelecemento de repúblicas democráticas na Europa de posguerra, para afastar ás masas lonxe dos movementos revolucionarios xeneralizados. O [[Tratado de Tartu (Finlandia-Rusia)|Tratado de Tartu]] ruso-finlandés asinouse o 14 de outubro de 1920, co obxectivo de estabilizar as relacións políticas entre Finlandia e Rusia e resolver a cuestión fronteiriza.<ref>A partir da década de 1920, Finlandia converteuse gradualmente nun suxeito da política internacional, en lugar dun mero obxecto. {{Harvnb|Keränen|Tiainen|Ahola|Ahola|1992|pp=154, 171}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=243–256}}, {{Harvnb|Kalela|2008c|pp=95–109}}, {{Harvnb|Kuisma|2010|pp=231–250}}</ref>

En abril de 1918, o principal social liberal finlandés e o eventual primeiro presidente de Finlandia, [[Kaarlo Juho Ståhlberg]] escribiu: "É urxente que a vida e o desenvolvemento neste país volvan ao camiño que xa acadaramos en 1906 e do que a axitación da guerra nos afastou". O socialdemócrata moderado [[Väinö Voionmaa]] sinalou en 1919: "Aqueles que aínda confían no futuro desta deben ter unha fe excepcionalmente forte. Este novo e independente país perdeu case todo a causa da guerra". Voionmaa foi un compañeiro vital para o líder do reformado Partido Socialdemócrata, Väinö Tanner.<ref>{{Harvnb|Haapala|1995|pp=223–225, 243, 249}}</ref>

Santeri Alkio apoiou as políticas moderadas. O seu compañeiro de partido, [[Kyösti Kallio]] instou no seu discurso de Nivala o 5 de maio de 1918: "Debemos reconstruír unha nación finlandesa, que non está dividida entre Vermellos e Brancos. Temos que crear unha república democrática finlandesa, onde todos os finlandeses poidan sentir que somos verdadeiros cidadáns e membros desta sociedade". seguiron o pensamentos do membro do [[Partido de Coalición Nacional (Finlandia)|Partido de Coalición Nacional]] [[Lauri Ingman]], que escribiu a principios de 1918: "Un xiro político máis cara á dereita non nos axudará agora, senón que fortalecerá o apoio ao socialismo neste país".<ref>Ståhlberg, Ingman, Tokoi e [[Heikki Ritavuori]], así como [[Miina Sillanpää]], xunto con outras mulleres políticas moderadas, trataran de evitar a guerra civil en xaneiro de 1918, cunha proposta para un novo Senado, incluíndo tanto membros non socialistas como socialistas, mais foi anulado. {{Harvnb|Hokkanen|1986}}, {{Harvnb|Rinta-Tassi|1986|pp=121–141}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=223–225, 243, 249}}, {{Harvnb|Vares|1998|pp=58, 96–99}}, {{Harvnb|Korppi-Tommola|2016|pp=99–102}}</ref>

Xunto con outros finlandeses de mentalidade aberta, a nova asociación construíu un compromiso finlandés que finalmente entregou unha democracia parlamentaria estable e ampla. O compromiso estaba baseado tanto na derrota dos Vermellos na guerra civil como no feito de que a maior parte dos obxectivos políticos dos Brancos non se lograran. Logo de que as forzas estranxeiras abandonaran Finlandia, as faccións militantes dos Vermellos e os Brancos perderon o seu apoio, mentres que a integridade nacional e cultural anterior a 1918 e o legado Fennoman destacáronse entre os finlandeses.<ref>{{Harvnb|Upton|1981|pp=480–481}}, {{Harvnb|Piilonen|1992|pp=228–249}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=97–99, 243–256}}, {{Harvnb|Haapala|2008|pp=255–261}},{{Harvnb|Haapala|2009a|pp=395–404}}, {{Harvnb|Haapala|2009b|pp=17–23}}, {{Harvnb|Vares|2009|pp=376–394}}, {{Harvnb|Meinander|2010|pp=174–182}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

A debilidade tanto de Alemaña como de Rusia logo da primeira guerra mundial favoreceu a Finlandia e fixo posible un arranxo social e político finlandés pacífico e doméstico. Un proceso de reconciliación conduciu a unha unificación nacional lenta e dolorosa, pero firme. Ao final, o baleiro de poder do [[interregno]] de 1917–1919 deu paso ao compromiso finlandés. Dende 1919 ata 1991, a democracia e a soberanía dos finlandeses resistiron os desafíos do radicalismo político de dereita e esquerda, a crise da segunda guerra mundial e a [[Finlandización|presión da Unión Soviética]] durante a [[guerra fría]].<ref>A guerra civil ralentizou e interferiu co proceso de modernización finlandés, que estivera en curso dende o final do século XIX como unha interacción entre a industrialización, a formación do [[estado de dereito]] e a democratización, así como a formación da sociedade civil e a independencia nacional. O proceso non segue ningún gran plano a longo prazo feito polos finlandeses. En lugar disto, foi o resultado de reaccións e solucións a curto prazo a cuestións e problemas económicos, políticos e sociais nacionais e internacionais, no contexto da historia a longo prazo, a estrutura e o modo de vida da sociedade do norte formada entre Occidente e Europa Oriental. {{Harvnb|Piilonen|1992|pp=228–249}}, {{Harvnb|Haapala|1995|pp=97–99, 243–256}}, {{Harvnb|Haapala|2008|pp=255–261}}, {{Harvnb|Saarikoski|2008|pp=115–131}}, {{Harvnb|Haapala|2009a|pp=395–404}}, {{Harvnb|Haapala|2009b|pp=17–23}}, {{Harvnb|Vares|2009|pp=376–394}}, {{Harvnb|Haapala|2014|pp=21–50}}</ref>

== Na cultura popular ==
[[Ficheiro:Pohjois-Haagan veljeshauta.jpg|miniatura|Unha fosa común para soldados e civís Vermellos en [[Pohjois-Haaga]], Helsinqui.<ref>Segundo unha historia que probablemente sea incorrecta, o viceprimeiro ministro estoniano [[Jüri Vilms]] foi executado polos alemáns en Helsinqui e enterrado na tumba. {{Harvnb|Kuusela|2015|pp=42–43}}</ref>]]
Entre 1918 e a década de 1950, a literatura e a poesía dominantes presentaban a guerra de 1918 dende o punto de vista dos vencedores Brancos, con obras como ''Tykkien virsi'' (traducible como ''Salmo dos canóns'') de [[Arvi Järventaus]] en 1918. En poesía, [[Bertel Gripenberg]], que se ofrecera como voluntario do Exército Branco celebrou a súa causa na "Den stora tiden" (traducible como "A idade gloriosa") en 1928, e [[V. A. Koskenniemi]] en "Nuori Anssi" (traducible como "Mozo Anssi") en 1918. As historias da guerra do bando Vermello mantivéronse en silencio.<ref>{{Harvnb|Varpio|2009|pp=441–463}}, {{Harvnb|Tepora|2014|pp=390–400}}</ref>

Os primeiros libros neutrais forros escritos pouco despois da guerra, en particular, "Hurskas kurjuus" (traducible como "Mal piadoso") escrito polo [[Premio Nobel de Literatura|galardoado co Premio Nobel]] [[Frans Emil Sillanpää]] en 1919; "Kuolleet omenapuut" (traducible como "Maceiras mortas") por [[Joel Lehtonen]] en 1918; e "Hemkomsten" (traducible como "Regreso á casa") de [[Runar Schildt]] en 1919. A estes seguiulles [[Jarl Hemmer]] en 1931 co libro "En man och hans samvete" (traducible como "Un home e a súa conciencia") e [[Oiva Paloheimo]] en 1942 con "Levoton lapsuus" (traducible como "Infancia inqueda"). O libro de [[Lauri Viita]] "Moreeni" de 1950 presentaba a vida e a experiencia dunha familia traballadora na Tampere de 1918, incluíndo un punto de vista de persoas alleas á guerra civil.<ref>Runar Schildt suicidouse en 1925, en parte debido á guerra civil. En 1920 escribiu: "A corneta non nos chamará a min nin á xente da miña clase para reunirnos. Non temos un lugar nas gardas Branca e Vermella desta vida. Non hai berros de guerra fantásticos, non hai lugar na columna, non hai un lugar permanente para ficar, non hai tranquilidade. Non para nos", {{Harvnb|von Bagh|2007|pp=15–55}}, {{Harvnb|Varpio|2009|pp=441–463}}, {{Harvnb|Tepora|2014|pp=390–400}}, {{Harvnb|Häggman|2017|pp=157–217}}</ref>

Entre 1959 e 1962, [[Väinö Linna]] na súa triloxía "Täällä Pohjantähden alla" (traducible como "Baixo a estrela do norte") describiu a guerra civil e a segunda guerra mundial dende o punto de vista da xente común. A segunda parte da obre de Linna abriu unha visión máis ampla destes acontecementos e incluíu historias dos Vermellos na guerra de 1918. Ao mesmo tempo, o libro "Yksityisiä asioita" (traducible como "Asuntos privados") de [[Paavo Haavikko]] abriu unha nova perspectiva da guerra, "Vuoden 1918 tapahtumat" (traducible como "Os eventos de 1918") de [[Veijo Meri]] e "Mummoni ja Mannerheim" (traducible como "Miña avoa e Mannerheim"), todos publicados en 1960. En poesía, [[Viljo Kajava]], que viviu a batalla de Tampere aos nove anos, presentou unha visión pacifista da guerra civil nos seus "Tampereen runot" (traducible como "poemas de Tampere") en 1966. A mesma batalla é descrita na novela "Kylmien kyytimies" (traducible como "Portador de cadáveres") por [[Antti Tuuri]] en 2007. A obra de [[Jenni Linturi]] "Malmi 1917" (2013) describe emocións e actitudes contraditorias nunha aldea que se dirixe cara a guerra civil.<ref>A triloxía de Väinö Linna influiu na investigación histórica. Mentres moitos finlandeses aceptaron a segunda parte como a "verdade histórica" para os eventos de 1918, os historiadores identificaron as distorsións do libro: o papel dos arrendatarios enfatizouse demasiado e descoidouse o papel dos dos social liberais e outros non socialistas moderados, mais isto non diminuiu o alto valor da triloxía na literatura finlandesa. {{Harvnb|von Bagh|2007|pp=15–55}}, {{Harvnb|Varpio|2009|pp=441–463}}, {{Harvnb|Tepora|2014|pp=390–400}}, {{Harvnb|Helsingin Sanomat|2017|p=B6}}, {{Harvnb|Häggman|2017|pp=157–217}}</ref>

A triloxía de Väinö Linna mudou rumbo xeral, e logo disto, escribíronse varios libros principalmente dende o punto de vista Vermello: a triloxía de Tampere de [[Erkki Lepokorpi]] en 1977; "Juho 18" de [[Juhani Syrjä]] en 1998; "Käsky" (traducible como "O Comando") de [[Leena Lander]] en 2003; e "Sandra" de [[Heidi Köngäs]] en 2017. A novela épica de [[Kjell Westö]] "[[Lang-sv|Där vi en gång gått]]" (traducible como "Onde unha vez camiñamos"), publicada en 2006, trata sobre o período de 1915 a 1930 tanto dende o lado Vermello como do Branco. O libro de Westö "Hägring 38" (traducible como "Espellismo 38") de 2013, describe os traumas de posguerra da guerra de 1918 e a mentalidade finlandesa na década de 1930. Moitas das historias foron empregadas en filmes e no teatro.<ref>{{Harvnb|von Bagh|2007|pp=15–55}}, {{Harvnb|Varpio|2009|pp=441–463}}, {{Harvnb|Tepora|2014|pp=390–400}}, {{Harvnb|Helsingin Sanomat|2017|p=B6}}</ref>

== Notas ==
<references group="nb"/>

;Referencias
{{listaref|20em}}

== Véxase tamén ==
{{commonscat}}
=== Bibliografía ===
{{Refbegin|colwidth=30em}}

;En inglés
* {{Cita libro |apelidos=Ahlbäck |nome=Anders |ano=2014 |título=Masculinities and the Ideal Warrior: Images of the Jäger Movement |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=254–293 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Alapuro |nome=Risto |ano=1988 |título=State and Revolution in Finland |lugar=Berkeley |editorial=University of California Press |isbn=0-520-05813-5}}
* {{Cita libro |apelidos1=Haapala |nome1=Pertti |apelidos2=Tikka |nome2=Marko |ano=2013 |título=Revolution, Civil War and Terror in Finland in 1918 |editor=Gerwarth Robert |editor2=Horne John |obra=War in Peace: Paramilitary Violence in Europe after the Great War |páxinas=72–84 |lugar=Oxford |editorial=Oxford University Press |isbn=978-0-19-968605-6}}
* {{Cita libro |apelidos=Haapala |nome=Pertti |ano=2014 |título=The Expected and Non-Expected Roots of Chaos: Preconditions of the Finnish Civil War |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=21–50 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos1=Jussila |nome1=Osmo |apelidos2=Hentilä |nome2=Seppo |apelidos3=Nevakivi |nome3=Jukka |ano=1999 |título=From Grand Duchy to a Modern State: A Political History of Finland since 1809 |editorial=C. Hurst & Co |isbn=1-85065-528-6 |url=https://archive.org/details/fromgrandduchyto0000juss}}
* {{Cita libro |apelidos1=Jutikkala |nome1=Eino |apelidos2=Pirinen |nome2=Kauko |ano=2003 |título=A History of Finland |editorial=[[Werner Söderström Osakeyhtiö]] (WSOY) |isbn=951-0-27911-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Kuusinen |nome=Otto Wille |ano=1919 |título=The Finnish Revolution: A Self-Criticism |editorial=THE WORKERS' SOCIALlST FEDERATION |url=https://helda.helsinki.fi/bitstream/handle/10138/144446/1803217_a.pdf?sequence=1}}
* {{Cita libro |apelidos=Kirby |nome=David |ano=2006 |título=A Concise History of Finland |editorial=Cambridge University Press |isbn=0-521-83225-X |url=https://archive.org/details/concisehistoryof00davi_0}}
* {{Cita libro |apelidos=Lintunen |nome=Tiina |ano=2014 |título=Women at War |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=201–229 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos=McMeekin |nome=Sean |ano=2017 |título=The Russian Revolution – a new history |lugar=Londres |editorial=Profile Books |isbn=978-1-78125-902-3}}
* {{Cita libro |apelidos=Payne |nome=Stanley G. |ano=2011 |título=Civil War in Europe, 1905–1949 |lugar=Nova York |editorial=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-64815-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Pipes |nome=Richard |ano=1996 |título=A Concise History of the Russian Revolution |lugar=Nova York |editorial=Vintage |isbn=0-679-74544-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Roselius |nome=Aapo |ano=2014 |título=Holy War: Finnish Irredentist Campaigns in the aftermath of the Civil War |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=119–155 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Saarela |nome=Tauno |ano=2014 |título=To Commemorate or Not: The Finnish Labor Movement and the Memory of the Civil War in the Interwar Period |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=331–363 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Siltala |nome=Juha |ano=2014 |título=Being absorded into an Unintended War |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=51–89 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Tepora |nome=Tuomas |ano=2014 |título=Changing Perceptions of 1918: World War II and the Post-War Rise of the Left |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=364–400 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos1=Tepora |nome1=Tuomas |apelidos2=Roselius |nome2=Aapo |ano=2014a |título=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos1=Tepora |nome1=Tuomas |apelidos2=Roselius |nome2=Aapo |ano=2014b |título=The Finnish Civil War, Revolution and Scholarship |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=1–16 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Tikka |nome=Marko |ano=2014 |título=Warfare & Terror in 1918 |editor=Tepora, T. |editor2=Roselius, A. |obra=The Finnish Civil War 1918: History, Memory, Legacy |páxinas=90–118 |lugar=Leiden |editorial=Brill |isbn=978-90-04-24366-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Upton |nome=Anthony F. |ano=1973 |título=The Communist Parties of Scandinavia and Finland |url=https://archive.org/details/communistparties0000upto |lugar=London |editorial=Weidenfeld & Nicolson |isbn=0-297-99542-1}}
* {{Cita libro |apelidos=Upton |nome=Anthony F. |ano=1980b |título=The Finnish Revolution 1917–1918 |lugar=Minneapolis |editorial=University of Minnesota Press |isbn=0-8166-0905-5}}

;En finés
* {{Cita novas |xornal=Aamulehti |data=30 March 2008 |título=Suomalaisten valinnat vuoden 1918 sodan nimestä |series=Su Asiat}}
* {{Cita libro |apelidos=Ahto |nome=Sampo |ano=1993 |título=Sotaretkillä. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, II Taistelu vallasta |páxinas=180–445 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0728-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Alapuro |nome=Risto |ano=1992 |título=Valta ja valtio – miksi vallasta tuli ongelma 1900-luvun vaihteessa. In: Haapala, P. (ed.): Talous, valta ja valtio. Tutkimuksia 1800-luvun Suomesta |páxinas=251–267 |lugar=Tampere |editorial=Vastapaino |isbn=951-9066-53-5}}
* {{Cita libro |apelidos=Apunen |nome=Osmo |ano=1987 |título=Rajamaasta tasavallaksi. In: Avikainen, P., Hetemäki, I. & Pärssinen, E. (eds.) Suomen historia 6, Sortokaudet ja itsenäistyminen |páxinas=47–404 |lugar=Espoo |editorial=Weilin & Göös |isbn=951-35-2495-7}}
* {{Cita libro |apelidos=Arimo |nome=Reino |ano=1991 |título=Saksalaisten sotilaallinen toiminta Suomessa 1918 |lugar=Jyväskylä |editorial=Gummerus |isbn=978-951-96-1744-2}}
* {{Cita libro |apelidos1=Aunesluoma |nome1=Juhana |apelidos2=Häikiö |nome2=Martti |ano=1995 |título=Suomen vapaussota 1918. Kartasto ja tutkimusopas |url=https://archive.org/details/suomenvapaussota0000unse |lugar=Porvoo |editorial=WSOY |isbn=951-0-20174-X}}
* {{Cita libro |apelidos1=Eerola |nome1=Jari |apelidos2=Eerola |nome2=Jouni |ano=1998 |título=Henkilötappiot Suomen sisällissodassa 1918 |lugar=Turenki |editorial=Jaarli |isbn=978-952-91-0001-9}}
* {{Cita publicación |apelidos=Eerola |nome=Jouni |ano=2010 |título=Punaisen Suomen panssarijunat. In: Perko, T. (ed.) Sotahistoriallinen Aikakauskirja 29 |páxinas=123–165 |lugar=Helsinqui |editorial=Suomen Sotahistoriallinen seura |issn=0357-816X}}
* {{Cita libro |apelidos=Engman |nome=Max |ano=2009 |título=Pitkät jäähyväiset. Suomi Ruotsin ja Venäjän välissä vuoden 1809 jälkeen |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-34880-2}}
* {{Cita libro |apelidos=Haapala |nome=Pertti |ano=1992 |título=Työväenluokan synty. In: Haapala, P. (ed.): Talous, valta ja valtio. Tutkimuksia 1800-luvun Suomesta |páxinas=227–249 |lugar=Tampere |editorial=Vastapaino |isbn=951-9066-53-5}}
* {{Cita web |apelidos=Haapala |nome=Pertti |ano=1993 |título=Luokkasota, Historiallinen Aikakauskirja 2/1993 |url=http://www.uta.fi/koskivoimaa/valta/1918-40/luokkasota.htm |data-acceso=17 de setembro de 2019 |data-arquivo=28 de novembro de 2007 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20071128061700/http://www.uta.fi/koskivoimaa/valta/1918-40/luokkasota.htm |url-morta=yes }}
* {{Cita libro |apelidos=Haapala |nome=Pertti |ano=1995 |título=Kun yhteiskunta hajosi, Suomi 1914–1920 |lugar=Helsiniqui |editorial=Edita |isbn=951-37-1532-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Haapala |nome=Pertti |ano=2008 |título=Monta totuutta. In: Hoppu, T., Haapala, P., Antila, K., Honkasalo, M., Lind, M., Liuttunen, A., Saloniemi, M-R. (eds.): Tampere 1918 |páxinas=255–261 |lugar=Tampere |editorial=Tampereen museot |isbn=978-951-609-369-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Haapala |nome=Pertti |ano=2009a |título=Yhteiskunnallinen kompromissi. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=395–404 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY|isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Haapala |nome=Pertti |ano=2009b |título=Kun kansankirkko hajosi. In: Huhta, I. (ed.) Sisällissota 1918 ja kirkko |páxinas=17–23 |lugar=Helsinqui |editorial=Suomen Kirkkohistoriallinen seura |isbn=978-952-5031-55-3}}
* {{Cita novas |xornal=Helsingin Sanomat |data=19 October 2017 |título=Kirja-arvostelu: Heidi Köngäs, Sandra |series=Kulttuuri}}
* {{Cita libro |apelidos1=Hentilä |nome1=Marjaliisa |apelidos2=Hentilä |nome2=Seppo |ano=2016 |título=Saksalainen Suomi 1918 |lugar=Helsinqui |editorial=Siltala |isbn=978-952-234-384-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Hokkanen |nome=Kari |ano=1986 |título=Kyösti Kallio I (1873–1929) |lugar=Porvoo |editorial=WSOY |isbn=951-0-13876-2}}
* {{Cita libro |apelidos=Hoppu |nome=Tuomas |ano=2008a |título=Venäläisten upseerien kohtalo. In: Hoppu, T. et al. (eds.) Tampere 1918 |páxinas=188–199 |lugar=Tampere |editorial=Tampereen museot |isbn=978-951-609-369-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Hoppu |nome=Tuomas |ano=2008b |título=Tampere – sodan katkerin taistelu. In: Hoppu, T. et al. (eds.) Tampere 1918 |páxinas=96–161 |lugar=Tampere |editorial=Tampereen museot |isbn=978-951-609-369-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Hoppu |nome=Tuomas |ano=2009a |título=Sisällissodan puhkeaminen. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=92–111 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Hoppu |nome=Tuomas |ano=2009b |título=Taistelevat osapuolet ja johtajat. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=112–143 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Hoppu |nome=Tuomas |ano=2009c |título=Valkoisten voitto. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=199–223 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Hoppu |nome=Tuomas |ano=2013 |título=Vallatkaa Helsinki. Saksan hyökkäys punaiseen pääkaupunkiin 1918 |lugar=Juva |editorial=Gummerus |isbn=978-951-20-9130-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Hoppu |nome=Tuomas |ano=2017 |título=Sisällissodan naiskaartit. Suomalaiset naiset aseissa 1918 |lugar=Juva |editorial=Gummerus |isbn=978-951-24-0559-6}}
* {{Cita libro |apelidos=Huhta |nome=Ilkka |ano=2009 |título=Sisällissota 1918 ja kirkko |lugar=Helsinqui |editorial=Suomen Kirkkohistoriallinen seura |isbn=978-952-5031-55-3}}
* {{Cita libro |apelidos=Häggman |nome=Kai |ano=2017 |título=Kynällä ja kiväärillä. In: Häggman, K., Keskisarja, T., Kuisma, M. & Kukkonen, J. 1917. Suomen ihmisten vuosi |páxinas=157–217 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-42701-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Jussila |nome=Osmo |ano=2007 |título=Suomen historian suuret myytit |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-33103-3}}
* {{Cita libro |apelidos=Jutikkala |nome=Eino |ano=1995 |título=Maaliskuun vallankumouksesta toukokuun paraatiin 1918. In: Aunesluoma, J. & Häikiö, M. (eds.) Suomen vapaussota 1918. Kartasto ja tutkimusopas |url=https://archive.org/details/suomenvapaussota0000unse |páxinas=[https://archive.org/details/suomenvapaussota0000unse/page/11 11]–20 |lugar=Porvoo |editorial=WSOY |isbn=951-0-20174-X}}
* {{Cita libro |apelidos=Jyränki |nome=Antero |ano=2014 |título=Kansa kahtia, henki halpaa. Oikeus sisällissodan Suomessa? |lugar=Helsinqui |editorial=Art House |isbn=978-951-884-520-4}}
* {{Cita libro |apelidos=Kalela |nome=Jorma |ano=2008a |título=Miten Suomi syntyi?. In: Pernaa, V. & Niemi, K. Mari (eds.) Suomalaisen yhteiskunnan poliittinen historia |páxinas=15–30 |lugar=Helsinqui |editorial=Edita |isbn=978-951-37-5321-4}}
* {{Cita libro |apelidos=Kalela |nome=Jorma |ano=2008b |título=Yhteiskunnallinen kysymys ja porvarillinen reformismi. In: Pernaa, V. & Niemi, K. Mari (eds.) Suomalaisen yhteiskunnan poliittinen historia |páxinas=31–44 |lugar=Helsinqui |editorial=Edita |isbn=978-951-37-5321-4}}
* {{Cita libro |apelidos=Kalela |nome=Jorma |ano=2008c |título=Suomi ja eurooppalainen vallankumousvaihe. In: Pernaa, V. & Niemi, K. Mari (eds.) Suomalaisen yhteiskunnan poliittinen historia |páxinas=95–109 |lugar=Helsinqui |editorial=Edita |isbn=978-951-37-5321-4}}
* {{Cita libro |apelidos=Kallioinen |nome=Sami |ano=2009 |título=Kestämättömät sopimukset. Muuramen, Savonlinnan ja Teuvan rauhallisuuteen vaikuttaneiden tekijöiden vertailua kesästä 1917 sisällissotaan 1918 |lugar=Jyväskylä |editorial=Jyväskylän yliopisto, Historian ja etnologian laitos, Pro gradu-tutkielma.}}
* {{Cita libro |apelidos=Kekkonen |nome=Jukka |ano=2016 |título=Kun aseet puhuvat. Poliittinen väkivalta Espanjan ja Suomen sisällissodissa |lugar=Helsinqui |editorial=Art House |isbn=978-951-884-586-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Keränen |nome=Jorma |apelidos2=Tiainen |nome2=Jorma |apelidos3=Ahola |nome3=Matti |apelidos4=Ahola |nome4=Veikko |apelidos5=Frey |nome5=Stina |apelidos6=Lempinen |nome6=Jorma |apelidos7=Ojanen |nome7=Eero |apelidos8=Paakkonen |nome8=Jari |apelidos9=Talja |nome9=Virpi |apelidos10=Väänänen |nome10=Juha |ano=1992 |título=Suomen itsenäistymisen kronikka |lugar=Jyväskylä |apelidos=Gummerus |isbn=951-20-3800-5}}
* {{Cita libro |apelidos=Keskisarja |nome=Teemu |ano=2013 |título=Viipuri 1918 |lugar=Helsinqui |editorial=Siltala |isbn=978-952-234-187-7}}
* {{Cita libro |apelidos=Keskisarja |nome=Teemu |ano=2017 |título=Vapauden ja vihan vuosi. In: Häggman, K., Keskisarja, T., Kuisma, M. & Kukkonen, J. 1917. Suomen ihmisten vuosi |páxinas=13–74 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-42701-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Ketola |nome=Eino |ano=1987 |título=Kansalliseen kansanvaltaan. Suomen itsenäisyys, sosiaalidemokraatit ja Venäjän vallankumous 1917 |url=https://archive.org/details/kansalliseenkans0000keto |lugar=Helsinqui |editorial=Tammi |isbn=978-951-30-6728-1}}
* {{Cita libro |apelidos=Kettunen |nome=Pauli |ano=1986 |título=Poliittinen liike ja sosiaalinen kollektiivisuus: tutkimus sosialidemokratiasta ja ammattiyhdistysliikkeestä Suomessa 1918–1930. Historiallisia tutkimuksia 138 |url=https://archive.org/details/poliittinenliike0000kett |lugar=Jyväskylä |editorial=Gummerus |isbn=951-9254-86-2}}
* {{Cita libro |apelidos=Klemettilä |nome=Aimo |ano=1989 |título=Lenin ja Suomen kansalaissota. In: Numminen J., Apunen O., von Gerich-Porkkala C., Jungar S., Paloposki T., Kallio V., Kuusi H., Jokela P. & Veilahti V. (eds.) Lenin ja Suomi II |páxinas=163–203 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-860-402-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Klinge |nome=Matti |ano=1997 |título=Keisarin Suomi |lugar=Helsinqui |editorial=Schildts |isbn=951-50-0682-1}}
* {{Cita libro |apelidos1=Kolbe |nome1=Laura |apelidos2=Nyström |nome2=Samu |ano=2008 |título=Helsinki 1918. Pääkaupunki ja sota |lugar=Helsinqui |editorial=Minerva |isbn=978-952-492-138-1}}
* {{Cita libro |apelidos=Korppi-Tommola |nome=Aura |ano=2016 |título=Miina Sillanpää - edelläkävijä |lugar=Helsinqui |editorial=Suomen kirjallisuuden seura |isbn=978-952-222-724-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Kuisma |nome=Markku |ano=2010 |título=Sodasta syntynyt. Itsenäisen Suomen synty Sarajevon laukauksista Tarton rauhaan 1914–1920 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-36340-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Kuusela |nome=Kari |ano=2015 |título=Jüri Vilmsin mysteeri. In: Nieminen, J. (ed.) Helsinki ensimmäisessä maailmansodassa |páxinas=42–43 |lugar=Helsinqui |editorial=Gummerus Kustannus Oy |isbn=978-951-24-0086-7}}
* {{Cita libro |apelidos=Lackman |nome=Matti |ano=2000 |título=Suomen vai Saksan puolesta? Jääkäreiden tuntematon historia |lugar=Helsinki |editorial=Otava |isbn=951-1-16158-X}}
* {{Cita libro |apelidos=Lackman |nome=Matti |ano=2009 |título=Jääkäriliike. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=48–57 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Lackman |nome=Matti |ano=2014 |título=Suur-Ruotsi vai itsenäinen Suomi? Puntarointia ja kevään 1918 lopputulos. In: Blomgren, R., Karjalainen, M., Manninen, O., Saloranta, P. & Tuunainen, P. (eds.) Sotahistoriallinen Aikakauskirja 34 |páxinas=216–250 |lugar=Helsinqui |editorial=Suomen Sotahistoriallinen seura |issn=0357-816X}}
* {{Cita libro |apelidos=Lappalainen |nome=Jussi T. |ano=1981a |título=Punakaartin sota I |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-859-071-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Lappalainen |nome=Jussi T. |ano=1981b |título=Punakaartin sota II |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-859-072-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Lindqvist |nome=Herman |ano=2003 |título=Ruotsin historia, jääkaudesta tulevaisuuteen |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=951-0-28329-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Manninen |nome=Ohto |ano=1993a |título=Sodanjohto ja strategia. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, II Taistelu vallasta |páxinas=24–93 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0728-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Manninen |nome=Ohto |ano=1993b |título=Taistelevat osapuolet. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, II Taistelu vallasta |páxinas=96–177 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0728-8}}
* {{Cita web |apelidos=Manninen |nome=Ohto |ano=1993c |título=Vapaussota, Historiallinen Aikakauskirja 2/1993 |url=http://www.uta.fi/koskivoimaa/valta/1918-40/vapaussota.htm |data-acceso=17 de setembro de 2019 |data-arquivo=28 de novembro de 2007 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20071128061816/http://www.uta.fi/koskivoimaa/valta/1918-40/vapaussota.htm |url-morta=yes }}
* {{Cita libro |apelidos=Manninen |nome=Ohto |ano=1995 |título=Vapaussota – osana suursotaa ja Venäjän imperiumin hajoamista. In: Aunesluoma, J. & Häikiö, M. (eds.) Suomen vapaussota 1918. Kartasto ja tutkimusopas |url=https://archive.org/details/suomenvapaussota0000unse |páxinas=[https://archive.org/details/suomenvapaussota0000unse/page/21 21]–32 |lugar=Porvoo |editorial=WSOY |isbn=951-0-20174-X}}
* {{Cita libro |apelidos=Manninen* |nome=Turo |ano=1993a |título=Työväenkaartien kehitys maaliskuusta marraskuuhun 1917. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, I Irti Venäjästä |páxinas=324–343 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0727-X}}
* {{Cita libro |apelidos=Manninen* |nome=Turo |ano=1993b |título=Kaartit vastakkain. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, I Irti Venäjästä |páxinas=346–395 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0727-X}}
* {{Cita libro |apelidos=Manninen* |nome=Turo |ano=1993c |título=Tie sotaan. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, I Irti Venäjästä |páxinas=398–432 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0727-X}}
* {{Cita libro |apelidos=Meinander |nome=Henrik |ano=2010 |título=Suomen historia. Linjat, rakenteet, käännekohdat |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-37863-2}}
* {{Cita libro |apelidos=Meinander |nome=Henrik |ano=2012 |título=Tasavallan tiellä, Suomi kansalaissodasta 2010-luvulle |lugar=Helsinqui |editorial=Schildts & Söderströms |isbn=978-951-52-2957-1}}
* {{Cita libro |apelidos=Muilu |nome=Heikki |ano=2010 |título=Venäjän sotilaat valkoisessa Suomessa |lugar=Jyväskylä |editorial=Atena |isbn=978-951-796-624-5}}
* {{Cita libro |apelidos=Nygård |nome=Toivo |ano=2003 |título=Uhkan väliaikainen väistyminen. In: Zetterberg, S. (ed.) Suomen historian pikkujättiläinen |páxinas=553–65 |lugar=Porvoo |editorial=WSOY |isbn=951-0-27365-1}}
* {{Cita libro |apelidos=Olkkonen |nome=Tuomo |ano=2003 |título=Modernisoituva suuriruhtinaskunta. In: Zetterberg, S. (ed.) Suomen historian pikkujättiläinen |páxinas=465–533 |lugar=Porvoo |editorial=WSOY |isbn=951-0-27365-1}}
* {{Cita libro |apelidos=Paavolainen |nome=Jaakko |ano=1966 |título=Poliittiset väkivaltaisuudet Suomessa 1918, I Punainen terrori |lugar=Helsinqui |editorial=Tammi}}
* {{Cita libro |apelidos=Paavolainen |nome=Jaakko |ano=1967|título=Poliittiset väkivaltaisuudet Suomessa 1918, II Valkoinen terrori |lugar=Helsinqui |editorial=Tammi}}
* {{Cita libro |apelidos=Paavolainen |nome=Jaakko |ano=1971 |título=Vankileirit Suomessa 1918 |lugar=Helsinqui |editorial=Tammi |isbn=951-30-1015-5}}
* {{Cita libro |apelidos=Pekkalainen |nome=Tuulikki |ano=2014 |título=Lapset sodasssa 1918 |url=https://archive.org/details/lapsetsodassa1910000unse |lugar=Helsinqui |editorial=Tammi |isbn=978-951-31-6939-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Peltonen |nome=Ulla-Maija |ano=2003 |título=Muistin paikat. Vuoden 1918 sisällissodan muistamisesta ja unohtamisesta |lugar=Helsinqui |editorial=Suomen Kirjallisuuden seura |isbn=978-951-74-6468-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Pietiäinen |nome=Jukka-Pekka |ano=1992 |título=Suomen ulkopolitiikan alku. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, III Katse tulevaisuuteen |páxinas=252–403 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0729-6}}
* {{Cita libro |apelidos=Piilonen |nome=Juhani |ano=1992 |título=Kansallisen eheytyksen ensi askeleet. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, III Katse tulevaisuuteen |páxinas=228–249 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0729-6}}
* {{Cita libro |apelidos=Piilonen |nome=Juhani |ano=1993 |título=Rintamien selustassa. In: Manninen, O. (ed.) Itsenäistymisen vuodet 1917–1920, II Taistelu vallasta |páxinas=486–627 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-37-0728-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Rautkallio |nome=Hannu |ano=1977 |título=Kaupantekoa Suomen itsenäisyydellä. Saksan sodan päämäärät Suomessa 1917–1918 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-08492-2}}
* {{Cita libro |apelidos=Rinta-Tassi |nome=Osmo |ano=1986 |título=Kansanvaltuuskunta Punaisen Suomen hallituksena |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-860-079-1}}
* {{Cita libro |apelidos=Rinta-Tassi |nome=Osmo |ano=1989 |título=Lokakuun vallankumous ja Suomen itsenäistyminen. In: Numminen J. et al. (eds.) Lenin ja Suomi II |páxinas=83–161 |lugar=Helsinqui |editorial=Valtion painatuskeskus |isbn=951-860-402-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Roselius |nome=Aapo |ano=2004 |título=Saksalaisten henkilötappiot Suomessa vuonna 1918. In: Westerlund, L. (ed.) Sotaoloissa vuosina 1914–1922 surmansa saaneet |páxinas=165–176 |lugar=Helsinqui |editorial=VNKJ 10/2004, Edita |isbn=952-5354-52-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Roselius |nome=Aapo |ano=2006 |título=Amatöörien sota. Rintamataisteluiden henkilötappiot Suomen sisällissodassa 1918 |lugar=Helsinqui |editorial=VNKJ 1/2006, Edita |isbn=952-5354-92-X}}
* {{Cita libro |apelidos=Saarikoski |nome=Vesa |ano=2008 |título=Yhteiskunnan modernisoituminen. In: Pernaa, V. & Niemi, K. Mari (eds.) Suomalaisen yhteiskunnan poliittinen historia |páxinas=113–131 |lugar=Helsinqui |editorial=Edita |isbn=978-951-37-5321-4}}
* {{Cita libro |apelidos=Soikkanen |nome=Timo |ano=2008 |título=Taistelu autonomiasta. In: Pernaa, V. & Niemi, K. Mari (eds.) Suomalaisen yhteiskunnan poliittinen historia |páxinas=45–94 |lugar=Helsinqui |editorial=Edita |isbn=978-951-37-5321-4}}
* {{Cita libro |apelidos=Suodenjoki |nome=Sami |ano=2009a |título=Siviilihallinto. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=246–269 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Suodenjoki |nome=Sami |ano=2009b |título=Vankileirit. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=335–355 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Tikka |nome=Marko |ano=2006 |título=Terrorin aika. Suomen levottomat vuodet 1917–1921 |lugar=Jyväskylä |editorial=Gummerus |isbn=951-20-7051-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Tikka |nome=Marko |ano=2009 |título=Kun kansa leikki kuningasta. Suomen suuri lakko 1905 |lugar=Helsinqui |editorial=Suomen kirjallisuuden seura |isbn=978-952-222-141-4}}
* {{Cita libro |apelidos=Uola |nome=Mikko |ano=1998 |título=Seinää vasten vain; poliittisen väkivallan motiivit Suomessa 1917–1918 |lugar=Helsinqui |editorial=Otava |isbn=978-951-11-5440-2}}
* {{Cita libro |apelidos=Upton |nome=Anthony F. |ano=1980 |título=Vallankumous Suomessa 1917–1918, I |lugar=Jyväskylä |editorial=Gummerus |isbn=951-26-1828-1}}
* {{Cita libro |apelidos=Upton |nome=Anthony F. |ano=1981 |título=Vallankumous Suomessa 1917–1918, II |lugar=Jyväskylä |editorial=Gummerus |isbn=951-26-2022-7}}
* {{Cita libro |apelidos=Vares |nome=Vesa |ano=1998 |título=Kuninkaantekijät. Suomalainen monarkia 1917–1919, myytti ja todellisuus |lugar=Juva |editorial=WSOY |isbn=951-0-23228-9}}
* {{Cita libro |apelidos=Vares |nome=Vesa |ano=2009 |título=Kuningashankkeesta tasavallan syntyyn. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=376–394 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY|isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Varpio |nome=Yrjö |ano=2009 |título=Vuosi 1918 kaunokirjallisuudessa. In: Haapala, P. & Hoppu, T. (eds.) Sisällissodan pikkujättiläinen |páxinas=441–463 |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-35452-0}}
* {{Cita libro |apelidos=von Bagh |nome=Peter |ano=2007 |título=Sininen laulu. Itsenäisen Suomen taiteen tarina |lugar=Helsinqui |editorial=WSOY |isbn=978-951-0-32895-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Voutilainen |nome=Miikka |ano=2017 |título=Nälän vuodet. Nälänhädän historia|place=Jyväskylä |editorial=Atena |isbn=978-952-30035-14}}
* {{Cita libro |apelidos=Westerlund |nome=Lars |ano=2004a |título=Sotaoloissa vuosina 1914–1922 surmansa saaneet |lugar=Helsinqui |editorial=VNKJ 10/2004, Edita |isbn=952-5354-52-0}}
* {{Cita libro |apelidos=Westerlund |nome=Lars |ano=2004b |título=Venäläissurmat Suomessa 1914–1922, 2.1. Sotatapahtumat 1918–1922 |lugar=Helsinqui |editorial=VNKJ 2/2004, Edita |isbn=952-5354-44-X}}
* {{Cita libro |apelidos1=Westerlund |nome1=Lars |apelidos2=Kalleinen |nome2=Kristiina |ano=2004 |título=Loppuarvio surmansa saaneista venäläisistä. In: Westerlund, L. (ed.) Venäläissurmat Suomessa 1914–1922, 2.2. Sotatapahtumat 1918–1922 |páxinas=267–271 |lugar=Helsinqui |editorial=VNKJ 3/2004c, Edita |isbn=952-5354-45-8}}
* {{Cita libro |apelidos=Ylikangas |nome=Heikki |ano=1986 |título=Käännekohdat Suomen historiassa |url=https://archive.org/details/kaannekohdatsuom0000ylik |lugar=Juva |editorial=WSOY |isbn=951-0-13745-6}}
* {{Cita libro |apelidos=Ylikangas |nome=Heikki |ano=1993a |título=Tie Tampereelle |lugar=Porvoo |editorial=WSOY |isbn=951-0-18897-2}}
* {{Cita web |apelidos=Ylikangas |nome=Heikki |ano=1993b |título=Sisällissota, Historiallinen Aikakauskirja 2/1993 |url=http://www.uta.fi/koskivoimaa/valta/1918-40/sisallissota.htm |data-acceso=17 de setembro de 2019 |data-arquivo=17 de xaneiro de 2014 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140117053339/http://www15.uta.fi/koskivoimaa/valta/1918-40/sisallissota.htm |url-morta=yes }}
{{Refend}}

=== Outros artigos ===
* [[Historia de Finlandia]]
* [[Gran Ducado de Finlandia]]
* [[Lotta Svärd]]
* [[Reino de Finlandia (1918)|Reino de Finlandia]]

=== Ligazóns externas ===
*Tepora, Tuomas: [https://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/finnish_civil_war_1918 A guerra civil finlandesa de 1918], en: [https://encyclopedia.1914-1918-online.net/home/ 1914-1918-online. Enciclopedia Internacional da primeira guerra mundial] {{en}}
*Jalonen, Jussi: [https://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/tampere_battle_of Tampere, Batalla de], en: [https://encyclopedia.1914-1918-online.net/home/ 1914-1918-online. Enciclopedia Internacional da primeira guerra mundial] {{en}}
* [https://www.flickr.com/photos/vapriikki/albums/72157668009883972 1918] (imaxes da guerra civil en [[Flickr]] subidas polo centro museístico Vapriikki baixo licenza [[CC-BY 2.0]]) {{fi}}
* [https://finna.fi/?lng=en-gb Finna.fi] (servizo de procura de información para arquivos finlandeses, bibliotecas e museos) {{en}} {{fi}} {{sv}}
* [http://www.ethesis.net/finland/swf/start_here.html The Representation of Violence in the Finnish (press-) Photography of the Civil War] {{en}}
* [http://vesta.narc.fi/cgi-bin/db2www/sotasurmaetusivu/main?lang=en Vítimas de guerra en Finlandia, 1914–1922] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171020110741/http://vesta.narc.fi/cgi-bin/db2www/sotasurmaetusivu/main?lang=en |date=20 de outubro de 2017 }} (organizado polos [[Arquivos Nacionais de Finlandia]]) {{en}}
* [https://www.flickr.com/photos/vapriikki/albums/72157668009883972 1918] (imaxes da guerra civil finlandesa en [[Flickr]] subidas polo [[Centro Museístico Vapriikki]] baixo licenza [[CC-BY 2.0]])
* [https://theworthyhouse.com/2020/11/30/on-the-finnish-civil-war/ "On the Finnish Civil War"] en The Worthy House {{en}}

{{Revolución Rusa de 1917}}
{{Revolucións de 1917-1923}}
{{Barra portal|Finlandia|Historia}}
{{control de autoridades}}

[[Categoría:Guerra civil finlandesa]]
[[Categoría:Guerras do século XX]]