Kitaen ti taudan para iti Sasao a Subanen

{{Infobox pamilia ti pagsasao
|name=Subanen
|region=Akinlaud a [[Mindanao]], [[Filipinas]]
|familycolor=Austronesio
|fam2=[[Sasao a Malayo-Polinesio|Malayo-Polinesio]]
|fam3=[[Sasao a Filipino|Filipino]]
|fam4=[[Sasao a Kalatakan a Tengnga a Filipino|Kalatakan a Tengnga a Filipino]]
|child1=Tengnga a Subanen
|child2=Akindaya a Subanen
|child3=Akin-amianan a Subanen
|child4=Akin-abagatan a Subanen
|child5=Kolibugan Subanon
|child6=[[Pagsasao nga Akinlaud a Subanon|Akinlaud a Subanon]]
|glotto=suba1253
|glottorefname=Subanen
}}

Ti '''sasao a Subanen''' (ammo pay a kas '''Subanon''' ken '''Subanun''') ket ti maysa nga [[Sasao nga Austronesio|pagsasao nga Austronesio]] a maitagikua iti [[Sasao a Kalatakan a Tengnga a Filipino|subgrupo ti Kalatakan a Tengnga a Filipino]].<ref name=Lobel>{{cite thesis |last=Lobel |first=Jason William |date=2013 |url=http://www.ling.hawaii.edu/graduate/Dissertations/JasonLobelFinal.pdf |title=Philippine and North Bornean languages: Issues in Description, Subgrouping, and Reconstruction |type=Ph.D. dissertation |institution=University of Hawai'i at Manoa |language=en}}</ref>{{rp|303}} Masansan a maipalawag a kas agmaymaysa a pagsasao,  kadawyan nga ikeddeng daytoy babaen dagiti [[Lingguistika|lingguista]] a kas [[rimpuok ti dialekto]] ngem ad-adu a kas monolitiko a pagsasao. Ti Subanon ket insasao babaen dagiti nadumaduma a lugar ti [[Peninsula ti Zamboanga]] a kas dagiti [[Dagiti probinsia ti Filipinas|probinsia]] ti [[Zamboanga Sibugay]], [[Zamboanga del Norte]] ken [[Zamboanga del Sur]], ken idiay [[Misamis Occidental]] ti Akin-amianan a Mindanao. Adda met dakkel a komunidad ti Subanon idiay [[Misamis Oriental]]. Kaaduan ti mangtawtawag kaniada iti ''Subanen'', ''Subanon'' wenno ''Subanun'', bayat a dagiti agay-ayat iti Islam tinawtawaganda ti bagbagida a kas ''Kalibugan''.

== Internal a pannakaidasig ==
Idasig ni Jason Lobel (2013:308) dagiti kita ti Subanen a kas dagiti sumaganad.<ref name=Lobel />

*'''Subanen'''
**Akinlaud
***''Akinlaud a Subanon''
***''Akinlaud a Kolibugan''
**Nuklear
***Laud a Nuklear
****''Tawlet-Kalibugan a Subanen''
****''Salug-Godod a Subanen''
***Daya a Nuklear
****''Akin-abagatan a Subanen''
****''Tengnga a Subanen''
****''Akin-amianan a Subanen''
****''Akindaya a Subanen''

Ilista ni Lobel (2013:308) dagiti sumaganad nga inobasion kadagiti tunggal maysa a sumaganad a subgrupo.
*Nuklear a Subanen: *k > Ø
*Akinlaud a Subanen: *k > /k/
*Daya a Nukklear a Subanen: *r > /l/
*Laud a Nuklear a Subanen: *r > /r/
*Akinlaud a Subanen: *r > /l/ (nawaya a napasamak, mabalin a gapu iti pannakaiyasideg iti Tausug, Maguindanaon, Butuanon, Cebuano, ken/wenno Ilonggo, a nagbalin metten iti pannakaiyallatiw iti *r > /l/ a nawaya iti tunggal maysa kaniada)

==Proto-Subanen==<!---[[Proto-Subanen]] redirects here--->
Ti sumaganad nga imbentorio ket mabalin a makonstrukto manen para iti Proto-Subanen:<ref name=Lobel /><ref name="Bulalang2018">{{Cite journal |last=Bulalang |first=Sharon |date=2018 |title=Two Patterns of /a/ and /o/ Alternation in Subanon |url=https://par.nsf.gov/servlets/purl/10177048 |journal=Oceanic Linguistcs |language=en |volume=57 |issue=2 |pages=289–302 |doi=10.1353/ol.2018.0013}}</ref>

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+kapsion| Dagiti paaweng
!
![[Front vowel|Front]]
![[Central vowel|Central]]
![[Back vowel|Back]]
|-
![[Close vowel|Close]]
| *i
|
| *u
|-
![[Mid vowel|Mid]]
|
| *ə
|
|-
![[Open vowel|Open]]
|
| *a
|
|}

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+caption | Dagiti konsonante
! colspan="2" |
![[Bilabial consonant|Bilabial]]
![[Alveolar consonant|Alveolar]]
![[Palatal consonant|Palatal]]
![[Velar consonant|Velar]]
![[Glottal consonant|Glottal]]
|-
! rowspan="2" |[[Stop consonant|Stop]]
!<small>voiceless</small>
| *p
| *t
|
| *k
| *ʔ
|-
!<small>voiced</small>
| *b
| *d
|
| *g
|
|-
! colspan="2" |[[Fricative consonant|Fricative]]
|
| *s
|
|
|
|-
! colspan="2" |[[Nasal consonant|Nasal]]
| *m
| *n
|
| *ŋ
|
|-
! colspan="2" |[[Lateral consonant|Lateral]]
|
| *l
|
|
|
|-
! colspan="2" |[[Approximant consonant|Approximant]]
| *w
|
| *y
|
|
|}

Ti Proto-Kalatakan a Tengnga a Filipino nga *h ket napukawna idin dagiti amin a puesto iti Proto-Subanen, ti *ʔ ket mabati laeng iti kamaudian a puesto.

== Dagiti nagibasaran ==
{{reflist}}

== Dagiti akinruar a silpo ==
* [https://www.ethnologue.com/subgroups/subanon "Subanon"] iti ''[[Ethnologue]]'' (Maika-23 nga ed, 2020). {{iti sao|en}}
* Dagiti rekording ti Subanon ket naiyarkibo iti [[Kaipuleohone]], a mairaman ti [[hdl:10125/36150|listaan ti balikas]], dagiti [[hdl:10125/36149|sentesia]], ken ti maysa a [[hdl:10125/36151|tradisional a kanta]] {{iti sao|en}}

{{Sasao a Filipino}}
{{Sasao nga Austronesio}}
{{Dagiti pagsasao ti Filipinas}}
{{au-pagsasao-pungol}}
{{Filipinas-pungol}}

{{DEFAULTSORT:Subanen}}
[[Kategoria:Sasao a Kalatakan a Tengnga a Filipino]]