Fontem paginae Cechia inspicere

{{Capsa civitatis Vicidata}} 
'''Cechia'''<ref>"memores pacti, quod [anno 1992] res publicae foederatae et Germaniae et Cechiae Slovaciaeque de bona vicinitate et collaboratione familiari confecerunt": Matthias Geipel, ''Latein als Vertragssprache innerhalb Europas'' (1997) [https://www.hausarbeiten.de/document/295148 pars 2]. Idem verbum a Latinistis saec. XIX "Čechia" scribi solet {{Google Books|QFbqMAAACAAJ|''Phytotoxicologiae čechicae tentamen, exhibens plantas venenatas Čechiae''}}; J. Presl, "Mantissa I ad floram Čechicam, sistens . . . diagnoses plantarum novarum Čechiae indigenarum" in ''Deliciae Pragenses'' (1822) [https://www.biodiversitylibrary.org/item/100440#page/11/mode/1up p. vii]. "Czechia": [http://books.google.cz/books?id=IflQAAAAcAAJ& Gaudium universae Czechiae]; [http://vlast.cz/nazev/ De nomine Česko et Czechia (Bohemice)]</ref> ([[Lingua Bohemica|Bohemice]] ''Česko''), rite '''res publica Bohemica'''<ref>"summis auspiciis rei publicae Bohemicae": vide [[:File:DiplomaUniversityPrague.jpg|diploma universitatis Carolinae]].</ref> (''Česká republika''), est [[civitas sui iuris]] in [[Media Europa]] sita, a [[septentrio]]nibus atque [[oriens|oriente]] [[Polonia]]e, ab [[occidens|occasu solis]] ac septentrionibus [[Germania]]e, a [[meridies|meridie]] [[Austria]]e, ab oriente sole [[Slovacia]]e finitima. [[Civitas]] uno [[nomen proprium|nomine]] rato ac firmo nuncupari nequit, quippe quae ex [[tribus]] terris historicis, quae sunt [[Bohemia]], [[Moravia (terra)|Moravia]], [[Silesia (Cechia)|Silesia]], constet, atque ab anno [[1918]] usque ad annum [[1992]] pars [[Cechoslovacia]]e fuerit. [[Praga]], huius civitatis [[caput (urbs)|caput]] atque [[urbs]] maxima, [[pulchritudo|pulchritudine]] apud exteras gentes adeo innotuit ut quotannis permultos advenas alliceret.

Cechia haec civitatum foedera subscripsit:
*[[OTAN|Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali]] (ab anno [[1999]])
*[[Unio Europaea]] (ab anno [[2004]]) 
*[[Ordo oeconomicae cooperationi et evolutioni favendis|Consociatio Cooperationis et Evolutionis Oeconomicarum]] (ab anno [[1995]])
*[[Syndicatus Mercaturae Mundanae]] (ab anno [[1993]])
*[[Consilium Europae]] (ab anno 2004)
*[[Circulus Felicis Lacus]]

[[Proelium Amantiae (1526)|Proelio Amantiae]] anno [[1526]] commisso, terrae [[Corona regni Bohemiae|Coronae regni Bohemiae]] partim, ut in Moravia vel Silesia, acceperunt, partim vero, ut in [[Bohemia]], regem ex stirpe [[Domus Habsburgensis|Habsburgensium]] libere creaverunt. Quo facto iam inde ab illo anno persona regis cum [[Austria]] et [[Hungaria]] coniunctae una cum aliis civitatibus quasi fundamentum fuerunt eorum, quae post aliquot saecula orta sunt, [[Imperium Austriacum|Imperii Austriaci]] et [[Imperium Austro-Hungaricum|Austro-Hungarici]].

Cum [[imperium]], finito [[primum bellum mundanum|primo bello mundano]], collapsum esset, libera [[res publica]] [[Cechoslovacia|Cechoslovaca]] anno [[1918]] creata est quae populos Cechorum Slovacorumque et 3&thinsp;000&thinsp;000 Germanos<ref>Plurimos eorum invitos; nam bello finito incolae linguae theodiscae in partibus et Bohemiae et Moraviae et Silesiae habitantes diebus 29 et 30 mensis Octobris 1918 declaraverant se cum Austria consociari malle.</ref> iungeret; quae quidem inter [[secundum bellum mundanum]] a [[Nazismus|nazistis]] occupata in eiusdem belli fine denuo restituta est. At anno [[1948]], [[subitanea rerum conversio]] [[Cechoslovacia]]m cum factionis [[Unio Sovietica|Sovieticae]] civitatibus iunxit. Anno [[1968]], dum de re publica necnon [[oeconomia|oeconomica]] regenda dissensio crescit, conatus regimen [[Communismus|communisticum]] reformandi, qui [[ver Pragense]] appellantur, [[Pactum Varsoviae|pacti Varsoviensis]] exercituum invasione oppressi sunt. Postquam anno [[1989]] regimen communisticum corruit, [[1 Ianuarii|Kalendis Ianuariis]] anni [[1993]] civitas in duas civitates separatas, Cechiam et [[Slovacia]]m pacifice est divisa.

Res publica Bohemica est libera res [[res publica]], in qua complures sunt factiones, [[democratia|democratica]] et [[democratia parlamentaria|parlamentaria]], cuius [[dux gubernationis]] est [[primus minister]] et cuius [[dux Civitatis|dux civitatis]] est [[praeses]].

==Toponymia==
[[Fasciculus:Engraving Czechia.jpg|thumb|250px|Pictura [[Ioannes Nepomucenus|Joannis Nepomuceni]] ex anno [[1722]] – in inscriptione nomen "Czechia" legitur.]]
''Res Publica Bohemica'' est nomen quo multae magni momenti [[societas humana|societates]] et rei publicae ministeria utuntur; ergo nomen publicum esse videtur non solum usu, sed etiam lexicis maximi ponderis probatum. [[Nomen proprium|Nomen]] vero ''Czechia'' sive ''Cechia'' (ex verbo ''Čechy'', id est appellatio Bohemiae in lingua Bohemica), quod eandem significationem in [[lingua Latina]] habebat ut ''Bohemia'', quo autem saepius poetice utebantur, etiam in usu est.
[[Fasciculus:Satellite image of Czech Republic in September 2003.jpg|thumb|left|300px|Bohemia et Moravia ex universo (Sept. 2003)]]

Aetate quae [[Medium Aevum|media]] dicitur, [[Carolus IV|Carolo IV]], [[Imperium Romanum Sacrum|S.R.I.]] imperatore, Regnum [[Bohemia]]e et Marchionatus [[Moravia]]e et Principatus [[Silesia]]e et [[Lusatia Inferior]] et [[Lusatia Superior]] et [[Palatinatus Superior]] (Nova Bohemia dictus) et [[Egra]] et [[Luxemburgum|Luxemburgia]] unius foederis partes factae sunt, quod foedus "Corona Regni Bohemiae" usque ad initium [[saeculum 20|saeculi vicensimi]] appellabatur. Hoc nomen datum est, quia Bohemia inter has terras maximi momenti erat; [[Moravia]], [[Silesia]], etc. tamen civitates liberae erant, non ipsius Bohemiae, sed Coronae Regni Bohemiae partes ipsi Coronae [[feudum|feudali]] sive clientelae vinculo subiunctae. Medio aevo Cechiae hodiernae territorium tribus ex terris ([[Bohemia]], [[Moravia]], et [[Silesia]], cuius pars maior nunc ad [[Polonia]]m pertinet) constabat. [[Bohemia]] a [[Slavi]]s illius regionis ''Čechy'' usque ad hanc nostram aetatem vocatur; rarissime vero synonymum ''Česko'' usurpabatur. Humanistae autem Bohemici e stirpe [[Slavi]]ca prognati cum terram suam nomine vernaculo nuncupare vellent, nomen ''Czechia'' excogitaverunt; quod nomen secundum varias pronuntiandi rationes diversis inter se modis scribitur, qua re non solum vox ''Czechia'', quae antiquissima habetur, sed etiam ''Cechia, Tzechia, Tzekia, Tsechia, Tsekia'' inveniri queunt.

Postquam [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]] [[Slavi]] Bohemi Moravique gentem unam constituerunt, terras suas (et [[Slovacia]]m) anno [[1918]] in [[Cechoslovacia]]m coagmentaverunt, Theodiscos anno [[1945]] expulerunt et praesertim postquam [[Slovacia]] et Cechia anno [[1993]] duae [[civitas|civitates]] liberae factae sunt, nomen ''Česko'' ex oblivione revocari coeptum est, nunc igitur non [[Bohemia]]m solam, sed etiam [[Moravia]]m et [[Silesia]]e partem, ergo totam civitatem hodiernam significat. Eodem tempore, haec civitas [[Anglice]] ''Czech Republic'' sive ''Czechia'', [[Francogallice]] ''République tchèque'' sive ''Tchéquie'', [[Hispanice]] ''República Checa'' sive ''Chequia'', [[Lingua Italiana|Italiane]] ''Repubblica Ceca'' sive ''Cechia'', [[Theodisce]] ''Tschechien'' sive ''Tschechische Republik'', [[Russice]] ''Чехия'' /Čechija/ sive ''Чешская Республика'' /Češskaja Respublika/ appellatur. Itaque etiam Latine rarissime nomen huius civitatis sui iuris "Res publica Cecha" utuntur.<ref>[http://www.vatican.va/news_services/press/sinodo/documents/bollettino_20_x-ordinaria-2001/xx_plurilingue/b16_xx.html SYNODUS EPISCOPORUM BOLLETTINO].</ref>

Nonnulli quoque homines rem publicam nomine tantum Bohemiae appellare solent (quippe quod ''Bohemi'' in re publica ''Bohemica'' lingua ''Bohemica'' loquantur); at hoc pacto sat difficile est iudicatu, ubi verba de tota "re publica Bohemica"<ref>[https://archive.is/20120714185917/http://mmh.cz/lingua/lamj_la#cesko Lexicum nominum geographicorum latinorum]; [http://zpravy.ihned.cz/c1-55212480-dobese-uz-vlada-nezajimala-misto-toho-sel-ocenit-ucitele-vime-komu-dal-medaili Medaile MŠMT ("Ministerium Educationis Rei publicae Bohemicae")], [https://web.archive.org/web/20100413130437/http://www.msmt.cz/dokumenty/medaile-msmt-2009 Pagina publica Ministerii Educationis Rei publicae Bohemicae]; [https://web.archive.org/web/20160304211506/http://www.ceremonie.wz.cz/diploma_uk.htm Diplomata Universitatis Pragensis ("SUMMIS AUSPICIIS REI PUBLICAE BOHEMICAE...")]. Libri: [http://books.google.cz/books/about/Codex_diplomaticus_et_epistolaris_Regni.html?hl=cs&id=t-dDPgAACAAJ&redir_esc=y Codex diplomaticus et epistolaris Regni Bohemiae (Sumptibus Academiae scientiarum Rei publicae Bohemicae, 2006)]; [https://vufind.mzk.cz/Record/MZK01-000399626/Details SEHNAL, Jiří – PEŠKOVÁ, Jitřenka: Caroli de Liechtenstein-Castelcorno episcopi Olomucensis operum artis musicae collectio cremsirii reservata. Pragae: Bibliotheca nationalis rei publicae Bohemicae, 1998. (Moravian library)]; Bibliografie řeckých a latinských studií v České republice, 1993–1996 – Bibliographia studiorum Graecorum et Latinorum in Re Publica Bohemica annis MCMLXXXXIII–MCMLXXXXVI. Sestavil Pavel Zavadil. Upravil a k vydání připravil Marek Dospěl. Praha: KLP, 2005. Regesta Bohemiae et Moraviae aetatis Venceslai IV. (1378 dec.–1419 aug. 16.), tomus VII Fontes Archivi terrae Moraviae Brunae, Pragae: Institutum historicum Academiae scientiarum Rei publicae Bohemicae, 2010. [https://web.archive.org/web/20140716115045/http://biskup-pavel.net/index.php?clanek=20 Pauli Posád, episcopi Litomericensis, curiculum vitae ("Conferentiae episcoporum Rei publicae Bohemicae")]; [http://oulicky.blog.idnes.cz/c/296577/Quo-vadis-Res-publica-Bohemica.html Quo vadis Res publica Bohemica? (Idnes.cz, 2012)]; [http://www.starokatolici.cz/o-nas/latina Ecclesia vetero-catholica in Re publica Bohemica]; [https://web.archive.org/web/20160313035159/http://old.tisk.cirkev.cz/la/mapa-stranek.html Ecclesia (Catholica Romana) in Re publica Bohemica]; [http://www2.rozhlas.cz/vltava/archiv/porady/lkronika000729.htm Rozhlas. Latinská kronika: Die undetricesimo mensis Iulii ("Museum Moraviae rerum collectarum copia secundum locum in Re publica Bohemica obtinet...")]</ref> vel "Bohemorum",<ref>[[Ioannes Hus]], ''Magistri Iohannis Hus questiones,'' ed. Georgius Kejř (Jiří Kejř) (Turnhout: Brepols, 2004), 200 s. Corpus christianorum. Continuatio Mediaevalis. 205. Magistri Iohannis Hus Opera Omnia sub Auspiciis Academiae Scientiarum Rei Publicae Bohemorum vulgata. XIXA. Et passim in libris in aedibus Academiae scientiarum Rei publicae Bohemorum editis.</ref> ubi vero tantum de terra historica [[Bohemia]]e fiant. Hodiernae autem terrae nomen [[geographia|geographicum]] ''Bohemia et Moravia'' maneat, si ambae gentes ibi usque ad annum [[1945]] viventes (Cechi et Theodisci) tractentur. Exempli gratia, [[Franciscus Kafka]] Cechus non erat, tamen in [[Bohemia]] non ut peregrinus vivebat; etenim Bohemus erat Theodisce loquens. Simili modo [[Gregorius Mendel]] non Cechus, sed Moravus habetur. At vero [[Iohannes Amos Comenius]], paedagogus praeclarus, his de se ipse verbis usus est, quae rationi superius adumbratae quadam ex parte contraria videntur: ''Moravus ego natione, lingua Bohemus''.<ref>Johannes Amos Comenius: Opera didactica omnia (Schola ludus). Amstelodami 1657 [http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/comenius/comenius1/p3/jpg/s468.html] </ref>

==Historia==
[[Fasciculus:Tomáš G Masaryk1918.jpg|thumb|200px|[[Thomas Masaryk|Thomas Garrigue Masaryk]], primus praeses [[Cechoslovacia]]e.]]
Bohemia et Moravia exeunti [[saeculum 9|saeculo nono]] ortae sunt, cum a [[Premyslidae|Premyslidis]]<ref>E.g., [https://books.google.ru/books?id=IRD55LfE5sgC&q=Premyslidae#v=snippet&q=Premyslidae&f=false Codex juris Bohemici: tomus I, aetatem Přemyslidarum continens. Pragae 1867].</ref> unificatae sunt. [[Regnum Bohemiae]] ponderis loci potentia erat, sed religiosi conflictus velut [[saeculum 15|saeculi quinto decimo]] [[Bella Hussitica]] et [[saeculum 17|saeculi septimi decimi]] [[Bellum tricennale]] vastifici fuerunt. Posterioribus in temporibus in [[Domus Habsburgensis|Habsburgensium]] dicione fuit et [[Imperium Austro-Hungaricum|Imperii Austro-Hungarici]] pars facta est.

Cum haec civitas sub primum bellum mundanum collapsa esset, Cechi et eorum vicini [[Slovacia|Slovaci]] se iunxerunt et liberam [[Cechoslovacia|Cechoslovacam]] rem publicam anno [[1918]] constituerunt. Res publica Theodiscos sicut 22.95 centesimae incolarum Cechoslovaciae allophylos putabat, qui ergo Cechoslovaciam ad dissolutionem adduceret: [[Germania]] eos [[Pactum Monacense|pacto Monacensi]] anno [[1938]] annectere consecuta et [[Slovacia]] quoque se separavit. Relicta Cecha civitas a [[Germania|Germanis]] anno [[1939]] capta est.

Post secundum bellum mundanum Cechoslovacia sub ponderis sphaera [[Unio Rerum Publicarum Sovieticarum Socialisticarum|Sovietica]] cecidit. Anno [[1968]], e [[Pactum Varsoviae|Pacti Varsoviensis]] copiarum parte invasio ad finem conamina ducum civitatis liberalizandarum{{dubsig}} factionis normarum et creandi "[[Socialismus|Socialismi]] cum humana facie" per [[ver Pragense]] adduxit. Anno [[1989]], Cechoslovacia libertatem nova pacifica [[revolutio|conversione]], "[[Res Novae Holosericae|Rebus Novis Holosericis]]", recuperavit. [[1 Ianuarii|Kalendis Ianuariis]] anni [[1993]], civitas Cechoslovaca pacifice se scissa est, et Cechia et [[Slovacia]] genitae sunt.

Respublica Cecha [[Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali|Consociationi ex pacto Atlantico septentrionali]] anno [[1999]] et [[Unio Europaea|Unioni Europaeae]] anno [[2004]] se iunxit.

==Geographia==
[[Fasciculus:Kralicky-Sneznik-03.jpg|thumb|left|300px|[[Montana in Greylichs]]<ref>[http://www.kraliky.net/clanek.php?id=1 Město Králíky / Historie města]</ref>([[Bohemice]] ''Králický Sněžník'').]]
Cecha topia{{dubsig}} valde varia sunt. [[Bohemia]] ad orientem sinu conformatur cuius aquae [[Albis|Albi]] et [[Multavia]] deducuntur, et praesertim humilibus [[mons|montibus]] circumdatur, inter quos [[Sudeti|Sudetorum]], [[Montes Gigantei]] ([[Bohemice]] ''Krkonoše''), ubi altissimus locus in civitate, [[Sněžka]] ([[Polonice]] ''Śnieżka'' 'Mons Niveus') 1602 metra altus, situs est. [[Moravia (terra)|Moravia]] quoque, orientalis civitatis regio, montana est fluviis [[Marus|Maro]]<ref>[https://web.archive.org/web/20110722053134/http://biblio.signum.sns.it/cgi-bin/bellori//blrCGI?cmd=1&w=2&u=Fregio.&pg=011 pagina: 011 opera 2 - corpus belloriano].</ref> et [[Viadrus|Viadro]] ([[Bohemice]] ''Odra''), qui eo loco excurrit, aquam deferentibus. Cechiae aquae in tria dissimilia [[mare|maria]] influunt: in [[Mare Germanicum]] ex Bohemia, [[Mare Balticum]] ex Silesia, et [[Pontus Euxinus|Pontum Euxinum]] ex Moravia, quamquam Cechia litora non habet. Cechia [[Hamburgum|Hamburgensium]] navalium zonam conducit, quae ei secundum [[Foedus Versaliis sancitum (1919)|Foedus Versaliis sancitum]] donata est ut civitatis bonorum motus in mare permitteretur.<!-- ? Territorium in manus [[Germania]]e anno [[2028]] redibit. ?-->
[[Fasciculus:Smrk a rameno Šance 1.jpg|thumb|[[Šance Agger]], pars [[Beskidae Moravo-Silesiacae|Beskidarum Moravo-Silesiacarum]]]] 

[[Silva]]e fere tertiam terrae partem tegunt et Medii-Europaei generis sunt, cum [[quercus|quercetis]] in inferioribus terris et [[fagus|fagineis]] silvis in superioribus et etiam cum [[pinophyta|pinophytis]], inter quas [[abies]], ''[[Pinus sylvestris]],'' et [[picea]] sunt.

[[Clima]] est [[clima continentale|continentale]]. Media [[Praga]]e [[temperatura]] e 0º [[Ianuarius|Ianuario]] in 20&nbsp;°C [[Iulius|Iulio]] variat. Minimae -10º in [[Bohemia|Bohemicis]] montibus attingere possunt. [[Pluvia|Pluviositas]] inter 500 mm pro anno in Bohemicis planitiebus usque ad 1000 mm in septentrionalibus montibus oscillat; maxima [[Iulius|Iulio]] et minima [[Februarius|Februario]] accidit.

===Terrae===
[[File:Res Publica Bohemica - Bohemia, Moravia et Silesia, terrae et circuli.png|thumb|right|360px|Regiones Rei Publicae Bohemicae: Bohemia, Moravia et Silesia et territoria administrationis, quae nunc sunt]]
Cechia omnis divisa est in terras tres: [[Bohemia]], [[Moravia (terra)|Moravia]], [[Silesia|Silesia Cecha]]. Anno [[1920]], [[regio]]nes parvae, quibus nomina [[České Velenice]], [[Regio Witrensis]] ([[Bohemice]] ''Vitorazsko''), [[Regio Valticensis]] ([[Bohemice]] ''Valticko'') et [[Triangulum Tyense]] (''Dyjský trojúhelník'') sunt, quondam partes [[Austria Inferior|Austriae Inferioris]] et [[Austria Superior|Austriae Superioris]], ad Bohemiam et Moraviam adiunctae sunt.

===Fluvii===
Inter maiora civitatis flumina sunt [[Albis]], [[Egra (fluvius)|Egra]] (''Ohře''), [[Misa]], [[Marus]], [[Multavia]], [[Nissa Lusatianus|Nissa]], [[Viadrus]].

===Montes===
*[[Montium Moles Bohemica]]
**[[Sudeti]] (Sudeta Ore, Sudeta Montes, Montes Sudetica)
***[[Montes Gigantei]] (Montes Corcontica)
***[[Asciburgii Montes]]
**[[Montanus Metallifer]] (Tractus Metallifer)
**[[Porta Bohemica]]
**[[Silva Bohemica]] 
**[[Silva Gabreta]]
**[[Silva Nortica]]
*[[Carpathi]]
**[[Beskidae Moravo-Silesiacae]]
**[[Porta Moravica]]

==Civilitas et gubernatio==
Res publica Bohemica est multifactionalis et repraesentativa [[democratia parlamentaria]]. [[Primus minister]] [[dux gubernationis]], dum [[praeses]] [[dux civitatis]] est, a coniuncta [[parlamentum|parlamenti]] sessione uno quinquenni praesidatui electus, sed munus suscipere bis consecutive nequit. Praesidi sunt potestates diserte angustae, inter quas [[lex|leges]] a parlamento iussas reformare, [[tribunal constitutionale|tribunalis constitutionalis]] [[iudex|iudices]] nominare qui [[senatus|senatui]] probandi sunt et parlamentum sub quibusdam specialibus inusitatisque condicionibus dissolvere potest. Etiam primum ministrum et alios consilii socios designat, quos ei primus minister proponit. Primus minister, vicissim, gubernationem ducit et amplos [[potestas exsecutiva|exsecutivas potestates]] habet, inter quas statuendorum de externis internisque rebus agendorum et eligendorum gubernationis ministrorum [[ius (iuris)|ius]].

Parlamentum Rei Publicae Bohemicae ([[Bohemice]] ''Parlament České republiky'') est corpus bicamerale, a [[Camera Deputatorum|camera deputatorum]] ([[Bohemice]] ''Poslanecká sněmovna''), a ducentis sociis formata, et a [[Senatus|Senatu]], ab octoginta uno sociis formato, integratum. Camerae deputatorum socii per quadriennium secundum [[repraesentatio proportionalis|repraesentationis proportionalis]] methodon{{dubsig}} cum minimo limite 5 centesimis ut factio ibi repraesentari possit eliguntur. Quattuordecim [[circumscriptio comitialis|circumscriptiones comitiales]] sunt, administrativis circulis identicae.{{dubsig}} Senatores secundum [[scrutinium uninominale maioritarium|scrutinii uninominalis maioritarii]] modum unius sedis pro circumscriptione, cum duabus [[suffragium|suffragiorum]] vicibus uni sexenio eliguntur. Biennia singula, tertia senatus pars eligitur. Circumscriptiones fere eiusdem magnitudinis et adeo duae suffragiorum vices sunt.

==Euroregiones==
*Euroregio Albis
*Euroregio Carpathi Alba
*Euroregio Egrensis 
*Euroregio Glacensis
*Euroregio Nissa
*Euroregio Silesia 
*Euroregio Silva Bohemica
*Euroregio Silva Nortica

==Divisio administrativa==
Iam medio aevo Bohemia in regiones dividebatur, quae circuli ([[Bohemice]] ''kraje'') appellabantur. Ex anno [[2000]], Respublica Cecha in circulos tredecim et in [[caput (urbs)|capitalem urbem]] [[Praga]]m divisa est. Singuli circuli singulos Circuli Conventus ([[Bohemice]] ''krajské zastupitelstvo'') et singulos praefectos sive praesides ([[Bohemice]]: ''hejtman'') habent. [[Praga]]e, eorum potestates a conventu urbano et urbis praefecto exercentur.

Antiqui septendecim sex [[districtus]] ([[Bohemice]] ''okresy''), inclusis{{dubsig}} tribus "urbibus statutoriis" (Praga excepta, cui est specialis status) maximam ponderis partem anno [[1999]] administrativa in reformatione perdidit; velut territoriales divisiones et variorum [[civitas|civitariae]] administrationis ramorum sedes manent.
[[Fasciculus:Mapa Čech 1744.jpg|thumb|Tabula Bohemiae cum circulis anni 1744.]]
[[Fasciculus:CZ-cleneni.svg|thumb|Tabula Reipublicae Cechae cum circulis.]]

{| class="wikitable"
|-
! style="width:1em" |<small>(notaculum autocineti)</small>
!Circulus
! style="width: 9em" | Caput
! style="width:5em" | <small>Incolae (2004 aest.)</small>
! style="width: 5em" | Incolae <small>(2008 aest.)</small>
|-
| align=center | A || colspan=2 | [[Praga]], capitalis urbs || align=right |1 170 571 || align=right | 1 223 368
|-
|align=center|S
| [[Circulus Mediobohemicus]] ([[Bohemice]] ''Středočeský kraj'')|| graphea [[Praga]]e sita  || align=right | 1 144 071 || align=right | 1 214 356
|-
|align=center|C
| [[Circulus Meridibohemicus]] ([[Bohemice]] ''Jihočeský kraj'') || [[Budovicium]] || align=right |625 712 || align=right | 634 408
|-
|align=center|P || [[Circulus Pilsnensis]] ([[Bohemice]] ''Plzeňský kraj'') || [[Pilsna]] || align=right |549 618 || align=right | 565 029
|-
|align=center|K || [[Circulus Carolinus]] ([[Bohemice]]: ''Karlovarský kraj'') || [[Thermae Carolinae]] || align=right |304 588 || align=right | 308 450
|-
|align=center|U || [[Circulus Ustiensis]] ([[Bohemice]] ''Ústecký kraj'') || [[Ustia apud Albim]]<ref name="Graesse" /> ([[Bohemice]] ''Ústí nad Labem'') || align=right |822 133 || align=right | 835 260
|-
|align=center|L || [[Circulus Reichenbergensis]] ([[Bohemice]] ''Liberecký&nbsp;kraj'') || [[Libercum]] || align=right |427 563 || align=right | 435 755
|-
|align=center|H || [[Circulus Reginaehradecensis]] ([[Bohemice]] ''Královéhradecký kraj'')||[[Reginogradecium]] || align=right |547 296 || align=right | 553 503
|-
|align=center|E || [[Circulus Pardibensis]] ([[Bohemice]] ''Pardubický&nbsp;kraj'') || [[Pardibus]] <ref name="Graesse">{{Graesse}}</ref> ([[Bohemice]] ''Pardubice'') || align=right |505 285 || align=right | 513 949
|-
|align=center|M || [[Circulus Olomucensis]] ([[Bohemice]] ''Olomoucký&nbsp;kraj'') || [[Olomucium]] || align=right |635 126 || align=right | 641 897
|-
|align=center| T || [[Circulus Moravo-Silesiacus]] ([[Bohemice]] ''Moravskoslezský kraj'') || [[Ostravia]] || align=right |1 257 554 || align=right | 1 250 066
|-
|align=center|B || [[Circulus Meridimoravicus]] ([[Bohemice]] ''Jihomoravský kraj'') || [[Bruna]] || align=right |1 123 201 || align=right | 1 143 389
|-
|align=center|Z || [[Circulus Zlinensis]] ([[Bohemice]] ''Zlínský kraj'') || [[Zlín]] ([[Bohemice]]: ''Zlín'') || align=right |590 706 || align=right | 591 026
|-
|align=center|J || [[Circulus Montanus]] ([[Bohemice]] ''Vysočina'') || [[Iglavia]] || align=right |517 153 || align=right | 514 470
|}

[[Fasciculus:Czech Republic districts.png|thumb|Tabula cum districtibus.]]

{|class="wikitable"
! [[Circulus]]<br /> ([[Bohemice]] ''Kraj'')
! [[Districtus]]<br />([[Bohemice]] ''Okres'')
! [[Area (geometria)|Area]]<br />([[chiliometrum quadratum|km<sup>2</sup>]])
! [[Numerus incolarum|Incolae]]<br />(2002)
! Numerus<br />[[commune|communium]]
|-
! rowspan="3"| [[Circulus Carolinus]] <br />([[Bohemice]] ''Karlovarský kraj'')
[[Fasciculus:Carlsbad districts.png|200px|Districts of Karlovy Vary]]
| [[Districtus Egrensis|Egra]] <br />([[Bohemice]] ''Cheb'')
| 933
| 89 107
| 39
|-
| [[Districtus Carolinus|Thermae Carolinae]] <br />([[Bohemice]] ''Karlovy Vary'')
| 1628
| 121 886
| 55
|-
| [[Districtus Valkenawensis|Valkenaw]] <br />([[Bohemice]] ''Sokolov'')
| 753
| 93 227
| 38
|-
! rowspan="12" | [[Circulus Mediobohemicus]]<br />([[Bohemice]] ''Středočeský kraj'')
[[Fasciculus:Central Bohemia districts.png|200px|Districtus Mediae Bohemiae.]]
| [[Districtus Beneschoviensis|Beneschovium]]<ref name="Graesse" /> <br />([[Bohemice]] ''Benešov'')
| 1524
| 93 220
| 115
|-
| [[Districtus Veronenis|Verona]] <br />([[Bohemice]] ''Beroun'')
| 662
| 76 101
| 85
|-
| [[Districtus Cladnensis|Cladna]] <br />([[Bohemice]] ''Kladno'')
| 692
| 150 181
| 100
|-
| [[Districtus Coloniensis|Colonia iuxta Albim]] <br />([[Bohemice]] ''Kolín'')
| 846
| 95 523
| 100
|-
| [[Districtus Cuthnensis|Montes Cuthni]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Kutná Hora'')
| 917
| 73 337
| 88
|-
| [[Districtus Melnicensis|Melnica]] <br />([[Bohemice]] ''Mělník'')
| 712
| 94 868
| 70
|-
| [[Districtus Neoboleslaviensis|Neo Boleslavia]] <br />([[Bohemice]] ''Mladá Boleslav'')
| 1058
| 114 042
| 123
|-
| [[Districtus Neourbanus|Nova urbs]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Nymburk'')
| 876
| 84 784
| 87
|-
| [[Districtus Pragae Orientalis|Praga Orientalis]] <br />([[Bohemice]] ''Praha-východ'')
| 584
| 98 453
| 91
|-
| [[Districtus Pragae Occidentalis|Praga Occidentalis]] <br />([[Bohemice]] ''Praha-západ'')
| 586
| 86 777
| 80
|-
| [[Districtus Pribramensis|Pribram]] <br />([[Bohemice]] ''Příbram'')
| 1628
| 107 260
| 120
|-
| [[Districtus Raconensis|Racona]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Rakovník'')
| 930
| 54 128
| 84
|-
! rowspan="5" | [[Circulus Reginaehradecensis]]<br />([[Bohemice]] ''Královéhradecký kraj'')
[[Fasciculus:Hradec Kralove districts.png|200px|Districtus Hradec Kralove]]
| [[Districtus Reginaehradecensis|Reginogradecium]] <br />([[Bohemice]] ''Hradec Králové'')
| 875
| 159 622
| 101
|-
| [[Districtus Gitzinensis|Gitzinum]] <br />([[Bohemice]] ''Jičín'')
| 887
| 77 368
| 111
|-
| [[Districtus Nachodensis|Nachod]] <br />([[Bohemice]] ''Náchod'')
| 851
| 112 448
| 78
|-
| [[Districtus Richnowensis|Richnow]] <br />([[Bohemice]] ''Rychnov nad Kněžnou'')
| 998
| 79 003
| 83
|-
| [[Districtus Trutinensis|Trutina]] <br />([[Bohemice]] ''Trutnov'')
| 1147
| 119 996
| 75
|-
! rowspan="4" | [[Circulus Reichenbergensis]]<br />([[Bohemice]] ''Liberecký kraj'') 
[[Fasciculus:Liberec districts.png|200px|Districtus  Liberec]]
| [[Districtus Lipensis|Lipa]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Česká Lípa'')
| 1137
| 106 411
| 59
|-
| [[Districtus Gablonensis|Gablona]] <br/>([[Bohemice]] ''Jablonec nad Nisou'')
| 402
| 88 232
| 34
|-
| [[Districtus Reichenbergensis|Reichenberga]] <br/>([[Bohemice]] ''Liberec'')
| 925
| 158 988
| 57
|-
| [[Districtus Semilensis|Semilae]] <br />([[Bohemice]] ''Semily'')
| 699
| 74 660
| 65
|-
! rowspan="6" | [[Circulus Moravo-Silesiacus]]<br/>([[Bohemice]] ''Moravskoslezský kraj'')
[[Fasciculus:Moravia-Silesia districts.png|200px|Districtus Moraviae-Silesiae]]
| [[Districtus Vrudentalensis|Vrudental]] <br/>([[Bohemice]] ''Bruntál'')
| 1658
| 104 480
| 67
|-
| [[Districtus Pariennensis|Parienna]] <ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0919b.html]</ref> <br />([[Bohemice]] ''Frýdek-Místek'')
| 1273
| 226 592
| 72
|-
| [[Districtus Carvinensis|Carvina]] <br/>([[Bohemice]] ''Karviná'')
| 347
| 277 244
| 17
|-
| [[Districtus Tyczinensis|Tyczin]] <br/>([[Bohemice]] ''Nový Jičín'')
| 918
| 159 473
| 53
|-
| [[Districtus Oppaviensis|Oppavia]] <br/>([[Bohemice]] ''Opava'')
| 1144
| 180 769
| 77
|-
| [[Ostravia]] <br/>([[Bohemice]] ''Ostrava'')
| 214
| 314 102
| 13
|-
! rowspan="5" | [[Circulus Olomucensis]]<br />([[Bohemice]] ''Olomoucký kraj'')
[[Fasciculus:Olomouc districts.png|200px|Districtus Olomouci]]
| [[Districtus Vriwaldensis|Vriwald]] <br/>([[Bohemice]] ''Jeseník'')
| 719
| 42 251
| 24
|-
| [[Districtus Olomucensis|Olomucium]] <br/>([[Bohemice]] ''Olomouc'')
| 1451
| 224 156
| 92
|-
| [[Districtus Preroviensis|Prerovia]] <br/>([[Bohemice]] ''Přerov'')
| 884
| 138 895
| 104
|-
| [[Districtus Prostannensis|Prostanna]]<ref name="Graesse" /><br/>([[Bohemice]] ''Prostějov'')
| 770
| 109 524
| 96
|-
| [[Districtus Pulchromontiensis|Pulchromontium]] <br/>([[Bohemice]] ''Šumperk'')
| 1316
| 125 924
| 78
|-
! rowspan="4" | [[Circulus Pardibensis]]<br/>([[Bohemice]] ''Pardubický kraj'')
[[Fasciculus:Pardubice districts.png|200px|Districtus Pardubice]]
| [[Districtus Chrudimensis|Chrudima]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Chrudim'')
| 1030
| 104 748
| 113
|-
| [[Districtus Pardibensis|Pardibus]] <br />([[Bohemice]] ''Pardubice'')
| 889
| 160 251
| 115
|-
| [[Districtus Svitaviensis|Svitavia]] <br />([[Bohemice]] ''Svitavy'')
| 1335
| 101 832
| 113
|-
| [[Districtus Vzciensis|Vzci]] <br />([[Bohemice]] ''Ústí nad Orlicí'')
| 1265
| 138 753
| 111
|-
! rowspan="7" | [[Circulus Pilsnensis]]<br />([[Bohemice]] ''Plzeňský kraj'')
[[Fasciculus:Plzen districts.png|200px|Districtus Plzen]]
| [[Districtus Tustensis|Tusta]] <br />([[Bohemice]] ''Domažlice'')
| 1140
| 58 895
| 86
|-
| [[Districtus Clatoviensis|Clatovia]] <br />([[Bohemice]] ''Klatovy'')
| 1939
| 87 680
| 95
|-
| [[Pilsna]] <br />([[Bohemice]] ''Plzeň'')
| 125
| 163 791
| 15
|-
| [[Districtus Pilsnae Meridionalis|Pilsna Meridionalis]] <br />([[Bohemice]] ''Plzeň-jih'')
| 1080
| 68 495
| 90
|-
| [[Districtus Pilsnae Septentrionalis|Pilsna Septentrionalis]] <br />([[Bohemice]] ''Plzeň-sever'')
| 1323
| 73 610
| 98
|-
| [[Districtus Rokyczanensis|Rokyczana]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Rokycany'')
| 575
| 45 574
| 68
|-
| [[Districtus Tachoviensis|Tachovia]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Tachov'')
| 1379
| 51 329
| 51
|-
! [[Praga|Praga urbs capitalis]] <br />([[Bohemice]] ''Hlavní město Praha'')
[[Fasciculus:Prague administrative districts.png|200px|Administrative districts of Prague]]
| ''[[Praga]]'' <br />([[Bohemice]] ''Praha'')
| 496
| 1 181 610
| 1
|-
! rowspan="7" | [[Circulus Meridibohemicus]]<br />([[Bohemice]] ''Jihočeský kraj'')
[[Fasciculus:South Bohemia districts.png|200px|Districtus Bohemiae Meridianae]]
| [[Districtus Budovicensis|Budovicium]] <br />([[Bohemice]] ''České Budějovice'')
| 1625
| 178 523
| 107
|-
| [[Districtus Crumloviensis|Crumlovia]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Český Krumlov'')
| 1615
| 59 817
| 46
|-
| [[Districtus Henricihradeciensis|Henrici Hradecium]]<ref name="Graesse" /><br/>([[Bohemice]] ''Jindřichův Hradec'')
| 1944
| 92 846
| 106
|-
| [[Districtus Arenensis|Arena]] <br />([[Bohemice]] ''Písek'')
| 1138
| 70 419
| 76
|-
| [[Districtus Prachaticensis|Prachatice]] <br />([[Bohemice]] ''Prachatice'')
| 1375
| 51 410
| 65
|-
| [[Districtus Straconiciensis|Straconicium]] <br />([[Bohemice]] ''Strakonice'')
| 1032
| 69 496
| 112
|-
| [[Districtus Taborensis|Taborum]] <ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0961b.html]</ref> <br />([[Bohemice]] ''Tábor'')
| 1327
| 102 586
| 111
|-
! rowspan="7" | [[Circulus Meridimoravicus]]<br />([[Bohemice]] ''Jihomoravský kraj'')
[[Fasciculus:South Moravia districts.png|200px|Districtus Moraviae Meridianae]]
| [[Districtus Blanecensis|Blaneca]] <br />([[Bohemice]] ''Blansko'')
| 943
| 107 454
| 130
|-
| [[Districtus Brecizlaviensis|Brecizlavia]] <br />([[Bohemice]] ''Břeclav'')
| 1173
| 123 265
| 69
|-
| [[Bruna]] <br />([[Bohemice]] ''Brno'')
| 230
| 729 509
| 1
|-
| [[Districtus Brunae-ruris|Bruna-rus]] <br />([[Bohemice]] ''Brno-venkov'')
| 1108
| 161 269
| 137
|-
| [[Districtus Hodoninensis|Hodonin]] <br />([[Bohemice]] ''Hodonín'')
| 1086
| 158 602
| 81
|-
| [[Districtus Vyskovensis|Vyškov]] <br />([[Bohemice]] ''Vyškov'')
| 889
| 114 061
| 81
|-
| [[Districtus Znoymensis|Znoyma]]<ref name="Graesse" /><br/>([[Bohemice]] ''Znojmo'')
| 1637
| 114 061
| 148
|-
! rowspan="7" | [[Circulus Ustiensis]]<br />([[Bohemice]] ''Ústecký kraj'')
[[Fasciculus:Usti nad Labem districts.png|200px|Districtus Usti nad Labem]]
| [[Districtus Helcipolitanus|Helcipolis]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Chomutov'')
| 935
| 124 744
| 44
|-
| [[Districtus Dasenensis|Dasena]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Děčín'')
| 909
| 133 631
| 52
|-
| [[Districtus Litomericensis|Litomericium]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Litoměřice'')
| 1032
| 114 497
| 105
|-
| [[Districtus Lunensis|Luna]] <br />([[Bohemice]] ''Louny'')
| 1118
| 85 830
| 70
|-
| [[Districtus Pontensis|Pons]] <br />([[Bohemice]] ''Most'')
| 467
| 116 786
| 26
|-
| [[Districtus Tepliciensis|Teplicia]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Teplice'')
| 469
| 126 635
| 34
|-
| [[Districtus Ustiensis|Ustia apud Albim]] <br />([[Bohemice]] ''Ústí nad Labem'')
| 405
| 117 589
| 23
|-
! rowspan="5" | [[Circulus Montanus]]<br />([[Bohemice]] ''Vysočina'')
[[Fasciculus:Vysocina districts.png|200px|Districtus Vysocinae]]
| [[Districtus Brodensis|Broda Germanica]]<ref name="Graesse" /><br />([[Bohemice]] ''Havlíčkův Brod'')
| 1265
| 94 778
| 120
|-
| [[Districtus Iglaviensis|Iglavia]] <br />([[Bohemice]] ''Jihlava'')
| 1180
| 108 404
| 121
|-
| [[Districtus Pilgramiensis|Pilgramium]] <br />([[Bohemice]] ''Pelhřimov'')
| 1290
| 72 219
| 120
|-
| [[Districtus Trebitiensis|Trebitium]]<ref name="Graesse" /><br /> ([[Bohemice]] ''Třebíč'')
| 1518
| 116 415
| 173
|-
| [[Districtus Sdyarensis|Sdyar]] <br />([[Bohemice]] ''Žďár nad Sázavou'')
| 1672
| 118 216
| 195
|-
! rowspan="4" | [[Circulus Zlinensis]]<br />([[Bohemice]] ''Zlínský kraj'')
[[Fasciculus:Zlin districts.png|200px|Districtus Zlin]]
| [[Districtus Cromesirensis|Cromesir]] <br />([[Bohemice]] ''Kroměříž'')
| 799
| 107 852
| 80
|-
| [[Districtus Hradistiensis|Hradistia]] <ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0925a.html]</ref> <br />([[Bohemice]] ''Uherské Hradiště'')
| 991
| 143 763
| 78
|-
| [[Districtus Setteinczensis|Setteincz]] <br />([[Bohemice]] ''Vsetín'')
| 1143
| 145 875
| 59
|-
| [[Districtus Zlinensis|Zlín]] <br />([[Bohemice]] ''Zlín'')
| 1030
| 192 994
| 87
|}

==Demographia==
===Incolarum numerus et compositio===
{| class="wikitable" style="float:right; clear:right; margin-top:0; margin-right:0; text-align:right; font-size:85%;"
|+ Numeri incolarum in Cechia<ref>[https://web.archive.org/web/20070712050342/http://www.czso.cz/eng/redakce.nsf/i/population_hd Officium Statisticum Cechum]</ref>
|-
! Anno !! Totum !! Mutatio !! Anno !! Totum !! Mutatio
|-
! 1857
| 7 016 531 || —
! 1930
| 10 674 386 || +6,6%
|-
! 1869
| 7 617 230 || +8,6%
! 1950
| 8 896 133 || -16,7%
|-
! 1880
| 8 222 013 || +7,9%
! 1961
| 9 571 531 || +7,6%
|-
! 1890
| 8 665 421 || +5,4%
! 1970
| 9 807 697 || +2,5%
|-
! 1900
| 9 372 214 || +8,2%
! 1980
| 10 291 927 || +4,9%
|-
! 1910
| 10 078 637 || +7,5%
! 1991
| 10 302 215 || +0,1%
|-
! 1921
| 10 009 587 || -0,7%
! 2001
| 10 230 060 || -0,7%
|}

[[Fasciculus:CZ Cechy Morava kraje.gif|thumb|left|[[Bohemia]] (viriditer), [[Moravia]] (caerulee) et [[Silesia|Silesia Cecha]] (flave) cum finibus circulorum hodiernorum Cechiae.]]
Secundum anni [[2001]] censum, maxima pars incolarum Cechiae sunt Cechi (94.24%, quorum 3.7% Moravi et 0.1% Silesiaci appellari volunt, dum [[Moravia]] circa 30% et [[Silesia]] circa 10% incolarum Cechiae continent). Numerosissimi allophyli sunt: Slovaci (1.89%), Poloni (0.51%), Theodisci (0.38%), Ucraini (0.22%), Vietnamici (0.17%), Hungari (0.14%), Russi (0.12%), [[Acingani]] (0.11%), [[Bulgaria|Bulgari]] (0.04%); [[Graeci]] (0.03%). Secundum aliquas aestimationes, in praesenti amplius 200 000 [[Acingani|Acinganorum]] Cechiam incolunt.

Fere 436 116 advenarum civitatem [[October|Octobri]] anni [[2009]] habitantium, secundum Ministerium Rerum Internarum Cechum inter quos praecipui cives [[Ucraina]]e (132 481), [[Slovacia]]e (75 210), [[Vietnamia]]e (61 102), [[Russia]]e (29 976), [[Polonia]]e (19 790), [[Germania]]e (14 156), [[Respublica Moldavica|Moldaviae]] (10 315), [[Bulgaria]]e (6346), [[Mongolia]]e (5924), [[Civitates Foederatae Americae|Civitatum Foederatarum Americae]] (5803), [[Res Publica Popularis Sinarum|Rei Publicae Popularis Sinarum]] (5314), [[Britanniarum Regnum|Britanniarum]] (4461), [[Ruthenia Alba|Rutheniae Albae]] (4441), [[Serbia]]e (4098), [[Romania]]e (4021), [[Kazachstania]]e (3896), [[Austria]]e (3114), [[Italia]]e (2580), [[Nederlandia]]e (2553), [[Francia]]e (2356), [[Croatia]]e (2351), [[Bosnia et Herzegovina|Bosniae et Herzegovinae]] (2240), [[Armenia]]e (2021), [[Uzbecia|Uzbekiae]] (1969), [[Respublica Macedonica|Rei publicae Macedonicae]] (1787), et [[Iaponia]]e (1581) sunt.

[[Populus Iudaicus|Iudaei]] [[Bohemia|Bohemici]] et [[Moravia|Moravici]], 118 000 secundum anni [[1930]] censum, a [[Nazista|Nazistis]] per [[Holocaustum]] propremodum annihilati sunt. Circa 4000 Iudaeorum in Cechia anno [[2005]] erant. [[Ioannes Fischer (politicorum peritus)|Ioannes Fischer]], Cechus primus minister, originis religionisque [[Religio Iudaica|Iudaeus]] est.

Theodiscorum qui in Bohemia, Moravia, et Silesia ab [[Saeculum 12|saeculo 12]] vivebant duo tresve milliones post annum [[1945]] expulsi sunt.

[[Index fertilitatis]] humile 1.5 filiorum pro femina est. [[Immigratio]] incolarum numerum fere 1 centesima anno [[2007]] auxit. Circiter 77 000 novorum advenarum in Cechia pro anno resident. Vietnamici immigrantes in Cechia per Communisticam perihodon residere coeperunt, ubi a Cecha gubernatione velut [[operarius peregrinus|operarii peregrini]] invitati sunt. Hodie, 70 000 Vietnamicorum in Cechia aestimantur. Collato cum Ucrainis, Vietnamici in Cechiam ad perpetuo vivendum veniunt.

Exeunti [[saeculum 20|saeculo vicensimo]] et ineunti [[saeculum 21|vicensimo uno]], [[Sicagum]] tertia urbs cum maximo Cechorum numero post [[Praga]]m et [[Vindobona]]m erat. Secundum anni [[2006]] [[Civitates Foederatae|Civitatum Foederatarum]] censum, 1 637 218 incolarum Civitatum Foederatarum cum tota aut partiali{{dubsig}} Cecha origine.

===Praecipuae urbes===
{| border=0 cellspacing=0 cellpadding=0 width="100%"
|-
| colspan=11 | <hr>
| rowspan="14" align="center" | [[Fasciculus:Hradschin Prag.jpg|center|120px|Praga]]<small>[[Praga]]</small><br />[[Fasciculus:Brno View from Spilberk 128.JPG|center|120px|Bruna]]<small>[[Bruna]]</small>
|- valign=top
| &nbsp;
| '''urbs'''
| align="right" | '''incolae'''
| align="right" | '''ciculus'''
| &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
| &nbsp;
| '''urbs'''
| align="right" | '''incolae'''
| align="right" | '''circulus'''
|-
| colspan="11" | <hr>
|-
| align="right" | '''1'''&nbsp;&nbsp;
| [[Praga]]
| align="right" | 1 285 995
| align="right" | <small>[[Praga]] [[caput (urbs)|Urbs Capitalis]]</small>
|
| align="right" | '''11'''&nbsp;&nbsp;
| [[Havířov]] 
| align="right" | 83 180
| align=right | [[Circulus Moravo-Silesiacus]]
|-
| align="right" | '''2'''&nbsp;&nbsp;
| [[Bruna]]
| align="right" | 405 337
| align="right" | [[Circulus Meridimoravicus]]
|
| align="right" | '''12'''&nbsp;&nbsp;
| [[Zlín]] 
| align="right" | 77 288
| align=right | [[Circulus Zlinensis]]
|-
| align="right" | '''3'''&nbsp;&nbsp;
| [[Ostravia]] 
| align="right" | 314 666
| align=right | [[Circulus Moravo-Silesiacus]]
|
| align="right" | '''13'''&nbsp;&nbsp;
| [[Cladna]] 
| align="right" | 71 654
| align=right | [[Circulus Mediobohemicus]]
|-
| align="right" | '''4'''&nbsp;&nbsp;
| [[Pilsna]] 
| align="right" | 173 932
| align=right | [[Circulus Pilsnensis]]
|
| align="right" | '''14'''&nbsp;&nbsp;
| [[Pons (urbs)|Pons]] 
| align="right" | 67 216
| align=right | [[Circulus Ustiensis]]
|-
| align="right" | '''5'''&nbsp;&nbsp;
| [[Reichenberga]] 
| align="right" | 105 240
| align=right | [[Circulus Reichenbergensis]]
|
| align="right" | '''15'''&nbsp;&nbsp;
| [[Carvina]] 
| align="right" | 63 193
| align=right | [[Circulus Moravo-Silesiacus]]
|-
| align="right" | '''6'''&nbsp;&nbsp;
| [[Olomucium]] 
| align="right" | 102 112
| align=right | [[Circulus Olomucensis]]
|
| align="right" | '''16'''&nbsp;&nbsp;
| [[Parienna]] 
| align="right" | 59 821
| align=right | [[Circulus Moravo-Silesiacus]]
|-
| align="right" | '''7'''&nbsp;&nbsp;
| [[Ustia apud Albim]] 
| align="right" | 98 862
| align=right | [[Circulus Ustiensis]]
|
| align="right" | '''17'''&nbsp;&nbsp;
| [[Oppavia]]
| align="right" | 59 793
| align=right | [[Circulus Moravo-Silesiacus]]
|-
| align="right" | '''8'''&nbsp;&nbsp;
| [[Reginogradecium]] 
| align="right" | 95 890
| align=right | [[Circulus Reginaehradecensis]]
|
| align="right" | '''18'''&nbsp;&nbsp;
| [[Thermae Carolinae]]
| align="right" | 53 691
| align=right | [[Circulus Carolinus]]
|-
| align="right" | '''9'''&nbsp;&nbsp;
| [[Budovicium]] 
| align="right" | 95 709
| align=right | [[Circulus Meridibohemicus]]
|
| align="right" | '''19'''&nbsp;&nbsp;
| [[Teplicia]]
| align="right" | 53 193
| align=right | [[Circulus Ustiensis]]
|-
| align="right" | '''10'''&nbsp;&nbsp;
| [[Pardibus]] 
| align="right" | 90 765
| align=right | [[Circulus Pardibensis]]
|
| align="right" | '''20'''&nbsp;&nbsp;
| [[Dasena]]
| align="right" | 52 589
| align=right | [[Circulus Ustiensis]]
|-
| colspan=11 | <hr>
|}

Oppida alia sunt exempli gratia [[Broda Bohemica]] (''Český Brod''), [[Broda Germanica]] (''Havlíčkův Brod''), [[Halže]], [[Scheczler]] (''Žacléř'') et [[Sicca]] (''Sušice'') in Bohemia, [[Civitas Nova]] (''Uničov'') et [[Hunnobroda]] (''Uherský Brod'') in Moravia et [[Carnovia]] (''Krnov'') in Silesia.

===Religio===
Cechia, iuxta cum [[Estonia]], inter [[religio]]sos homines minimorum numerorum unum tota in [[Europa]] habet. Secundum anni [[2001]] censum, 59 centesimae incolarum [[Agnosticismus|agnosticum]], [[atheismus|atheum]] aut [[irreligio|incredens]], 26.8 centesimae [[Ecclesia Catholica Romana|Catholicum Romanum]] et 2.5 centesimae [[Protestans]] (post ecclesiam catholicam maxima est [[ecclesia evangelica fratrum Bohemorum]]). Secundum recentissimam [[Eurobarometrum|Eurobarometri]] demoscopiam anno [[2005]], 19 centesimae Cechorum civium "se Deum esse credere" respondit (secunda minima ratio inter [[Unio Europaea|Unionem Europaeam]] post [[Estonia]]m cum 16%), dum 50 centesimae "se quendam spiritum aut vim vitalem esse" credere respondit et 30 centesimae "se nullum spiritum aut vim vitalem credere" dixit.

===Ethnoregiones===
*[[Chodovia]]
*[[Hanakia]]
*[[Horakia]]
*[[Lachia]]
*[[Moravia Slovaca]]
*[[Sudetia]]
*[[Valachia Moravica]]

== Oeconomia==
[[Fasciculus:SkodaSuperbII.jpg|thumb|Societas [[Škoda Auto]] maximarum societatum autocineticarum una in Europa media est. Anno [[2007]], 630 032 autocineta totum per orbem terrarum venta sunt, monumentum huic societati.]]
Cechia evolutam [[Mundus Primus|magni reditus]] [[oeconomia]]m cum [[Productus Domesticus Grossus|PDG]] pro capite 82 centesimae [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]] mediae possidet. Una inter constantissimas et secundissimas civitates postcommunisticas, Cechia incrementum circa 6 centesimas pro anno ultimis in tribus annis vidit. Recens incrementum exportationibus in [[Unio Europaea|Unionem Europaeam]], praesertim a [[Germania]] et externa collocatione pecuniaria, ductum est, dum domesticum quaesitum resuscitat.

Maxima [[oeconomia]]e pars privatizata{{dubsig}} est, inclusis{{dubsig}} [[argentarium|argentariis]] [[telecommunicatio]]nibusque. Praesens medio-dexteristica gubernatio in animo privatiationem{{dubsig}} extendere habet, inclusis{{dubsig}} [[energia|energetica]] industria et [[Praga|Pragensi]] [[aeroportus|aeroportu]]. Nuperrime veno 7 centesimae actiarum{{dubsig}} in societate productoria energiae [[ČEZ]] cum veno bracinae{{dubsig}} [[Budějovický Budvar]] etiam indisputato{{dubsig}} assentitur.

Civitas omnino [[Foedus Schengenense]] perfecit et ergo, limitanea{{dubsig}} inspectionis tuguria abolevit, integre suos limites cum suis vicinis, [[Germania]],[[Austria]], [[Polonia]], et [[Slovacia]], die [[21 Decembris]] anni [[2007]] aperiens. Cechia [[Syndicatus Mercaturae Mundanae]] socia facta est.

Ultima Cecha gubernatio, a sociali-democraticis ducta, desiderium adoptandi [[euro]]nis anno [[2010]] expressit, sed praesens medio-dexterae gubernatio hoc propositum anno [[2007]] suspendit. Exacta dies non indicta est,<!-- 'was not unsaid ~ was not unindicated', but isn't that the opposite of the intended meaning?--> sed Ministerium Fiscale adoptionem anno 2020 realisticam{{dubsig}} descripsit, si fiscalis reformulatio rata fit. Nihilominus, recentissima adumbratio de proposito adoptandi euronis ullam notitiam dare omittit. Quamquam civitas oeconomice melius posita est quam [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]] civitates ad euronem adoptandum, mutatio non ante annum 2013 politicam ob involutatem de re exspectatur.

[[1 Ianuarii|Kalendis Ianuariis]] anni [[2009]], [[Miroslaus Topolánek]] vetus Cechus Primus Minister [[1 Novembris|Kalendis Novembribus]] anni 2009 Cecham gubernationem fixam diem adoptandi euronis praedicaturam esse enuntiavit, quia civitas "in praesenti omnia criteria ad adoptandum euronem implebat," sed eius consequens dimissio hanc summam diem incertam reddidit. Attamen aliquot difficultates sunt. Corruptionis index maximorum unum inter alias evolutas [[Consociatio Cooperationis et Evolutionis Oeconomicarum|Consociationis Cooperationis et Evolutionis Oeconomicarum]] civitates manet et dispensatio oeconomica cum lacunis aerarii manet, neglecto magno oeconomiae incremento recentibus in annis. Attamen, anni [[2007]] lacunae 1.58 centesimae [[Productus Domesticus Grossus|PDG]] fuere et lacunae anno [[2008]] exspectatae 1.2 centesimae PDG erant secundum [http://circa.europa.eu/irc/dsis/nfaccount/info/data/esa95/en/esa95en.htm regulas computatorias Unionis Europaeae], multo melius quam originales proiectiones.

[[Programma Internationalis Studentium Aestimationis]] (PISA), a [[Consociatio Cooperationis et Evolutionis Oeconomicarum|Consociatione Cooperationis et Evolutionis Oeconomicarum]], in praesenti Cechum educativum systema loco quindecim inter mundi optima collocat, maius [[Consociatio Cooperationis et Evolutionis Oeconomicarum|Consociationis Cooperationis et Evolutionis Oeconomicarum]] mediā.

== Infrastructura ==
[[Fasciculus:City elefant-Masarykovo nádraží.jpg|thumb|left|Nova tramina commeantia, ''[[ČD Class 471|CityElefant]]'' vocata et a societate ''[[Škoda Works]]'' prope magnas urbes operatur.]]
[[Fasciculus:Czech Highways 2012.png|thumb|right|upright=1.3|Cechum autoviarum systema.]]
[[Aeroportus Ruzynensis Pragensis|Aeroportus Internationalis Ruzynensis]] praecipuus aeroportus in civitate est. Anno [[2007]], 12.4 [[millio]]nes viatorum tractavit qui eum unum navorum aeroportuum in Europa Centrali fecerunt. Summatim, Cechia quadraginta sex aeroportus cum bituminatis aditibus habet, quorum sex aereas diaconias inter gentes suppeditant.

''[[České dráhy]]'' praecipuae societas ferriviaria in Cechia, cum 180 millionibus viatorum quotannis portatorum, est. Cuius oneraria pars, ''ČD Cargo'', quinta maxima ferriviaria oneraria societas in Unione Europaea est.

Secundum Officium Statisticum Cechum, 65.4 centesimae electridis{{dubsig}} in vaporis, combinationis et combustionis (praecipue carbonariae) ergasteriis; 30 centesimae in [[energia nuclearis|ergasteriis nuclearibus]]; et 4.6 centesimae e fontibus qui renovari possunt, inclusa{{dubsig}} hydroelectride,{{dubsig}} producitur. [[Russia]], via oleiductuum per [[Ucraina]]m et, minore ex parte, [[Norvegia]], via oleiductuum per [[Germania]]m, Cechiae [[liquidum]] naturaleque [[gasium]] praebent.

Cechia suam obnoxietatem{{dubsig}} a valde contaminante paucae qualitatis [[lignitum|lignito]] velut [[energia]]e fonte reducit. Hodierna [[vis nuclearis]] circiter 30 centesimas totarum energeticarum necessitatum praestat, cuius participatio usque ad 40 centesimas augeri proponitur. [[Gasium naturale]] a [[Russia|Russica]] societate ''[[Gazprom]],'' fere tres partes domesticae consumptionis, procuratur et a [[Novergia|Novergicis]] societatibus, quae maximam relictae quartae partis partem constituunt. Russicum gasium via Ucrainae per [[oleiductus Amicitiae|oleiductum Amicitiae]] ([[Bohemice]] ''Ropovod Družba'') importatur, Novergicum gasium trans [[Germania]]m transfertur. Gasii consumptio (circiter 100 TWh inter annos [[2003]] et [[2005]]) fere bis maior electridis consumptione est. [[Circulus Meridimoravicus|Moravia Meridionalis]] petrolei et gasii congestus habet.

===Interrete===
Cechia maximum [[Wi-Fi]] subnotatorum numerum in [[Unio Europaea|Unione Europaea]] habet. Ineunti anno [[2008]], circiter octingenti plerumque loci provisoria servitiorum interretialium asyrmatorum erant, cum circiter 350 000 subnotatorum anno [[2007]]. [[Interrete]] per [[telephonum gestabile|gestabile]] est populo gratum. Diaconiae in [[GPRS]], [[EDGE]], [[UMTS]], aut [[CDMA2000]] fundatae ab omnibus tribus telephoniae cellularis societatibus ([[T-Mobile]], [[Vodafone]], [[Telefónica|Telefónica O2]]) et U:fon offeruntur. [[Český Telecom]], gubernationalis proprietas, [[eurytaenia]]e ([[Anglice]]: ''broadband'') penetrationem retardavit. Ineunti anno [[2004]], [[disgregatio gyri localis]]}{{dubsig}} <!--Anglice: "local-loop unbundling"--> exorditur et alternativae societates telecommunicativae ADSL et SDSL offerre coeperunt. Haec et posterior societatis Český Telecom privatizatio pretia deminuere fecere.

[[1 Iulii|Kalendis Iuliis]] anni [[2006]], societas [[Český Telecom]] a [[globalizatio|globalizata]] societate ([[Hispania|Hispanicae]] proprietatis) [[Telefónica|Grupo Telefónica]] adquisita est quae novum nomen [[Telefónica O2 Czech Republic]] adoptavit. Ex [[Ianuarius|Ianuario]] anni [[2006]], ADSL2+ multis in variantibus, omnibus cum datorum limite et cum aut sine velocitatibus usque ad decem mega[[bit]] pro [[secundum|secundo]] offertur. Interrete caplare auram popularem cum suis maioribus deonerationis velocitatibus inter duo et centum megabit pro secundo adipiscitur. Maximum provisorium servitiorum interretialium, UPC, (quod nuper aliud provisorium interretiale et televisionis caplaris Karneval anno [[2007]] adquisivit), suas diaconias in [[Praga]]e, [[Bruna]]e et [[Ostravia]]e urbibus praebet.

== Periegesis ==
[[Fasciculus:2464028806 34b50134bf o.jpg|thumb|300px|E [[Saepta Ferrea|Saeptorum Ferreorum]] collapsu anno [[1989]] [[Praga]] una visitatissimarum urbium in [[Europa]] facta est.]] 
Cecha [[oeconomia]] substantialem{{dubsig}} reditum e periegese consequitur. Anno [[2001]], totus reditus e periegese 118.19 miliardorum [[Corona Cecha|coronarum Cecharum]] attigit, quod 5.5 centesimas producti domestici grossi et 9.3 centesimas totius reditus exportationum constituit. Industria amplius 110 000 hominum, magis quam 1 centesima incolarum, detinet. Anno [[2008]], nihilominus, in periegetarum numero decrementum [[Praga]]e, possibiliter propter fortem coronam Cecham civitatem nimis caram salutatoribus facientem, collatam cum diaconiarum promptarum quantitate.

Civitatis fama ob itineraria et periegetas immoderata pretia aliquorum taxiraedariorum et sectorum zonariorum problemata referentia etiam affecta est. Ex anno [[2005]], [[Paulus Bém]], Pragensis praefectus, ad ameliorandam hanc famam duro ictu infligendo contra parvum delictum laboravit, et, his problematibus exceptis, Praga relative{{dubsig}} est secura [[urbs]]; pleraeque areae securae deambulando etiam praecipiti iam die sunt. Etiam Cechia tota parvum scelerum indicem habet.

Aliquot periegeticae activitatis media sunt. Pragensis [[historia|historica]] [[urbs]] praecipua periegetica attractio est, dum urbs etiam communissimum punctum aditus periegetis alias civitatis partes visitaturis est. Pleraeque aliae urbes in civitate significativum periegetarum numerum attrahunt, sed urbes [[thermae|thermarum]], velut [[Thermae Carolinae]], [[Thermae Mariae]], et [[Thermae Francisci]] ([[Bohemice]] ''Karlovy Vary, Mariánské Lázně,'' ''Františkovy Lázně,'' respective{{dubsig}}), loci destinati populares praesertim diebus festis sunt. Alii populares periegetici loci plurima [[Castra mediaevalia|castella]] et [[burgus|burgi]] sunt, inter quae in [[Arx Carlsteinensis|Carlosteino]]<ref>[http://books.google.cz/books?id=44U-AAAAcAAJ&pg=PT523&lpg=PT523&dq=Carlosteinum&source=bl&ots=qv1-AxQcow&sig=kMqYwjoFILrq46clqmSWb_AH5X0&hl=cs&ei=MPqHS_mtHIKangPguZzNCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CAYQ6AEwAA#v=onepage&q=Carlosteinum&f=false Dictionnaire universel françois et latin, contenant la signification.]</ref>, [[Crumlovia]]e et in [[regio inter Lednice et Valtice]] ([[Bohemice]]: ''Karlštejn, Český Krumlov,'' et ''Lednicko-valtický areál,'' respective{{dubsig}}) sita. Procul urbibus, regiones velut [[Paradisus Bohemicus]], [[Silva Bohemica]], et [[Montes Gigantei]] ([[Bohemice]]: ''Český ráj'', ''Šumava,'' et ''Krkonoše,'' respective{{dubsig}}) salutatores subdiales activitates quaerentes attrahunt.

Civitas quoque celebris est propter suam caritatem [[neuropaston|neuropasticae]] et [[neuropaston|neuropastorum]] cum numerosis neuropasticis [[festivalia|festivalibus]] per civitatem. [[Cervesia Pilonica|Pilonici modi]] [[cervesia]] occidentali [[Bohemia|Bohemica]] urbe [[Pilsna]]e orta est et longius in Bohemia meridionali urbs [[Budovicium]] huic cervesiae nomen imposuit, denique notae velut [[Theodisce]] ''Budweiser Bier Bürgerbräu,'' scilicet [[Budweiser]].

==Cultura==
===Gastronomia===
[[Fasciculus:VeproKnedloZelo-00.jpg|thumb|left|Suilla assa cum [[globulus|globulis]] et [[brassica condita]] ([[Bohemice]] ''Vepřo-knedlo-zelo'').]]
[[Fasciculus:Budvar-mug.JPG|thumb|200px|''[[Budweiser|Budweiser Budvar]]'' [[Theodisce]] sive cervisia [[Budovicium|Budoviciensis]] [[Latine]], Bohemica [[cervesia]], maximi ponderis pars in gentis cultura est.]]
Cecha [[gastronomia]] propter fortem emphasin in cibis carnis nobilitatur. Suilla communissima est; bubula et gallinacea quoque populares sunt. [[Anser]], [[anas (avis)|anas]], [[cuniculus]], et caro ferina apponuntur. [[Piscis]] rarus est, cum aliquando exceptione recentium [[tructa]]e et [[cyprinus|cyprini]], qui [[Christi Natalis|Christi Natali]] ministrantur.

Praeter [[slivovitzum]] ([[Bohemice]] ''slivovice''), quasi [[vinum]] ex [[prunus|prunis]] factum, et Cecham [[cervesia]]m [[vinum]]que, Cechi quoque duos unicos Cechos [[Distillatio alcoholis|spiritus]] producunt ''Fernet Stock'' et ''Becherovka.'' [[Kofola]] non [[alcohol]]ica gentilis [[cola]]e [[levis potio]] cum [[Coca-Cola]] et [[Pepsi]] de plebis favore contendens est.

===Artes athleticae===
[[Ludus athleticus]] in multorum Cechorum vita munus gerit, qui plerumque fidi dilectorum turmarum aut hominum singulorum asseculae sunt. Duo praecipui [[disportus]] in Republica Bohemica [[pediludium]] et [[alsulegia glacialis]] sunt, ambo tam mediorum quam assecularum attentionem ad se convertentes. [[Teniludium]] quoque est magnus ludus in Cechiá. Inter multos alios ludo cum ligis structurisque professionalibus sunt [[canistriludium]], [[follis volaticus]], [[manufollium]], [[ludus gymnicus campestris]], et [[unialsulegia]].

Ludus athleticus est fons magnarum [[patriotismus|pietatis erga patriam]] undarum, ex more aliquot diebus aut hebdomadibus ante eventum ascendentis et aliquot diebus postea cadens. Eventus a Cechis fautoribus maximi ponderis putatus sunt: [[Campionatus Mundanus Alsulegiae Glacialis]], Certamen Olympicum Alsulegiae Glacialis, [[Certamen Europaeum Pediludii|Campionatus Europaeus Pediludii UEFA]], [[Certamen Mundiale Pediludii|Cantharus Mundanus FIFA]] et qualificationis certamina talibus eventibus. In genere, quodvis gentium certamen turmae gentilis Cechae alsulegiae glacialis sive pediludii attentionem ad convertit, imprimis certando contra traditionalem aemulam: [[Germania]]m et [[Nederlandia]]m in pediludio; [[Russia]]m, [[Svecia]]m, et [[Canada]]m in alsulegia glaciali; et [[Slovacia]]m in ambobus.

===Scientia===
[[Fasciculus:Mendelian inheritance 3 1.png|thumb|Diagramma [[leges Mendelianae|leges Mendelianas]] illustrans.]]
Cechia locupletem scientificam traditionem habet. Ex hodiernarum [[lens adhaesiva|lentium adhaesivarum]] inventione et [[genus sanguinis|generum sanguineorum]] separatione in [[materia displosiva plastica|displosivae plasticae]] [[Semtex]] productionem, mundus egregibus Bohemis et Moravis [[Scientia (ratio)|scientificis]] suae scientificae notionis plurimum debet, inter quos:

*[[Iohannes Amos Comenius]] ([[1592]]–[[1670]]), educator et gentilis heros, saepenumero modernae educationis conditor propter suum opus in [[pedagogia]] putatus
*[[Venceslaus Procopius Divis]] ([[1698]]–[[1765]]), [[apagogus fulminis|apagogi fulminis]] inventor; libere a [[Beniaminus Franklinius|Beniamino Franklinio]]
*[[Bernardus Bolzano]] ([[1781]]–[[1848]]), inclitus mathematicus, logicus, philosophus et pacifista
*[[Iosephus Ressel]] ([[1793]]–[[1857]]), [[helica]]e inventor
*[[Gregorius Mendel]] ([[1822]]–[[1884]]), saepe pater [[genetica]]e vocatus, praeclarus est propter suam investigationem de geneticarum proprietatum hereditate
*[[Fridericus Hrozný]] ([[1879]]–[[1952]]), [[Lingua Hetthaea|linguam Hetthaeam]] interpretatus est
*[[Iaroslaus Heyrovský]] ([[1890]]–[[1967]]), primus Cechus [[Praemium Nobelianum Chemiae|Praemio Nobeliano]] laureatus, [[Praemium Nobelianum|praemium]] anno [[1959]] propter antecessoriam investigationem de [[polarographia]] et [[chemia analytica]] accepit
*[[Otto Wichterle]] ([[1913]]–[[1998]]) et [[Drahoslaus Lím]] ([[1925]]–[[2003]]), Cechi [[chemicus|chemici]] responsales inveniendarum modernarum [[lens adhaesiva|lentium adhaesivarum]]

Aliorum scientistarum quoque aliquatenus cum Bohemia et Moravia conexi sunt, inter quos astronomi [[Iohannes Keplerus]] et [[Tycho Brahe]], psychiatricae [[psychanalysis|scholae psychanalyticae]] conditor [[Sigismundus Freud]], physici [[Ernestus Mach]], [[Albertus Einstein]] et logicus [[Curtius Gödel]].

Anno 1784 fundata est Pragae Regia Societas Scientiarum Bohemica et anno 1890 Academia Bohemica Francisci Iosephi scientiis, litteris artibusque colendis, quae praedecessores fuerunt hodiernae [[Academia Scientiarum Bohemica|Academiae Scientiarum Bohemicae]] .

===Musica===
[[Fasciculus:Okorz.jpg|thumb|200px|Burgi ''Okoř'' parietinae per Ocorensia Festivalia anno [[2004]].]]
[[Musica]] in Cechia radices tam in cultissimá [[Opera|operá]] symphoniáque quam in [[Bohemia]]e et [[Moravia]]e [[musica traditionalis|musicá traditionali]]{{dubsig}} habet. [[Pollinatio]] reciproca et diversitas ponderis aspectus Bohemicae musicae sunt. Compositores saepe musica antiqua adfecti sunt; musica [[jazz]] et [[poa pratensis (musica)|poae]]{{dubsig}} ([[Anglice]] ''bluegrass'') populares factae sunt; [[musica popularis]] partim in [[Anglice]] cantilenis vulgaribus [[Bohemice]] cantis (praesertim inter annos [[1960]] et [[1989]]) consistit. Inter inclitos Bohemos compositores sunt [[Iohannes Campanus Vodnianus]], [[Adam Venceslaus Michna]], [[Ioannes Dismas Zelenka]], [[Fridericus Smetana]], [[Leo Janáček]], [[Antoninus Dvořák]], [[Bohuslaus Martinů]]. Clari classici compositores velut [[Ludovicus van Beethoven]] et [[Wolfgangus Amadeus Mozart]] arte conexi Bohemiae per [[Domus Habsburgensis|Imperii Habsburgensis]] aevum sunt.

===Litterae===
[[Litterae Bohemicae]] [[litterae]] a [[Bohemi|Bohemis]] aut aliis Bohemicae civitatis incolis scriptae sunt, praesertim [[Bohemice]] quamquam Bohemi praecipue olim quoque aliis linguis velut [[lingua Slavonica antiqua|Slavonica antiqua]], [[lingua Latina|Latina]] aut [[lingua Theodisca|Theodisca]] utebantur. Hodierni auctores e Bohemo–Moravico territorio qui aliis linguis (v.g. [[Theodisce]]) scribere quomodocumque interdum seorsum habentur, hoc modo [[Franciscus Kafka]], verbi gratia, qui [[Theodisce]] scripsit (etsi [[Bohemice]] fluens erat), [[Austria]]carum [[Germania|Germanicarumve]] litterarum pars saepe habetur.

Litterae Bohemicae in aliquot praecipua temporalia{{dubsig}} perihoda{{dubsig}} divisa est, quae sunt: [[Medium Aevum]]; aetas Hussitica; novae Catholicizationis{{dubsig}} et baroci anni; Illuminatio et resuscitatio Bohemica [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]]; aetatates interbellicae prima acies; communismi et [[Ver]]is Pragensis anni; et postcommunisticae Cechiae litterae. Bohemicae [[litterae]] [[cultura]]eque praecipuo munere saltem duabus in occasionibus funguntur, ubi Bohemica societas sub oppressione vivebat et nulla politica activitas possibilis erat. Ambabus in occasionibus, ineunti [[saeculum 19|saeculo undevicensimo]] et postea denuo [[decennium 197|decennio 197]], Cechi suo culturali litterarioque conatu usi sunt ut politica libertas crearetur, statuenda confidenti et politice conscia gente.

===Theatra===
Reipublicae Bohemicae [[theatrum]] locupletem traditionem cum radicibus in [[Medium Aevum|Medio Aevo]] habet. [[Saeculum 19|Saeculo undevicensimo]], theatrum praecipuo munere in gentili resuscitatorio motu fungitur et postea, [[saeculum 20|saeculo vicensimo]], hodiernae [[Europa]]eae theatralis{{dubsig}} artis pars factum est. Notissimum theatrum Bohemiae [[Theatrum nationale (Praga)|Theatrum nationale]] Pragensis est.

===Musea===
* Museum Moraviense
* [[Museum Nationale (Praga)|Museum Nationale]]
* Museum Silesiense

===Bibliothecae===
* [[Bibliotheca Nationalis Rei publicae Bohemicae]]
* Bibliotheca [[Monasterium Strahoviense|Monasterii Strahoviensis]]

===Educatio===
* [[Academia Technica Bohemica Pragensis]]
* [[Universitas Bohemiae Meridionalis Budovicensis]]
* [[Universitas Carolina Pragensis]]
* [[Universitas Masarykiana Brunensis]]
* [[Universitas Mendeliana Brunensis]]
* [[Universitas Oeconomica Pragensis]]
* [[Universitas Technica Brunensis]]

===Medicina===
* [[Camera Medica Bohemica]]

==Classificationes civitatis==
*[[Index Pacis Globalis]] anno [[2009]] Cechiam in numero 11º inter 144 civitates conlocat.
*[[Index Evolutionis Humanae]] anno [[2007]] eam in 32º inter 178 civitates.
*[[Index Libertatis Oeconomicae]] anno [[2007]] eam in 31º inter 157 civitates.
*[[Relatores Sine Finibus|Relatorum sine finibus]] orbis terrarum libertatis preli index anno [[2007]] eam in 14º inter 169 civitates conlocat.
*[[Relatio Competitivitatis Globalis]] anno [[2006]] eam in 29º inter 125 civitates conlocat.
*[[Index Democratiae]] ([[Ianuarius|Ianuario]] anni [[2007]]) eam in 18º inter 167 civitates conlocat (in maxima classe "fungentis democratiae" iuxta cum solum aliis 27 civitatibus).
*Etiam velut prima [[alcohol]]is comsumptoria civitas hebdomadalibus commentariis [[The Economist]] anno [[2006]] classificata est.

==Notae==
<references/>

==Vide etiam==
*[[Carolus IV]]

==Nexūs externi==
{{Communia|Česko|Chechiam}}
{{Grc|Βοημία}}
{{Fontes geographici}}
* [http://www.czech.cz/ Situs administrationis publicus]
* [https://archive.is/20120714185917/http://mmh.cz/lingua/lamj_la#cesko Lexicum nominum geographicorum latinorum]

{{Europa}}
{{Unio Europaea}}
{{Capsae collectae|Cechia|politica|{{Praesides et primi ministri Cechiae}}{{Ministri rerum externarum Cechici}}{{Consilium Cechicum Babiš}}}}
{{Capsae collectae|Cechia|geographica|{{Terrae Cechiae}}}}
{{Capsae collectae|{{PAGENAME}}|historica|{{Reges Bohemiae}}}}

[[Categoria:Cechia|!]]
[[Categoria:Civitates sociae Unionis Europaeae]]
[[Categoria:Civitates sui iuris]]
[[Categoria:Condita 1993]]
[[Categoria:Europa Media]]
[[Categoria:Respublicae]]
{{Myrias|Geographia}}