Lihat sumber bagi Athens

{{coor title dms|37|58|47|U|23|43|46|T|type:city}}

{{Infobox City
|official_name = <small>Dimos Athinaion (Δήμος Αθηναίων)</small><br />
|native_name = Αθήνα 
|nickname = Kota Athena atau Tempat Bermulanya Demokrasi
|motto = 
|image_skyline = Parthenon from West with deep blue sky.jpg
|image_caption = [[Parthenon]] yang terletak di atas [[Akropolis Athens|Akropolis]] Athens
|image_flag = 
|image_seal = Athens_seal.jpg
|image_map = Athens_map.png
|mapsize = 225px
|map_caption = Lokasi kota Athens (titik merah) di dalam Prefektur Athens dan pinggir [[Attica]]
|subdivision_type = [[Negara-negara di dunia|Negara]]
|subdivision_type1  = [[Pinggir Yunani|Pinggir]]
|subdivision_type2 = [[Prefektur Yunani|Prefektur]]
|subdivision_name = [[Yunani]]
|subdivision_name1  = [[Attica]]
|subdivision_name2 = [[Prefektur Athens|Athens]]
|leader_title = [[Datuk Bandar Athens|Datuk Bandar]]
|leader_name = [[Nikitas Kaklamanis]]
|established_title = Pengasasan
|established_date =  k.k. [[Abad ke-20 SM|2000 SM]]
|area_magnitude = 1 E8
|area_total = 38.964
|TotalArea_sq_mi =  15 <ref>http://www.gto.gr/athens/athens/athens.html</ref>
|area_land = 38.964
|LandArea_sq_mi =
|area_water = 
|WaterArea_sq_mi = 
|area_water_percent =  
|area_urban = 411.717
|UrbanArea_sq_mi = 
|area_metro = 3,808
|MetroArea_sq_mi = 
|population_as_of = [[2001]]  
|population_note = <ref>http://www.statistics.gr/Athena2001/Athena2001.ASP?wcu=$cmd=4$id=6200612230201330780404</ref> <ref>http://web.archive.org/web/20080408183809/http://www.statistics.gr/eng_tables/hellas_in_numbers_eng.pdf</ref>
|population_total = 745,514
|population_density = 19,133
|population_density_mi2 =
|population_metro = 3,761,810
|population_density_metro_km2 =
|population_density_metro_mi2 =
|population_urban = 3,130,841
|timezone = [[Waktu Eropah Timur|EET]]
|utc_offset = +2
|timezone_DST = +1
|utc_offset_DST = 
|latd = 37
|latm = 58
|lats = 47
|latNS = U
|longd = 23
|longm = 43
|longs = 46
|longEW = T
|elevation = 70 <ref>http://www.gtp.gr/AthensTown</ref>
|elevation_ft = 229.67
|postal_code_type = Kod-kod pos
|postal_code = 10x xx, 11x xx, 120 xx
|area_code = 210, 211, 212
|footnotes = [[Plat nombor Greek|Kod plat nombor kereta]]: Yxx, Zxx, Ixx (tak termasuk INx)
|website = [http://www.cityofathens.gr www.cityofathens.gr]
}}

'''Athens''' ([[bahasa Yunani]]: Αθήνα, ''Athína'') ialah [[ibu kota]] serta bandar raya terbesar negara [[Yunani]] dan tempat asal [[demokrasi]]. Kota yang dinamai sempena nama dewi [[Athena]] berdasarkan [[mitologi Yunani|mitologi]] ini ialah salah sebuah bandar raya yang tertua di dunia, dengan sejarah tercatat sekurang-kurang 3,000 tahun. Pada hari ini, ibu kota ini merupakan sebuah metropolis kosmopolitan yang sibuk, dengan jumlah penduduk bandar sebanyak 3.1 juta orang dan jumlah penduduk metropolitan sebanyak 3.7 juta. Kawasan metropolitan Athens merupakan pusat [[ekonomi]], [[kewangan]], [[perindustrian]], [[kebudayaan]], dan [[politik]] di Yunani. Dengan cepatnya, bandar raya ini juga telah menjadi sebuah pusat perdagangan yang utama di dalam [[Kesatuan Eropah]]. Keluasan kawasan bandar raya yang betul-betul adalah 39 km², manakala aglomerasi bandar Athens ialah 412 km². <ref>http://www.ypes.gr/topiki.htm</ref>

[[Athens Kuno]] merupakan sebuah [[negara kota]] yang sangat kuat serta pusat pembelajaran yang terkenal, dan adalah tempat asal [[Akademi]] [[Plato]] dan [[Lyceum]] [[Aristotle]]. Ia dirujuk secara meluas sebagai tempat bermulanya [[peradaban Barat]], disebabkan sebahagian besar oleh kesan pencapaian kebudayaan dan politiknya semasa abad [[ke-5 SM]] dan [[ke-4 SM]] pada Benua Eropah yang diketahui pada masa itu. Warisan era klasiknya masih jelas di bandar raya ini, dan digambarkan melalui sebilangan monumen dan karya seni kuno. Yang termasyhur ialah bangunan [[Parthenon]] di atas [[Akropolis Athens|Akropolis]] yang merupakan mercu tanda epik untuk peradaban barat. Athens ialah tuan rumah untuk [[Sukan Olimpik Musim Panas 1896|Sukan Olimpik moden yang pertama]] pada tahun [[1896]], dan pada tahun [[2004]], ia menyambut [[Sukan Olimpik Musim Panas 2004|Sukan Olimpik Musim Panas]] kembali dengan kejayaan yang cemerlang.


== Nama ==
{{nameWikt}}
{{see also|Nama bandar raya Eropah dalam bahasa berbeza#A}}

Dalam [[bahasa Yunani]], nama Athens ialah '''{{Polytonic|Ἀθῆναι}}''' (''Athenai''), dan adalah berkait dengan {{Polytonic|Ἀθηνᾶ}} (''Athena'') dan {{Polytonic|Ἀθήνη}} (''Athene''), masing-masing merupakan nama [[bahasa Yunani Attik|Attik]] dan [[bahasa Yunani Ionia|Ionia]] untuk dewi [[Athena]]. Nama kota ini mungkin berbentuk [[jamak]], seperti {{Polytonic|Θῆβαι}} (''[[Thebai]]'') dan {{Polytonic|Μυκῆναι}} (''[[Mykenai]]''), kerana ia terdiri daripada banyak bahagian. Pada [[abad ke-19]], {{Polytonic|Ἀθῆναι}} telah diterima semula secara rasmi sebagai nama bandar rayanya. Bagaimanapun, sejak penghentian penggunaan bahasa Greek [[Katharevousa]] secara rasmi pada dekad [[1970-an]], bentuk umum Αθήνα (''Athína'') telah menjadi nama rasmi bandar raya ini.

== Sejarah ==
{{see|Sejarah Athens}}

== Geografi dan jumlah penduduk ==
Athens berselerak ke semua arah dataran tengah [[Attica]], sering dirujuk sebagai '''Lembangan Attica''', yang dibatasi oleh Gunung [[Aegaleo]] di barat, Gunung [[Parnitha]] di utara, Gunung [[Penteli]] di timur laut, Gunung [[Hymettus]] di timur, dan [[Teluk Saronic]] di barat daya. Athens telah berkembang sehingga meliputi seluruh dataran dan mengakibatkan pertumbuhan selanjutnya lebih sukar pada masa hadapan. Geomorfologi Athens mengakibatkan apa yang dipanggil fenomena [[penyongsangan suhu]] yang bertanggungjawab sebahagiannya untuk masalah-masalah  pencemaran udara yang dihadapi oleh bandar raya baru-baru ini. ([[Los Angeles, California|Los Angeles]] yang mempunyai geomorfologi yang serupa, juga menghadapi masalah yang sama).

Athens secara rasmi mempunyai jumlah penduduk sebanyak 745,514 orang, dengan jumlah penduduk metropolitan sebanyak 3.7 juta. Bagaimanapun, jumlah penduduknya yang sebenar dipercayai adalah jauh lebih tinggi, kerana ketika banci (yang berlaku pada setiap sepuluh tahun), sesetengah penduduk Athens balik ke tempat asal mereka dan berdaftar sebagai warganegara tempatan di sana. Juga tidak dapat dikesan ialah sebilangan pendatang tak berdaftar yang berasal khususnya dari [[Albania]] dan negara-negara Eropah Timur yang lain. 
<ref>http://www.oecd.org/document/53/0,2340,en_33873108_33873421_35062645_1_1_1_1,00.html</ref><ref>http://www.ce-review.org/99/21/vidali21.html</ref>

Tapak kuno Athens berpusat di bukit akropolis yang berbatu-batan. Pada zaman kuno, pelabuhan [[Piraeus]] adalah sebuah kota yang berasingan, tetapi kini telah diserap ke dalam Athens yang lebih besar. Perkembangan bandar raya ini yang pesat yang dimulakan pada dekad 50-an dan 60-an masih diteruskan pada hari ini kerana peralihannya daripada sebuah negara pertanian kepada sebuah negara perindustrian. <ref>http://www.gto.gr/athens/athens/athens.html</ref> Perluasan kini adalah khususnya pada arah timur dan timur laut (kecenderungan ini adalah amat berkait dengan Lapangan Terbang Antarabangsa Eleftherios Venizelos yang baru dan [[Attiki Odos]], lebuh raya yang merentasi Attica). Melalui proses ini, Athens telah menyerap banyak bekas subbandar dan desa di Attica dan kini masih berbuat demikian.

== Galeri gambar foto ==
<center><gallery>
Image:Athens Parliament 4-2004.JPG|[[Propylaea]] ialah pintu masuk ke [[Akropolis]] Athens.
Image:Omonoia-Athens4.jpg|Pemandangan malam tentang [[Dataran Omonoia]] berbilang budaya yang sibuk dan bising di tengah-tengah Athens.
Image:Hephaistos.temple.AC.02.jpg|[[Candi Hephaestus]] berbentuk [[susunan Dorik]], di daerah Theseion tengah. 
Image:Bankofgreece-320px.jpg|[[Bank Yunani]] di [[Jalan Panepistimiou]].
Image:NAMA Façade.jpg|Muka bangunan [[Muzium Arkeologi Negara Athens]].
Image:Port of Piraeus Panoramic View.JPG|Pemandangan sebahagian pelabuhan [[Piraeus]].
Image:AGMA Stoa d'Attale vue du SO.jpg|[[Stoa di Attalos]] yang dibina semula di Athens tengah.

Image:308131089 9c10e3d79e.jpg|Bangunan-bangunan di [[Plaka]].
Image:National_Gardens.jpg|[[Kebun Bunga Negara Athens|Kebun Bunga Negara]], wahah di Athens tengah, yang direka bentuk oleh Amalia, Ratu pertama Yunani.

</gallery></center>

== Lihat juga ==
* [[Peradaban Keyunanian]]
* [[Peraduan Lagu Eurovision 2006]]
* [[Politik Yunani]]
* [[Senarai Datuk Bandar Athens]]
* [[Senarai pemerintahan beraja]]
* [[Universiti Nasional dan Kapodistrian Athens]]
* [[Universiti Teknik Negara Athens]]

== Rujukan ==
<div class="references-small"><references/></div>

== Pautan luar ==
* [http://www.cityofathens.gr Laman web rasmi Bandaraya Athens]
* [http://www.culture2000.tee.gr/ Seni bina sezaman Athens dan cadangan untuk laluan berjalan-jalan]
* [http://www.athensinfoguide.com/gallery.htm Gambar foto Athens]
* [http://www.kronoskaf.com/vr/ Athens pada tahun 421 SM]
* [http://www.athens.axelhirtzbruch.de Fotografi tepi jalan dan gambar-gambar dari Cow Parade di Athens]
* [http://rg.ancients.info/owls Duit syiling Pungguk Athens]


{{start box}}
{{succession box|
 before=—|
 title=[[Ibu kota Kebudayaan Eroaph|Bandaraya Kebudayaan Eropah]]|
 years=1985|
 after=[[Florence]]
}}
{{end box}}
{{Olympic Summer Games Host Cities}}

{| width ="75%" border=1 align="center" cellspacing=0
|-
| width ="35%" align="center" | &nbsp;
| width ="30%" align="center" | '''Utara:''' [[Galatsi]], [[Filothei]]
| width ="35%" align="center" | &nbsp;
|-
| width ="10%" align="center" | '''Barat:''' [[Peristeri]], [[Aigaleo]], [[Tavros]], [[Kallithea]]
| width ="35%" align="center" | '''Athens'''
| width ="30%" align="center" | '''Timur:''' [[Zografou]]
|-
| width ="35%" align="center" | &nbsp;
| width ="30%" align="center" | '''Selatan:''' [[Dafni (Athens), Greece|Dafni]], [[Ymittos]]
| width ="35%" align="center" | &nbsp;
|}
<!-- The below are interlanguage links. -->

[[Kategori:Athens| ]]
[[Kategori:Kota Yunani]]
[[Kategori:Ibu negara di Eropah]]
[[Kategori:Bandar di Greece]]
[[Kategori:Bandar tuan rumah Sukan Olimpik Musim Panas]]