Lihat sumber bagi Komet

[[Fail:Comet-Hale-Bopp-29-03-1997 hires adj.jpg|thumb|250px|Gambar komet Hale-Bopp di atas sebuah pokok.]]
[[Fail:Comet_Diagram_text_stripped.png|thumb|250px|Komet mempunyai orbit berbentuk elips. Perhatikan ia mempunyai dua ekor.]]
'''Komet''' ({{Jawi|كوميت}}), '''bintang berasap''' atau '''bintang berekor''' merujuk kepada jasad gumpalan [[batu]], [[ais]] dan [[debu]]<ref name="IPA TERPADU">Mikrajuddi dkk. ''IPA TERPADU: - Jilid 3B''. Esis.</ref> serta campuran [[gas]]<ref name="S&T"/> yang bergerak mengelilingi [[matahari]] dalam [[Sistem Suria]] di [[angkasa lepas]].<ref name="Geografi SMA">Amir Khosim & Kun Marlina. ''Geografi SMA/MA Kls X (Diknas)''. Grasindo.</ref> Ia [[pembekuan|membeku]] apabila menjauhi matahari<ref name="IPA FISIKA" /> tetapi akan mencair [[Pemejalwapan|melepaskan gas]] akibat pendedahan kepada [[Angin suria|angin]] dan [[Kesinaran suria|kesinaran]] dipancarkan bintang tersebut membentuk suatu "kepala" dan "ekor" gas.<ref name="IPA TERPADU" /><ref name="S&T">{{cite magazine|url=https://skyandtelescope.org/astronomy-resources/what-is-a-comet/|title=Comets: What Are They? Where Do They Come From?|date=15 Julai 2014|last1=Temming|first1=Maria|magazine=Sky & Telescope|publisher=American Astronomical Society}}</ref> Jasad-jasad beredar ini datang dari dua tempat utama: [[lingkaran Kuiper]] yang menempatkan komet beredar dalam jangka lebih pendek kurang dari 200 tahun dan [[awan Oort]] di mana adanya komet beredar dalam jangka lebih panjang dari ratusan atau ribuan tahun<ref name="S&T" /><ref>{{cite book|title=Dark Matter and the Dinosaurs: The Astounding Interconnectedness of the Universe|last=Randall|first=Lisa|date=2015|publisher=Ecco/HarperCollins Publishers|isbn=978-0-06-232847-2|location=New York|pages=104–105}}</ref>

Komet memiliki [[orbit]] atau lintasan yang berbentuk [[elips|membujur]], lebih lonjong dan panjang daripada orbit [[planet]] lalu menempuh jarak lebih jauh di luar [[angkasa]] daripada [[planet]]; bahkan ada daripada jasad-jasad ini mengambil masa beribu-ribu tahun untuk menyelesaikan satu kali orbit mengelilingi Matahari.<ref name="Fakta Paling Top">Brian Williams. ''Fakta Paling Top: Alam Semesta''. Erlangga for Kids.</ref> Sesetengah akan terlalu hampir dengan matahari lalu terbakar musnah, manakala yang lain terkeluar dari sistem suria buat selama-lamanya.  Kadang-kala, komet ini ditarik oleh graviti dan jatuh ke [[Bumi]], [[Bulan (satelit)|Bulan]], atau [[planet|planet-planet]] yang lain.

Sebanyak lebih 4595 buah komet dapat dikenalpasti {{As of|2021|04|lc=yes}},<ref>{{cite web|url=https://minorplanetcenter.net/|title=Comets Discovered|website=Minor Planet Center|access-date=27 April 2021}}</ref> namun ia hanya sebilangan kecil yang dapat perhatikan dari kira-kira satu trilion unit yang dikirakan boleh wujud menjangkaui luar Sistem Suria terutamanya di [[awan Oort]].<ref name="Erickson2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=lwbivW5YKoYC&pg=PA123|title=Asteroids, Comets, and Meteorites: Cosmic Invaders of the Earth|last=Erickson|first=Jon|date=2003|publisher=Infobase|isbn=978-0-8160-4873-1|series=The Living Earth|location=New York|page=123}}</ref><ref name="Couper2014">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=YXkRBAAAQBAJ&pg=PA222|title=The Planets: The Definitive Guide to Our Solar System|last1=Couper|first1=Heather|last2=Dinwiddie|first2=Robert|last3=Farndon|first3=John|last4=Henbest|first4=Nigel|last5=Hughes|first5=David W.|last6=Sparrow|first6=Giles|last7=Stott|first7=Carole|last8=Stuart|first8=Colin|date=2014|publisher=Dorling Kindersley|isbn=978-1-4654-3573-6|location=London|page=222|display-authors=1}}</ref>

== Peristilahan ==
Istilah "komet" berasal dari [[bahasa Yunani]], ''kometes'' (κομήτης) yang bererti "rambut panjang" merujuk kepada bentuk hujung jasad.<ref name="Intisari Pengetahuan">Ajen Dianawati. ''Intisari Pengetahuan Alam Lengkap (IPAL) SD''. Kawan Pustaka.</ref><ref>{{cite dictionary|url=http://etymonline.com/?term=comet|title=Comet (n.)|dictionary=Online Etymology Dictionary|last=Harper|first=Douglas|access-date=30 July 2013}}</ref>

Istilah ''bintang berekor'' dan ''bintang berasap'' pernah digunakan dalam kefahaman lama [[Orang Melayu|masyarakat Melayu]]<ref>Lihat:
* {{Cite dictionary|url=https://archive.org/details/aeg2034.0001.001.umich.edu/page/118/mode/2up?q=bintang|title=bintang|last=Wilkinson|first=Richard James|publisher=Kelly & Walsh, limited|year=1901|isbn=|location=Hong Kong|page=188|dictionary=A Malay-English dictionary}} {{PD-notice}}
* {{Cite journal|last=Nazilah Mohamad|last2=Nor Hasimah Ismail|year=2017|title=Malay Science: A Study on the 17th Century Dictionary|journal=International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences|volume=7|issue=6|pages=1061-1071|doi=10.6007/IJARBSS/v7-i6/3066|issn=2222-6990}}
* {{Cite journal|last=Nurul Fatini Jaafar|first=|year=2016|title=Kebudayaan Langit Pribumi Malayonesia|url=|journal=Kesturi|publisher=Akademi Sains Islam Malaysia|volume=26|issue=2|pages=25-77|doi=10.13140/RG.2.2.24869.55520}}</ref> meskipun jasad yang dinamakan ini sendirinya bukanlah [[bintang]] yang sebenar.<ref name="IPA FISIKA">Mikrajuddin. ''IPA FISIKA: - Jilid 3.'' Esis.</ref>

{{quote|''Adapun madahnya kata mereka itu asap dan huwap'' [wap] ''naik ia ke sana dan jadi ia suatu jirim yang jernih seperti plastik u''[''m'']''pamanya. Kemudian, apabila menyuluh akan di matahari, kelihatan kepada kita berpanjangan hingga bersurai bertaburan dan ghaib ia. Kemudian bagi ulama hai'ah'' [pengkaji ilmu fizik] ''yang mutakhirin memanjang mereka itu akan kalam yang berkenaan '' [mengungkapkan sifat jasad disebut] ''dengan ''"'''''bintang berekor'''''"''...''|2=''Muqaddimatul-Hai'ah'' (1389 H/1969 M) karangan Haji Awan Din bin Mat Hassan, m/s. 58}}

== Ciri fizik ==
Sebutir komet terdiri daripada tiga bahagian iaitu nukleus, koma dan ekor. Kedua-dua koma dan ekor komet membalikkan cahaya matahari dan boleh dilihat dari bumi jika komet itu cukup dekat. 

=== Nukleus ===
{{Main|nukleus komet}}
Nukleus atau teras sesebuah komet umumnya terbentuk dari pengumpulan [[batu]], [[habuk]], [[Ais|air batu]] serta gas-gas dipejalbekukan termasuk [[karbon monoksida]], [[karbon dioksida]], [[metana]] dan [[ammonia]];<ref>{{cite journal|last1=Greenberg|first1=J. Mayo|date=1998|title=Making a comet nucleus|journal=[[Astronomy & Astrophysics]]|volume=330|pages=375|bibcode=1998A&A...330..375G}}</ref> penggumpalan jisim ini boleh diibaratkan seperti [[bola salji]].<ref name="S&T" /><ref>{{cite web|url=http://starryskies.com/solar_system/Comet/dirty_snowballs.html|title=Dirty Snowballs in Space|publisher=Starryskies|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130129035627/http://starryskies.com/solar_system/Comet/dirty_snowballs.html|archive-date=29 January 2013|access-date=15 August 2013}}</ref> Sebatian organik seperti  [[metanol]], [[hidrogen sianida]], [[formaldehid]], [[etanol]], [[etana]] serta molekul rumit seperti [[hidrokarbon]] and [[asid amino]] turut dapat ditemukan dalam sesetengah nukleus tertentu.<ref>{{cite web|url=http://www.psrd.hawaii.edu/Feb97/Bright.html|title=1997 Apparition of Comet Hale–Bopp: What We Can Learn from Bright Comets|last=Meech|first=M.|date=24 March 1997|publisher=Planetary Science Research Discoveries|access-date=30 April 2013}}</ref>

Saiz radius nukleus (bahagian pejal di tengah) komet biasanya dapat diamati mencapai setinggi 30 kilometer<ref>{{cite journal |doi=10.1023/A:1021545031431 |title=The Nucleus of Comet Hale-Bopp (C/1995 O1): Size and Activity |date=2000 |last1=Fernández |first1=Yanga R. |journal=Earth, Moon, and Planets |volume=89 |pages=3–25 |bibcode=2002EM&P...89....3F|s2cid=189899565 }}</ref> dengan [[ketumpatan]] 0.6 g/sm padu.<ref name=Britt2006>{{cite journal |bibcode=2006LPI....37.2214B |title=Small Body Density and Porosity: New Data, New Insights |last1=Britt |first1=D. T. |last2=Consolmagno |first2=G. J. |last3=Merline |first3=W. J. |display-authors=1 |volume=37 |date=2006 |pages=2214 |journal=37th Annual Lunar and Planetary Science Conference |url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2006/pdf/2214.pdf |access-date=25 Ogos 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081217064607/http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2006/pdf/2214.pdf |archive-date=17 Disember 2008 |url-status=dead}}</ref>

=== Koma ===
{{Main|koma (komet)}}
Koma adalah [[atmosfera|lapisan atmosfera]] mengelilingi teras nukleus yang terbentuk daripada pencairan campuran gas dan debu nukleus; 90% daripada lapisan ini terdiri dari air yang meruap dalam jarak peredaran komet sekitar 3-4 [[unit astronomi]] (450,000,000-600,000,000&nbsp;km) dari Matahari.<ref name=Combi2004>{{cite journal |url=http://www.lpi.usra.edu/books/CometsII/7023.pdf |title=Gas dynamics and kinetics in the cometary coma: Theory and observations |journal=Comets II |last1=Combi |first1=Michael R. |last2=Harris |first2=Walter M. |last3=Smyth |first3=William H. |display-authors=1 |pages=523 |date=2004 |bibcode=2004come.book..523C}}</ref>

Saiz koma yang mengelilingi nukleus boleh mencapai 250,000 kilometer lebar. 

=== Ekor ===
Ekor komet membentuk akibat [[tekanan radiasi]] dan kuasa [[angin suria|kuasa angin]] dipancarkan ke arah komet.<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=4zjv84hHNPcC&pg=PA66 |title=A Complete Manual of Amateur Astronomy: Tools and Techniques for Astronomical Observations |last1=Clay Sherrod |first1=P. Clay |last2=Koed |first2=Thomas L. |name-list-style=amp |page=66 |date=2003 |isbn=978-0-486-15216-5}}</ref> Ekor komet berbeza-beza bentuk dan saiznya; lebih dekat komet tersebut dengan matahari, lebih panjanglah ekornya; ekor ini boleh mencapai lebih 150,000,000 km (1 [[unit astronomi|AU]]) panjang. Ada juga komet yang tidak berekor.

== Ciri orbit ==
Komet bergerak mengelilingi matahari berkali-kali, tetapi peredarannya memakan masa yang lama. Secara umumnya bentuk orbit komet adalah elips.<ref>{{cite web|url=http://www.st-andrews.ac.uk/~bds2/ltsn/ljm/JAVA/COMETORB/COMET.HTM|title=The Orbit of a Comet|publisher=University of St Andrews|access-date=1 September 2013}}</ref>

Komet dikelaskan mengikut tempoh masa [[orbit]]nya:

* '''Komet jangka pendek (''short period comet'')''' mempunyai kitaran kurang dari 200 tahun<ref>{{cite journal|last1=Duncan|first1=Martin|last2=Quinn|first2=Thomas|last3=Tremaine|first3=Scott|display-authors=1|date=May 1988|title=The origin of short-period comets|journal=The Astrophysical Journal Letters|volume=328|pages=L69–L73|bibcode=1988ApJ...328L..69D|doi=10.1086/185162}}</ref>
* '''Komet jangka panjang (''long period comet'')''' mempunyai kitaran melebihi tempoh ini sehingga ribuan malah jutaan tahun dengan bentuk orbit komet [[Kesipian orbit|bersipi tinggi]].<ref name="SBP">{{cite web|url=http://pds.jpl.nasa.gov/planets/special/smbod.htm|title=Small Bodies: Profile|date=29 October 2008|publisher=NASA/JPL|access-date=11 August 2013}}</ref>

==Pembentukan==
Komet dipercayai berasal dari sejenis awan yang jauh dipanggil [[awan Oort]]. Ketika komet menghampiri bahagian dalam [[Sistem suria]], radiasi dari matahari menyebabkan lapisan luar ais mengewap. Arus debu dan gas yang dihasilkan membentuk suatu atmosfera yang besar tetapi sangat tipis di sekeliling komet, disebut 'koma'. Akibat tekanan radiasi dan [[angin suria]] pada koma ini, terbentuklah ekor raksasa yang menjauhi matahari. Debu dan gas komet akan membentuk dua ekor yang berbeza, di mana ekor debu agak mengikut arah pergerakannya manakala ekor gas (ion) sentiasa menjauhi matahari. Ini disebabkan oleh angin suria lebih mempengaruhi ion gas daripada debu.

== Komet terkenal ==
Ahli falak telah menyenaraikan beribu-ribu buah komet, antara yang terkenal ialah:
* [[Komet Halley]], muncul 76 tahun sekali
* [[Komet Hale–Bopp]], dijangkakan kembali sekitar 4380
* [[Komet Encke]], muncul 3 tahun sekali 
* [[Komet West]], tempoh orbit sekitar 254,000 tahun

== Lihat juga ==
* [[Planet minor]]

== Rujukan ==
{{Reflist|2}}

== Pautan luar ==
{{Kategori Commons|Comets}}
[[Kategori:Komet]]
[[Kategori:Planet minor]]