Shihni burimin për Bjellorusia

{{coord|53|N|23|E|source:wikidata|display=title}}
{{KUTIABjellorusia
|SIPËRFAQJA            = 207.595
|SIPËRFAQJA: VENDI     = 85
|SIPËRFAQJA: UJË       = 1,4 
|POPULLSIA             = 9.498.700
|POPULLSIA: VITI       = <small>2016</small>
|POPULLSIA: VENDI      = 94
|POPULLSIA: DENDËSIA   = 45,8
|PBB                   = 66,37 miliard
|PBB: VITI             = 2016
|PBB: PËR BANOR        = 7.081
}}
'''Bjellorusia''' (zyrtarisht '''Republika Bjelloruse'''; [[Gjuha bjelloruse|bjellorusisht]] Беларусь ''Belarus'') është shtet në [[Evropa|Evropën]] lindore që kufizohet nga [[Rusia]], [[Ukraina]], [[Polonia]], [[Lituania]] dhe [[Letonia]]. Kryeqyteti i saj është qyteti [[Minsk]] ndërsa qytet tjera të njohura janë Brest, Grodno (Hrodna), Gomel (Homyel) dhe Vitebsk.

== Historia ==
{{Kryesor|Historia e Bjellorusisë}}
Deri në shekullin e 20, në tokat e Bjellorusisë së sotme i takonin disa vendeve, Principatës së Polotskit, Dukatit të Madh të Lituanisë, Perandorisë Ruse, dhe Fedratës Polako-Lituaneze. Ky shtet është shpallur si i pavarur për herë të parë më [[25 mars]] [[1918]] duke formuar kështu Republikën Kombëtare Bjelloruse. Në vitin [[1919]] hynë si Republikë Socialiste Sovjetike Bjelloruse (RSSB) në kuadër të Republikës Socialiste Sovjetike të Lituanisë dhe Bjellorusisë. Pas luftës polake-ruse në fund të vitit [[1921]] bashkësia e formuar ndahet më dysh në mes të Polonisë dhe Republikës Socialiste Sovjetike Bjellorusisë e cila me republikat tjera sovjetike krijuan më 1922 Bashkimin e Republikave Socialiste Sovjetike. Në shtator të [[1939]]-së Bashkimi Sovjetik si rezultat i paktit të quajtur Molotov-Ribbentrop e anekson pjesën e Bjellorusisë të kontrolluar nga Polonia.

Në vitin [[1941]] [[Gjermania]] filloi operacionin ushtarak të njohur në Gjermani si “''Operacioni Barbarossa (mjekra e kuqe)''” kundër Bashkimit Sovjetik. Pas luftës dytë botërore, Bjellorusia ishte një ndër anëtaret themeluese të OKB-së dhe anëtare e denjët e Bashkimit Republikave Socialiste Sovjetike. Gjatë kësaj kohe Bjellorusia ishte njëra ndër rajonet më të zhvilluara të Bashkimit Sovjetik. Si rajon i zhvilluar ka tërhequr edhe një numër të madh të popullsisë ruse nga pjesët e Federatës Republikave Socialiste Sovjetike Ruse. Gjatë kohës së Stalinit është ndjekur një politikë që më së miri e shpreh thënia: “Sa më shpejtë të flasim rusisht aq më shpejtë do të ndërtojmë komunizmin” që në atë kohë ishte edhe në modë.

Më [[27 korrik]] [[1990]] Bjellorusia ndahet nga Bashkimi Sovjetik dhe shpallet si shtet i pavarur. Gjatë kësaj kohe Stanislav Shushkeviq merr pozitën kryesore të udhëheqjes së shtetit, dhe së bashku me [[Boris Jelcin]]in dhe udhëheqësin e Ukrainës, Leonid Kravçuk më 8 dhjetor 1991 e shpallin shpërndarjen e Bashkimit Sovjetik dhe themeluan Lidhjen e Shteteve të Pavarura. Që nga 1994 vendi udhëhiqet nga [[Aljeksandr Llukashenka]] i cili kritikohet si diktator për politikën e tij të kufizimit në maksimum të lirisë së fjalës, të shtypit, të besimit fetar, të krijimit të organizatave opozitare etj.

== Politika ==
{{Kryesor|Sistemi shtetror në Bjellorusi}}

== Njësitë territoriale ==
{{Kryesor|Njësitë administrative të Bjellorusisë}}
Administrimi i vendit bëhet në 6 njësi territoriale të quajtura "voblast". Minski si kryeqytet, ka një statut më të ngritu ndaj qyteteve tjera.

'''Voblast''' ([[gjuha bjelloruse|bjellorusisht]]: ''вобласць''/''вобласьць'' ose ''vobłaść'') është niveli më i lartë administrues pa ndonjë të drejtë kushtetuse. Bjellorusia nuk është federatë dhe e vetmja njësi kushtetuese është republika.

== Gjeografia ==
{{Kryesor|Gjeografia e Bjellorusisë}}
Sipërfaqja e përgjithshme e Bjellorusisë është 207,595&nbsp;km<sup>2</sup> dhe shtrihet në koordinatat gjeografike 53 00 '''V''', 28 00 '''L'''.

Klima është kontinentale me dimër të rëndë dhe verë të ftohtë e kohë të vranët.

Relievi i Bjellorusisë përbëhet kryesisht nga një teren i rrafshët. Pika më e ultë e Bjellorusisë gjendet në brigjet e lumit Nyoman (90m) dhe ajo më e lara në lartësi mbidetare prej 346 metrave në Dzyarzhynskaya Hara në pjesën qendrore të vendit.

Lumi më i gjatë që përshkon Bjellorusinë është lumi Dnjeper

== Ekonomia ==
{{Kryesor|Ekonomia e Bjellorusisë}}

== Demografia ==
{{Kryesor|Demografia e Bjellorusisë}}

== Kultura ==
{{Kryesor|Kultura e Bjellorusisë}}

* Telekomunikacioni
* Transporti
* Ushtria
* Pushime

== Lidhje të jashtme ==
<!-- Lidhje me projektet tjera -->
{{Commonskat|Belarus|{{PAGENAME}}}}
{{Commonsart|Belarus|{{PAGENAME}}}}

<!--Lidhje me fletat zyrtare të shtetit-->
* Qeveria	: [http://government.gov.by/en/ Council of Ministers of the Republic of Belarus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170624082811/http://government.gov.by/en/ |date=24 qershor 2017 }}
* Kryetari	: [http://government.gov.by/en/prime-minister/ Prime Minister of the Republic of Belarus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150415234455/http://government.gov.by/en/prime-minister/ |date=15 prill 2015 }}
* Parlamenti	: [http://house.gov.by/ru Официальный сайт Палаты Представителей Национального собрания Республики Беларусь] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170707213040/http://house.gov.by/ru |date=7 korrik 2017 }}
* Ministria	:
* [http://government.gov.by/en/departments/ Ministries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171022035627/http://government.gov.by/en/departments/ |date=22 tetor 2017 }}

{{Shtetet në Evropë}}
{{Bashkësia e Shteteve të Pavarura}}

[[Kategoria:Bjellorusi]]


{{BY-gjeo-cung}}
{{authority control}}