Shihni burimin për Tenesi

{{Infobox shtet amerikan
| name = Tenesi
| native_name = Tennessee <br/> ᏔᎾᏏ/''Tanasi'' ([[Gjuha çeroke|Çerokisht]])
| official_name = Shteti i Tenesit
| image_flag = Flag of Tennessee.svg
| flag_link = Flamuri i Tenesit
| image_seal = Seal of Tennessee.svg
| seal_link = Vula e Tenesit
| image_map = Tennessee in United States.svg
| nickname = The Volunteer State<ref name="nicknameadopt">{{cite news |title=Tennessee adopts 'The Volunteer State' as official nickname |url=https://www.newschannel5.com/news/tennessee-adopts-the-volunteer-state-as-official-nickname |access-date=5 tetor 2020 |work=[[WTVF-TV]] |location=Nashville |agency=[[Associated Press]] |language=en |date=10 shkurt 2020}}</ref>
| motto = Agriculture and Commerce
| anthem = Nine songs
| Former = [[Territori Jugperëndimor]]
| seat = [[Nashville]]<ref name=commercialappeal0517>{{cite news |last1=McKenzie |first1=Kevin |title=Nashville overtakes Memphis as Tennessee's largest city |url=https://www.commercialappeal.com/story/news/2017/05/25/nashville-overtakes-memphis-tennessees-largest-city/342624001/ |access-date=21 maj 2021 |work=The Commercial Appeal |date=25 maj 2017 |location=Memphis |language=en}}</ref>
| LargestCity = capital<!--Set this to "capital" if the capital and the largest city are the same.-->
| OfficialLang = [[Gjuha angleze|Anglisht]]
| Languages = Gjuhë të folura në shtëpi<ref name="StatisticalAtlas">{{cite web |url=https://statisticalatlas.com/state/Tennessee/Languages|title=Languages in Tennessee (State)|work=Statistical Atlas|language=en|access-date=6 gusht 2019 |url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190428174143/https://statisticalatlas.com/state/Tennessee/Languages|archive-date=28 prill 2019}}</ref>
* [[Gjuha angleze|Anglisht]]: 94.6%
* [[Gjuha spanjolle|Spanjisht]]: 3.9%
* Të tjerë: 1.5%
| population_demonym = [[Lista e demonimeve për shtetet dhe territoret e SHBA|Tenesian]]<br />[[Lista e demonimeve për shtetet dhe territoret e SHBA|Big Bender]] (arkaik)<br />[[Lista e demonimeve për shtetet dhe territoret e SHBA|Volunteer]] (rëndësi historike)
| LargestMetro = [[Zona metropolitane Nashville|Greater Nashville]] (kombinuar dhe metro)<br />[[Zona metropolitane Memphis|Memphis]] (urban)
| Governor = {{nowrap|[[Bill Lee (Tennessee politician)|Bill Lee]] ([[Partia Republikane (ShBA)|R]])}}
| Lieutenant Governor = {{nowrap|[[Randy McNally]] (R)}}
| Legislature = [[Asambleja e Përgjithshme e Tenesit|Asambleja e Përgjithshme]]
| Upperhouse = [[Senati i Tenesit|Senati]]
| Lowerhouse = [[Dhoma e Përfaqësuesve në Tennessee|Dhoma e Përfaqësuesve]]
| Judiciary = [[Gjykata e Lartë e Tenesit]]
| Senators = {{nowrap|[[Marsha Blackburn]] (R)}}<br />{{nowrap|[[Bill Hagerty]] (R)}}
| Representative = 7 Republikanë <br /> 2 Demokratë
| postal_code = TN
| TradAbbreviation = Tenn.
| area_rank = 36th
| area_total_sq_mi = 42,143
| area_total_km2 = 109,247
| area_land_sq_mi = 41,217
| area_land_km2 = 106,846
| area_water_sq_mi = 926
| area_water_km2 = 2,401
| area_water_percent = 2.2
| population_as_of = 2020
| population_rank = 16th
| 2010Pop = 6,916,897<ref name="PopEstUS">{{cite web |url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/TN,US/PST045219 |title=QuickFacts Tennessee; United States |website=quickfacts.census.gov |publisher=United States Census Bureau, Population Division |language=en |date=6 shkurt 2019 |access-date=6 shkurt 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190202182715/https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/TN,US/PST045219 |archive-date=2 shkurt 2019 |url-status=live}}</ref>
| population_density_rank = 20th
| 2010DensityUS = 167.8
| 2010Density = 64.8
| MedianHouseholdIncome = $54,833<ref name=kaiser>{{cite web |url=http://kff.org/other/state-indicator/median-annual-income/?currentTimeframe=0 |title=Median Annual Household Income |publisher=The Henry J. Kaiser Family Foundation |year=2017 |language=en |access-date=16 prill 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161220091007/http://kff.org/other/state-indicator/median-annual-income/?currentTimeframe=0 |archive-date=20 dhjetor 2016 |url-status=dead}}</ref>
| IncomeRank = 42-të
| AdmittanceOrder = 16-të
| AdmittanceDate = 1 qershor 1796
| timezone1 = [[Eastern Time Zone|Eastern]]
| utc_offset1 = −05:00
| timezone1_DST = [[Eastern Daylight Time|EDT]]
| utc_offset1_DST = −04:00
| timezone1_location = [[East Tennessee]]
| timezone2 = [[Central Time Zone (North America)|Central]]
| utc_offset2 = −06:00
| timezone2_DST = [[Central Daylight Time|CDT]]
| utc_offset2_DST = −05:00
| timezone2_location = [[Middle Tennessee|Middle]] and [[West Tennessee|West]]
| Latitude = 34°59′ N to 36°41′ N
| Longitude = 81°39′ W to 90°19′ W
| width_mi = 120
| width_km = 195
| length_mi = 440
| length_km = 710
| elevation_max_point = [[Clingmans Dome]]<ref name=USGS>{{cite web |url=http://egsc.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html |title=Elevations and Distances in the United States |publisher=[[Shërbimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara]] |year=2001 |language=en |access-date=24 tetor 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20111015012701/http://egsc.usgs.gov/isb/pubs/booklets/elvadist/elvadist.html |archive-date=15 tetor 2011}}</ref>
| elevation_max_ft = 6,643
| elevation_max_m = 2025
| elevation_ft = 900
| elevation_m = 270
| elevation_min_point = [[Lumi i Misisipit]] në {{nobreak|kufi me [[Mississippi]]}}<ref name=USGS />
| elevation_min_ft = 178
| elevation_min_m = 54
| iso_code = US-TN
| website = www.tn.gov
}}
'''Tennessee''' ({{IPAc-en|audio=en-us-Tennessee.ogg|ˌ|t|ɛ|n|ᵻ|ˈ|s|iː}} {{respell|TEN|ih|SEE}}, {{IPAc-en|local|ˈ|t|ɛ|n|ᵻ|s|i}} {{respell|TEN|iss|ee}}), zyrtarisht '''Shteti i Tenesit''', është një [[Shtetet Federale të Amerikës|shtet]] në rajonin [[Shtetet e Bashkuara Juglindore|Juglindor]] të [[Shtetet e Bashkuara|Shteteve të Bashkuara]]. Tenesi është i [[Lista e shteteve dhe territoreve të SHBA-së sipas sipërfaqes|36-ti më i madhi]] sipas sipërfaqes dhe i [[Lista e shteteve dhe territoreve të SHBA-së sipas popullsisë|16-ti më i populluari]] nga [[Lista e shteteve dhe territoreve të Shteteve të Bashkuara|50 shtetet]]. Kufizohet nga [[Kentaki]] në veri, [[Virxhinia]] në verilindje, [[Karolina e Veriut]] në lindje, [[Xhorxhia]], [[Alabama]] dhe [[Misisipi]] në jug, [[Arkansas]] në jugperëndim dhe [[Mizuri]] në veriperëndim. Tenesi është i ndarë gjeografikisht, kulturalisht dhe ligjërisht në tre [[Ndarjet e Mëdha të Tenesit|Ndarje të Mëdha]], [[Tenesi Lindor|lindor]], [[Tenesi i Mesëm|mesëm]] dhe [[Tenesi Perëndimor|perëndimor]]. [[Nashville]] është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i shtetit, dhe ankoron zonën e tij më të madhe metropolitane. Qytetet e tjera të mëdha përfshijnë [[Memphis, Tennessee|Memphis]], [[Knoxville, Tennessee|Knoxville]], [[Chattanooga, Tennessee|Chattanooga]], dhe [[Clarksville, Tennessee|Clarksville]]. Sipas regjistrimit të vitit 2020, popullsia e Tenesit është afërsisht 6.9 milion.<ref name="2017census">{{cite web |url=https://www.census.gov/data/tables/2019/demo/popest/total-cities-and-towns.html |title=City and Town Population Totals: 2010–2019 |website=2019 Population Estimates |publisher=United States Census Bureau, Population Division |language=en |access-date=16 qershor 2020}}</ref>

Emri i tij rrjedh nga "[[Tanasi]]", një qytet [[çeroki]] në pjesën lindore të shtetit që ekzistonte përpara vendbanimit të parë evropiano-amerikan.<ref>{{cite book|last=Bales|first=Stephen Lyn|date=2007|title=Natural Histories: Stories from the Tennessee Valley|url=https://www.google.com/books/edition/Natural_Histories/aIZmfXFGydwC?hl|location=Knoxville|publisher=University of Tennessee Press|language=en|pages=85–86|isbn=978-1572335615|via=Google Books}}</ref> Tenesi ishte fillimisht pjesë e Karolinës së Veriut dhe më vonë [[Territori Jugperëndimor|Territorit Jugperëndimor]], përpara pranimit të tij në Bashkim si shteti i 16-të më 1 qershor 1796. Ai fitoi pseudonimin "Shteti Vullnetar" në fillim të historisë së tij për shkak të një tradite të fortë të shërbimit ushtarak.<ref name=culturetrip>{{cite web|url=https://theculturetrip.com/north-america/usa/tennessee/articles/why-tennessee-is-called-the-volunteer-state/|title=Why Tennessee is Called the Volunteer State|last=McCullough|first=Clay|publisher=Culture Trip|language=en|date=26 prill 2018|access-date=28 janar 2021}}</ref> Deri në [[Lufta Civile Amerikane|Luftën Civile Amerikane]], Tenesi ishte i ndarë politikisht, me pjesët e tij perëndimore dhe të mesme që mbështesnin [[Shtetet e Konfederatës së Amerikës|Konfederatën]] dhe rajonin lindor që ushqente ndjenja pro-Bashkimit. Si rezultat, Tenesi ishte shteti i fundit që u shkëput dhe i pari i ripranuar në Bashkim pas luftës.<ref name=guide>{{cite web |url=http://www.usm.edu/armyrotc/Shiloh%20Staff%20Ride/TN%20Civil%20War%20Heritage%20Trail.pdf |title=Tennessee's Civil War Heritage Trail |publisher=The University of Southern Mississippi |language=en |access-date=25 nëntor 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100326035703/http://www.usm.edu/armyrotc/Shiloh%20Staff%20Ride/TN%20Civil%20War%20Heritage%20Trail.pdf |archive-date=26 mars 2010}}</ref>

== Gjeografia ==

== Demografia ==

== Ekonomia ==

== Kultura ==

== Referime ==
{{reflist}}

{{Shtetat Federale të Amerikës}}
{{US-gjeo-cung}}

[[Kategoria:Tennessee| ]]
[[Kategoria:Shtetet Federale të Amerikës]]