Tingnan ang wikitext ng Desi

[[Talaksan:Indian Subcontinent (orthographic projection).svg|thumb|394x394px| Isang mapa ng subcontinent ng India, na naglalarawan sa mga bansa ng [[India]], [[Pakistan]], [[Nepal]], [[Bhutan]], [[Sri Lanka]] at [[Bangladesh]] kung saan nagmula ang Desis ]]
'''Desi''' ( {{IPAc-en|ˈ|d|eɪ|s|i|,_|ˈ|d|ɛ|s|i}} ; {{IPA-hns|d̪eːsi|lang}} ) ay isang salitang ginagamit upang ilarawan ang mga tao, kultura, at produkto ng [[Subkontinenteng Indiyano|subcontinente ng India]] at ang kanilang [[diaspora]], na nagmula sa [[Wikang Sanskrito|Sanskrit]] देश ( ''deśá'' ), ibig sabihin ay "lupain, bansa".<ref name="Shirley2010">{{cite book |first1=Shirley R. |last1=Steinberg |url= https://books.google.com/books?id=ZnSBRxsjn_4C&pg=PA87 |title=Boy Culture: An Encyclopedia |publisher=ABC-CLIO |date=17 June 2010 |access-date=12 March 2012 |first2=Michael |last2=Kehler |first3=Lindsay |last3=Cornish |pages=86–88 |isbn=978-0-313-35080-1}}</ref>  Tinutukoy na ang Desi ay nagmula  partikular sa mga tao ng mga bansang [[India]], [[Pakistan]], [[Nepal]], [[Bhutan]], [[Sri Lanka]] at [[Bangladesh]].<ref>{{cite web |url=http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/desi |title=desi |work=OxfordDictionaries.com |publisher=[[Oxford University Press]] |date=2016 |access-date=12 October 2016 |archive-date=18 Agosto 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160818144256/http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/desi |url-status=dead }}</ref><ref name="Zimmer2013">{{cite web |last1=Zimmer |first1=Ben |title=Here She Comes, 'Desi' Miss America |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304713704579095112813176666 |work=[[The Wall Street Journal]] |access-date=12 October 2020 |language=en |date=27 September 2013|quote=But as South Asians have built up diasporic communities around the world, 'desi' has traveled with them, used not as a put-down but as an expression of ethnic pride. Make that pan-ethnic: Anyone with heritage from the subcontinent—India, Pakistan, Sri Lanka or Bangladesh—can identify as a 'desi' and partake in 'desi' culture.}}</ref>

== Etimolohiya ==
Ang etnonym ay nabibilang sa endonymic na kategorya (ibig sabihin, ito ay isang self-appellation). ''[[wiktionary:Desi|Ang Desi]]'' ay hiniram mula sa Hindustani na ''desī'' ( {{Lang|hi|देसी}} , {{Lang|ur|دیسی}} ) 'pambansa', sa huli ay mula sa [[Wikang Sanskrito|Sanskrit]] ''{{IAST|deśīya}}'', nagmula sa ''{{IAST|deśa}}'' ( {{Lang|sa|देश}} ) 'rehiyon, lalawigan, bansa'. .<ref name="Sharma2010">{{cite book |last1=Sharma |first1=Nitasha Tamar |title=Hip Hop Desis: South Asian Americans, Blackness, and a Global Race Consciousness |url=https://archive.org/details/hiphopdesissouth0000shar |date=17 August 2010 |publisher=[[Duke University Press]] |isbn=978-0-8223-9289-7 |language=en |quote=The lives of South Asians in America, or ''desis''—a term meaning "of the land" from the Hindi/Urdu word ''desh'', or country—are both historically constituted and circumscribed by global processes and the limitations of what is possible today.}}</ref> Ang unang kilalang paggamit ng salitang Sanskrit ay matatagpuan sa ''Natya Shastra'' (~200&nbsp;BCE), kung saan tinukoy nito ang mga rehiyonal na uri ng katutubong [[Sining-pagganap|gumaganap sa sining]], bilang kabaligtaran sa klasikal na pan-Indian ''margi'' . Kaya, ang ''{{IAST|svadeśa}}'' ( {{Lang-sa|स्वदेश|links=no}}  ) ay tumutukoy sa sariling bansa o sariling bayan, habang ang ''{{IAST|paradeśa}}'' ( {{Lang-sa|परदेश|links=no}}  ) ay tumutukoy sa ibang bansa o ibang lupain.

== Kasaysayan ==
Ang salitang "Desi" ay nagmula sa salitang Sanskrit na "Desh" na nangangahulugang "bansa". Ang salitang "Desi" ay ginagamit upang tumukoy sa isang bagay na "mula sa bansa" at sa paglipas ng panahon ang paggamit nito ay nalipat patungo sa pagtukoy sa mga tao, kultura, at produkto ng isang partikular na rehiyon; halimbawa, desi food, desi calendar, at desi dress.<ref>{{Cite journal|last=Mughal|first=M. A. Z.|date=2014-10-20|title=Calendars Tell History: Social Rhythm and Social Change in Rural Pakistan|journal=History and Anthropology|language=en|volume=25|issue=5|pages=592–613|doi=10.1080/02757206.2014.930034|s2cid=55668409|issn=0275-7206|url=http://dro.dur.ac.uk/13842/1/13842.pdf}}</ref> 

Ang Desi ay iba sa salitang Hindustani na wikang ''vilāyati'' (Anglicised bilang " Blighty "), <ref>{{Cite Oxford Dictionaries|blighty}}</ref> na orihinal na tumutukoy sa Afghanistan at Central Asia, sa paglipas ng panahon ay tumukoy ito sa Britanya (sa panahon ng pamamahala ng Britanya ''vilāyat'', isang salitang nagmula sa Arabe na nangangahulugang ' state', nangangahulugang Britanya) ngunit maaari ring sumangguni sa mas pangkalahatan sa anumang bagay na European o Western. ''Tinutukoy ng mga'' tao mula sa subkontinenteng naninirahan sa vilāyat (Britanya o sa ibang mga bansa sa Kanluran ang kanilang sarili at ang kanilang kulturang etniko bilang ''desi'' . Ang ''pares ng desi/vilāyati'' ng mga antonim ay malawakang ginagamit sa mga wikang subkontinente (Hindi, Urdu, Punjabi, Bengali atbp.).

Matapos ang pagpasa ng Immigration and Nationality Act of 1965, ang Estados Unidos ay kapansin-pansing pinataas ang imigrasyon mula sa subcontinent. Habang dumarami ang bilang ng mga mag-aaral mula sa subcontinent na dumating sa US at UK, ang kanilang mga bansang pinagmulan ay kolokyal na tinutukoy bilang ''{{IAST|deś}}'' . Halimbawa, ang lahat ng bagay na Indian kabilang ang mga Indian expatriate ay tinukoy bilang "desi".

== Kultura ==
[[Talaksan:Buckeye_Mela_IX_-_Spartan_Bhangra.jpg|thumb|300x300px| Ipinagdiriwang ng mga estudyante ng unibersidad sa Timog Asya ang kultura ng Desi sa pamamagitan ng sayaw sa [[Pamantasang Estatal ng Ohio|Ohio State University]] .]]
[[Talaksan:Surahi_in_samrup_rachna_calligraphy.jpg|thumb|242x242px| Ang "Surahi" na nakasulat sa Samrup Rachna calligraphy ay ginamit sa pagsulat ng Hindustani, na malawakang sinasalita sa buong hilagang bahagi ng subcontinent ng India bilang isang [[lingguwa prangka]]<ref>{{Cite journal|last=Mughal|first=M. A. Z.|date=2014-10-20|title=Calendars Tell History: Social Rhythm and Social Change in Rural Pakistan|journal=History and Anthropology|language=en|volume=25|issue=5|pages=592–613|doi=10.1080/02757206.2014.930034|s2cid=55668409|issn=0275-7206|url=http://dro.dur.ac.uk/13842/1/13842.pdf}}</ref>]]

Sa Estados Unidos, tulad ng sa ibang mga bansa, ang ilang diaspora ng mga desi ay lumilikha ng isang "fusion" na kultura, kung saan ang mga pagkain, fashion, musika, at mga katulad nito mula sa maraming lugar sa [[Timog Asya]] ay "pinagsama" kapwa sa isa't isa at sa mga elemento mula sa Kanlurang kultura.<ref>{{cite thesis |last=Kvetko |first=Peter |url=http://uts.cc.utexas.edu/~dkapchan/home/folkloreweb/interactive/indianfilm/indianclub.html |title=When the East Is in the House: The Emergence of Dance Club Culture among Indian-American Youth |date=2002 <!--Earliest known date of availability. Item itself is undated.--> |publisher=[[University of Texas]] |archive-date=18 May 2006 |access-date=27 October 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060518083228/http://uts.cc.utexas.edu/~dkapchan/home/folkloreweb/interactive/indianfilm/indianclub.html }} {{primary source inline|date=October 2016}}</ref>   Halimbawa, ang urban desi ay isang genre ng musika na nabuo sa pamamagitan ng pagsasanib ng tradisyonal na Indian at Western urban na musika.<ref>{{cite news |url= https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=95739927 |title=Urban Desi: A Genre on the Rise |first=Nishat |last=Kurwa |date=15 October 2008 |work=[[All Things Considered]] |via=NPR.org |publisher=[[National Public Radio]] |access-date=27 October 2016}}</ref>  Ang lumalaking pangangailangan ng mga sikat na programming para sa mga South Asian ay naging dahilan [[MTV|upang ilunsad ng MTV]] ang desi-targeted na channel sa telebisyon na MTV Desi .

Sa UK, ipinagpatuloy ng mga komunidad ng desi ang kultura ng pagsasanib na unang lumabas sa panahon ng pamamahala ng British Raj, na nakakaimpluwensya sa musika, sining, fashion at pagkain. Mayroon na ngayong nakalaang mga istasyon ng radyo na tumutustos sa mga British-South Asian gaya ng BBC Asian Network .

Sa Canada, ang mga desi ay nagtatag ng malalaking etnikong nakapaloob sa mga lugar tulad ng [[Brampton, Ontario|Brampton]], Ontario at [[Surrey, British Columbia]] .

=== Sining ng pagganap ===
Ang Natya Shastra ay tumutukoy sa mga rehiyonal na uri ng katutubong sayaw at mga elemento ng musika bilang ''desi'', at nagsasaad na ang mga ito ay sinadya bilang purong libangan para sa mga karaniwang tao, habang ang pan-Indian na ''mga'' elemento ng margi ay upang espirituwal na maliwanagan ang mga manonood. Ang mga medyebal na pag-unlad ng klasikal na sayaw at musika ng India ay humantong sa pagpapakilala ng desi gharanas, bilang karagdagan sa mga klasikal na gharanas na naka-code sa Natya Shastra . Ang ''desi'' gharanas ay higit na umunlad sa kasalukuyang [[Bharata natyam|adavus]] . Mayroong raga sa Indian classical music na kilala bilang "Desi".

=== Pagkain at Inumin ===
 
Sa mga rehiyon ng Timog Asya, ang ''desi'' sa konteksto ng pagkain, ay nagpapahiwatig ng "katutubo" o "tradisyonal". Ang mga karaniwang halimbawa ay ang "desi ghee", na siyang tradisyonal na nilinaw na mantikilya na ginagamit sa Timog Asya kumpara sa mas maraming naprosesong [[taba]] tulad ng mga langis ng gulay. Ang "Desi chicken" ay maaaring nangangahulugang isang katutubong lahi ng manok. Ang salitang ito ay karaniwang nililimitahan din sa mga wikang nagmula sa Sanskrit (Indo-Aryan).

Ang mga pamanang uri ng gulay at iba pang ani ay maaari ding maging kwalipikado bilang "desi". Ang "Desi diet" ay tumutukoy sa isang diyeta at mga pagpipilian sa pagkain na sinusundan ng mga Indiano sa buong mundo. ''Ang Desi daru ay'' tumutukoy sa "country liquor", tulad ng fenny, toddy at arrack . Naiiba ito sa Indian-made foreign liquor gaya ng Indian-made whisky, rum, o vodka .

== Tingnan din ==
* Ganga-Jamuni tehzeeb
* Maliit na India
* Maliit na Pakistan
* Buwan ng Pamana sa Timog Asya

== Mga sanggunian ==
 {{Reflist}}
[[Kategorya:Timog Asya]]
[[Kategorya:Kultura ng Pakistan]]
[[Kategorya:Kultura ng India]]
[[Kategorya:Etnonimo]]
[[Kategorya:Pages with unreviewed translations]]