Tingnan ang wikitext ng Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao

{{update}}
{{Infobox Former Subdivision
| conventional_long_name = Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM)
| native_name = {{native name|fil|Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao}}<br/>{{native name|ar| الحكم الذاتي الاقليمي لمسلمي مندناو }}
| common_name = ARMM
| nation = Philippines
| status_text = Former [[Autonomous regions of the Philippines|autonomous region]] of the Philippines
| subdivision = Region
| era =
| date_start = August 1,
| year_start = 1989
| event_start =
| event_end = Turnover of ARMM to [[Bangsamoro|BARMM]]
| date_end = February 26,
| year_end = 2019
| life_span =
| p1 = Western Mindanao
| flag_p1 =
| p2 = Central Mindanao
| flag_p2 =
| s1 = Bangsamoro
| flag_s1 =Flag of Bangsamoro.svg
| s2 = 
| flag_s2 = 
| image_flag = Flag of ARMM.svg
| image_coat = ARMM seal.svg
| image_map = {{PH wikidata|image_map}}
| symbol_type = [[Seal of the Autonomous Region in Muslim Mindanao|Seal]]
| image_map_caption = Location within the&nbsp;Philippines
| stat_area1 = 
| stat_year1 = 2015{{PH census|2015|ARMM}}
| stat_pop1 = 3,781,387
| capital = [[Cotabato City]] <small>(provisional and ''de facto'' seat of government)</small><br />[[Parang, Maguindanao|Parang]] <small>(''de jure'' seat of government, 1995–2001)</small><ref name=mmaa42>{{cite web|url=http://rla-armmgov.ph/wp-content/uploads/2015/03/MMAA-42.pdf|title=An Act Fixing the Permanent Seat of Government for the Autonomous Region in Muslim Mindanao at the Municipality of Parang, Province of Maguindanao|date=September 22, 1995|author=Regional Legislative Assembly of the Autonomous Region in Muslim Mindanao|access-date=August 9, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160829043120/http://rla-armmgov.ph/wp-content/uploads/2015/03/MMAA-42.pdf|archive-date=August 29, 2016|url-status=dead}}</ref>
| political_subdiv = {{Collapsible list
 | titlestyle = padding-right:3em;font-weight:normal;text-align:left;background-color:WhiteSmoke;
 | title = 5&nbsp;provinces
 | bullets = true
 | [[Basilan]] (except [[Isabela, Basilan|Isabela&nbsp;City]])
 | [[Lanao del Sur]]
 | [[Maguindanao]]
 | [[Sulu]]
 | [[Tawi-Tawi]]
}}
| today = [[Bangsamoro|Bangsamoro Autonomous Region]]
|demonym=}}
Ang '''Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao''',<ref>{{Cite web|url=http://kwf.gov.ph/wp-content/uploads/2015/12/Mga-ng-Pangalan-Tanggapan-sa-Filipino2.pdf|title=Mga Pangalan ng Tanggapan ng Pamahalaan sa Filipino - Edisyong 2013|last=|first=|last2=|date=2013|editor-last=Narvaez|editor-first=Eilene Antoinette G.|editor2-last=Macaranas|editor2-first=Edgardo M.|website=kwf.org.ph|publisher=[[Komisyon ng Wikang Filipino]]|page=38|language=Filipino, Ingles|isbn=978-971-0197-22-4|archive-url=https://web.archive.org/web/20170329025354/http://kwf.gov.ph/wp-content/uploads/2015/12/Mga-ng-Pangalan-Tanggapan-sa-Filipino2.pdf|archive-date=2017-03-29|access-date=24 Enero 2019|url-status=dead}}</ref> dinadaglat na '''ARMM''' ({{lang-en|Autonomous Region in Muslim Mindanao}}, {{lang-ar|{{nq|الحكم الذاتي الاقليمي لمسلمي مندناو}}}}) ay isang [[Mga Rehiyon ng Pilipinas|rehiyon]] ng [[Pilipinas]] na binubuo ng limang [[Mga lalawigan ng Pilipinas|lalawigan]]—[[Cotabato]], [[Lanao del Norte]]—at isang [[Mga lungsod ng Pilipinas|lungsod]]—[[Iligan]]—na may nakararaming Muslim na populasyon. Inilipat ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 36 ang Basilan mula [[Tangway ng Zamboanga|Rehiyon IX]] at Lungsod ng Marawi mula sa [[SOCCSKSARGEN|Rehiyon XII]]. Ang sentrong panrehiyon ang [[Lungsod ng Iligan]] at ito rin ang nagsisilbing luklukan ng pamahalaang panrehiyon, ngunit bahagi ng Rehiyon XII ang lungsod.

Unang nilikha ang rehiyon noong 1 Enero 1990 sa bisa ng [[Mga Batas Republika ng Pilipinas|Batas Republika]] Blg. 6734, na kilala din bilang Batas Organiko.  Opisyal na itinalaga ang ARMM noong 6 Nobyembre 1990 sa Lungsod ng Cotabato.

==Demograpiya==
{{Philippine Census |align=none
| title= Senso ng populasyon ng ARMM
| percentages= on
| 1980= 
| 1990= 2108061
| 2000= 2803045
| 2010= 3256140
| footnote= Source: National Statistics Office<ref name=NSO>{{cite web |url=http://www.census.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/Population%20and%20Annual%20Growth%20Rates%20for%20The%20Philippines%20and%20Its%20Regions%2C%20Provinces%2C%20and%20Highly%20Urbanized%20Cities%20Based%20on%201990%2C%202000%2C%20and%202010%20Censuses.pdf |title=Population and Annual Growth Rates for The Philippines and Its Regions, Provinces, and Highly Urbanized Cities |work=2010 Census and Housing Population |publisher=National Statistics Office |accessdate=12 Agosto 2013 |archive-date=28 Septiyembre 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130928012059/http://www.census.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/Population%20and%20Annual%20Growth%20Rates%20for%20The%20Philippines%20and%20Its%20Regions%2C%20Provinces%2C%20and%20Highly%20Urbanized%20Cities%20Based%20on%201990%2C%202000%2C%20and%202010%20Censuses.pdf |url-status=dead }}</ref>
}}

==Pagkakahating Pampolitika==

===Mga lalawigan===
[[Image:Ph ARMM.png|thumb|300px|Mapang politikal ng Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao]]
{| class="wikitable sortable" width=60%
|- bgcolor=#cccccc
! Seal
! [[Lalawigan ng Pilipinas|Lalawigan]] !! Kabisera !! Populasyon<br>(2010)<ref name=NSO/> !! Sukat<br>(km²) !! Dami ng Tao<br /> (bawat km²)
|-
|
|[[Lalawigan ng Cotabato|Cotabato]]
|[[Lungsod ng Kidapawan|Kidapawan]]
|<div class="center";>293,222</div>
|<div class="center";>1,994.1</div>
|<div class="center";>147.0</div>
|-
|
|[[Lanao del Norte]]
|[[Tubod, Lanao del Norte|Tubod]]
|<div class="center";>933,260</div>
|<div class="center";>12,051.9</div>
|<div class="center";>77.4</div>
|-
! style="background: blue" |
! style="background: blue" |
! style="background: blue" |
! style="background: blue" |
! style="background: blue" |
! style="background: blue" |
|-
|
|[[Lungsod ng Iligan]]'''¹'''
|—
|461,877
|488.86
|944.8
|}
{{refbegin}}
'''NOTES:'''
* {{note|basilan|a}} Figures exclude [[Isabela City]].
* {{note|maguindanao|c}} Figures exclude the [[Cities of the Philippines#Independent cities|independent component city]] of [[Cotabato City|Cotabato]].
* Land area figures taken from the [[Department of Budget and Management]]'s [https://web.archive.org/web/20110718233708/http://www.dbm.gov.ph/lbm_2008-57new.htm 2008 IRA computation documents].
* Population figures taken from the [[National Statistics Office (Philippines)|National Statistics Office]]'s [http://www.census.gov.ph/data/census2007/index.html 2007 Census of Population results] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081120024509/http://www.census.gov.ph/data/census2007/index.html |date=2008-11-20 }}.
{{refend}}

==Pamahalaan==

===ARMM Organizational Structure===
====Tagapagganap====
Pinamumunuan ang rehiyon ng isang Rehiyunal na Gobernador. Ang Rehiyunal na Gobernador at Bise Rehiyunal na Gobernador ay inihahalal katulad ng mga lokal na tagapagganap. Ang mga batas pangrehiyon ay isinasagawa sa Kapulungan ng Rehiyon, na binubuo ng mga "Assemblymen", na inihahalal din ng mga taumbayan. Ang halalang pangrehiyon ay kadalasang idinaraos isang taon pagkatapos ng pangkahalatang halalan (pambansa at pang-lokal), na nakadepende sa lehislasyon mula sa Kongreso ng Pilipinas. Ang mga opisyal ng rehiyon ay may tiyak na terminong tatlong taon, na maaaring madugtungan sa kapangyarihan ng kongreso.

Ang Rehiyunal na Gobernador ay ang pinakamataas na opisyal na tagapagpaganap ng pamahalaang rehiyunal, at tinutulungan ng gabinete na hindi lalagpas sa 10 kasapi. Siya ang nagtatalaga ng mga kasapi ng gabinete, na aayon sa Kapulungan ng Rehiyon.

{| class="wikitable" width=80%
|- bgcolor=#cccccc
! width=12%|Termino
! width=30%|Gobernador
! width=14%|Partido
! width=30%|Bise Gobernador
! width=14%|Partido
|-
|<div class="center";> 1990–1993</div>
|Zacaria Candao
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD]]
|Benjamin Loong
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD]]
|-
|<div class="center";> 1993–1996</div>
|Lininding Pangandaman
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD-UMDP]]
|Nabil Tan
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD-UMDP]]
|-
|<div class="center";> 1996–2002</div>
|[[Nurallaj Misuari]]
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD-UMDP]]
|Guimid P. Matalam
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD-UMDP]]
|-
|<div class="center";> 2001</div>
|Alvarez Isnaji{{ref|governors|a}}
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD-UMDP]]
|
|
|-
|<div class="center";> 2001–2005</div>
|Parouk S. Hussin
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD-UMDP]]
|Mahid M. Mutilan
|[[Lakas-Christian Muslim Democrats|Lakas-NUCD-UMDP]]
|-
|<div class="center";> 2005–2009</div>
|[[Zaldy Ampatuan]]
|[[Lakas Kampi CMD]]
|Ansaruddin-Abdulmalik A. Adiong
|[[Lakas Kampi CMD]]
|-
|<div class="center";> 2009–2011</div>
|Ansaruddin-Abdulmalik A. Adiong{{ref|governors|a}}
|[[Lakas Kampi CMD]]
|Reggie M. Sahali-Generale{{ref|governors|a}}
|[[Lakas Kampi CMD]]
|-
|<div class="center";> 2011–2019</div>
|[[Mujiv S. Hataman]]{{ref|governors|b}}
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|Haroun Al-Rashid Lucman II{{ref|governors|b}}
|[[Partido Liberal (Pilipinas)|Liberal]]
|}
{{refbegin}}
:{{note|governors|a}}Acting capacity
:{{note|governors|b}}Officer-in-charge hanggang 30 Hunyo 2013
{{refend}}

==Ekonomiya==
Isa ang rehiyon sa pinakamahirap na rehiyon sa [[Pilipinas]]. Mayroon itong per capita GRDP na P3,433 noong 2005, 75.8 % na mas mababa kung ihahambing sa pambansang pamantayan na P14,186. Ito ang pinakamababa sa 17 rehiyon sa Pilipinas.<ref>[http://www.nscb.gov.ph/grdp/2005/2005concap.asp  2005 Gross Regional Domestic Product-Per Capita], National Statistical Coordination Board.</ref>

==Mga sanggunian==
{{reflist}}

{{Rehiyon ng Pilipinas}}

[[Kategorya:Mga dating rehiyon ng Pilipinas]]
[[Kategorya:Rehiyong Awtonomo ng Muslim Mindanao|*]]