Baal sayfasının kaynağını görüntüle

{{Diğer anlamı2|Baal}}
'''Baal''' veya '''Baʽal''' {{Adn|{{lang-uga|{{linktext|𐎁𐎓𐎍}}|baʿlu}};{{sfnp|De Moor & al.|1987|p=[https://books.google.com/books?id=fu_Y5qnoCpAC&pg=PA1 1]}} {{lang-phn|{{linktext|𐤁𐤏𐤋}}|baʿl}};<!--right-to-left--> {{lang-hbo|{{linktext|בעל}}|baʿal}}, {{IPA-he|baʕal|pron}}).}} ({{Dil-he|בַּעַל}}  ''baʿal'' ), [[Antik Yakın Doğu|antik]] çağda [[Levant|Levant'ta]] konuşulan [[Kuzeybatı Sami dilleri]]nde önceleri insanlar arasında kullanılan 'sahip', '[[Lord|efendi]]' anlamına gelen bir unvan ve şeref ifadesiydi. Ünvan akademisyenlere göre önce [[Güneş tanrısı|güneş kültleri]] ve çeşitli koruyucu tanrılarla ilişkilendirilir; ancak yazıtlar, Ba'al adının özellikle [[Hava tanrısı|fırtına]] ve [[Doğurganlık tanrıları listesi|bereket tanrısı]] [[Hadad]] ve onun yerel tezahürleriyle ilişkilendirildiğini gösterdi.{{Sfnp|''AYBD''|1992}}

'''Baal''' veya '''Baʿal''', [[Aramice|Arami]], [[Amoriler|Amori]] ve [[Kenan dilleri]]ni kapsayan [[Kuzeybatı Sami dilleri]]nde "efendi" ve "sahip" anlamlarına gelen bir [[Unvan|saygı unvanıdır]]. Terim özellikle [[Antik Çağ|antik çağlarda]] [[Levant]] bölgesinde kullanılmış ve insanlar tarafından çeşitli tanrılar ile bağdaştırılmıştır. İsmin [[ilah]] olarak kullanımını akademisyenler, daha önceleri çeşitli [[Güneş tanrısı|güneş tanrıları]] ile bağdaştırmış olsa da, yazıtlar Baal kelimesinin özellikle [[Fırtına tanrısı|fırtına]] ve [[bereket tanrısı]] [[Hadad]] için kullanıldığını göstermektedir.

[[Masoretik Metin|Toplanarak bir kitap haline getirilmesi]] yüzyıllar sürmüş [[Tanah]]'ta Baal terimi, bazen [[Antik Kenan dini]]nde yer alan ilahları ifade etmek için genel bir terim olarak kullanılmışken, bazen de özellikle güneş tanrısı [[Hadad|Hadad'ı]] belirtmiştir. Bu metinde Hadad bir [[Putperestlik|sahte tanrı]] olarak görülmüş, bu kullanım, [[demonoloji]]de [[Beelzebub]] ile birlikte, [[İslam]] ve [[Hristiyanlık]]ta da kendine yer bulmuştur.

== Etimoloji ==
İngilizce "Baal" teriminin yazılışı [[Yeni Ahit]] <ref>Romans 11:4</ref> ve [[Septuaginta|Septuagint'te]] {{Sfnp|Herrmann|1999a}} ve [[Vulgata|Vulgate'te]] Latinceleştirilmiş Baal biçiminden görünen [[Koini Grekçesi|Yunanca]] ''Báal''({{Dil|grc|Βάαλ}} )'dan türemiştir.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Bu formlar da sesli harfi olmayan Kuzeybatı ([[Fenikece|Fenike]] ve Punic) Semitik form BʿL türemiştir.{{Sfnp|Huss|1985}} Sözcüğün bir Fenike tanrısı ve sahte tanrılar olarak [[Kitâb-ı Mukaddes|İncil'deki]] anlamı, [[Reform (tarih)|Protestan Reformu]] sırasında [[Putperestlik|putları]], [[aziz]]lerin [[İkona|ikonlarını]] veya genel olarak [[Katolik Kilisesi|Katolik Kilisesi'ni]] belirtmek için genişletildi.<ref>''[[Oxford English Dictionary]]'' (1885), "[http://www.oed.com/view/Entry/14177 Baalist, ''n.''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150924071249/http://www.oed.com/view/Entry/14177 |tarih=24 Eylül 2015 }}"</ref> Bu tür bağlamlarda, İngilizceleştirilmiş telaffuzu takip eder ve genellikle iki A arasındaki herhangi bir işareti atlar.<ref name="oed">{{OED kaynağı|Baal}}</ref> Sami adının yakın çevriyazısında ''Baʿal'' olarak temsil edilir.

[[Kuzeybatı Sami dilleri]] - [[Ugaritçe|Ugarit]], [[Fenikece|Fenike]], [[İbranice|İbrani]], [[Amorice|Amori]] ve [[Aramice]] -de  ''baʿal'' kelimesi ' [[Mülkiyet hakkı|sahip]] ' ve ek olarak 'efendi',{{Sfnp|Herrmann|1999a}} veya 'koca' anlamına geliyordu.{{Sfnp|''DULAT''|2015}} [[Akadca]] ''[[Bel (mitoloji)|Bēlu]]'',{{Adn|This [[cuneiform]] is identical to the {{kayma|{{angle bracket| [[𒂗]] }}}} which is taken as EN in [[Sumerian language|Sumerian]] texts. There, it has the meaning '[[high priest (Sumer)|high priest]]' or 'lord' and appears in the names of the gods [[Enki]] and [[Enlil]].}} {{Dil|am|{{linktext|ባል}}}},{{Sfnp|Kane|1990}} ve [[Arapça]] ''baʿl,'' {{Dil|he|בַּעַל}}  kelimeleri modern İbranice ve Arapçada hala 'koca' anlamında hizmet ediyor. Ayrıca, mülkiyet veya sahip olma ile ilgili bazı bağlamlarda da ortaya çıkarlar.

Dişil biçim ''baʿalah''' ({{Dil-he|[[wikt:בעלה|בַּעֲלָה]]}};{{Sfnp|Strong|1890}} Arapça  بَعْلَة ), evin kadın sahibi veya hanımı {{Sfnp|Strong|1890}} anlamında 'metres' anlamına gelir ve hala 'eş' için nadir bir kelime olarak hizmet eder.{{Sfnp|Wehr & al.|1976}}

Erken modern bilim Kelt tanrısı [[Belenus]] ile karşılaştırmayı da içerir, ancak bu, şimdi çağdaş bilim adamları tarafından geniş çapta reddediliyor.<ref>[https://books.google.com/books?id=TsD281UZGhwC&pg=PA174 Belin] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20230408174050/https://books.google.com/books?id=TsD281UZGhwC&pg=PA174 |tarih=8 Nisan 2023 }}, in Gilles Ménage, ''Dictionnaire étymologique de la langue françoise'', 1750.</ref>

== Antik Sami dinlerinde Baal ==
[[Dosya:Baal thunderbolt Louvre AO15775.jpg|küçükresim|sağ|[[Ugarit]]'te bulunan Baal heykeli, gök gürültüsü ve şimşek ile birlikte.]]
Baal'ın bir saygı unvanı olmasından ötürü pek çok tanrıya hitap ederken o tanrıların isimleri yerine genel olarak Baal kelimesi de kullanılmıştır.{{sfnp|Halpern|2009|p=64}} Bu genel kullanımı dışında tarih boyunca Baal özellikle Hadad'ı tarif etmiş, daha sonra bu kullanım Hadad'ın yerini çeşitli uygarlıklarda almıştır.

=== Generik ===
[[Sümerce|Sümerce'deki]] [[EN (çivi yazısı)|En]] gibi, [[Akadca|Akkad dilindeki]] ''bēlu'' ve [[Kuzeybatı Sami dilleri|Kuzeybatı Sami]] dilindeki ''baʿal'' (ve dişil formu olan ''baʿalah'' ) [[Antik Mezopotamya dini|Mezopotamya]] ve [[Semitik mitoloji|Sami panteonlarında]] çeşitli tanrıların '''ünvanı''' olarak kullanılmıştır. Ünvandan özel olarak hangi tanrının kastedildiği yalnızca [[Tanımlık|bir ek]], [[Genitif|tamlama]], [[Lakap|sıfat]] veya bağlamla belirlenebilirdi.{{Sfnp|Halpern|2009}}

=== Hadad ===
Baʿal ayrıca [[Ebu Salabikh|Ebu Salabik]]'deki tanrılar listesinde göründüğü şekliyle M.Ö.üçüncü bin yılda özel isim olarak kullanıldı.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Modern araştırmaların çoğu, bu Baʿal'ın - genellikle [[Hava tanrısı|—fırtına]] ve [[Doğurganlık tanrıları listesi|bereket tanrısı]] [[Hadad]] ile özdeş "Rab" ({{Dil|he|[[wikt:ה־|ה]]{{linktext|בעל}}}} ''Ha Baʿal'' ) olarak ayırt edildiğini iddia eder.{{Sfnp|Herrmann|1999a}}{{Sfnp|Day|2000}}{{Sfnp|Pope|2007}} ''Baʿal Haddu'' şeklinde de görünür.{{Sfnp|''DULAT''|2015}}{{Sfnp|Ayali-Darshan|2013}}

Akademisyenler, Hadad kültünün önemi arttıkça, gerçek adının baş rahip dışında herhangi birinin yüksek sesle konuşamayacağı kadar kutsal görüldüğünü ve takma adın "Efendi" (Baʿal) olduğunu öne sürüyorlar. (Babilliler arasında [[Marduk]] için "[[Bel (mitoloji)|Bel]]", İsrailoğulları arasında [[YHVH|Yahveh]] için "[[Yahudilikte Tanrı'nın isimleri|Adonai]]" kullanıldığı gibi.) Bir azınlık, Baʿal'ın, kültü [[Hadad|Adad]]'ınkiyle özdeş veya onun özelliklerini özümseyen yerli bir [[Kenan mitolojisi|Kenanlı]] tanrı olduğunu öne sürüyor.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Orijinal ilişkileri ne olursa olsun, M.Ö. 1.bin yılda ikisi farklıydı: [[Aramiler]] Hadad'a, [[Fenikeliler]] ve diğer [[Kenan]]lılar Ba'al'a tapıyordu.{{Sfnp|Herrmann|1999a}}

[[Hadad]], Batı Samilerin tapındığı fırtına, gök gürültüsü ve yağmur tanrısıdır ve çoğu kez Baal ismi ile karakterize edilmiştir.{{sfnp|Herrmann|1999a|p=132}}{{sfnp|Day|2000|p=68}}{{sfnp|Pope|2006}} Tapınan kişilerin tanrıya ''Baʿal Haddu'' veya sadece ''Ba'al'' şeklinde hitap ettikleri bilinmektedir.{{sfnp|''DULAT''|2015|loc="[https://books.google.com.hk/books?id=bh6oBgAAQBAJ&pg=PA203 bʕl (II)]"}} [[Asur]]-[[Babil]] kökenli tanrılar grubundaki [[Adad]]'la aynı özellikleri taşır. [[Suriye]]'nin kuzeyi ile [[Fenike]] kıyısı ve [[Fırat Irmağı]] boylarında tapınılan Hadad, genellikle elinde bir topuz ve şimşekle, boynuzlu başlığını giymiş sakallı bir tanrı biçiminde betimlenir. Onunla özdeş olan [[Hitit mitolojisi|Hitit]] tanrısı [[Teşup]] gibi, Hadad'ın da simgesel yaratığı [[boğa]]dır.

MÖ 1 milenyumdan sonra [[Kenan]]lılar Baal kullanımını benimserken, [[Aramiler]] Hadad ismini kullanmaya devam etmiş ve inanışta bir ayrılma meydana gelmiştir.{{sfnp|Herrmann|1999a|p=132}} Fenikelilerde ise Baal [[El (tanrı)|El]] ve [[Dagon]] ile yakından ilişkilendirilmiştir.<ref>{{Kaynak|soyadı=Decker|ad=Roy|katkı=Carthaginian Religion|bölümurl=http://ancienthistory.about.com/library/bl/uc_decker_carthrel2.htm|başlık=Ancient/Classical History|yayıncı=[[About.com]]|tarih=2001|yer=New York|s=2|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160304054817/http://ancienthistory.about.com/library/bl/uc_decker_carthrel2.htm|arşivtarihi=4 Mart 2016|ölüurl=hayır}}</ref>

=== El ===
[[Kenan mitolojisi|Fenike]] Baʿal'ı genellikle [[El (tanrı)|El]] ile tanımlanır.<ref>{{Kaynak|başlık=Ancient/Classical History|bölümurl=http://ancienthistory.about.com/library/bl/uc_decker_carthrel2.htm|katkı=Carthaginian Religion|tarih=2001|sayfa=2|yer=New York|yayıncı=[[About.com]]|ilk=Roy}}</ref>

=== Baal ===
[[Dosya:Baal Ugarit Louvre AO17329.jpg|küçükresim| Fenike kıyısı yakınlarındaki Ras Şamra'da (antik [[Ugarit]] ) bulunan, MÖ 14. – 12. yüzyıllara ait bronz bir Baal heykelciği. [[Louvre Müzesi]].]]
Hayatta kalan yazıtlarla iyi bir şekilde kanıtlandığı şekliyle Baʿal Levantta [[Teoforik isimler|teoforik popülerliğine]]{{Sfnp|Herrmann|1999a}} rağmen genellikle diğer tanrılarla birlikte anılır, "kendi eylem alanı nadiren tanımlanır"dı.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Bununla birlikte, Ugaritik kayıtlar onu, şimşek, [[Rüzgâr tanrıları listesi|rüzgar]], [[Yağmur tanrıları listesi|yağmur]] ve [[Doğurganlık tanrıları listesi|doğurganlık]] üzerinde özel güce sahip bir [[hava tanrısı]] olarak gösteriyor.{{Sfnp|Herrmann|1999a}}{{Adn|In surviving accounts, Baʿal's power over fertility extends only over vegetation. Older scholarship claimed Baʿal controlled human fertility as well, but did so on the basis of misinterpretation or of inscriptions now regarded as dubious.{{sfnp|Herrmann|1999a|pp=134–135}} Similarly, 19th-century scholarship treating Baal as a [[anthropomorphism|personification]] of the [[sun]] seems to have been badly taken. The [[astrotheology]] of Near Eastern deities was an [[Iron Age]] development long postdating the [[origin of religion]] and, following its development, [[Bel (god)|Bel]] and Baʿal were associated with the planet [[Jupiter (planet)|Jupiter]].{{sfnp|Smith & al.|1899}} The sun was worshipped in Canaan as either the goddess [[Shapash]] or the god [[Shamash]].}} Bölgenin kurak yazları, Baʿal'ın yeraltı dünyasında geçirdiği zaman olarak açıklandı ve sonbaharda dönüşünün toprağı canlandıran fırtınalara neden olduğu söylendi.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Bu nedenle, Baʿal'a [[Kenan|Kenan'da]] tapınma - sonunda tanrıların lideri ve krallığın koruyucusu olarak [[El (tanrı)|El'in]] yerini aldığı yer - sulamaya odaklanan [[Antik Mısır|Mısır]] ve Mezopotamya'nın aksine, bölgelerin tarımı için yağışa bağımlı olmasıyla bağlantılıydı. Ekinler ve ağaçlar için suyun mevcudiyetiyle ilgili kaygı, onun bir yağmur tanrısı olarak rolüne odaklanan kültünün önemini artırdı. Daha mesafeli El'in aksine,{{Sfnp|Herrmann|1999a}} insan dünyasına aktif olarak müdahale ettiğinin düşünüldüğünü göstererek savaş sırasında da çağrıldı. Lübnan'ın [[Baalbek]] şehri Baal'ın adını kullanır.<ref>{{Kaynak|başlık=The New Yorker|bölümurl=http://www.newyorker.com/tech/elements/baalbek-myth-megalith|katkı=The Myth of the Megalith|tarih=18 Aralık 2014|başlıkbağı=The New Yorker|ilk=Elif}}</ref>

Ugaritte Baʿal [[Hadad]]'ın lakabıydı ancak zamanla sıfat tanrının adı, Hadad ise sıfat oldu.<ref name="blok">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=zfFeCAAAQBAJ&pg=PA216|başlık=The Splintered Divine: A Study of Istar, Baal, and Yahweh Divine Names and Divine Multiplicity in the Ancient Near East|sayfa=216|yıl=2015|isbn=9781614512363}}</ref> Baʿal'ın [[Dagon|Dagan]]'ın oğlu olduğu söylenir, ancak [[Ugarit]] kaynaklarında El'in oğullarından biri olarak görünür.{{Sfnp|Herrmann|1999a}}{{Sfnp|''DULAT''|2015}}{{Adn|Herrmann argues against seeing these separate lineages literally, instead proposing that they describe Baʿal's roles. As a god, he is understood as a child of El, "father of gods", while his fertility aspects connect him to the [[grain god]] Dagan.{{sfnp|Herrmann|1999a|p=133}}}} Hem Baʿal hem de El, hem gücü hem de doğurganlığı sembolize ettiği için Ugarit metinlerinde [[Boğaya tapma|boğa]]yla ilişkilendirildiler.{{Sfnp|Miller|2000}} Hem kendi başına hem de Kenan [[Su tanrıları listesi|deniz ve nehir tanrısı]] [[Yam (mitoloji)|Yammu']]nun temsilcisi olarak '''yılanlara karşı özel bir düşmanlık''' besliyordu.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Tannin (''Tunnanu''), "Bükülmüş Yılan" (''Bṭn ʿqltn''), "Kaçak Yılan Lotan" (''Ltn Bṭn Brḥ'', İncil'deki [[Livyatan|Leviathan]]),{{Sfnp|Herrmann|1999a}} ve " Yedi Başlı Güçlü Olan" (''Šlyṭ D.šbʿt Rašm'') ile savaştı.{{Sfnp|Uehlinger|1999}}{{Adn|The account is [[lacuna (MS)|patchy]] and obscure here. Some scholars take some or all of the terms to refer to [[Litan]] and in other passages [[ʿAnat]] takes credit for destroying the monsters on Baʿal's behalf. Herrmann takes "Šalyaṭu" as a proper name{{sfnp|Herrmann|1999a|p=135}} rather than translating it as the "powerful one" or "tyrant".{{sfnp|''DULAT''|2015|loc=[https://books.google.com/books?id=bh6oBgAAQBAJ&pg=PA810 "šlyṭ"]}}}} Baʿal'ın Yammu ile çatışması artık genel olarak [[Kitâb-ı Mukaddes|İncil'deki]] [[Daniel Kitabı|Daniel Kitabı'nın]] 7. bölümünde kaydedilen görümün prototipi olarak kabul ediliyor. Denizin hakimi{{Sfnp|Collins|1984}} olarak Ba'al, Kenanlılar ve Fenikeliler tarafından [[denizci]]lerin ve deniz tüccarlarının hamisi olarak görülüyordu.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Kenanlı [[Ölüm tanrıları listesi|ölüm tanrısı]] Mot'u yenen biri olarak, Baʿal Rāpiʾuma (''Bʿl Rpu'') olarak biliniyordu ve ataların ruhları, özellikle yönetici hanedanların ruhları olan Refaim'in (''Rpum'') lideri olarak kabul ediliyordu.{{Sfnp|Herrmann|1999a}}

Baʿal'e tapınma, M.Ö.1.binyılın başlarında Fenike kolonizasyonu dalgalarının ardından Kenan'dan [[Orta Krallık]] zamanında Mısır ve [[Akdeniz Havzası|Akdeniz]] boyuna yayıldı.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Ugarit yeniden keşfedilmeden önce kendisi için kullanılan farklı lakapların  farklı yerel tanrılara atıfta bulunduğu sanılıyordu. Day tarafından açıklandığı şekliyle Ugarit'teki metinler, bunların "[[Katolik Kilisesi|Roma Katolik Kilisesi'ndeki]] [[Meryem|Meryem Ana'nın]] yerel tezahürlerine benzer şekilde, bu özel tanrının yerel tezahürleri" olarak kabul edildiğini ortaya koymuştu.{{Sfnp|Day|2000}} Bu yazıtlarda sık sık "''Aliyn",'' "''ẢlỈyn Baʿal" (''Muzaffer Baʿal),{{Sfnp|''DULAT''|2015}}{{Sfnp|Herrmann|1999a}}  "''Aliy"'' veya ''ʿ"Aly" (''En Güçlü) {{Sfnp|''DULAT''|2015}}{{Adn|This name appears twice in the [[Legend of Keret]] discovered at [[Ugarit]]. Before this discovery, [[Henrik Samuel Nyberg|Nyberg]] had restored it to the Hebrew texts of [[Book of Deuteronomy|Deuteronomy]],<ref>{{bibleref|Deut.|33:12|HE}}.</ref> [[Books of Samuel|1&nbsp;& 2&nbsp;Samuel]],<ref>{{bibleref|1 Sam.|2:10|HE}}.</ref><ref>{{bibleref|2 Sam.|23:1|HE}}.</ref> [[Book of Isaiah|Isaiah]],<ref>{{bibleref|Isa.|59:18|HE}} & {{Bibleverse-nb||Isa|63:7|HE}}.</ref> and [[Book of Hosea|Hosea]].<ref>{{bibleref|Hos.|7:16|HE}}.</ref> Following its verification, additional instances have been claimed in the [[Psalms]] and in [[Book of Job|Job]].{{sfnp|Pope|2007}}}} veya "''Aliy Qrdm"'' (Kahramanların en güçlüsü), "''Dmrn''" (Güçlü Olan) ve şehrin hamisi rolüyle "''Baʿal Ugarit"'' olarak tanımlanır.{{Sfnp|Herrmann|1999a}}

Baʿal Zaphon (''Baʿal Ṣapunu'') olarak, özellikle [[Kel Dağı|Jebel Aqra'nın]] (eski Ṣapānu Dağı ve klasik Mons Casius) tepesindeki sarayıyla ilişkilendirilmiştir.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Ayrıca "Kanatlı Baʿal" (''Bʿl Knp'') ve "Okların Baʿal'ı" (''Bʿl Ḥẓ'') olarak da bahsedilir.{{Sfnp|''DULAT''|2015}} [[Fenikece|Fenike]] ve [[Aramice]] yazıtlarda "Gürzlü Baʿal" (''Bʿl Krntryš''), "Lübnanlı Baʿal" (''Bʿl Lbnn''), "Sidonlu Baʿal" (''Bʿl Ṣdn''), ''Bʿl Ṣmd''," [[Baalshamin|Göklerin Baʿal'ı]] " (''Baʿal Şamem'' veya Ş''amayin''),<ref>{{Ansiklopedi kaynağı|ansiklopedi=Encyclopedia Britannica|dil=İngilizce}}</ref> Baʿal ʾAddir (''Bʿl ʾdr''), Baʿal Hammon (''Baʿal Ḥamon''), ''Bʿl Mgnm olarak tanımlanır''.{{Sfnp|Herrmann|1999a}}

Ugarit yazıtları Baal'ı [[şimşek]], [[Rüzgâr|rüzgar]], yağmur ve bereket ile ilişkilendirir.{{sfnp|Herrmann|1999a|p=134}} Kenan bölgesinde tarım, [[Mısır]] ve [[Mezopotamya]]'da görülen her sene düzenli şekilde taşan nehirlerin aksine yıllık yağışlara bağımlıdır. Bu yüzden bu bölgelerde Baal'ın özellikle yağmur yağdırmadaki rolüne olan inanç, bu ilaha tapınmanın yaygınlaşmasına ve [[Panteon|Sami panteonunda]] yüksek bir mertebede bulunmasına neden olmuştur.{{sfnp|Herrmann|1999a|p=134}} Ayrıca savaşlarda da güvenilen bir tanrı olan Baal, günümüzde [[Lübnan|Lübnan'da]] yer alan [[Baalbek]] şehrinin isim kaynağını oluşturur.<ref>{{Kaynak|soyadı=Batuman|ad=Elif|katkı=The Myth of the Megalith|bölümurl=http://www.newyorker.com/tech/elements/baalbek-myth-megalith|başlık=[[The New Yorker]]|tarih=18 Aralık 2014|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180819050824/https://www.newyorker.com/tech/elements/baalbek-myth-megalith|arşivtarihi=19 Ağustos 2018|ölüurl=hayır}}</ref>

Ugaritler Baal ismini Hadad'a bir alternatif olarak kullanmışlarsa da bu isim zamanla Hadad'ın yerini almıştır.<ref name="blok"/> Çeşitli metinler halkın Baal'ın [[El (tanrı)|El]] veya [[Dagon|Dagan]]'ın çocuğu olduğuna, [[Anat]] tanrıçası ile kardeş olduğuna ve deniz ve nehir tanrısı [[Yam (mitoloji)|Yam]]'a düşman olmasına inandığını gösterir.{{sfnp|Herrmann|1999a|p=133}} Ayrıca 7 başlı bir yılanı yenmesi, [[Leviathan (mitoloji)|Leviathan]]'ı öldürmesi ve Tannin isimli bir deniz canavarını mağlup etmesi gibi pek çok hikâye bulunur.{{sfnp|Herrmann|1999a|p=135}}{{sfnp|Uehlinger|1999|p=512}} Yam ve Baal arasındaki düşmanlığın, [[Kitâb-ı Mukaddes|Kutsal Kitap]]'ın [[Daniel kitabı]]nın 7 kısmında anlatılan hikâyeye öncül oluşturduğu düşünülmektedir.{{sfnp|Collins|1984|p=77}}

Baal inancı Kenan bölgesinden Mısır'ın [[Orta Krallık]]'ına ve Fenike kolonileri aracılığıyla Akdeniz'e yayılmıştır.{{sfnp|Herrmann|1999a|p=133}} [[Kartaca]]'da ''Baʿal Hammon'' baş tanrı kabul edilmiştir.{{sfnp|Moscati|2001|p=132}}

=== Ba'al Hammon ===
Baʿal Hammon'a, [[Sur (antik kent)|Sur']]un [[Kartaca]] kolonisinde [[Tanrıların Kralı|tanrıların kralı]] olarak tapılıyordu. Bu konumun M.Ö.480' Himera Savaşının ardından [[Sur (antik kent)|Tire]] ile bağlarının kopmasının ardından{{Sfnp|Moscati|2001}} M.Ö. 5. yüzyılda geliştiğine inanılmaktadır. Hadad gibi, Baʿal Hammon da bir [[Doğurganlık tanrıları listesi|bereket tanrısı]]ydı.{{Sfnp|Lancel|1995}} Yine de [[Pön dini|Pön tanrıları]] hakkındaki yazıtlar oldukça yetersiz bilgi verme eğilimindedir ve çeşitli şekillerde bir ay ve [[Doğa tanrıları listesi|tahıl tanrısı]] [[Dagon|Dagan]] olarak tanımlanabilmektedir.{{Sfnp|Lipiński|1992}} Hammon, boğa yerine [[Ovis aries|koçla]] ilişkilendirildi ve tasvir edildi. Arkeolojik kayıtlar, Kartacalıların O'na çocuklarını kurban etmek için yaktıklarına dair Roma kaynaklarındaki suçlamaları doğruluyor gibidir.{{Sfnp|Xella|Quinn|Melchiorri|Van Domellen|2013}} Ona özellikle Kartaca körfezinin karşısındaki Jebel Bu Kornein'deki (İki Boynuzlu Tepe) bir açık hava tapınağında Baʿal Karnaim ('''İki Boynuzun Efendisi''') olarak ibadet edildi. Eşi tanrıça [[Tanit|Tanit'ti]].{{Sfnp|Lancel|1995}}

Hammon sıfatı belirsizdir. Çoğu zaman, kuzeybatı Sami ''ḥammān'' ([[Maltız|mangal]]) ile bağlantılıdır ve bir [[güneş tanrısı]] rolüyle ilişkilendirilir.{{Sfnp|Walbank|1979}} [[Ernest Renan|Renan]] ve Gibson burayı[[Lübnan|Lübnan'da]] [[Sur (antik kent)|Tire]] ve [[İsrail|İsrail'de]] [[Akka|Acre]] arasında modern Umm el-'Amed'e{{Sfnp|Gibson|1982}} ve Cross ve Lipiński, kuzey Suriyeyi Kilikya'dan ayıran [[Nur Dağları|Amanos Dağları]]na bağladılar.{{Sfnp|Cross|1973}}{{Sfnp|Lipiński|1994}}

=== Baal rahipleri ===
İbrani İncili'nde, İlyas Peygamber ile bir karşılaşma (Krallar 1 18:21–40), dua sembolü olarak tütsü (Krallar 2 23:5) ve ayinler de dahil olmak üzere ve İbrani Tanrısını onurlandırmak için verilenlere benzer kurbanlar sunan özel giysiler giymiş (Krallar 2 10:22) Baal Rahiplerinden birçok kez bahsedilir. [[İlyas]] Peygamber ile yüzleşmeden Kuran'da da bahsedilir (37:123–125)

== Yahudilik ==
[[Dosya:Schnorr_von_Carolsfeld_Bibel_in_Bildern_1860_116.png|küçükresim|''Baal Peygamberlerinin Katliamı'', Julius Schnorr von Karolsfeld tarafından 1860 gravürü]]
Baʿal (בַּעַל), [[İbrani Kutsal Kitabı|İbrani İncili]]'nde çeşitli atıflarla yaklaşık 90 kez geçer.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Kenanlı Baʿal rahiplerinden, en belirgin şekilde [[Krallar Kitabı|Birinci Krallar Kitabı]]'nda olmak üzere birçok kez bahsedilir. Pek çok bilim insanı bunun [[İzebel]]'in [[Sur (antik kent)|Tire]] Baʿal'ını<ref name="ReferenceA">[[Josephus]], ''[[Antiquities (Josephus)|Antiquities]]'', 8.13.1.</ref> M.Ö.9. yüzyılda [[İsrail Krallığı (kuzey)|İsrail'in]] başkenti [[Samarya|Samiriye']]ye tanıtma girişimiyle ilgili olduğuna inanıyor.{{Sfnp|''BEWR''|2006}} Buna karşılık Day, İzebel'in Baʿal'ının daha büyük olasılıkla Göklerin Efendisi [[Baalshamin]] olduğunu savunur.{{Sfnp|Day|2000}}

[[Krallar Kitabı|Krallar 1]] 18, [[İlyas]] ile İzebel'in rahipleri arasındaki bir yarışmayı kaydeder; Her iki taraf da kendi tanrılarına bir kurban sunar. [[Yahveh|Yahova]]'nın göksel ateşi İlyas'ın sunağını suyla ıslattıktan sonra bile küle çevirirken, Ba'al, takipçilerinin kurbanını yakmayı başaramaz. Şahitler daha sonra İlyas'ın Baʿal rahiplerini<ref name="elijah">{{Bap|1 Kings|18|HE}}</ref> öldürme talimatına uyar, ardından yağmur yağar ve Yahve'nin hava konusundaki ustalığı görülür.

Ba'al rahiplerine yapılan diğer atıflar, onların [[dua]]da [[tütsü]] yakmaları<ref>{{Bap|2 Kings|23:5|HE}}.</ref> ve özel giysiler içinde kurban sunmalarını anlatır.<ref>{{Bap|2 Kings|10:22|HE}}</ref>

=== [[Yahve]] ===
''Baʿal'' ünvanı, bazı bağlamlarda [[Yahveh|Yahova]]nın takma adları olarak kullanılan ''adon'' (Efendi) ve ''[[Yahudilikte Tanrı'nın isimleri|adonai]]'' (Efendim) ile eşanlamlıydı. Bazı bilim adamlarına göre, [[İbraniler|ilk İbraniler]], Baʿal ("Rab") ve Baʿali ("Efendim") adlarını Baal'ın kuzeyde [[Ugarit]] veya Lübnan'ın Efendisi için kullanılması gibi İsrail'in Efendisi için kullanmışlardı.{{Sfnp|''BEWR''|2006}}{{Sfnp|Smith|1878}} Bu  doğrudan veya bazı [[teoforik isimler]]in parçası şeklinde olabilirdi. Özel isimlerdeki Baal bileşeni çoğunlukla Baal'e tapanlar veya onların soyundan gelenlere uygulanırdı.{{Sfnp|Herrmann|1999a}} Bununla birlikte, diğerlerine göre, Baal adının Yahweh'e uygulanması İsrail tarihinin erken dönemlerinde kesin değildir. Baʿal öğesiyle Yahveh'ye gönderme yapan isimler;{{Sfnp|Ayles|1904}}{{Sfnp|Smith|1878}} yargıç Gideon, (Jerubaʿal  "Rab Gayret Eder"), [[Tâlût|Saul'un]] oğlu [[İşboşet|Eshbaʿal]] (Rab Büyüktür) ve [[Davud|Davut'un]] oğlu Beliada (Rab Bilir) örneklerinde görülüyor. Bealiah adı ("Efendi [[Jah|Jah'tır]] "; "Yahweh Baʿal'dır"){{Sfnp|''AYBD''|1992}} ikisini birllikte kullanıyor.<ref>{{Bap|1 Chron.|12:5|HE}}.</ref>{{Sfnp|Easton|1893}} Ancak John Day bu görüşlere şüpheyle bakar.{{Sfnp|Day|2000}}

MÖ 9. yüzyılda  adını İsrailliler için yasaklı kılan [[Yahveh|Yahweh]] karşısında, Fenike'nin Baal'ine tapınmasını İsrail'in başkenti Samiriye'ye tanıtmak [[İzebel|İzebel']]in programıydı.{{Sfnp|''BEWR''|2006}}
{{Blockquote|İlk başta Baal<!--sic--> adı [[Yahudiler]] tarafından ayrım yapılmadan Tanrıları için kullanıldı, ancak iki din arasındaki mücadele geliştikçe, İsrailoğulları Baal adını bıraktı ve Jerubbaal<!--sic--> gibi isimler bile Jerubbosheth olarak değiştirildi: İbranice ''bosheth'', "utanç" anlamına gelir.{{sfnp|''ZPBD''|1963}}}}
Eşba'al [[İşboşet|İş-boşet]] ve Meriba'al Mefiboşet oldu.<ref>{{Bap|1 Chron.|9:40|HE}}.</ref>  Ancak Jerubaʿal Kenan tanrısı Baal ile alay konusu olarak boşuna çaba ima eder şekilde parlatıldı ve kullanıldı.<ref>{{Bap|Judges|6:32|HE}}.</ref> Baʿali'nin doğrudan kullanımı [[peygamber]] Hoşea zamanına kadar devam etti.<ref>{{Bap|Hosea|2:16|HE}}</ref>

Brad E. Kelle, Hoşea 2'de Baal'e tapınmadaki kült cinsel uygulamalara yapılan atıfların, İsraillilerin ya Baal için Yahweh ibadetinden vazgeçtikleri ya da ikisini harmanladıkları tarihsel bir durumun kanıtı olduğunu öne sürdü. Hoşea'nın cinsel eylemlere yaptığı atıflar İsraillilerin "dinden dönme" metaforlarıydı.{{Sfnp|Kelle|2005}}

=== Ba'al Berith ===
Baʿal Berith (" Ahitin Efendisi" anlamına gelir), [[İbrani Kutsal Kitabı|İbrani Kutsal Yazıları]]na göre Gideon'un ölümünden sonra "yoldan sapan" [[İsrailoğulları]] tarafından tapınılan bir tanrıydı.<ref name="jdg8">{{Bap|Jgs.|8:33–34|HE}}.</ref> Aynı kaynak, Gideon'un oğlu Abimelek'in annesinin Şekem'deki akrabalarına gittiğini ve Gideon'un diğer eşlerinden 70 erkek kardeşini öldürmesine yardımcı olmak için "Baʿal Berith Evi'nden" 70 şekel [[gümüş]] aldığını anlatır.<ref>{{Bap|Jgs.|9:1–5|HE}}.</ref> Daha önceki bir pasaj, [[Yuşa|Şekem'i]] Yeşu'nun [[On İki İsrail Kabilesi|İsrail'in tüm kabileleri]] ile "[[İsrailoğulları|İsrail]] [[El (tanrı)|tanrımız]] [[El (tanrı)|El]] [[Yahveh]]"<ref>{{Bap|Josh.|24:1–25|HE}}.</ref> arasındaki antlaşmasının sahnesi yapar ve daha sonraki bir pasaj burayı "El Berith Evi"nin yeri olarak tanımlar.<ref>{{Bap|Jgs.|9:46|HE}}.</ref> Bu nedenle, kınanmakta olan "Baʿalim"e tapınmanın<ref name="jdg8" /> yeni bir puta tapınma mı yoksa Yahveh'yi daha büyük bir panteon içinde yalnızca yerel bir tanrı olarak yerleştiren ayin ve [[Henoteizm|öğretiler mi]] olduğu açık değildir. İbrani Kutsal Yazıları Hâkimler döneminden [[İsrail Krallığı (birleşik monarşi)|monarşiye]] kadar [[İsrailoğulları|İsrail'i]] tehdit eden Ba'al tapınmasını kaydeder.{{Sfnp|Smith|2002}} Bununla birlikte, Yargıçlar döneminde bu tür tapınma, Yahveh'ye daha derin ve sürekli bir tapınmadan ara sıra bir sapma olmuş gibi görünüyor:
{{Blockquote|Yargıçların tüm hikayeleri boyunca, YHWH'ye olan popüler inanç güçlü bir akım olarak akar. Bu inanç yargıçları yükseltir ve şairler, peygamberler ve Nezirlere ilham verir. ... Baal ve Aştoretlere tapınma şematik olarak bu bölümlerin arasına serpiştirilmiştir, ancak öykülerin kendilerinde herhangi bir yabancı tanrıya dair hayati, popüler bir inanca dair hiçbir iz tespit edilemez. Baal peygamberleri yüzyıllar sonra İsrail'de ortaya çıktı; ancak İsrail'in Kenan dininden en derinden etkilendiğinin varsayıldığı yargıçlar çağında, ne Baal rahipleri, ne peygamberler ne de İsrail'in hayatında çoktanrıcılığın hayati bir etkisi olduğuna dair başka bir ima yoktur.<ref>[[Yehezkel Kaufmann]], ''İsrail'in Dini: Başlangıcından Babil Sürgününe Kadar'' (1972), s.138-139:</ref>}}
[[Tesniyeci]]<ref>{{Bap|Deut.|4:1–40|HE}}</ref> ve [[Yeremya Kitabı|Yeremya']]nın<ref>{{Bap|Jer.|11:12–13|HE}}</ref> mevcut biçimi, [[Politeizm|çok tanrılığa]] karşı mücadeleyi [[Monoteizm|tektanrıcılık]] olarak ifade ediyor gibi görünüyor. Yahweh, İbrani kutsal metinlerde sıklıkla El Elyon ile tanımlanır, ancak bu, dini bir [[senkretizm]] sürecinde El ile bir birleşmeden sonradır.{{Kdn|Smith|2002}} ''<nowiki/>'El'' ( {{Dil-he|אל}}   ) tapılan bir tanrı adının aksine "tanrı" anlamına gelen genel bir terim haline gelir ve El Shaddai gibi lakaplar yalnızca Yahweh'e uygulanırken, Baal'ın bir fırtına ve hava tanrısı olarak doğası, Yahveh kimliğine asimile olur.{{Kdn|Smith|2002}} Bir sonraki aşamada Yahvist din, önce M.Ö 9. yüzyılda Baal'e tapınmayı reddederek, ardından 8. ila 6. yüzyıllar arasında kendisini Kenanlı mirasından ayırır.{{Kdn|Smith|2002}}
[[Dosya:Beelzebub.png|alt=Paris, 1825|sağ|küçükresim|upright=0.68| Jacques Collin de Plancy'nin ''Dictionnaire Infernal adlı'' kitabının 1863 baskısındaki "Beelzebub".]]

=== [[Beelzebub]] ===
Ba'al Zebub ({{Dil-he|{{linktext|בעל זבוב}}}}, "[[Sinek|Uçan]] Efendi ") {{Sfnp|Arndt & al.|2000}}{{Sfnp|Balz & al.|2004}} {{Adn|"The etymology of Beelzebul has proceeded in several directions. The variant reading Beelzebub (Syriac translators and Jerome) reflects a long-standing tradition of equating Beelzebul with the Philistine deity of the city of Ekron mentioned in 2 Kgs 1:2, 3, 6, 16. Baalzebub (Heb ba˓al zĕbûb) seems to mean “lord of flies” (HALAT, 250, but cf. LXXB baal muian theon akkarōn, “Baal-Fly, god of Akkaron”; Ant 9:2, 1 theon muian)."{{sfnp|''AYBD''|1992|loc="Beelzebul"}}}} [[Krallar Kitabı|İkinci Krallar Kitabı]]'nda [[Antik Filistinliler|Filist]] tanrısı Ekron'un adı olarak geçer. İçinde [[İsrail Krallığı (kuzey)|İsrail kralı]] [[Ahaziya (İsrail)|Ahazya]]'nın, son düşüşünden kaynaklanan yaralardan sağ çıkıp çıkmayacağı konusunda Baʿal Zebub'un rahiplerine danışması anlatılır. Bu dinsizliğe öfkelenen [[İlyas]], onu cezalandırmak için gönderilen askerlerin üzerine göksel ateş yağdırarak hızla öleceklerini bildirir.<ref>{{Bap|2 Kings|1:1–18|HE}}.</ref> [[Yahudiler|Yahudi]] akademisyenler, "Sineklerin Efendisi" unvanını, Baʿal'a bir [[Dışkı|gübre yığını]] ve takipçilerine haşarat demenin İbranicesi olarak yorumladılar,{{Sfnp|Kohler|1902}} {{Sfnp|Lurker|1987}} diğerleri, vebaya neden olma ve [[Bulaşıcı hastalık|onu]] iyileştirme konusunda bir güç bağlantısı olduğunu iddia etseler de ve böylece Ahazya'nın sorusuna uygun.{{Sfnp|Herrmann|1999b}}

[[Septuaginta|Septuagint]], adı ''Baälzeboúb'' ({{Dil|grc|βααλζεβούβ}} ) ve "Sineklerin Baʿal'ı" ({{Dil|grc|βααλ μυιαν}}, ''Baäl muian'' ). Ebionite Symmachus, onu ''Beëlzeboúl'' ({{Dil|grc|Βεελζεβούλ}} ), muhtemelen orijinal anlamını yansıtıyor.{{Sfnp|Souvay|1907}}{{Adn|Arndt & al. reverse this, saying Symmachus transcribed ''Baälzeboúb'' for a more common ''Beëlzeboúl''.{{sfnp|Arndt & al.|2000|p=173}}}} Bunun "Prens Baal" için [[Ugaritçe]] olan ''B'l Zbl'' olduğu ileri sürülmüştür.{{Sfnp|Wex|2005}}{{Adn|"It is more probable that b‘l zbl, which can mean “lord of the (heavenly) dwelling” in Ugaritic, was changed to b‘l zbb to make the divine name an opprobrius epithet. The reading Beelzebul in Mt. 10:25 would then reflect the right form of the name, a wordplay on “master of the house” (Gk oikodespótēs)."{{sfnp|McIntosh|1989}}}}

== Klasik kaynaklar ==
Yahudi ve Hristiyan bağlamlarının dışında, Baʿal'ın çeşitli biçimleri klasik kaynaklarda kayıtsız bir şekilde Belus (Greek, ''Belos'' ) tur. Bir örnek, [[İzebel|Jezebel'in]] " [[Sur (antik kent)|Tur]]luların tanrısına Belus dedikleri bir tapınak inşa ettiğini" belirten [[Josephus|Josephus'tur]];<ref name="ReferenceA">[[Josephus]], ''[[Antiquities (Josephus)|Antiquities]]'', 8.13.1.</ref> bu, Tyre'li Baʿal, Melqart'ı tanımlar. Herrmann, Philo Byblius'un bahsettiği Demarus/Demarous figürünü Baʿal olarak tanımlar.{{Sfnp|Herrmann|1999a}}

Baʿal Hammon, [[Kronos|Cronos'u]] ve [[Satürn (mitoloji)|Satürn]] [[Beelzebub|Zabul Satürn]] olarak tanımlandı.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=Qn8OAAAAYAAJ&q=North+African+Names+from+Latin+Sources|başlık=North-African Names from Latin Sources|tarih=1994|dil=İngilizce|yayıncı=Research School CNWS|isbn=978-90-73782-25-9|ilk=K.}}</ref> Ancak eski araştırmalarda yer alsa da, muhtemelen hiçbir zaman Melqart ile bir tutulmadı.

== Hristiyanlık ==
Beelzebub veya Beelzebul, [[Yeni Ahit]] [[Evanjelizm|yazarları]] tarafından [[Cinnî|iblislerin]] "[[prens]]"i [[Şeytan]] olarak tanımlandı.{{Adn|"In NT Gk. beelzeboul, beezeboul (Beelzebub in TR and AV) is the prince of the demons (Mt. 12:24, 27; Mk. 3:22; Lk. 11:15, 18f.), identified with Satan (Mt. 12:26; Mk. 3:23, 26; Lk. 11:18)."{{sfnp|Bruce|1996}}}}

[[John Milton|John Milton'ın]] 1667 tarihli [[Epik şiir|Kayıp]] ''[[Kayıp Cennet|Cennet destanı]]'', Şeytan'ın etrafında toplanan [[düşmüş melek]]leri anlatır ve der ki; isimleri göksel olarak "silinse de sahte tanrılar olarak "Dünyada dolaşan" yeni yerlerini  alacaklardır. (''Baalim'' ve ''Ashtaroth,'' [[Fırat]] Mısır'ı Suriye topraklarından ayıran Nehir" arasından gelen erkek ve dişi iblislerin toplu isimleri olarak kullanılır).<ref>[[John Milton|Milton]], ''[[Paradise Lost]]'', Bk.&nbsp;1, ll.&nbsp;419–423.</ref>

''Baal'' ve ''Baalist'' gibi türetilmiş sıfatlar, [[İngiliz Reformasyonu|İngiliz Reformu]] sırasında azizler ve onların adanmışları için hakaret olarak da kullanıldı.

== İslâm ==
Baal kendisinden [[Kur'an]]da da söz edilen bir tanrıdır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/S%C3%A2ff%C3%A2t-suresi/3911/123-132-ayet-tefsiri|başlık=Kur'an, 37/125|erişimtarihi=2 Mart 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200709193252/https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/S%C3%A2ff%C3%A2t-suresi/3911/123-132-ayet-tefsiri|arşivtarihi=9 Temmuz 2020|ölüurl=hayır}}</ref>
[[Kur'an]] Peygamber [[İlyas]]'ın halkını Ba'al tapınmasına karşı uyardığından bahseder.<ref name="Tottoli, Roberto">Tottoli, Roberto.</ref>

{{Blockquote|Ve gerçekten İlyas [[İslam'da Peygamberler ve elçiler|elçiler]] arasındaydı, (123) Hani o kavmine şöyle demişti: "Allah'tan [[Takva|korkmuyor]]<nowiki> musunuz? (124) Baal'a mı yalvarıyorsunuz? 'Yaratıcıların en güzelini bırakıyorsunuz - (125) Sizin ve ilk atalarınızın Rabbi olan Allah'ı?" (126) Ve onu yalanladılar, bu yüzden getirilecekler, (127) Ancak Allah'ın seçkin kulları hariç. (128) Ve sonraki nesiller arasında ona [olumlu anma] bıraktık: (129) Selam olsun İlyasin'e*. (130) Muhakkak ki biz, iyilik edenleri böyle mükâfatlandırırız. (131) Muhakkak ki o, Bizim mü'min kullarımızdandı. (132).</nowiki><ref name="ReferenceB">Kuran 37:123-132 (Uluslararası Sahih).</ref> Kuran [[As-Saaffat|Sure 37]], ayetler 123-132<ref name="ReferenceB" >Kuran 37:123-132 (Sahih İnternationale).</ref>}}

[[Taberî|Taberî'ye]] göre ''baal'', Araplar tarafından her şeyin her şeye ''hakim'' olduğunu belirtmek için kullanılan bir tabirdi.<ref>Tafseer of the Mosque of Al-Bayan in Tafsir al-Qur'an/al-Tabari (d. 310 AH); link: https://www.altafsir.com/Tafasir.asp?tMadhNo=0&tTafsirNo=1&tSoraNo=37&tAyahNo=125&tDisplay=yes&Page=2&Size=1&LanguageId=1 {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20230407043126/https://www.altafsir.com/Tafasir.asp?tMadhNo=0&tTafsirNo=1&tSoraNo=37&tAyahNo=125&tDisplay=yes&Page=2&Size=1&LanguageId=1 |tarih=7 Nisan 2023 }}</ref>

Saʿlebinin açıklamalarına göre altından bir puttu, yirmi arşın boyunda ve dört yüzü vardı.<ref name="Tottoli, Roberto"/>

== Ayrıca bakınız ==
{{Sütunlu liste|4|
* [[Bel (tanrı)|Bel]] 
* [[Beelzebub|Baalzebub]]
* [[Marduk]]
* [[Hubal]]
* [[Tammuz]]
* [[İştar]]
* [[Sin (mitoloji)|Sin]]
* [[Hilal]]
* [[Lale]]
* [[Piramit]]
* [[Adonis (mitoloji)|Adonis]]
* [[Bel (mitoloji)|Bel]] ve Bel Tapınağı
* [[Belial|şeytani]]
* Dyēus
* [[Elagabalus (tanrı)|Elagabalos]]
* [[Teşup|Teshub]] ve Theispas
}}

== Notlar ==
<references group="lower-alpha"/>

== Kaynakça ==
;Genel
* {{Kaynak|editör-soyadı=Freedman|editör-ad=David Noel|url=|başlık=The Anchor Yale Bible Dictionary|erişimtarihi=|cilt=Vol.&nbsp;1|çalışma=|yer=New York|yayıncı=Doubleday|tarih=1992|kaynak={{harvid|''AYBD''|1992}}|isbn=978-0300140019}}
* {{Kaynak|başlık=Britannica Encyclopedia of World Religions|editör-soyadı=Frassetto|editör-ad=Michael|tarih=2006|yayıncı=Encyclopædia Britannica|çalışma=|yer=New York|url=https://books.google.com/books?id=dbibAAAAQBAJ|kaynak={{harvid|''BEWR''|2006}}|isbn=978-1-59339-491-2|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170319112429/https://books.google.com/books?id=dbibAAAAQBAJ|arşivtarihi=19 Mart 2017|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|editör-soyadı=Olmo Lete|editör-ad=Gregorio del|editör2-soyadı=Sanmartin|editör2-ad=Joaquin|editör3-soyadı=Watson|editör3-ad=Wilfred G.E.|başlık=Diccionario de la Lengua Ugarítica, ''3rd&nbsp;ed.''|url=https://books.google.com/books?id=bh6oBgAAQBAJ&printsec=frontcover|tarih=2015|çalışma=|yer=Leiden|yayıncı=translated from the Spanish for E.J. Brill as A Dictionary of the Ugaritic Language in the Alphabetic Tradition (Ser. Handbuch der Orientalistik [Handbook of Oriental Studies], Vol.&nbsp;112)|isbn=978-90-04-28864-5|kaynak={{harvid|''DULAT''|2015}}|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200704055314/https://books.google.com/books?id=bh6oBgAAQBAJ&printsec=frontcover|arşivtarihi=4 Temmuz 2020|ölüurl=hayır}}
* {{cite EB9|last=Smith|first=William Robertson|author-link=W. Robertson Smith|wstitle=Baal|volume=3|pages=175–176}}
* {{Kaynak|editör-soyadı=Tenney|editör-ad=Merrill C.|editör2-soyadı=Barabas|editör2-ad=Stevan<!--sic-->|editör3-soyadı=DeVisser|editör3-ad=Peter|tarih=1963|yayıncı=Zondervan Publishing House|yer=Grand Rapids|isbn=978-0310235606|başlık=The Zondervan Pictorial Bible Dictionary|kaynak={{harvid|''ZPBD''|1963}}}}
* {{Kaynak|soyadı=Arndt|ad=W.|soyadı2=Danker|ad2=F.W.|soyadı3=Bauer|ad3=W.|tarih=2000|kaynak={{harvid|Arndt & al.|2000}}|başlık=A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, ''3rd ed.''|yer=Chicago|yayıncı=University of Chicago Press}}
* {{Kaynak|soyadı=Ayali-Darshan|ad=Noga|katkı=Baal, Son of Dagan: In Search of Baal's Double Paternity|bölümurl=https://www.academia.edu/7021620/Baal_Son_of_Dagan_In_Search_of_Baals_Double_Paternity_JAOS_133_2013_|başlık=Journal of the American Oriental Society, ''Vol.&nbsp;133, No.&nbsp;4''|tarih=2013|ss=651-657|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181116010333/http://www.academia.edu/7021620/Baal_Son_of_Dagan_In_Search_of_Baals_Double_Paternity_JAOS_133_2013_|arşivtarihi=16 Kasım 2018|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=Ayles|ad=H.H.B.|başlık=A Critical Commentary on Genesis II.4-III.25|yer=Cambridge|yayıncı=J. & C.F. Clay for the Cambridge University Press|tarih=1904}}
* {{Kaynak|soyadı=Balz|ad=Horst R.|soyadı2=Schneider|ad2=Gerhard|kaynak={{harvid|Balz & al.|2004}}|başlık=Exegetical Dictionary of the New Testament|cilt=Vol.&nbsp;I|yer=Grand Rapids|yayıncı=translated from the German for Wm. B. Eerdmans Publishing|isbn=978-0802828033|tarih=2004}}
* {{Kaynak|soyadı=Bruce|ad=Frederick Fyvie|yazarbağı=F.F. Bruce|katkı=Baal-Zebub, Beelzebul|editör-soyadı=Marshall|editör-ad=I. Howard|editör2-soyadı=Millard|editör2-ad=Alan R.|editör3-soyadı=Packer|editör3-ad=J.I.|editör4-soyadı=Wiseman|editör4-ad=Donald J.|başlık=New Bible Dictionary, ''3rd ed.''|isbn=978-0830814398|yayıncı=InterVarsity Press|yer=Leicester|tarih=1996|s=108}}
* {{Kaynak|soyadı=Collins|ad=John J.|yazarbağı=John J. Collins|başlık=Daniel: with an Introduction to Apocalyptic Literature|tarih=1984|yayıncı=Wm. B. Eerdmans Publishing|yer=Grand Rapids|url=https://books.google.com/books?id=9r_Zs7T1nCMC|isbn=9780802800206|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191221211940/https://books.google.com/books?id=9r_Zs7T1nCMC|arşivtarihi=21 Aralık 2019|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=Cross|ad=Frank Moore Jr.|yazarbağı=Frank Moore Cross|tarih=1973|başlık=Canaanite Myth and Hebrew Epic: Essays in the History of the Religion of Israel|url=https://books.google.com/books?id=bJqwWRDOMgEC|yayıncı=Harvard University Press|yer=[[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]]|isbn=9780674030084|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191222025300/https://books.google.com/books?id=bJqwWRDOMgEC|arşivtarihi=22 Aralık 2019|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=Day|ad=John|yazarbağı=John Day (Old Testament scholar)|başlık=Yahweh and the Gods and Goddesses of Canaan|url=https://books.google.com/books?id=uEgKAQAAMAAJ|yayıncı=Sheffield Academic Press|tarih=2000|isbn=978-1850759867|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170319115604/https://books.google.com/books?id=uEgKAQAAMAAJ|arşivtarihi=19 Mart 2017|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=De Moor|ad=Johannes Cornelius|soyadı2=Spronk|ad2=Klaas|kaynak={{harvid|De Moor & al.|1987}}|tarih=1987|başlık=A Cuneiform Anthology of Religious Texts from Ugarit: Autographed Texts and Glossaries|url=https://books.google.com.hk/books?id=fu_Y5qnoCpAC&printsec=frontcover|editör-soyadı=Hoftijzer|editör-ad=J.|editör2-soyadı=Hospers|editör2-ad=J.H.|yer=Leiden|yayıncı=E.J. Brill (Semitic Studies Series №VI)|isbn=90-04-08331-6|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181116061206/https://books.google.com.hk/books?id=fu_Y5qnoCpAC&printsec=frontcover|arşivtarihi=16 Kasım 2018|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|editör-soyadı=Easton|editör-ad=Matthew George|editör-bağ=Matthew George Easton|başlık=Illustrated Bible Dictionary and Treasury of Biblical History, Biography, Geography, Doctrine, and Literature with Numerous Illustrations and Important Chronological Tables and Maps|url=https://archive.org/stream/illustratedbible00east#page/n7/mode/2up|yer=New York|yayıncı=Harper & Bros.|tarih=1893}}
* {{Kaynak|soyadı=Gibson|ad=John Clark Love|tarih=1982|başlık=Textbook of Syrian Semitic Inscriptions|cilt=Vol.&nbsp;III: ''Phoenician Inscriptions''|yayıncı=Oxford University Press|yer=Oxford|isbn=9780198131991}} 
* {{Kaynak|soyadı=Halpern|ad=Baruch|başlık=From Gods to God: The Dynamics of Iron Age Cosmologies|tarih=2009|editör-soyadı=Adams|editör-ad=M.J.|yer=Tübingen|yayıncı=Mohr Siebeck (Ser. Forschungen zum Alten Testament, No.&nbsp;63)|isbn=978-3-16-149902-9}}
* {{Kaynak|soyadı=Herrmann|ad=Wolfgang|katkı=Baal|bölümurl=https://books.google.co.uk/books?id=yCkRz5pfxz0C&printsec=frontcover&dq=Dictionary+of+Deities+and+Demons+in+the+Bible&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwivrOiktaTUAhUDI8AKHckiDCsQuwUIKTAA#v=onepage&q=Ba'al&f=false|editör-soyadı=Toorn|editör-ad=Karel van der|editör-bağ=Karel van der Toorn|editör2-soyadı=Becking|editör2-ad=Bob|editör3-soyadı=Horst|editör3-ad=Pieter Willem van der|editör3-bağ=Pieter Willem van der Horst|başlık=[[Dictionary of Deities and Demons in the Bible]], ''2nd ed.''|yer=Grand Rapids|yayıncı=Wm. B. Eerdmans Publishing|tarih=1999a|ss=132-139}}
* {{Kaynak|soyadı=Herrmann|ad=Wolfgang|katkı=Baal Zebub|editör-soyadı=Toorn|editör-ad=Karel van der|editör-bağ=Karel van der Toorn|editör2-soyadı=Becking|editör2-ad=Bob|editör3-soyadı=Horst|editör3-ad=Pieter Willem van der|editör3-bağ=Pieter Willem van der Horst|başlık=[[Dictionary of Deities and Demons in the Bible]], ''2nd ed.''|yer=Grand Rapids|yayıncı=Wm. B. Eerdmans Publishing|tarih=1999b|s=154}}
* {{Kaynak|soyadı=Huss|ad=Werner|başlık=Geschichte der Karthager|url=https://books.google.co.kr/books?id=NvEK7kc3qnQC&printsec=frontcover|yayıncı=C.H. Beck|yer=Munich|tarih=1985|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191224154118/https://books.google.co.kr/books?id=NvEK7kc3qnQC&printsec=frontcover|arşivtarihi=24 Aralık 2019|ölüurl=hayır}}. {{de icon}}
* {{Kaynak|soyadı=Kane|ad=Thomas Leiper|başlık=Amharic–English Dictionary|cilt=Vol.&nbsp;I|url=https://books.google.com.hk/books?id=H6tnix8o0mwC&printsec=frontcover|yer=Weisbaden|yayıncı=Otto Harrassowitz|tarih=1990|isbn=978-3-447-02871-4|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181116060816/https://books.google.com.hk/books?id=H6tnix8o0mwC&printsec=frontcover|arşivtarihi=16 Kasım 2018|ölüurl=hayır}}
* {{cite Jewish Encyclopedia|last=Kohler|first=Kaufmann|authorlink=Kaufmann Kohler|url=http://jewishencyclopedia.com/articles/2732-beelzebub|title=Beelzebub or Beelzebul|volume=II|pages=629–630}}
*{{Kaynak|soyadı=Kelle|ad=Brad E.|yıl=2005|başlık=Hosea 2: Metaphor and Rhetoric in Historical Perspective|yayıncı=Society of Biblical Lit|sayfa=137}}
* {{Kaynak|soyadı=Lancel|ad=Serge|yazarbağı=Serge Lancel|başlık=Carthage: A History|tarih=1995|yayıncı=Wiley-Blackwell, translated from the French by Antonia Nevill|isbn=978-1557864680}}
* {{Kaynak|soyadı=Lipiński|ad=Edward|yazarbağı=Edward Lipinski (orientalist)|başlık=Dictionnaire de la civilisation phenicienne et punique ''[''Dictionary of the Phoenician and Punic Civilization'']''|tarih=1992|isbn=2-503-50033-1|dil=fr}}
* {{Kaynak|soyadı=Lipiński|ad=Edward|yazarbağı=Edward Lipinski (orientalist)|başlık=Studies in Aramaic Inscriptions and Onomastics, ''Vol.&nbsp;II''|url=https://books.google.com/books?id=ra0QmH4np4kC|seri=''Orientalia Lovaniensia Analecta'', Vol.&nbsp;57|tarih=1994|yer=Leuven|yayıncı=Orientaliste for Peeters Publishers|isbn=90-6831-610-9|erişimtarihi=7 Eylül 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151130004231/https://books.google.com/books?id=ra0QmH4np4kC|arşivtarihi=30 Kasım 2015|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=Lurker|ad=Manfred|başlık=Lexicon der Götter und Dämonen ''[''Dictionary of Gods and Demons'']''|tarih=1984|yer=Stuttgart|yayıncı=Alfred Krämer Verlag, translated from the German for Routledge in 1987 as ''The Routledge Dictionary of Gods and Goddesses, Devils and Demons|kaynak={{harvid|Lurker|1987}}}}
* {{Kaynak|soyadı=McIntosh|ad=Duncan|katkı=Baal-Zebub|başlık=[[International Standard Bible Encyclopedia]], ''Rev. ed.''|cilt=Vol.&nbsp;I|editör-soyadı=Bromiley|editör-ad=Geoffrey W.|editör-bağ=Geoffrey W. Bromiley|yer=Grand Rapids|yayıncı=Wm. B. Eerdmans Publishing|tarih=1989|s=381}}
* {{Kaynak|soyadı=Miller|ad=Patrick|tarih=2000|başlık=Israelite Religion and Biblical Theology: Collected Essays|yayıncı=Continuum Int'l Publishing Group|isbn=1-84127-142-X}}
* {{Kaynak|soyadı=Moscati|ad=Sabatino|yazarbağı=Sabatino Moscati|tarih=2001|başlık=The Phoenicians|yayıncı=Tauris|isbn=1-85043-533-2}}
* {{Kaynak|soyadı=Pope|ad=Marvin H.|katkı=Baal Worship|bölümurl=https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0003_0_01786.html|başlık=[[Encyclopaedia Judaica]], ''2nd&nbsp;ed.''|cilt=Vol.&nbsp;III|tarih=2006|yer=New York|yayıncı=Thomas Gale|editör-soyadı=Skolnik|editör-ad=Fred|editör-bağ=Fred Skolnik|editör2-ad=Michael|editör2-soyadı=Berenbaum|editör2-bağ=Michael Berenbaum|editör3-soyadı=Baskin|editör3-ad=Judith|isbn=978-0028659282|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170119003937/http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0003_0_01786.html|arşivtarihi=19 Ocak 2017|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=Smith|ad=Mark S.|yazarbağı=Mark S. Smith|başlık=The Early History of God: Yahweh and the Other Deities in Ancient Israel|yer=Grand Rapids|yayıncı=Wm. B. Eerdmans Publishing|tarih=2002}}
* {{Kaynak|soyadı=Smith|ad=William Robertson|yazarbağı=W. Robertson Smith|soyadı2=Moore|ad2=George Foot|yazar2-bağ=George Foot Moore|katkı=Baal|bölümurl=https://archive.org/stream/Encyclopaedia_Biblica_Vol_I_to_IV/EncyclodaediaBiblica_Vol_I#page/n231/mode/2up|başlık=[[Encyclopædia Biblica]]|cilt=[https://archive.org/stream/Encyclopaedia_Biblica_Vol_I_to_IV/EncyclodaediaBiblica_Vol_I#page/n3/mode/2up Vol.&nbsp;I]|editör-soyadı=Cheyne|editör-ad=Thomas Keith|editör2-soyadı=Black|editör2-ad=John Sutherland|yer=New York|tarih=1899|yayıncı=Macmillan|kaynak={{harvid|Smith & al.|1899}}|ss=401-403}}
* {{Kaynak|soyadı=Schniedewind|ad=William|soyadı2=Hunt|ad2=Joel|kaynak={{harvid|Schniedewind & al.|2007}}|tarih=2007|url=https://books.google.com/books?id=L2T_4KVwpTQC|başlık=A Primer on Ugaritic: Language, Culture, and Literature|yayıncı=Cambridge University Press|yer=[[Cambridge, England|Cambridge]]|isbn=978-1139466981|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201008083236/https://books.google.com/books?id=L2T_4KVwpTQC|arşivtarihi=8 Ekim 2020|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=Souvay|ad=Charles|katkı=Baal, Baalim|bölümurl=http://www.newadvent.org/cathen/02175a.htm|başlık=[[Catholic Encyclopedia]]|cilt=Vol.&nbsp;II|yer=New York|yayıncı=Robert Appleton Co.|tarih=1907|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200202202451/http://www.newadvent.org/cathen/02175a.htm|arşivtarihi=2 Şubat 2020|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=Strong|ad=James|yazarbağı=James Strong (theologian)|başlık=[[Strong's Concordance|The Exhaustive Concordance of the Bible]]|yer=Cincinnati|yayıncı=Jennings & Graham|tarih=1890}}
* {{Kaynak|soyadı=Uehlinger|ad=C.|katkı=Leviathan|bölümurl=https://books.google.com.hk/books?id=yCkRz5pfxz0C&pg=PA511|editör-soyadı=Toorn|editör-ad=Karel van der|editör-bağ=Karel van der Toorn|editör2-soyadı=Becking|editör2-ad=Bob|editör3-soyadı=Horst|editör3-ad=Pieter Willem van der|editör3-bağ=Pieter Willem van der Horst|başlık=[[Dictionary of Deities and Demons in the Bible]], ''2nd ed.''|yer=Grand Rapids|yayıncı=Wm. B. Eerdmans Publishing|tarih=1999|ss=511-515|erişimtarihi=11 Kasım 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20181116060841/https://books.google.com.hk/books?id=yCkRz5pfxz0C&pg=PA511|arşivtarihi=16 Kasım 2018|ölüurl=hayır}}
* {{Kaynak|soyadı=Walbank|ad=Frank William|yazarbağı=F. W. Walbank|tarih=1979|başlık=A Historical Commentary on Polybius|cilt=Vol.&nbsp;2|yayıncı=Clarendon Press|yer=Oxford}}
* {{Kaynak|soyadı=Wehr|ad=Hans|soyadı2=Cowan|ad2=J. Milton|kaynak={{harvid|Wehr & al.|1976}}|yayıncı=Spoken Language Services|isbn=0879500018|başlık=A Dictionary of Modern Written Arabic|yer=[[Ithaca, New York|Ithaca]]|tarih=1976}}
* {{Kaynak|soyadı=Wex|ad=Michael|yazarbağı=Michael Wex|başlık=[[Born to Kvetch]]|yer=New York|yayıncı=St Martin's Press|tarih=2005|isbn=0-312-30741-1}}
* {{kaynak |last=Xella |first=Paolo |author link= Paolo Xella |author2-last=Quinn |author2-first=Josephine |author3-first=Valentina |author3-last Melchiorri |author4-first Peter |author4-last Van Domellen |contribution=Cemetery or sacrifice? Infant burials at the Carthage Tophet: Phoenician bones of contention |contribution-url = https://www.cambridge.org/core/journals/antiquity/article/cemetery-or-sacrifice-infant-burials-at-the-carthage-tophet/DAC7C386CD20F5C280C9DB41E5184A2E{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191102071231/https://www.cambridge.org/core/journals/antiquity/article/cemetery-or-sacrifice-infant-burials-at-the-carthage-tophet/DAC7C386CD20F5C280C9DB41E5184A2E |tarih=2 Kasım 2019 }}   |title=Antiquity, ''Vol.&nbsp;87, No.&nbsp;338'' |tarih=2013 |pp=1199-1207 |ref=

;Özel
{{kaynakça|3}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Yıldırım tanrıları]]
[[Kategori:Yağmur ilahları]]
[[Kategori:Fenike mitolojisi]]
[[Kategori:Soyluluk unvanları]]
[[Kategori:Bereket tanrıları]]
[[Kategori:Krallar Kitabı]]
[[Kategori:Kartaca mitolojisi]]
[[Kategori:Ay tanrıları]]
[[Kategori:Sümer mitolojisi]]
[[Kategori:Babil]]
[[Kategori:Mezopotamya tanrıları]]
[[Kategori:Orta Doğu mitolojisi]]