Jasliq qamoqxonasi sahifasining manbasini koʻrish

{{Bino bilgiqutisi
| name             = Jasliq qamoqxonasi
| location         = Qoʻngʻirot tumani, [[Qoraqalpogʻiston Respublikasi]]
| opened_date      = 1999-yil
| destruction_date = [[2019-yil]]
}}

'''Jasliq''' (rasmiy nomi: ''Qoraqalpogʻiston Respublikasi IIV 19-sonli ixtisoslashtirilgan jazoni ijro etish koloniyasi'') – Oʻzbekistonning [[Oʻzbekiston|shimoli]]-gʻarbiy qismidagi qamoqxona boʻlib, u yerda mahkumlarga nisbatan muttasil shafqatsiz muomala va qiynoqlar qoʻllanib kelingan<ref>{{Veb manbasi |url=https://rus.azattyq.org/a/Uzbekistan_torture_prison_Jashlyk_/2227013.html |sarlavha=Массовую акцию протеста в тюрьме Жаслык подавили жестокими пытками |qaralgan sana=2018-07-10 |arxivsana=2018-07-10 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20180710225813/https://rus.azattyq.org/a/Uzbekistan_torture_prison_Jashlyk_/2227013.html}}</ref><ref name="автоссылка2">{{Veb manbasi |url=https://medialeaks.ru/tyurmy-sng-tak-dlya-menya-nachalis-krugi-ada/ |sarlavha=Тюрьмы СНГ. «Так для меня начались круги ада» |qaralgan sana=2018-07-10 |arxivsana=2018-01-20 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20180120082653/http://medialeaks.ru/tyurmy-sng-tak-dlya-menya-nachalis-krugi-ada/}}</ref><ref>{{Veb manbasi |url=http://ru.hrsu.org/archives/3818 |sarlavha=Новые свидетельства о пытках в колонии «Жаслык». – Общество Прав Человека Узбекистана |qaralgan sana=2018-07-10 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20180711022255/http://ru.hrsu.org/archives/3818 |arxivsana=2018-07-11}}</ref><ref>{{Veb manbasi |url=https://rus.ozodlik.org/a/27632734.html |sarlavha=Одни из самых известных тюрем в Узбекистане, где пытки применяются постоянно – «Таштюрьма», СИЗО СНБ и «Жаслык» |qaralgan sana=2018-11-08 |arxivsana=2018-11-08 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20181108224513/https://rus.ozodlik.org/a/27632734.html}}</ref><ref name="автоссылка1">{{Veb manbasi |url=http://news.bbc.co.uk/hi/russian/news/newsid_2983000/2983382.stm |sarlavha=Би-би-си {{!}} Glavnaya {{!}} Surovoe leto v Jaslike |qaralgan sana=2018-11-08 |arxivsana=2018-10-31 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20181031213336/http://news.bbc.co.uk/hi/russian/news/newsid_2983000/2983382.stm}}</ref>. [[Qoraqalpogʻiston|Qoraqalpogʻistonning]] [[Qoʻngʻirot tumani|Qoʻngʻirot tumanidagi]] shu nomdagi [[Jasliq|qishloq]] yaqinida ([[Nukus|Nukusdan]] 300 km, [[Qoʻngʻirot|Qoʻngʻirotdan]] 180 km uzoqlikda) joylashgan.

[[2019|2019-yil]] [[2-avgust|2-avgustda]] Oʻzbekiston Prezidenti [[Shavkat Mirziyoyev]] farmoni bilan qamoqxonani tugatish jarayoni boshlangan<ref name="ПП4414">{{Lex.uz|О ликвидации Специализированной колонии по исполнению наказания № 19 Министерства внутренних дел Республики Каракалпакстан|2019-08-02|ПП|4414|4459352}}</ref>.

== Yaratilish tarixi ==
Koloniya (UYA 64/71) 1999-yilda sobiq sovetlar hukmronligi davridagi kimyoviy qurollarning sinov poligoni oʻrnida qurilgan<ref>{{Yangiliklar manbasi |title=Uzbek Prison Brutality |language=en |work=Institute for War and Peace Reporting |url=https://iwpr.net/global-voices/uzbek-prison-brutality |access-date=2018-08-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180711092159/https://iwpr.net/global-voices/uzbek-prison-brutality |archive-date=2018-07-11}}</ref>. Oʻzbekistonning avtomobil yoʻllari boʻlmagan va faqat [[temir yoʻl]] orqali borish mumkin boʻlgan bu choʻl hududi oʻzining qattiq iqlimi bilan mashhur, chunki yozda bu yerda havo harorati +50 darajadan oshadi, qishda esa −20 darajadan pastga tushadi.

Qamoqxonadagi mahbuslarning aksariyati davlat tomonidan taqiqlangan diniy tashkilotlar aʼzolari, shuningdek, konstitutsiyaviy tuzumga qarshi hujumda ayblangan bir qator rejim muxoliflaridir. 2013-yilda Jasliqda 7000 ga yaqin mahbus boʻlgan boʻlsa, oʻn yil avval 500 dan sal koʻproq edi<ref name="автоссылка2"/>.

== Qamoqda saqlashning tuzilishi va shartlari ==
Oʻzbekiston Ichki ishlar vazirligi boshligʻi [[Poʻlat Bobojonov|Poʻlat Bobojonovning]] soʻzlariga koʻra, koloniya 1100 oʻringa moʻljallangan<ref name="gazeta20190805">{{Yangiliklar manbasi |date=2019-08-05 |title=Глава МВД прокомментировал закрытие колонии «Жаслык» |work=Газета.uz |url=https://www.gazeta.uz/ru/2019/08/05/jaslyk/ |access-date=2019-08-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190804213301/https://www.gazeta.uz/ru/2019/08/05/jaslyk/ |archive-date=2019-08-04}}</ref>.

== Jasliq qamoqxonasida vafot etgan mahkumlarning bir qismi ==

* Xusniddin Alimov. Oʻlim sababi, shifokorlarning fikriga koʻra, qaynoq suvda kuygan<ref name="автоссылка2"/><ref name="автоссылка1"/>.
* Muzaffar Avazov. Oʻlim sababi, shifokorlarning fikricha, qaynoq suvda kuygan<ref name="автоссылка2" /><ref>{{Kitob manbasi/Ruscha|url=https://books.google.co.uk/books?id=Sd8KHcLT_X0C&pg=PA288&lpg=PA288|title=Creating Enemies of the State: Religious Persecution in Uzbekistan}}</ref><ref name="автоссылка1" />.

== 2002-yil BMT hisoboti ==
2002-yilda BMTning qiynoqlar boʻyicha maxsus maʼruzachisi Teo van Boven Jasliq shahriga borgan.

Uning taʼkidlashicha, "Hukumat zudlik bilan „Jasliq“ koloniyasini yopish masalasini koʻrib chiqishi kerak, bu koloniya hatto joylashgan joyiga koʻra ham shafqatsiz, gʻayriinsoniy va qadr-qimmatni kamsituvchi muomala yoki jazoga teng sharoitlarni yaratib beradi".

Van Boven oʻzbek rasmiylari tekshiruv vaqtida jiddiy toʻsiqlar yaratib, uning qamoqxona sharoitlarini chuqur oʻrganishiga toʻsqinlik qilganidan shikoyat qildi<ref name="автоссылка3">{{Veb manbasi |url=https://russian.eurasianet.org/%D1%83%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD-%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%8E-%D1%82%D1%8E%D1%80%D1%8C%D0%BC%D1%83-%C2%AB%D0%B6%D0%B0%D1%81%D0%BB%D1%8B%D0%BA%C2%BB-%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%82 |sarlavha=Узбекистан: адскую тюрьму «Жаслык» закрывают {{!}} Eurasianet |qaralgan sana=2021-05-26 |arxivsana=2021-05-26 |arxivurl=https://web.archive.org/web/20210526020201/https://russian.eurasianet.org/%D1%83%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD-%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%8E-%D1%82%D1%8E%D1%80%D1%8C%D0%BC%D1%83-%C2%AB%D0%B6%D0%B0%D1%81%D0%BB%D1%8B%D0%BA%C2%BB-%D0%B7%D0%B0%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%82}}</ref>.

== Yopish ==
2019-yil 2-avgust kuni Oʻzbekiston Prezidenti [[Shavkat Mirziyoyev]] qamoqxonani tugatish toʻgʻrisidagi farmonni imzoladi<ref name="ПП4414">{{Lex.uz|О ликвидации Специализированной колонии по исполнению наказания № 19 Министерства внутренних дел Республики Каракалпакстан|2019-08-02|ПП|4414|4459352}}</ref><ref name="автоссылка3"/>.

Poʻlat Bobojonov aytgan maʼlumotlarga koʻra, yopilish vaqtida „Jasliq“da 395 nafar mahbus boʻlgan, ularning 10 foizi [[Diniy ekstremizm|diniy ekstremizmda]] ayblangan <ref name="gazeta20190805"/> .

== Yana qarang ==

* [[Ovadan-Depe]]

== Manbalar ==
{{Manbalar}}

== Havolalar ==

* [http://iwpr.net/report-news/uzbek-prison-brutality IWPR hisoboti] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20110122234652/http://iwpr.net/report-news/uzbek-prison-brutality |date=2011-01-22 }}
* [https://web.archive.org/web/20070929140742/http://hrw.org/english/docs/2002/08/10/uzbeki4207_txt.htm Human Rights Watch hisoboti]
[[Turkum:1999-yilda Oʻzbekistonda tashkil etilganlar]]
[[Turkum:Oʻzbekistondagi qamoqxonalar]]
[[Turkum:Oʻzbekistonda repressiya]]