Zamonbek Shayxalibekov sahifasining manbasini koʻrish

{{Shaxsiyat bilgiqutisi|ismi=Zamonbek Shayxalibekov|asl ismi={{lang-az|Zaman bəy Şeyxəli bəy oğlu Şeyxəlibəyov}}|portret=File:Sheykhalibekov.jpg|eni=250px|kasbi=tarjimon, diplomat, siyosatchi|tavallud sanasi={{tugʻilgan sanasi|1838|11|7}}|vafot sanasi={{vafot sanasi va yoshi|1904|5|6|1838|11|7}}|faoliyat_yillari=1860—1900|fuqaroligi={{Rossiya imperiyasi}}|tavallud joyi=Nuxa|vafot joyi=Toshkent|bolalari=Isobek </br> Hojiogʻabek</br>Ibrohimbek|mukofotlari=[[File:RUS Imperial Order of Saint George ribbon.svg|40px]] [[File:Ordre du Nichan Iftikhar GC ribbon (Tunisia).svg|60px]]}}

'''Zamonbek Shayxalibekov''' ({{lang-az|Zaman bəy Şeyxəli bəy oğlu Şeyxəlibəyov}}, [[1838|1838-yil]] [[7-noyabr]], [[Shaki|Nuxa (Shaki)]], [[Shaki viloyati]] — [[1904|1904-yil]] [[6-may]], [[Toshkent]], [[Turkiston general-gubernatorligi]]) — [[Siyosatchi|davlat arbobi]], [[diplomat]], [[tarjimon]], davlat maslahatchisi ({{lang-ru|статский советник}}, [[Rossiya imperiyasi|Chor Rossiyasidagi]] 5-darajali martaba)<ref>{{Veb manbasi|url=https://www.ria1914.info/index.php/%D0%92%D1%8B%D1%81%D0%BE%D1%87%D0%B0%D0%B9%D1%88%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8B,_%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%8F,_1900,_%D0%BD%D0%BE%D1%8F%D0%B1%D1%80%D1%8C|sarlavha=Visochayshiye prikazi, tekstovaya versiya, 1900, noyabr|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221117042315/https://www.ria1914.info/index.php/%D0%92%D1%8B%D1%81%D0%BE%D1%87%D0%B0%D0%B9%D1%88%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8B,_%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%8F,_1900,_%D0%BD%D0%BE%D1%8F%D0%B1%D1%80%D1%8C|arxivsana=2022-11-17|qaralgan sana=17.11.2022|til=rus tilida}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://genealogiya.kz/sluzhashhie-chinovniki-semirechenskoj-oblasti/|sarlavha=Slujashiye (chinovniki) Semirechenskoy oblasti|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221119200709/https://genealogiya.kz/sluzhashhie-chinovniki-semirechenskoj-oblasti/|arxivsana=2022-11-19|qaralgan sana=20.11.2022|til=rus tilida}}</ref>. 1877—1900-yillari [[Turkiston general-gubernatorligi]] kanselyariya (devonxona) sida tarjimon boʻlib ishlagan. Oʻzbek va qozoq tillarida nashr etilgan [[Turkiston viloyatining gazeti|"Turkiston viloyatining gazeti"ning]] [[adabiyot]] boʻlimi faoli<ref>{{Veb manbasi|url=http://rmebrk.kz/journals/4640/19077.pdf|sarlavha=Qazaqstan bibliografiyasinin damuindagʻi merzimdi basilimdardin roli|arxivurl=https://web.archive.org/web/20211213080728/http://rmebrk.kz/journals/4640/19077.pdf|arxivsana=2021-12-13|qaralgan sana=20.11.2022|til=qozoq tilida|muallif=B. S. Asanova|yil=2018|format=pdf|sahifalar=10-sahifa|nashriyot=Kazakh national pedagogical university after Abai}}</ref>.

1870-yillardan Shayxalibekov [[Yoqub Bek|Muhammad Yoqubbek Badavlatxonning]] eng yaqin kishisiga aylanib, [[Yettishahar uygʻur davlati|Yettishahar uygʻur davlatida]] katta siyosiy taʼsirga ega boʻladi. Rus sayyohi [[Nikolay Prjevalskiy]] oʻzining kundaligida Shayxalibekov haqida alohida toʻxtalib, uning yordamisiz sayohatlarini amalga oshira olmagan, hattoki tirik qolmagan boʻlishi mumkinligi keltirib oʻtadi<ref name="Nikolay">{{harvnb|Nikolay Prjevalskiy — Puteshestviya. Ot Kuldji za Tyan-Shan i na Lobnor. Iz Zaysana cherez Xami v Tibet|p=33}}</ref><ref name="Nikolay1">{{harvnb|Nikolay Prjevalskiy — Puteshestviya. Ot Kuldji za Tyan-Shan i na Lobnor. Iz Zaysana cherez Xami v Tibet|p=37}}</ref>.
== Tarjimayi holi ==
[[Fayl:Бухарский эмир и его свита в Москве в 1896 г.jpg|thumb|Chapdan: Samarqand viloyati qozikaloni [[Isoxon Shirinxoʻjayev|Sayyid Muhammad Isoxonxoʻja]], [[Ostonaqul qoʻshbegi|Ostonaqulbiy devonbegi]], Buxoro amiri [[Amir Abdulahadxon|Аbdulahadxon]], taxt vorisi [[Said Olimxon]], polkovnik Kuznetsov, imperiya davlat maslahatchisi Zamonbek Shayxalibekov. Orqada chapdan: polkovnik Galkin, amirning yordamchisi Mir Soliboy (Rossiya davlat tarixi arxivi, 1896-yil)<ref name=":0">{{Veb manbasi|url=http://dkm.gov.uz/ru/zoloto-i-sabla-emira-buhary|sarlavha=Zoloto i sablya emira Buxari|arxivurl=http://dkm.gov.uz/ru/zoloto-i-sabla-emira-buhary|arxivsana=20.11.2022|kirish sanasi=|til=rus tilida|qaralgan sana=20.11.2022}}</ref>.|left]]
Zamonbek Shayxalibekov [[1838|1838-yil]] [[7-noyabr|7-noyabrda]] [[Shaki|Nuxa (Shaki)]] shahrida tavallud topgan<ref>{{Yangiliklar manbasi |last=Tahirzadə |first=Ədalət Şərif oğlu |date=2016-yil dekabr |title=Sultan Abdulaziz'in Doğu Türkistan-Kaşğar Hanliği'na gönderdigi subay |language=turk tilida |work=Türkçe Tarih №2}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://www.ziyouz.com/portal-haqida/xarita/jahon-nasri-onlayn-antologiyasi/ismoilbek-gasprinskiy-1851-1914-qrim/ismoilbek-g-asprali-turkiston-sayohatlari|sarlavha=Turkiston sayohatlari|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120054010/https://www.ziyouz.com/portal-haqida/xarita/jahon-nasri-onlayn-antologiyasi/ismoilbek-gasprinskiy-1851-1914-qrim/ismoilbek-g-asprali-turkiston-sayohatlari|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|muallif=[[Ismoil Gaspirali]]|nashriyot=Jahon adabiyoti jurnali №10|yil=2011}}</ref>. 1860—1867-yillari Nuxa uyezdi sudi kotibi<ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825039?page=345&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1862 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120035118/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825039?page=345&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|til=rus tilida|yil=1861|sahifalar=347-sahifa|nashriyot=Tiflis}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825040?page=449&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1861 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120035116/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825040?page=449&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|sana=Kavkazskiy kalendar na 1861 god|qaralgan sana=20.11.2022|til=rus tilida|sahifalar=21-sahifa|nashriyot=Tiflis|yil=1860}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825037?page=317&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1864 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120044226/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825037?page=317&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|nashriyot=Tiflis|sahifalar=319-sahifa|yil=1863|til=rus tilida}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825036?page=340&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1865 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120044227/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825036?page=340&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|yil=1864|til=rus tilida|sahifalar=24-sahifa}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825035?page=414&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1866 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120045014/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825035?page=414&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|til=rus tilida|yil=1865|sahifalar=27-sahifa|nashriyot=Tiflis}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825034?page=491&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1867 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120045018/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825034?page=491&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|yil=1866|til=rus tilida|sahifalar=29-sahifa}}</ref>, 1868—1872-yillarda Yelizavetpol guberniyasi davlat sudining Nuxa boʻlimida sud pristavi (sud ijrochisi) lavozimida ishlagan<ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825032?page=514&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1869 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120045816/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825032?page=514&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|yil=1868|til=rus tilida|nashriyot=Tiflis|sahifalar=36-sahifa}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825031?page=536&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1870 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120045818/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825031?page=536&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|nashriyot=Tiflis|til=Rus tilida|sahifalar=40-sahifa|yil=1869}}</ref>

<ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825029?page=523&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1872 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120045818/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825029?page=523&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|nashriyot=Tiflis|sahifalar=51-sahifa|til=rus tilida|yil=1871}}</ref><ref>{{Veb manbasi|url=https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825028?page=523&rotate=0&theme=white|sarlavha=Kavkazskiy kalendar na 1873 god|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120045819/https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01003825028?page=523&rotate=0&theme=white|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|nashriyot=Tiflis|sahifalar=52-sahifa|til=rus tilida|yil=1872}}</ref>. Soʻngra oʻsha davrda koʻpgina kavkazliklar qatori [[Turkiya|Turkiyaga]] ketadi. [[Rossiya imperiyasi|Rus hukumatining]] [[Repressiya|repressiyalari]] xavfi tufayli birodarlari bilan birgalikda yurtiga qaytmay, [[Istanbul|Istanbulda]] qolgan.

1870-yillari [[Qoʻqon xonligi|Qoʻqon xonligining]] sharqida Yettishahar uygʻur davlati vujudga keladi, davlatning hukmdori Muhammad Yoqubbek Badavlatxon mamlakatda islohotlar oʻtkazish maqsadida [[Abdulaziz (Usmonlilar imperiyasi)|Turkiya sultoniga]] ziyoli musulmonlarni joʻnatishni soʻrab, noma yuboradi. Natijada sulton Muhammad Yoqubbek iltimosini qondirib, Shayxalibekov va boshqa bir qancha kishilarni [[Qashqar (shahar)|Koshgʻarga]] joʻnatgan.

[[1876|1876-yilda]] Turkiston general-gubernatori [[Konstantin Kaufman|Kaufman]] Rossiya imperiyasi Bosh shtabi kapitani [[Aleksey Kuropatkin|Kuropatkin]] vositachiligida Yoqubbek bilan hamkorlik shartnomasini imzolaydi. Kuropatkin Koshgʻarda boʻlgan paytida Shayxalibekov koʻp yordam koʻrsatadi. Shuningdek, shu yili [[Nikolay Prjevalskiy|Prjevalskiy]] [[Gʻulja|Gʻuljadan]] [[Ili|Ili daryosiga]] ikkinchi sayohatini amalga oshiradi. Koshgʻarda boʻlgan paytida Shayxalibekov unga katta yordam koʻrsatgan. Bu haqidagi maʼlumotlarni Prjevalskiy oʻzining kundaligida yozib qoldirgan<ref name="Nikolay">{{harvnb|Nikolay Prjevalskiy — Puteshestviya. Ot Kuldji za Tyan-Shan i na Lobnor. Iz Zaysana cherez Xami v Tibet|p=33}}</ref><ref name="Nikolay1">{{harvnb|Nikolay Prjevalskiy — Puteshestviya. Ot Kuldji za Tyan-Shan i na Lobnor. Iz Zaysana cherez Xami v Tibet|p=37}}</ref>.[[Fayl:Эмир Бухары Мир-Сеид-Абдул-Ахад в окружении русских офицеров.jpg|thumb|Buxoro amiri [[Amir Abdulahadxon|Said Abdulahadxon]] rus ofitserlari bilan. Suratda oʻngdan birinchi Zamonbek Shayxalibekov<ref name=":0" />.]][[1877|1877-yilda]] Yoqubbek vafotidan keyin Shayxalibekov [[Toshkent|Toshkentga]] keladi va Kaufmanning iltimosiga binoan Kuropatkinga koʻrsatgan yordami uchun minnatdorchilik bildirgan [[Aleksandr II|rus podshosi]] Shayxalibekovni afv etib, [[Turkiston general-gubernatorligi]] maʼmuriyatida xizamt qilishga ruxsat beradi<ref>{{Veb manbasi|url=https://mytashkent.uz/2013/09/12/moya-sluzhba-v-turkestanskom-krae-fedorov-g-p-1870-1910-3/|sarlavha=Moya slujba v Turkestanskom kraye (1870—1910). Chast dvadtsat pervaya|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221117042317/https://mytashkent.uz/2013/09/12/moya-sluzhba-v-turkestanskom-krae-fedorov-g-p-1870-1910-3/|arxivsana=2022-11-17|qaralgan sana=17.11.2022|muallif=G.Fyodorov|til=rus tilida}}</ref>.
1877—1878-yillarda Shayxalibekov Rossiya tomonidan joʻnatilgan [[general-mayor]] [[Nikolay Stoletov]] boshchiligidagi elchilik missiyasi tarkibida [[Afgʻoniston|Afgʻonistonga]] borgan.

[[1897|1897-yilda]] [[Tunis]] hukumati tomonidan „Shuhrat“ ordeni bilan taqdirlangan<ref>{{Veb manbasi|url=https://www.l.u-tokyo.ac.jp/tokyo-ias/nihu/publications/cers05/cers05_fulltext.pdf|sarlavha=Аnnotirovannaya bibliografiya turkestanskix materialov v gazete «Tarjumān» (1883 – 1917)|arxivurl=https://web.archive.org/web/20221120053234/https://www.l.u-tokyo.ac.jp/tokyo-ias/nihu/publications/cers05/cers05_fulltext.pdf|arxivsana=2022-11-20|qaralgan sana=20.11.2022|muallif=Zaynabidin Аbdirashidov|sahifalar=105-sahifa|til=rus tilida|format=pdf|yil=2011}}</ref>.

[[1900|1900-yil]] [[18-noyabr|18-noyabrda]] oʻz xohishi bilan isteʼfoga chiqadi. [[1904|1904-yil]] [[6-may]] kuni Toshkentda vafot etgan.

== Manbalar ==
{{manbalar}}
== Adabiyotlar ==
* {{Kitob manbasi|title=Puteshestviya. Ot Kuldji za Tyan-Shan i na Lobnor. Iz Zaysana cherez Xami v Tibet|url=https://books.google.co.uz/books?id=Jp6LDwAAQBAJ&vq=%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D0%BA&hl=ru&source=gbs_navlinks_s|pages=511|location=Moskva|publisher=Izdatelstvo Yurayt|year=2019|author=[[Nikolay Prjevalskiy]]|language=rus tilida}}
* {{Kitob manbasi|title=Rossiya i Palestina: nauchniye i kulturniye svyazi|url=http://www.rasl.ru/e_editions/russia_palestina_2018_full.pdf|pages=412|location=Sankt-Peterburg|publisher=Biblioteka RAN|year=2018|language=rus tilida}}
* {{Kitob manbasi|title=Xabarshi|series=„Tarix jene sayasi-eleumettik gʼilimdar“ seriyasi|language=qozoq tilida|format=jurnal|url=http://rmebrk.kz/journals/4640/19077.pdf|publisher=Kazakh national pedagogical university after Abai|pages=404|location=Olmaota|year=2018|edition=№2 (57)}}
* {{Kitob manbasi|title=Аnnotirovannaya bibliografiya turkestanskix materialov v gazete «Tarjumān» (1883 – 1917)|author=Zaynabidin Аbdirashidov|year=2011|language=rus tilida|url=https://www.l.u-tokyo.ac.jp/tokyo-ias/nihu/publications/cers05/cers05_fulltext.pdf|pages=234|location=Tokio|publisher=Department of Islamic Area Studies, Center for Evolving Humanities, The University of Tokyo}}

== Havolalar ==
[https://shaki.info/wiki/Zaman_b%C9%99y_%C5%9Eix%C9%99lib%C9%99yov Zaman bəy Şeyxəlibəyov (Şəki Ensiklopediyası)] (ozarbayjon tilida)
[[Turkum:Kishilar]]
[[Turkum:Tarixiy shaxslar]]
[[Turkum:1838-yilda tugʻilganlar]]
[[Turkum:7-noyabrda tugʻilganlar]]
[[Turkum:1904-yilda vafot etganlar]]
[[Turkum:6-mayda vafot etganlar]]
[[Turkum:Toshkent shahrida vafot etganlar]]