Kacu tekst Baškortostanan Tazovaldkund

{{A10000}}
{{Venälaižen Federacijan subjekt
|Nimi           = Baškortostanan Tazovaldkund
|Venälaine nimi = Республика Башкортостан <small>(ven.)</small><br />Башҡортостан Республикаһы <small>(bašk.)</small>
|Flag           = [[Fail:Flag of Bashkortostan.svg|150px|Baškortostanan Tazovaldkundan flag]]
|FSCoA          = [[Fail:Coat of Arms of Bashkortostan.svg|110px|Baškortostanan Tazovaldkundan znam]]
|FlagLnk        = Baškortostanan Tazovaldkundan flag
|CoALnk         = Baškortostanan Tazovaldkundan znam
|FSMap          = [[Fail:Map of Russia (2014–2022) - Bashkortostan.svg|300px]]
|FSCtrWhat      = Pälidn
|FSCtrNm        = [[Uf]]
|AreaRnk        = 27
|TotArea        = 142947
|WaterPrcnt     = 1.05
|PopRnk         = 7
|Eläjiden lugu  = 4,063,676
|PopCtDate      = 2018
|PopDens        = 28.43
|GDP            = 1344,4
|GDPRnk         = 10
|GDPCtDate      = 2016
|GDP(PPP)       = 330,4
|FedDistrNm     = Volgaveren
|EcRegNm        = Uralan
|OfLangs        = [[venäkel']], [[baškiran kel']]
|HeadTtl        = Tazovaldkundan pämez'
|HeadNm         = [[Hamitov Rustem|Rustem Hamitov]]
|ViceTtl        = Ohjastusen päministr
|ViceNm         = [[Mardanov Rustem|Rustem Mardanov]]
|LegislTtl      = Valdkundsuiman (Kurultain) ezimez'
|LegislNm       = [[Tolkačov Konstantin|Konstantin Tolkačov]]
|FSAnthem       = ''[[Baškortostanan gimn|Baškortostan, armaz čomakulu ma...]]''
|Domain         = 
|CadNo          = 02, 102
|MSK            = [[UTC+5]] ([[MSK]]+2)
}}
'''Baškortostanan Tazovaldkund''' ({{lang-ru|Республика Башкортостан}}, {{lang-ba|Башҡортостан Республикаһы}}) om [[Venäma|Venälaižen Federacijan]] [[Venälaižen Federacijan subjektad|subjekt]] ([[tazovaldkund]]).

Se om kaikiš suremb Venäman tazovaldkund eläjiden lugun mödhe, mülüb [[Volgaveren federaline ümbrik|Volgaveren federaližhe ümbrikho]].

Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Uf]].

== Keled ==
Baškortostanan valdkundkeled oma [[baškiran kel']] da [[venäkel']].

== Istorii ==
Baškortostan om olmas vl 1917 kül'mkun 29. päivälpäi. [[Nevondkundaline Venäma]] tundišti Baškortostanan avtonomijad vl 1919 keväz'kun 23. päiväl (alusenpanendan oficialine dat). Sen röunad oliba levitadud vl 1922 kezakun 14. päiväl, [[Uf]] tegihe pälidnaks.

Baškortostanan Tazovaldkundan Konstitucii<ref>[http://constitution.garant.ru/region/cons_bashkor/ Baškortostanan Tazovaldkundan Konstitucijan tekst ''constitution.garant.ru''-saital.] {{ref-ru}}</ref> om vahvištadud vn 1993 24. päiväl tal'vkud Valdkundsuiman (Kurultain) ezitajil da om väges nügüd' möhembaižidenke vajehtusidenke da ližadusidenke.

== Geografijan andmused ==
[[Fail:Relief Map of Bashkortostan.jpg|thumb|left|250px|Baškortostanan reljefan kart.]]
Tazovaldkundal om röunoid [[Čeläbinskan agj]]anke päivnouzmas, [[Orenburgan agj]]anke suves da suvipäivlaskmas, [[Tatarstanan Tazovaldkund]]anke päivlaskmas, [[Udmurtijan Tazovaldkund]]anke lodehes, [[Permin rand]]anke da [[Sverdlovskan agj]]anke pohjoižes. Baškortostan om mererandatoi tazovaldkund.

Pind om 142 947 km². [[Mec]] otab enamba kaht videndest territorijad. Znamasine jogi om [[Vaugedjogi (Kaman ližajogi)|Vaugedjogi (Agidel')]] sen ližajogidenke ([[Uf (jogi)|Uf]], [[Döm]], [[Sur' Ik (Sakmaran ližajogi)|Sur' Ik]], [[Sim (jogi)|Sim]]). [[Ural (jogi)|Uralan]] ližajoged oma vähäluguižed, jokstas tazovaldkundan suves.

Kaikiš korktemb čokkoim om [[Uralmäged|Uralmägiden]] [[Jamantau]]-mägi (Sur' Jamantau-mägenpä — 1640 m).

Klimat om kontinentaline. Paneb sadegid 300..600 mm vodes.

Londuseližed varad oma [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[kivihil']], [[raud|raudkivend]], [[vas'k]], [[cink]], [[kuld]], [[sauvondmaterialad]] ([[mouckivi]], [[sauvondgips]], [[bazal't]], [[savi|saved]], [[lete|letked]]), [[keitandsol]], [[mec]], [[vezi|reskvezi]].

== Tobmuz ==
[[Fail:BashkirWhiteHouse.jpg|thumb|right|250px|Baškortostanan Tazovaldkundan pämehen, ohjastusen da konstitucižen käskuzkundan pert' [[Uf]]as.]]
Tazovaldkundan pämez' ({{lang-ba|Башҡортостан Республикаһы Башлығы}}, {{lang-ru|Глава Республики Башкортостан}}) om [[Hamitov Rustem|Rustem Hamitov]] vs 2010 heinkun 15. päiväspäi (edel 2015 vot hänen radnikuz nimitihe Prezidentaks). Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks. Hän-žo om tazovaldkundan Ohjastusen pämeheks Konstitucijan 91. kirjutusen mödhe, märičeb Ohjastusen strukturad da paneb sen ühtnijoid radnikusile Ohjastusen päministran taričendan mödhe, Ohjastusen päministrad — parlamentan hüvästusen sandan jäl'ghe. Pämehen Administracii om Tazovaldkundan pämele abhu, mugažo erased regionaližed laudkundad alištudas hänele.

Baškortostanan Tazovaldkundan Valdkundsuim (Kurultai, {{lang-ba|Башҡортостан Республикаһының Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай}}, {{lang-ru|Государственное собрание — Курултай Республики Башкортостан}}) om tazovaldkundan üks'kodižeks parlamentaks 110 ezitajanke. Kaik rahvaz valičeb heid videks vodeks. [[Tolkačov Konstantin|Konstantin Tolkačov]] radab sen ezimeheks vs 2013 sügüz'kun 8. päiväspäi.

Radonoigendai tobmuz om Baškortostanan Tazovaldkundan Ohjastuz ({{lang-ba|Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте}}, {{lang-ru|Правительство Республики Башкортостан}}). [[Mardanov Rustem|Rustem Mardanov]] radab Ohjastusen päministraks vs 2015 kül'mkun 26. päiväspäi. Seičeme Ohjastusen varapäministrad oma hänele abhu. Tazovaldkundan ministrused, valdkundaližed komitetad, ohjandused, agentused da valdkundaližed inspekcijad alištudas Ohjastusele.

Järgenduseližed valičendad Valdkundsuimha (Kurultaihe) oliba vl 2013 sügüz'kun 8. päiväl (5. kucund). Valitihe Tazovaldkundan pämest vn 2014 14. päiväl sügüz'kud, [[Hamitov Rustem|nügüdläine pämez']] sai vägestust ezmäižel tural (82,17%) da radab kahtenden strokun.

== Eläjad ==
Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (''gks.ru'').] {{ref-ru}}</ref> elihe 4 072 102 ristitud Baškortostanan Tazovaldkundas. Kaikiš suremb ristitišt oli 4 119 810 eläjad vl 2000. Lidnalaižiden pala om 62,1% vl 2018 (vl 2010 — 60,4%).

Kaik om [[Baškortostanan Tazovaldkundan lidnad|kaks'kümne üks' lidnad]] tazovaldkundas, 2 lidnanvuittušt žilod da 4434 küläd. Toižed järedad lidnad (enamba 100 tuh. ristituid vl 2015, surembaspäi penembha) oma [[Sterlitamak]], [[Salavat]], [[Neftekamsk]], [[Oktäbr'skii]]. Vl 2017 kaik om 31 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.

Rahvahad (enamba 0,5% vl 2010): [[venälaižed]] — 35,2%, [[baškiralaižed]] — 28,8%, [[totarlaižed]] — 24,8%, [[čuvašalaižed]] — 2,6%, [[marilaižed]] — 2,6%, [[ukrainalaižed]] — 1,0%, [[udmurtalaižed]] — 0,5%, [[mordvinalaižed]] — 0,5%, toižed rahvahad — 1,6%, rahvahuden ozutandata — 2,4%.

== Ižanduz ==
Ižandusen päsarakod oma [[kivivoi]]n ümbriradmine, himine da kivivoihimine sarakod, transportmašinoidensauvomine, torguind, tegimišt- da civiline sauvond, maižanduz.

Sured tegimištkeskused oma [[Uf]], [[Sterlitamak]], [[Išimbai]], [[Salavat]], [[Neftekamsk]], [[Tuimazi]], [[Oktäbr'skii]] da [[Beloreck]]. Tegimišton produkcijan läz pol't sätas [[Uf]]as.

Ižanduz om čuratud eksportha. Vl 2013 il'mtorguindan satusiden mödhe eksport oli 13,7 mlrd US$, import oli 1,2 mlrd US$.

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [https://www.bashkortostan.ru/ Baškortostanan Tazovaldkundan informacine portal (''bashkortostan.ru'').] {{ref-ru}}
* [http://glavarb.ru/ Baškortostanan Tazovaldkundan pämehen oficialine sait (''glavarb.ru'').] {{ref-ru}} {{ref-ba}} {{ref-en}}
* [http://gsrb.ru/ Baškortostanan Valdkundsuiman (Kurultain) oficialine portal (''gsrb.ru'').] {{ref-ru}} {{ref-ba}}
* [http://pravitelstvorb.ru/ Baškortostanan Tazovaldkundan ohjastusen oficialine sait (''pravitelstvorb.ru'').] {{ref-ru}} {{ref-ba}} {{ref-en}}

{{Baškortostanan Tazovaldkundan lidnad}}
{{Venälaižen Federacijan subjektad}}

[[Kategorii:Baškortostanan Tazovaldkund| ]]