Xem mã nguồn của Thủ tướng Canada

{{Infobox official post|post=Thủ tướng|body=Canada|native_name={{smaller|{{nobold|{{lang|fr|Premier ministre du Canada}}}}}}|insignia=|flag=|flagsize=|image=Justin Trudeau in April 2023.jpg|incumbent=[[Justin Trudeau]]|incumbentsince={{nobold|ngày 4 tháng 11 năm 2015}}|seat=[[Văn phòng Phủ Thủ tướng và Cơ mật viện]]|department=[[Government of Canada#Executive power|Chính phủ Canada]]<!-- Big-g "Government of Canada" IS the executive branch (King-in-Council); no need to specify. --><br />[[Văn phòng Cơ mật viện (Canada)|Văn phòng Cơ mật viện]]<!-- PMO is a ministerial office which supports the PM, PCO is the department which the PM heads. -->|style={{plainlist|
* [[Quý ngài rất đáng kính]]{{efn|This title is granted to holders of the office for life upon taking office.}}<ref name="auto">{{chú thích web |last=Heritage |first=Canadian |date=October 16, 2017 |title=Styles of address |url=https://www.canada.ca/en/canadian-heritage/services/protocol-guidelines-special-event/styles-address.html |access-date=March 6, 2021 |website=aem}}</ref><br />(chính thức)
* Thủ tướng<ref name="auto" /><br />(không chính thức)
}}|member_of={{hlist|[[Nghị viện Canada|Nghị viện]]|[[Cơ mật viện Canada|Cơ mật viện]]|{{nowrap|[[Nội các Canada|Nội các]]}}<ref>{{chú thích web |title=The Canadian Parliamentary system - Our Procedure - House of Commons |url=https://www.ourcommons.ca/About/OurProcedure/ParliamentaryFramework/c_g_parliamentaryframework-e.htm |access-date=April 20, 2020 |website=www.ourcommons.ca}}</ref>}}|abbreviation=PM|reports_to=Hạ viện|residence=[[24 Sussex Drive]]{{efn|Under renovation since 2015. [[Rideau Cottage]] is the current residence of Justin Trudeau.}}|appointer=[[Toàn quyền Canada|Toàn quyền]]<ref>{{chú thích web |title=Constitutional Duties |url=https://www.gg.ca/en/role/responsibilities/constitutional-duties |access-date=April 20, 2020 |website=The Governor General of Canada |archive-date=2020-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200423211544/https://www.gg.ca/en/role/responsibilities/constitutional-duties |url-status=dead }}</ref>|termlength=Không cố định|formation=1 tháng 7 năm 1867|deputy=[[Phó Thủ tướng Canada|Phó Thủ tướng]]|constituting_instrument=Không ai (quy ước hiến pháp)|inaugural=[[John A. Macdonald]]|salary={{nowrap|{{CAD|379,000|link=yes}} (2023)<ref name=salary>{{chú thích web| url=https://lop.parl.ca/sites/ParlInfo/default/en_CA/People/Salaries| author=Parliament of Canada| title=Indemnities, Salaries, and Allowances| access-date=February 13, 2023| publisher=Library of Parliament}}</ref>}}{{efn|Including a salary of CA$189,500 as a Member of Parliament. There is also a $2,000 car allowance.<ref name=salary/>}}|website={{URL|https://pm.gc.ca/}}|appointer_qualified=với sự [[Bỏ phiếu bất tín nhiệm|tín nhiệm]] của Hạ viện<ref>{{chú thích web |title=House of Commons Procedure and Practice - 1. Parliamentary Institutions - Canadian Parliamentary Institutions |url=https://www.ourcommons.ca/procedure-book-livre/Document.aspx?sbdid=73CC891E-0676-4773-850B-CCDCB472AD8C&sbpid=BE842475-5632-4969-835B-FC015CE50169&Language=E&Mode=1 |access-date=April 20, 2020 |website=www.ourcommons.ca}}</ref>}}

'''Thủ tướng Canada''' ({{Lang-fr|premier ministre du Canada}}){{NoteTag|Khi là nữ thủ tướng thì tên gọi chức danh trong tiếng Pháp là {{lang|fr|première ministre du Canada|link=no}}.}} là [[người đứng đầu chính phủ]] của [[Canada]]. Chức vụ thủ tướng Không được quy định tại bất cứ văn bản hiến pháp nào mà chỉ tồn tại theo [[quy ước]]. Theo [[hệ thống Westminster]], thủ tướng cầm quyền dựa trên sự tín nhiệm của [[Hạ viện Canada|Hạ viện]] và thường là hạ nghị sĩ lãnh đạo đảng lớn nhất hoặc liên minh những đảng. Thủ tướng do [[Toàn quyền Canada|toàn quyền]] bổ nhiệm. Thủ tướng bổ nhiệm những bộ trưởng khác để thành lập Nội các và là người đứng đầu Nội các. Về mặt hiến pháp, quốc vương (là nguyên thủ quốc gia) thực hiện [[Hành pháp|quyền hành pháp]] nhưng trên thực tế quốc vương và toàn quyền hầu như luôn thực hiện quyền hạn theo đề nghị của Nội các,<ref>{{Chú thích sách|url=https://archive.org/details/canadiandemocrac0006broo/page/233|title=Canadian Democracy: An Introduction|last=Brooks|first=Stephen|publisher=Oxford University Press|year=2007|isbn=978-0-19-543103-2|edition=5|location=Don Mills|pages=[https://archive.org/details/canadiandemocrac0006broo/page/233 233–234]}}</ref> là cơ quan chịu trách nhiệm tập thể trước Hạ viện. Thủ tướng là thành viên Cơ mật viện và được phong danh hiệu [[Quý ngài rất đáng kính]] ({{Lang-fr|Le très honorable}}) suốt đời.{{NoteTag|Khi người được phong danh hiệu là nữ thì danh hiệu trong tiếng Pháp là: {{lang|fr|La très honorable|link=no}}.}}

Thủ tướng là người đứng đầu Văn phòng Cơ mật viện và được Phủ Thủ tướng giúp việc. Thủ tướng đề nghị bổ nhiệm [[Toàn quyền Canada|toàn quyền]], tỉnh trưởng, thành viên [[Thượng viện Canada]], thẩm phán Tòa án tối cao Canada, những tòa án liên bang khác và chủ tịch, hội đồng quản trị của những doanh nghiệp vương thất.

Từ khi [[Liên bang hóa Canada|Canada liên bang hóa]] vào năm 1867, đã có 23 người đảm nhiệm chức vụ thủ tướng (một nữ thủ tướng). [[Justin Trudeau]] là thủ tướng đương nhiệm, nhậm chức từ ngày 4 tháng 11 năm 2015 sau khi [[Đảng Tự do Canada]] chiếm đa số trong Hạ viện trong cuộc bầu cử năm 2015. Từ năm 2019, Đảng Tự do Canada mất đa số, buộc Trudeau phải thành lập một chính phủ thiểu số.

== Nguồn gốc ==
Chức vụ thủ tướng không được quy định tại bất cứ văn bản hiến pháp nào và chỉ được đề cập đến tại một vài điều khoản của Luật Hiến pháp 1982 và Chế cáo 1947 của Quốc vương [[George VI của Anh|George VI]]. Chức vụ thủ tướng Canada tồn tại theo quy ước hiến pháp và được mỏ phỏng theo chức vụ [[Thủ tướng Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|thủ tướng Anh]].

== Tiêu chuẩn và bổ nhiệm ==
Thủ tướng được toàn quyền bổ nhiệm thay mặt quốc vương.<ref name="GG">{{Chú thích|last=Office of the Governor General of Canada|title=Media > Fact Sheets > The Swearing-In of a New Ministry|url=http://www.gg.ca/media/fs-fd/P1_e.asp|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080616012920/http://www.gg.ca/media/fs-fd/P1_e.asp|publisher=Queen's Printer for Canada|access-date=May 18, 2009|archive-date=June 16, 2008}}</ref> Theo quy ước của chế độ chính phủ trách nhiệm, được thiết kế để duy trì sự ổn định hành chính, toàn quyền sẽ bổ nhiệm người có khả năng nhận được sự tín nhiệm của [[Hạ viện Canada|Hạ viện]] làm thủ tướng,<ref>{{Chú thích|last=Pothen|first=Phil|title=Disinformation as a Back Door to 'Constitutional Revolution' in Canada|url=http://www.oba.org/En/ccl_en/newsletter_en/v13n1.aspx#Article_3|year=2009|place=Toronto|publisher=Ontario Bar Association|access-date=September 13, 2010}}</ref> thường là lãnh đạo của đảng hoặc liên minh những đảng<ref name="Brooks235">{{Harvard citation no brackets|Brooks|2007}}</ref><ref>{{Chú thích|last=Bryden|first=Joan|title='Complete nonsense': Experts dispute Scheer's claims about forming government|date=October 19, 2019|url=https://globalnews.ca/news/6054421/experts-scheer-claims-forming-government/|archive-url=https://web.archive.org/web/20191021114342/https://globalnews.ca/news/6054421/experts-scheer-claims-forming-government/|publisher=Global News|archive-date=October 21, 2019}}</ref> chiếm [[đa số]] trong Hạ viện.<ref>{{Chú thích|last=Forsey|first=Eugene|title=How Canadians Govern Themselves|url=http://www2.parl.gc.ca/Sites/LOP/AboutParliament/Forsey/PDFs/How_Canadians_Govern_Themselves-6ed.pdf|pages=3–4|year=2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20091229155255/http://www2.parl.gc.ca/Sites/LOP/AboutParliament/Forsey/PDFs/How_Canadians_Govern_Themselves-6ed.pdf|edition=6|place=Ottawa|publisher=Queen's Printer for Canada|isbn=0-662-39689-8|access-date=December 9, 2009|archive-date=December 29, 2009|author-link=Eugene Forsey}}</ref> Thủ tướng được chỉ định trở thành thủ tướng ngay sau khi chấp nhận lời mời thành lập chính phủ của toàn quyền.<ref name="GoC145">{{Chú thích|last=Government of Canada|title=Governor General|url=https://jameswjbowden.files.wordpress.com/2011/10/6-governor-general.pdf|page=145|year=1970|publisher=WordPress|access-date=14 March 2024}}</ref>

Thủ tướng đã có ý định từ chức vẫn có thể tư vấn cho toàn quyền về việc bổ nhiệm thủ tướng tiếp theo. Tuy nhiên, nếu thủ tướng phải từ chức vì bị Hạ viện bỏ phiếu bất tín nhiệm thì toàn quyền không phải làm theo đề nghị của nguyên thủ tướng.<ref name="GoC145"/> Luật sư Ivor Jennings viết rằng, "nếu chính phủ bị đánh bại mà có một lãnh đạo phe đối lập thì quốc vương phải mời người đó."<ref>{{Chú thích|last=Jennings|first=William Ivor|title=Cabinet Government|page=35|year=1947|edition=1|place=Cambridge}}</ref> Nếu lãnh đạo phe đối lập không thể hoặc không muốn thành lập chính phủ thì{{NoteTag|Khi Thủ tướng [[John A. Macdonald]] qua đời vào năm 1891, Toàn quyền [[Frederick Stanley, 16th Earl of Derby|the Lord Stanley of Preston]] mời [[John Sparrow David Thompson|John Thompson]] làm thủ tướng nhưng Thompson từ chối và khuyên Stanley bổ nhiệm Thượng nghị sĩ [[John Abbott]]. Trước khi Thủ tướng [[Mackenzie Bowell]] từ chức vào năm 1896, [[Donald Smith, 1st Baron Strathcona and Mount Royal|Donald Smith]] từ chối lời mời làm thủ tướng, khiến Toàn quyền [[John Hamilton-Gordon, 1st Marquess of Aberdeen and Temair|the Earl of Aberdeen]] bổ nhiệm [[Charles Tupper]] làm thủ tướng. Khi [[Robert Borden]] tuyên bố sẽ từ chức thủ tướng vào năm 1920, [[William Thomas White|Thomas White]] được Toàn quyền [[Julian Byng, 1st Viscount Byng of Vimy|the Viscount Byng of Vimy]] mời làm thủ tướng nhưng từ chối. Byng sau đó bổ nhiệm [[Arthur Meighen]] làm thủ tướng.<ref>{{harvnb| Government of Canada| 1970| p=146}}</ref>}} toàn quyền có quyền mời bất cứ ai làm thủ tướng.<ref name="GoC145" />

Tuy pháp luật không quy định thủ tướng phải là hạ nghị sĩ<ref name="GoC145"/> nhưng trên thực tế chính trị một người được bổ nhiệm làm thủ tướng được cho là phải nhanh chóng trở thành hạ nghị sĩ.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.parl.gc.ca/about/parliament/senatoreugeneforsey/book/chapter_6-e.html#6_5|tiêu đề=How Canadians Govern Themselves > The Prime Minister|tác giả=Forsey|tên=Eugene|ngày=March 2012|nhà xuất bản=Queen's Printer for Canada|ngày truy cập=November 26, 2015}}</ref> Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi một người không phải là hạ nghị sĩ vẫn được bổ nhiệm làm thủ tướng. Ví dụ: hai nguyên thủ tướng [[John Abbott]] và Mackenzie Bowell là thượng nghị sĩ đóng vai trò đại diện Chính phủ tại Thượng viện khi trở thành thủ tướng.<ref name="Forsey38">{{Harvard citation no brackets|Forsey|2005}}</ref> Cả hai kế nhiệm thủ tướng qua đời tại chức: [[John A. Macdonald]] vào năm 1891 và [[John Sparrow David Thompson]] vào năm 1894.
[[Tập tin:John_A_Macdonald_(ca._1875).jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:John_A_Macdonald_(ca._1875).jpg|trái|nhỏ|244x244px|[[John A. Macdonald]], thủ tướng đầu tiên của Canada (1867–1873, 1878–1891)]]
Những thủ tướng không phải là hạ nghị sĩ khi được bổ nhiệm (hoặc thất cử khi đương chức) dự kiến phải ứng cử vào Hạ viện càng sớm càng tốt. Ví dụ: sau khi thất cử trong cuộc bầu cử liên bang năm 1925 (mặc dù đảng của ông thắng cử), [[William Lyon Mackenzie King]] giữ chức vụ thủ tướng một thời gian ngắn mà không phải là hạ nghị sĩ trước khi trúng cử trong cuộc bầu cử phụ vài tuần sau đó. Tương tự, [[John Turner]] thay thế [[Pierre Trudeau]] làm lãnh đạo Đảng Tự do vào năm 1984 và được bổ nhiệm làm thủ tướng tuy không phải là hạ nghị sĩ; Turner trúng cử trong cuộc bầu cử tiếp theo nhưng Đảng Tự do thất cử hoàn toàn.

Khi một thủ tướng mất ghế trong Hạ viện hoặc nếu một thủ tướng được bổ nhiệm mà không phải là hạ nghị sĩ thì thường là một hạ nghị sĩ của đảng cầm quyền giữ một ghế an toàn sẽ từ chức để cho phép thủ tướng ứng cử trong cuộc bầu cử phụ.<ref name="Forsey38"/> [[Đảng Tự do Canada|Đảng Tự do]] và [[Đảng Bảo thủ Canada|Đảng Bảo thủ]] thường tuân theo thông lệ không đề cử người tranh cử với lãnh đạo mới của đảng kia trong một cuộc bầu cử phụ nhưng Đảng Dân chủ Mới và những đảng nhỏ hơn thường không tuân theo thông lệ này.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.cbc.ca/news/politics/grenier-singh-byelection-1.4742487|tiêu đề=NDP Leader Jagmeet Singh won't have a free pass if he runs in a byelection|tác giả=Grenier|tên=Éric|ngày=July 12, 2018|website=CBC News}}</ref> Tuy nhiên, nếu đảng cầm quyền chọn một lãnh đạo mới ngay trước khi tổ chức bầu cử và lãnh đạo đó không phải là nghị sĩ Quốc hội thì thông thường họ sẽ đợi cuộc bầu cử sắp tới trước khi ứng cử vào Quốc hội.

== Nhiệm kỳ ==

Thủ tướng không có nhiệm kỳ cố định và giữ chức vụ cho đến khi từ chức, bị miễn nhiệm hoặc qua đời.

Nhiệm kỳ của mỗi khóa Quốc hội được hiến pháp quy định tối đa là 5 năm nhưng Luật Bầu cử Canada ấn định ngày bầu cử Quốc hội là thứ Hai thứ ba của tháng 10 trong năm thứ tư sau ngày bầu cử trước đó, giới hạn nhiệm kỳ của chính phủ là 4 năm.<ref>{{Chú thích web|url=http://laws-lois.justice.gc.ca/eng/acts/E-2.01/index.html|tiêu đề=Consolidated federal laws of Canada, Canada Elections Act|tác giả=Branch|tên=Legislative Services|website=laws-lois.justice.gc.ca|ngày truy cập=November 17, 2017}}</ref> Toàn quyền vẫn có thể giải tán Quốc hội và ban hành lệnh bầu cử trước ngày được hiến pháp hoặc Luật Bầu cử Canada quy định theo đề nghị của thủ tướng; vụ King – Byng là lần duy nhất kể từ khi [[liên bang hóa Canada]] mà toàn quyền từ chối đề nghị giải tán Quốc hội của thủ tướng.

Sau cuộc bầu cử Quốc hội, nếu đảng của thủ tướng giành được đa số ghế trong Hạ viện thì thủ tướng không phải được bổ nhiệm lại hoặc tuyên thệ nhậm chức lại.<ref name="Forsey38"/> Nếu đảng đối lập giành được đa số ghế thì thủ tướng phải từ chức hoặc đề nghị Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm đối với chính phủ. Nếu đảng của thủ tướng thất cử nhưng đảng đối lập không giành được đa số ghế thì thủ tướng có ba phương án để giữ sự tín nhiệm của Hạ viện: liên minh với những đảng khác (lần cuối cùng Canada có một [[chính phủ liên hiệp]] là vào năm 1925), đạt được một thỏa thuận tín nhiệm và ngân sách, hoặc tranh thủ sự ủng hộ của những đảng khác trên cơ sở biểu quyết từng vấn đề.

== Nhiệm vụ và quyền hạn ==
[[Tập tin:Prime_Ministers_of_Canada_to_1963.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prime_Ministers_of_Canada_to_1963.jpg|phải|nhỏ|Những thủ tướng Canada trong thế kỷ đầu tiên]]
Thủ tướng là [[người đứng đầu chính phủ]] và có nhiệm vụ tư vấn cho Quân chủ về việc thực hiện những đặc quyền hoàng gia và quyền hành pháp<ref name="Brooks235"/> theo hiến pháp thành văn và những quy ước hiến pháp bất thành văn. Quyền hạn của thủ tướng đã gia tăng theo thời gian. Hiện tại, dưới chế độ [[quân chủ lập hiến]] của Canada, quân chủ và toàn quyền phải làm theo đề nghị của thủ tướng, tức là thủ tướng trên thực tế thực hiện những nhiệm vụ và quyền hạn của quân chủ và toàn quyền.<ref name="Brooks235"/> Với sự giúp việc của Phủ Thủ tướng, thủ tướng bổ nhiệm nhiều chức danh chủ chốt trong bộ máy nhà nước Canada, bao gồm toàn quyền, thành viên Nội các, thẩm phán Tòa án tối cao, thượng nghị sĩ, người đứng đầu các doanh nghiệp vương thất, đại sứ, cao ủy, tỉnh trưởng và khoảng 3.100 chức danh khác. Ngoài ra, thủ tướng tích cực tham gia vào quá trình lập pháp (phần lớn các dự luật được trình trước Quốc hội được Nội các soạn thảo) và lãnh đạo [[Quân đội Canada]].
[[Tập tin:WilliamLyonMackenzieKing.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:WilliamLyonMackenzieKing.jpg|trái|nhỏ|[[William Lyon Mackenzie King]], thủ tướng Canada thứ 10 (1921–1926; 1926–1930; 1935–1948)]]
Trong suốt nhiệm kỳ thủ tướng của mình, Pierre Trudeau đã tập trung quyền hạn vào Phủ Thủ tướng,<ref name="Macleans">{{Chú thích báo|last=Geddes|first=John|date=January 25, 2009|title=Will the prorogation of Parliament set off a populist revolt?|work=Maclean's|publisher=Kenneth Whyte|location=Toronto|url=http://www.macleans.ca/2010/01/25/the-people-speak/|access-date=January 27, 2010|issn=0024-9262}}</ref> là một cơ quan trực thuộc thủ tướng không chịu trách nhiệm trước Nghị viện. Từ cuối thế kỷ 20, những nhà phân tích như Jeffrey Simpson,<ref>{{Chú thích sách|url=https://archive.org/details/friendlydictator0000simp/page/248|title=The Friendly Dictatorship|last=Simpson|first=Jeffrey|publisher=McClelland & Stewart|year=2001|isbn=978-0-7710-8079-1|location=Toronto|page=[https://archive.org/details/friendlydictator0000simp/page/248 248]|author-link=Jeffrey Simpson|url-access=registration}}</ref> Donald Savoie, Andrew Coyne<ref>{{Chú thích báo|last=Coyne|first=Andrew|date=June 30, 2015|title=Liberals' idea for gender quota in Cabinet leaves out the principle of merit|work=National Post|url=http://news.nationalpost.com/full-comment/andrew-coyne-liberals-idea-for-gender-quota-in-cabinet-leaves-out-the-principle-of-merit|access-date=June 30, 2015}}</ref> và John Gomery nhận định rằng cả Nghị viện và Nội các đều đã bị thủ tướng làm lu mờ.{{NoteTag|See [[Cabinet of Canada#cite note-BNA-34|note 2]] at [[Cabinet of Canada]].|name=BNA}}<ref name="Brooks235"/> Savoie viết rằng: "ít nhất là trong nội bộ chính phủ, không có nhiều cơ chế kiểm soát quyền lực để ngăn cản thủ tướng Canada làm theo ý mình."<ref>{{Chú thích sách|title=Governing from the Centre: The Concentration of Power in Canadian Politics|url=https://archive.org/details/governingfromcen0000savo|last=Savoie|first=Donald|publisher=University of Toronto Press|year=1999|isbn=978-0-8020-8252-7|location=Toronto|page=[https://archive.org/details/governingfromcen0000savo/page/362 362]}}</ref> Chức vụ thủ tướng được mô tả là đang "tổng thống hóa",<ref name="Macleans" /><ref>{{Chú thích|title=Time to address democratic deficit|date=January 27, 2010|url=https://www.thestar.com/opinion/editorials/article/756262--time-to-address-democratic-deficit|work=Toronto Star|access-date=January 27, 2010}}</ref> đến mức thủ tướng đương nhiệm tỏa sáng hơn nguyên thủ quốc gia (vợ của thủ tướng đôi khi được gọi là ''Đệ nhất phu nhân Canada''<ref>{{Chú thích web|url=http://www.huffingtonpost.ca/2015/11/04/prime-minister-wife-sophie-gregoire_n_8464096.html|tiêu đề=The Prime Minister's Wife: What Is Her Title, Exactly?|tác giả=Zamon|tên=Rebecca|ngày=November 4, 2015|ngày truy cập=June 3, 2017}}</ref><ref>{{Chú thích|last=Alberici|first=Emma|title='I need help': Why did Canada's first lady spark such a backlash?|date=May 18, 2016|url=http://www.abc.net.au/news/2016-05-19/alberici-why-did-canadas-first-lady-spark-such-a-backlash/7428228|publisher=Australian Broadcasting Corporation|access-date=June 3, 2017}}</ref>).<ref>{{Chú thích báo|last=Jackson|first=Michael D.|year=2009|title=The Senior Realms of the Queen|volume=Autumn 2009|page=10|work=Canadian Monarchist News|publisher=Monarchist League of Canada|issue=30|location=Toronto|url=http://www.monarchist.ca/cmn/2009/Autumn_2009_CMN.pdf|url-status=dead|access-date=January 17, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20091229100400/http://www.monarchist.ca/cmn/2009/Autumn_2009_CMN.pdf|archive-date=December 29, 2009}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=xyNlYxdpdfcC|title=Vive Quebec!: new thinking and new approaches to the Quebec nation|last=Blair|first=Louisa|publisher=James Lorimer & Company|year=2001|isbn=978-1-55028-734-9|editor-last=Venne|editor-first=Michel|location=Toronto|page=91}}</ref> Nguyên toàn quyền Adrienne Clarkson nói rằng có "sự cạnh tranh ngầm" giữa thủ tướng và Quân chủ.<ref>{{Chú thích|last=Franks|first=C.E.S.|title=Keep the Queen and choose another head of state|date=April 9, 2010|url=https://www.theglobeandmail.com/news/opinions/keep-the-queen-and-choose-another-head-of-state/article1529705/singlepage/|work=The Globe and Mail|access-date=January 23, 2011}}</ref> Có giả thuyết cho rằng sở dĩ thủ tướng Canada tập trung được quyền lực là vì Nghị viện Canada ít có ảnh hưởng lên chính phủ hơn so với những nước khác có [[hệ thống Westminster]], cụ thể là Nghị viện có ít nghị sĩ hơn, tỷ lệ thay đổi nghị sĩ sau mỗi cuộc bầu cử cao hơn và hệ thống bầu lãnh đạo đảng theo kiểu Mỹ, làm giảm sức ảnh hưởng của chế độ họp kín ban lãnh đạo đảng (như ở Anh).<ref>{{Chú thích|last=Foot|first=Richard|title=Only in Canada: Harper's prorogation is a Canadian thing|date=January 15, 2010|url=https://nationalpost.com/story.html?id=2446705|work=National Post|archive-url=https://archive.today/20100118165801/http://www.nationalpost.com/story.html?id=2446705|access-date=January 16, 2010|archive-date=January 18, 2010}}</ref>

Quyền lực của thủ tướng có bị kiểm soát. Hạ viện có quyền bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với thủ tướng và một cuộc nổi dậy trong nội bộ đảng có thể nhanh chóng hạ bệ một thủ tướng đương nhiệm, thậm chí chỉ đe dọa nổi dậy cũng có thể thuyết phục hoặc buộc thủ tướng phải từ chức, như đã xảy ra với Thủ tướng [[Jean Chrétien]]. Luật Cải cách 2014<ref>{{Chú thích|last=Parliament of Canada|title=Bill C-586|date=June 23, 2015|url=http://www.parl.gc.ca/HousePublications/Publication.aspx?Language=E&Mode=1&DocId=8058690|publisher=Queen's Printer for Canada|access-date=June 2, 2015}}</ref> quy định quy trình xem xét sức lãnh đạo đảng và bầu một lãnh đạo lâm thời sau một nổi dậy trong nội bộ đảng, tăng cường sự kiểm soát của các hạ nghị sĩ trong đảng của thủ tướng. Nếu một đảng tuân theo Luật Cải cách 2014 thì việc bầu lãnh đạo phải được biểu quyết công khai.<ref>{{Chú thích báo|last=Selley|first=Chris|date=May 28, 2015|title=Thanks to the Senate, I've finally come around to liking the Reform Act|work=National Post|url=http://news.nationalpost.com/full-comment/chris-selley-thanks-to-the-senate-ive-finally-come-around-to-liking-the-reform-act|access-date=June 2, 2015}}</ref>

Thượng viện có thể trì hoãn hoặc bác bỏ dự luật của Nội các, chẳng hạn như khi dự luật thuế giá trị gia tăng của [[Brian Mulroney]] bị Thượng viện bác bỏ. Chế độ liên bang của Canada giới hạn thẩm quyền của chính phủ liên bang trong những lĩnh vực do hiến pháp quy định. Ngoài ra, quyền hành pháp được hiến pháp trao cho quốc vương và đặc quyền hoàng gia thuộc về Quân chủ chứ không phải bất cứ bộ trưởng nào<ref>{{Chú thích|last=MacLeod|first=Kevin S.|title=A Crown of Maples|url=http://www.pch.gc.ca/pgm/ceem-cced/fr-rf/crnCdn/crn_mpls-eng.pdf|page=16|year=2008|edition=1|place=Ottawa|publisher=Queen's Printer for Canada|isbn=978-0-662-46012-1|access-date=June 21, 2009|author-link=Kevin S. MacLeod}}</ref><ref name="Murdoch">{{Chú thích tập san học thuật |last=Cox |first=Noel |date=September 2002 |title=Black v Chrétien: Suing a Minister of the Crown for Abuse of Power, Misfeasance in Public Office and Negligence |url=http://www.murdoch.edu.au/elaw/issues/v9n3/cox93.html |journal=Murdoch University Electronic Journal of Law |location=Perth |publisher=Murdoch University |volume=9 |issue=3 |page=12 |access-date=May 17, 2009}}</ref><ref>{{Chú thích tạp chí|last=Neitsch|first=Alfred Thomas|year=2008|title=A Tradition of Vigilance: The Role of Lieutenant Governor in Alberta|url=http://www2.parl.gc.ca/Sites/LOP/Infoparl/30/4/30n4_07e_Neitsch.pdf|journal=Canadian Parliamentary Review|location=Ottawa|publisher=Commonwealth Parliamentary Association|volume=30|issue=4|pages=23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025113652/http://www2.parl.gc.ca/Sites/LOP/Infoparl/30/4/30n4_07e_Neitsch.pdf|archive-date=October 25, 2012|access-date=May 22, 2009}}</ref> nên Quân chủ sở hữu quyền lực tối cao đối với thủ tướng trong trật tự hiến pháp.<ref>{{Chú thích báo|last=Coyne|first=Andrew|author-link=Andrew Coyne|date=November 13, 2009|title=Defending the royals|work=Maclean's|publisher=Rogers Communications|location=Toronto|url=https://www.macleans.ca/news/canada/defending-the-royals/|access-date=April 9, 2020|issn=0024-9262}}</ref><ref>{{Chú thích|last=Coyne|first=Andrew|title=A lightning rod for patriotic love|date=April 10, 2002|url=http://andrewcoyne.com/columns/NationalPost/2002/20020410.html|work=National Post|archive-url=https://web.archive.org/web/20060523040653/http://andrewcoyne.com/columns/NationalPost/2002/20020410.html|access-date=May 22, 2006|archive-date=May 23, 2006|author-link=Andrew Coyne}}</ref> Vì vậy, Quân chủ hoặc toàn quyền có thể phản đối thủ tướng trong những tình huống khủng hoảng cực đoan.{{NoteTag|See "[[Cabinet of Canada#Responsibilities|Responsibilities]]" and [[Cabinet of Canada#cite note-RP-20|note 1]] at [[Cabinet of Canada]].|name=RP}} Gần cuối nhiệm kỳ, Toàn quyền Adrienne Clarkson nói rằng: "Vai trò hiến pháp của tôi nằm ở cái được gọi là 'quyền dự trữ': đảm bảo rằng có một thủ tướng và một chính phủ và thực hiện quyền 'khuyến khích, khuyên bảo và cảnh báo'[...] Tuy không được tiết lộ bất cứ bí mật nào nhưng tôi có thể nói với bạn rằng tôi đã làm cả ba điều đó."<ref>{{Chú thích báo|date=September 14, 2005|title=GG reflects on mandate during farewell address|publisher=CTV|url=http://www.ctv.ca/servlet/ArticleNews/story/CTVNews/1126719024327_33?hub=TopStories|url-status=dead|access-date=August 8, 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071013001953/http://www.ctv.ca/servlet/ArticleNews/story/CTVNews/1126719024327_33?hub=TopStories|archive-date=October 13, 2007}}</ref>

== Đặc quyền ==
[[Tập tin:Residence_of_the_Prime_Minister_of_Canada.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Residence_of_the_Prime_Minister_of_Canada.jpg|phải|nhỏ|24 Sussex Drive, nơi ở chính thức của thủ tướng Canada]]
Thủ tướng có hai nơi ở chính thức: 24 Sussex Drive ở [[Ottawa]] và Harrington Lake, một biệt thự nông thôn ở Công viên Gatineau. Thủ tướng làm việc tại Văn phòng Phủ Thủ tướng và Cơ mật viện (trước đây gọi là Langevin Block), đối diện Đồi Quốc hội.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.pco-bcp.gc.ca/index.asp?lang=eng&page=dyk-svq&doc=archive%2Flangevin%2Fdyk-svq-eng.htm|tiêu đề=Did You Know > The Langevin Block from Yesterday to Today|tác giả=Privy Council Office|lk tác giả=Privy Council Office (Canada)|nhà xuất bản=Queen's Printer for Canada|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20130522200854/http://www.pco-bcp.gc.ca/index.asp?lang=eng&page=dyk-svq&doc=archive%2Flangevin%2Fdyk-svq-eng.htm|ngày lưu trữ=May 22, 2013|url-status=dead|ngày truy cập=January 17, 2010}}</ref> Về phương tiện di chuyển, thủ tướng được cấp một chiếc xe bọc thép (trợ cấp đi lại 2.000 [[đô la Canada]] mỗi năm) và hai máy bay công vụ (một chiếc CC-150 Polaris khi bay quốc tế và một chiếc [[Bombardier Challenger 600|Challenger 601]] khi bay nội địa). Thủ tướng và gia đình được Cảnh sát Kỵ binh Hoàng gia Canada bố trí lực lượng cảnh vệ. Quốc hội quyết định tất cả những chế độ nói trên trong ngân sách nhà nước. Tổng số tiền lương hàng năm của thủ tướng là 357.800 đô la Canada (gồm lương của nghị sĩ là 178.900 đô la Canada và lương của thủ tướng là 178.900 đô la Canada).

Thủ tướng đương nhiệm và các nguyên thủ tướng được tổ chức quốc tang khi qua đời, linh cữu được quàn tại Nhà Quốc hội.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.commemoration.gc.ca/cntct/index-eng.cfm|tiêu đề=Frequently Asked Questions on State Funerals in Canada|tác giả=State Funerals in Canada|nhà xuất bản=Queen's Printer for Canada|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20091227080756/http://www.commemoration.gc.ca/cntct/index-eng.cfm|ngày lưu trữ=December 27, 2009|url-status=dead|ngày truy cập=December 10, 2009}}</ref> Chỉ có Thủ tướng Bowell và nguyên thủ tướng R. B. Bennett được tổ chức tang lễ riêng, Bennett là nguyên thủ tướng duy nhất qua đời và được chôn cất ở nước ngoài, trong khi Bowell là thủ tướng duy nhất có tang lễ không có những chính trị gia đến dự. Thủ tướng John Thompson qua đời tại [[Lâu đài Windsor]], nơi [[Victoria của Anh|Nữ hoàng Victoria]] cho phép linh cữu được quàn trước khi thi thể được đưa về Canada để tổ chức quốc tang tại [[Halifax, Nova Scotia|Halifax]].
[[Tập tin:Heraldic_mark_of_the_Prime_Minister_of_Canada.svg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Heraldic_mark_of_the_Prime_Minister_of_Canada.svg|trái|nhỏ|Huy hiệu của chức vụ thủ tướng Canada, được thêm vào huy hiệu của các thủ tướng]]
Trước năm 1919, quân chủ theo truyền thống sẽ phong tước [[hiệp sĩ]] và tước hiệu ''Sir'' cho một tân thủ tướng Canada''.'' Trong số tám thủ tướng đầu tiên của Canada, chỉ có [[Alexander Mackenzie (chính trị gia)|Alexander Mackenzie]] từ chối được phong tước hiệp sĩ. Năm 1919, Hạ viện thông qua Nghị quyết Nickle, tuyên bố chính sách Quân chủ Canada không phong tặng danh hiệu [[Quý tộc Anh|quý tộc]] hoặc hiệp sĩ cho công dân Canada (và chính phủ Canada khuyên Quân chủ khi những danh hiệu đó không thuộc thẩm quyền ban tặng của Quân chủ). Quân chủ Canada (nhưng không phải Quân chủ Vương quốc Anh, nơi thường xuyên ban tặng những danh hiệu này cho công dân Anh) kể từ đó đã áp dụng chính sách này: thủ tướng cuối cùng được phong tước hiệp sĩ gần thời điểm bổ nhiệm là [[Robert Borden]], là thủ tướng khi Nghị quyết Nickle được tranh luận tại Hạ viện (và được phong tước hiệp sĩ trước nghị quyết được thông qua). Tuy nhiên, sáu năm sau khi từ chức, Bennett được Quốc vương [[George VI]] phong tước [[Đẳng cấp quý tộc Vương quốc Liên hiệp Anh|quý tộc Vương quốc Anh]] làm Tử tước Bennett của Mickleham ở Quận Surrey và của [[Calgary]] và Hopewell ở Canada.<ref>{{Chú thích web|url=http://www2.parl.gc.ca/Parlinfo/Files/Parliamentarian.aspx?Item=b9296f13-96f7-4c62-a577-63a5fc91ac2f&Language=E&Section=ALL|tiêu đề=Federal Government > Prime Ministers of Canada > Biographical Informarion > BENNETT, The Right Hon. Richard Bedford, P.C., K.C., K.G.St.J., LL.B.|tác giả=Library of Parliament|lk tác giả=Library of Parliament|nhà xuất bản=Queen's Printer for Canada|ngày truy cập=December 10, 2009}}</ref><ref>[http://www.london-gazette.co.uk/issues/35225/pages/4213/page.pdf] ''The London Gazette'', July 22, 1941.</ref> Kể từ đó, không có thủ tướng Canada nào được phong tước.

== Danh hiệu ==
[[Tập tin:Kim_Campbell.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kim_Campbell.jpg|phải|nhỏ|[[Kim Campbell]], thủ tướng Canada thứ 19 (1993) và nữ thủ tướng từ [[British Columbia]] duy nhất ]]
Theo truyền thống Westminster, một người nói chuyện với thủ tướng sử dụng chức danh ''Thủ tướng.'' Bộ Di sản văn hóa Canada khuyến cáo rằng không nên sử dụng ''Ngài Thủ tướng'' trong bối cảnh chính thức.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.canada.ca/en/canadian-heritage/services/protocol-guidelines-special-event/styles-address.html|tiêu đề=Styles of address|tác giả=Department of Canadian Heritage|ngày=October 16, 2017|nhà xuất bản=Queen's Printer for Canada|ngày truy cập=April 10, 2020}}</ref> Trong văn bản, nên sử dụng chức danh Quốc hội đầy đủ của thủ tướng: ''Quý ngài/bà rất đáng kính [tên], <nowiki>[</nowiki>huân hàm<nowiki>]</nowiki>, Thủ tướng Canada''. Tuy nhiên, khi ở phiên chất vấn tại Hạ viện, những hạ nghị sĩ khác có thể gọi thủ tướng là ''Quý hạ nghị sĩ rất đáng kính cho [khu vực bầu cử của thủ tướng<nowiki>]</nowiki>'' hoặc đơn giản là ''Quý Thủ tướng rất đáng kính''.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.pch.gc.ca/pgm/ceem-cced/prtcl/address2-eng.cfm|tiêu đề=Ceremonial and Canadian Symbols Promotion > Styles of address&nbsp;— Federal dignitaries|tác giả=Department of Canadian Heritage|lk tác giả=Department of Canadian Heritage|nhà xuất bản=Queen's Printer for Canada|ngày truy cập=January 24, 2010|archive-date=2013-06-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20130627212110/http://www.pch.gc.ca/pgm/ceem-cced/prtcl/address2-eng.cfm|url-status=dead}}</ref> Nguyên thủ tướng giữ danh hiệu ''Quý ngài/bà rất đáng kính'' cho đến hết đời; nếu vẫn là hạ nghị sĩ thì được gọi là ''Quý hạ nghị sĩ rất đáng kính cho [khu vực bầu cử của hạ nghị sĩ]'', nếu được bổ nhiệm làm bộ trưởng thì được gọi là ''Quý Bộ trưởng Bộ Quốc phòng rất đáng kính,'' nếu trở thành lãnh đạo phe đối lập thì được gọi là ''Quý Lãnh đạo rất đáng kính của phe đối lập''.

== Hậu mãn nhiệm ==
[[Tập tin:Lester_Pearson_at_Constellation_Hotel_(50540638176).jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Lester_Pearson_at_Constellation_Hotel_(50540638176).jpg|nhỏ|[[Lester B. Pearson]]]]
Sau khi hết nhiệm kỳ, những nguyên thủ tướng Canada đã theo đuổi nhiều sự nghiệp. Một số nguyên thủ tướng tiếp tục làm chính trị: Bowell làm thượng nghị sĩ, [[Stephen Harper]] làm hạ nghị sĩ, Bennett chuyển đến Vương quốc Anh sau khi được bổ nhiệm vào [[Thượng Nghị viện Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Thượng Nghị viện]].<ref>{{Cite DCB|title=Bennett, Richard Bedford, 1st Viscount Bennett|url=http://www.biographi.ca/en/bio/bennett_richard_bedford_17E.html}}</ref> Một số nguyên thủ tướng trở thành lãnh đạo của phe đối lập: John A. Macdonald, Arthur Meighen, Mackenzie King<ref>{{Cite DCB|title=King, William Lyon Mackenzie|url=http://www.biographi.ca/en/bio/king_william_lyon_mackenzie_17E.html}}</ref> và Pierre Trudeau, tất cả đều được tái bổ nhiệm làm thủ tướng (Mackenzie King hai lần); Alexander Mackenzie và [[John Diefenbaker]] làm lãnh đạo phe đối lập trước khi trở thành hạ nghị sĩ bình thường cho đến khi qua đời;<ref name="Dief">{{Cite DCB|title=Diefenbaker, John George|url=http://www.biographi.ca/en/bio/diefenbaker_john_george_20E.html}}</ref> [[Wilfrid Laurier]] qua đời khi đang giữ chức vụ;<ref>{{Cite DCB|title=Laurier, Sir Wilfrid|url=http://www.biographi.ca/en/bio/laurier_wilfrid_14E.html}}</ref> và Charles Tupper,<ref name="Tupper">{{Cite DCB|title=Tupper, Sir Charles|url=http://www.biographi.ca/en/bio/tupper_charles_14E.html}}</ref> [[Louis St. Laurent]]<ref name="StLaurent">{{Cite DCB|title=St. Laurent, Louis|url=http://www.biographi.ca/en/bio/st_laurent_louis_stephen_20E.html}}</ref> và John Turner làm lãnh đạo phe đối lập trước khi rút khỏi chính trường. Meighen cũng được bổ nhiệm vào Thượng viện sau nhiệm kỳ thủ tướng thứ hai nhưng từ chức để tái tranh cử, sau cùng rút khỏi chính trường sau khi thất cử.<ref name="Meighen">{{Cite DCB|title=Meighen, Arthur|url=http://www.biographi.ca/en/bio/meighen_arthur_18E.html}}</ref> Những nguyên thủ tướng treo ấn từ quan cũng có: Robert Borden, Hiệu trưởng Đại học Nữ vương Kingston và [[Đại học McGill]], đồng thời làm việc trong lĩnh vực tài chính; [[Lester B. Pearson]], Hiệu trưởng [[Đại học Carleton (Canada)|Đại học Carleton]];<ref>{{Cite DCB|title=Pearson, Lester Bowles|url=http://www.biographi.ca/en/bio/pearson_lester_bowles_20E.html}}</ref> Joe Clark và Kim Campbell, vốn là giảng viên đại học, Clark cũng làm tư vấn viên và Campbell làm việc trong lĩnh vực ngoại giao quốc tế, đồng thời là giám đốc các công ty tư nhân và chủ tịch các nhóm lợi ích; Pierre Trudeau và Jean Chrétien quay lại hành nghề luật.<ref>{{Cite DCB|title=Trudeau, Pierre Elliott|url=http://www.biographi.ca/en/bio/trudeau_pierre_elliott_22E.html}}</ref> Những nguyên thủ tướng cũng thường viết tự truyện (như Tupper<ref name="Tupper" />) hoặc hồi ký (như Diefenbaker và [[Paul Martin]]).<ref name="Dief" />

== Danh sách Thủ tướng Canada ==
{| class="wikitable" cellpadding="2" cellspacing="2"
|- bgcolor=#cccccc
!#!!Chân dung!!Thủ tướng!!Bắt đầu!!Kết thúc!!Đảng!!Thời gian
|-bgcolor=#DDEEFF
|1 || [[Tập tin:Sir John A Macdonald circa 1878 retouched crop.jpg|không khung|139x139px]]||Sir [[John A. Macdonald]] ||[[1 tháng 7]] năm [[1867]] ||[[5 tháng 11]] năm [[1873]] ||[[Đảng Bảo thủ Canada (cũ)|Tự do-Bảo thủ]] ||6 năm, 4 tháng, 4 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|2 || [[Tập tin:Mackenzie-sm.jpg|không khung|139x139px]]||[[Alexander Mackenzie (chính trị gia)|Alexander Mackenzie]] ||[[7 tháng 11]] năm [[1873]] ||[[8 tháng 10]] năm [[1878]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||4 năm, 11 tháng, 1 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|(1) || [[Tập tin:Sir John A Macdonald circa 1878 retouched crop.jpg|không khung|139x139px]]||Sir [[John A. Macdonald]] ||[[17 tháng 10]] năm [[1878]] ||[[6 tháng 6]] năm [[1891]] ||[[Đảng Bảo thủ Canada (cũ)|Bảo thủ]] ||12 năm, 7 tháng, 20 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|3 ||[[Tập tin:SirJohnAbbott1.jpg|không khung|139x139px]]||Sir [[John Abbott]] ||[[16 tháng 6]] năm [[1891]] ||[[24 tháng 11]] năm [[1892]] ||[[Đảng Bảo thủ Canada (cũ)|Bảo thủ]] ||5 năm, 5 tháng, 8 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|4 ||[[Tập tin:Sir John S.D. Thompson.jpg|139x139px|không khung]]||Sir [[John Sparrow David Thompson|John Thompson]] ||[[5 tháng 12]] năm [[1892]] ||[[12 tháng 12]] năm [[1894]] ||[[Đảng Bảo thủ Canada (cũ)|Bảo thủ]] ||2 năm, 0 tháng, 7 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|5 ||[[Tập tin:Mackenzie Bowell.jpg|139x139px|không khung]]||Sir [[Mackenzie Bowell]] ||[[21 tháng 12]] năm [[1894]] ||[[27 tháng 4]] năm [[1896]] ||[[Đảng Bảo thủ Canada (cũ)|Bảo thủ]] ||1 năm, 4 tháng, 6 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|6 ||[[Tập tin:Tupper Portrait crop.jpg|không khung|139x139px]]||Sir [[Charles Tupper]] ||[[1 tháng 5]] năm [[1896]] ||[[8 tháng 7]] năm [[1896]] ||[[Đảng Bảo thủ Canada (cũ)|Bảo thủ]]
||0 năm, 2 tháng, 7 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|7 ||[[Tập tin:Wilfrid Laurier 1890 - cropped.jpg|không khung|139x139px]]||Sir [[Wilfrid Laurier]] ||[[11 tháng 7]] năm [[1896]] ||[[7 tháng 10]] năm [[1911]] || [[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||15 năm, 2 tháng, 26 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|8 ||[[Tập tin:Robert Laird Borden cph.3b31281 (cropped).jpg|không khung|139x139px]]||Sir [[Robert Laird Borden]] ||[[10 tháng 10]] năm [[1911]] ||[[10 tháng 7]] năm [[1920]] ||[[Đảng Bảo Thủ Canada (cũ)|Bảo thủ]]/[[Đảng Liên minh (Canada)|Liên minh]] (từ [[1917]]) ||8 năm, 9 tháng, 0 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|9 ||[[Tập tin:Arthur Meighen-.jpg|không khung|139x139px]]||[[Arthur Meighen]]||[[10 tháng 7]] năm [[1920]] ||[[29 tháng 12]] năm [[1921]] ||[[Đảng Liên minh (Canada)|Liên minh]]/[[Đảng Tự do và Bảo thủ Quốc gia|Tự do & Bảo thủ Quốc gia]] ||1 năm, 5 tháng, 19 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|10 ||[[Tập tin:WLMackenzieKing.jpg|không khung|139x139px]]||[[William Lyon Mackenzie King]] ||[[29 tháng 12]] năm [[1921]] ||[[28 tháng 6]] năm [[1926]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]]||4 năm, 5 tháng, 30 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|(9) ||[[Tập tin:Arthur Meighen-.jpg|không khung|139x139px]]||[[Arthur Meighen]] ||[[29 tháng 6]] năm [[1926]] ||[[25 tháng 9]] năm [[1926]] ||[[Đảng Bảo thủ Canada (cũ)|Bảo thủ]]
||2 năm, 2 tháng, 27 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|(10) ||[[Tập tin:WLMackenzieKing.jpg|không khung|139x139px]]||[[William Lyon Mackenzie King]] ||[[25 tháng 9]] năm [[1926]] ||[[7 tháng 8]] năm [[1930]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]]
|3 năm, 10 tháng, 11 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|11 ||[[Tập tin:Richard Bedford Bennett.jpg|không khung|139x139px]]||[[Richard Bedford Bennett]] ||[[7 tháng 8]] năm [[1930]] ||[[23 tháng 10]] năm [[1935]] ||[[Đảng Bảo thủ Canada (cũ)|Bảo thủ]] ||5 năm, 2 tháng, 16 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|(10) ||[[Tập tin:WLMackenzieKing.jpg|không khung|139x139px]]||[[William Lyon Mackenzie King]] ||[[23 tháng 10]] năm [[1935]] ||[[15 tháng 11]] năm [[1948]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||13 năm, 0 tháng, 23 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|12 ||[[Tập tin:Louisstlaurent.jpg|không khung|139x139px]]||[[Louis St. Laurent]] ||[[15 tháng 11]] năm [[1948]] ||[[21 tháng 6]] năm [[1957]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||8 năm, 7 tháng, 6 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|13 ||[[Tập tin:John Diefenbaker 1961.png|không khung|139x139px]]||[[John Diefenbaker]] ||[[21 tháng 6]] năm [[1957]] ||[[22 tháng 4]] năm [[1963]] ||[[Đảng Bảo thủ Tiến bộ Canada|Bảo thủ Tiến bộ]] ||5 năm, 10 tháng, 1 ngày
|-bgcolor=FFE8E8
|14 ||[[Tập tin:Lester B. Pearson (1963 ABC press photo).jpg|không khung|139x139px]]||[[Lester B. Pearson]] ||[[22 tháng 4]] năm [[1963]] ||[[20 tháng 4]] năm [[1968]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||4 năm, 11 tháng, 29 ngày
|-bgcolor=FFE8E8
|15 ||[[Tập tin:Pierre Elliot Trudeau-2.jpg|không khung|139x139px]]||[[Pierre Trudeau]] ||[[20 tháng 4]] năm [[1968]] ||[[3 tháng 6]] năm [[1979]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||11 năm, 1 tháng, 14 ngày
|-bgcolor=DDEEFF
|16 ||[[Tập tin:RightHonourableJoeClark (cropped).jpg|không khung|139x139px]]||[[Joe Clark]] ||[[4 tháng 6]] năm [[1979]] ||[[2 tháng 3]] năm [[1980]] ||[[Đảng Bảo thủ Tiến bộ Canada|Bảo thủ Tiến bộ]]
||0 năm, 8 tháng, 27 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|(15) ||[[Tập tin:Pierre Elliot Trudeau-2.jpg|không khung|139x139px]]||[[Pierre Trudeau]] ||[[3 tháng 3]] năm [[1980]] ||[[30 tháng 6]] năm [[1984]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||4 năm, 3 tháng, 27 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|17 ||[[Tập tin:John Turner (25276719587) (cropped).jpg|không khung|139x139px]] ||[[John Napier Turner|John Turner]] ||[[30 tháng 6]] năm [[1984]] ||[[17 tháng 9]] năm [[1984]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||0 năm, 2 tháng, 18 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|18 ||[[Tập tin:Brian Mulroney. (48206684591).jpg|không khung|139x139px]]||[[Brian Mulroney]] ||[[17 tháng 9]] năm [[1984]] ||[[25 tháng 6]] năm [[1993]] ||[[Đảng Bảo thủ Tiến bộ Canada|Bảo thủ Tiến bộ]] ||8 năm, 9 tháng, 8 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|19 ||[[Tập tin:Kim Campbell (cropped).jpg|không khung|139x139px]]||[[Kim Campbell]] ||[[25 tháng 6]] năm [[1993]] ||[[4 tháng 11]] năm [[1993]] ||[[Đảng Bảo thủ Tiến bộ Canada|Bảo thủ Tiến bộ]] ||0 năm, 4 tháng, 10 ngày
|-bgcolor=FFE8E8
|20 ||[[Tập tin:Jean Chrétien in 1996.jpg|không khung|139x139px]]||[[Jean Chrétien]] ||[[4 tháng 11]] năm [[1993]] ||[[12 tháng 12]] năm [[2003]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||10 năm, 1 tháng, 8 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|21 ||[[Tập tin:Paulmartin.jpg|không khung|139x139px]]||[[Paul Martin]] ||[[12 tháng 12]] năm [[2003]] ||[[6 tháng 2]] năm [[2006]] ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||2 năm, 1 tháng, 25 ngày
|-bgcolor=#DDEEFF
|22 ||[[Tập tin:Stephen-Harper-Cropped-2014-02-18.jpg|không khung|139x139px]]||[[Stephen Harper]] ||[[6 tháng 2]] năm [[2006]] ||[[4 tháng 11]] năm [[2015]] ||[[Đảng Bảo thủ (Canada)|Bảo thủ]] ||9 năm, 8 tháng, 29 ngày
|-bgcolor=#FFE8E8
|23 ||[[Tập tin:Prime Minister Trudeau's message on Christmas 2023 (0m29s) (cropped).jpg|không khung|139x139px]]||[[Justin Trudeau]] ||[[4 tháng 11]] năm [[2015]] ||Đương nhiệm ||[[Đảng Tự do Canada|Tự do]] ||Đương nhiệm
|}

== Xem thêm ==

* Chính trị Canada
* [[Nghị viện Canada]]

== Ghi chú ==
<references group="chú thích" />
<references group="lower-alpha" />
<references group="note" />
== Tham khảo ==
<references responsive="" />
== Đọc thêm ==

* <cite id="CITEREFBrodie2018" class="citation book cs1">Brodie, I. (2018). </cite><cite id="CITEREFBrodie2018" class="citation book cs1">[https://books.google.com/books?id=_NNZDwAAQBAJ ''At the Centre of Government: The Prime Minister and the Limits on Political Power'']. McGill-Queen's University Press. [[:en:ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[:en:Special:BookSources/978-0-7735-5378-1|<bdi>978-0-7735-5378-1</bdi>]].</cite>
* <cite id="CITEREFCoucill2005" class="citation book cs1">Coucill, I. (2005). </cite><cite id="CITEREFCoucill2005" class="citation book cs1">[https://books.google.com/books?id=wlFJPQHUY5UC ''Canada's Prime Ministers, Governors General and Fathers of Confederation'']. Pembroke Publishers. [[:en:ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[:en:Special:BookSources/978-1-55138-185-5|<bdi>978-1-55138-185-5</bdi>]].</cite>
* <cite id="CITEREFDutil2017" class="citation book cs1">Dutil, P. (2017). </cite><cite id="CITEREFDutil2017" class="citation book cs1">[https://books.google.com/books?id=Z3AlDwAAQBAJ&pg=PP1 ''Prime Ministerial Power in Canada: Its Origins under Macdonald, Laurier, and Borden'']. The C.D. Howe Series in Canadian Political History. UBC Press. [[:en:ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[:en:Special:BookSources/978-0-7748-3476-6|<bdi>978-0-7748-3476-6</bdi>]].</cite>
* <cite id="CITEREFDonaldson1994" class="citation book cs1">Donaldson, G. (1994). </cite><cite id="CITEREFDonaldson1994" class="citation book cs1">''The Prime Ministers of Canada''. Doubleday Canada. [[:en:ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[:en:Special:BookSources/978-0-385-25454-0|<bdi>978-0-385-25454-0</bdi>]].</cite>
* <cite id="CITEREFEnglishDutil2023" class="citation book cs1">English, J.R.; Dutil, P. (2023). </cite><cite id="CITEREFEnglishDutil2023" class="citation book cs1">''Statesmen, Strategists and Diplomats: Canada's Prime Ministers and the Making of Foreign Policy''. The C. D. Howe Series in Canadian Political History Series. University of British Columbia Press. [[:en:ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[:en:Special:BookSources/978-0-7748-6855-6|<bdi>978-0-7748-6855-6</bdi>]].</cite>
* <cite id="CITEREFSchlee2018" class="citation book cs1">Schlee, Gary (2018). </cite><cite id="CITEREFSchlee2018" class="citation book cs1">''Unknown and unforgettable : a guide to Canada's Prime Ministers''. Toronto, Ontario, Canada: Shorelawn Publishing. [[:en:ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[:en:Special:BookSources/978-1-7753780-0-6|<bdi>978-1-7753780-0-6</bdi>]]. [[:en:OCLC (identifier)|OCLC]]&nbsp;[[oclc:1108336247|1108336247]].</cite>
* <cite id="CITEREFStewart2018" class="citation book cs1">Stewart, J.D.M. (2018). </cite><cite id="CITEREFStewart2018" class="citation book cs1">[https://books.google.com/books?id=r5MwDwAAQBAJ&pg=PP1 ''Being Prime Minister'']. Dundurn. [[:en:ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[:en:Special:BookSources/978-1-4597-3849-2|<bdi>978-1-4597-3849-2</bdi>]].</cite>

== Liên kết ngoài ==

* [https://pm.gc.ca/ Official government Web site of the Office of the Prime Minister]
* [https://www.youtube.com/user/pmocpm Prime Minister of Canada] on YouTube
* [https://web.archive.org/web/20050901031658/http://www.parl.gc.ca/information/about/people/key/pm/index.asp?lang=E Library of Parliament of Canada]
* [http://www.macleans.ca/2011/06/10/canadas-best-prime-ministers Canada's Best Prime Ministers]: 2011 ''[[:en:Maclean's|Maclean's]]'' article

[[Thể loại:Chính phủ Canada]]
[[Thể loại:Khởi đầu năm 1867 ở Canada]]
[[Thể loại:Thủ tướng Canada]]
[[Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Pháp]]