Breyten Breytenbach
Breyten Breytenbach (16 September 1939, Bonnievale) is 'n Suid-Afrikaanse skrywer en kunstenaar met Franse burgerskap.
Lewe
Breytenbach is gebore op 16 September 1939 in Bonnievale, 'n dorp in die Wes-Kaap, ongeveer 180km van Kaapstad en 100km van die suidelikste punt van Afrika by Kaap Agulhas. Hy het kuns studeer aan die Universiteit van Kaapstad en het 'n toegewyde teenstander van die apartheidsbeleid geword. Hy verlaat Suid-Afrika en gaan na Parys, Frankryk in die 1960's.
In Parys ontmoet hy Yolande Ngo Thi Hoang Lien, 'n Franse vrou van Viëtnamese oorsprong, met wie hy later trou. Kragtens die Wet op Verbod van Gemengde Huwelike 55 van 1949 was Breytenbach se huwelik in sy tuisteland ongeldig. Vanweë die onmoontlikheid om 'n gesamentlike visum vir hom en sy onwettige eggenote te bekom kon hy nie terugkeer nie. In 1972 word so 'n visum vir die eerste keer aan hom en Yolande toegeken en keer hulle, te midde van groot mediadekking, na Suid-Afrika terug vir 'n skrywerskongres aan die Universiteit van Kaapstad.
Wat sy letterkunde betref is Breytenbach met eerste oogopslag klassifiseerbaar as surrealis. Sy debuutbundel, Die ysterkoei moet sweet, kan as 't ware as een van die grootste vernuwende werke van die tyd gesien word. Die surrealistiese invloed en die verkenning van die Zen-Boeddhisme word met gemengde gevoelens in Suid-Afrika ontvang. Dit is egter hierdie bundel wat hom groepeer met ander sogenaamde Sestigers, vernaam Jan Rabie en André P. Brink wat ook rondom daardie tyd in Parys gewoon en geskryf het.
Breytenbach se politieke aktiwiteite is ook berug. In Frankryk was hy 'n stigtingslid van Okhela, 'n weerstandsgroep wat apartheid uit ballingskap beveg het. Tydens 'n onwettige besoek aan Suid-Afrika in 1975 is hy verraai, gearresteer en gevonnis tot nege jaar tronkstraf vir hoogverraad. Na baie internasionale bemiddeling is hy vrygelaat in 1982 en keer hy terug na Parys en verkry Franse burgerskap.
Tans verdeel hy sy tyd tussen Europa, Afrika en die VSA. Hy is 'n gasdosent by die Universiteit van Kaapstad in die Geesteswetenskappe (sedert Januarie 2000) en is ook betrokke by die Gorée-instituut in Dakar, Senegal en by die Columbia Universiteit van New York.
Breytenbach se werk sluit volumes gedigte, romans en essays in, waarvan baie in Afrikaans is, met sommige vertaal in Engels, en 'n aantal wat oorspronklik in Engels gepubliseer is. Hy is ook bekend vir sy skilderwerk. Toonsetting van sy poësie is ook deur hom vrygestel. Uitstallings van sy skilderye en afdrukke is gehou in verskeie stede insluitend Johannesburg, Kaapstad, Hong Kong, Amsterdam, Stockholm, Parys, Brussel, Edinburgh, en New York.
Hy is die broer van Jan Breytenbach, stigter van 32-Bataljon en 1-Verkenningsregiment.
Poësie
- Die ysterkoei moet sweet, Johannesburg, 1964
- Die huis van die dowe , Kaapstad, 1967
- Kouevuur, Kaapstad, 1969
- Lotus, Kaapstad, 1970
- Skryt. Om 'n sinkende skip blou te verf, Amsterdam, 1972
- Met ander woorde, Kaapstad, 1973
- Voetskrif, Johannesburg, 1976
- Sinking Ship Blues, Toronto, 1977
- And Death White as Words. An Anthology, Londen, 1978
- In Africa even the flies are happy, Londen 1978
- Blomskryf (Bloemlesing?) Emmarentia, 1979
- Eklips, Emmarentia, 1983
- ('Yk'), Taurus, 1983
- Buffalo Bill, Emmarentia, 1984
- Lewendoon, Emmarentia, 1985
- Judas Eye, Londen - New York, 1989
- Soos die so, Emmarentia, 1990
- Nege landskappe van ons tye bemaak aan 'n beminde), Groenkloof, 1993
- Die hand vol vere, Kaapstad, 1995 (bloemlesing?)
- Oorblyfsels, 'n Roudig, Kaapstad, 1997
- Papierblom, Kaapstad, 1998
- Lady One, Kaapstad, 2000 (Keurversameling liefdesgedigte)
- Ysterkoei-blues, Kaapstad, 2001 (Versamelde gedigte 1964-1975)
- Lady One: Of Love and other Poems, New York, 2002
- Die Ongedanste Dans, Kaapstad, 2005 (Gevangenisgedigte 1976-1983)
- Windvanger, Kaapstad, 2007
Prosa
- Katastrofes, 1964 ('n Versameling kort-kortverhale, wat deur Breytenbach as deel van die poësie van sy oeuvre gesien behoort te word. Die hele Katastrofes verskyn dus ook in die bloemlesing Ysterkoei-blues.)
- Om te vlieg, Kaapstad, 1971 (roman)
- De boom achter de maan, Amsterdam, 1974
- Die miernes swell op ...), Emmarentia, 1980 (stories)
- A Season in Paradise (Een seizoen in het paradijs), Amsterdam - New York - Londen, 1980 (Roman, weergawe nie aan sensuur onderwerp nie)
- Mouroir: Mirror Notes of a Novel, Londen - New York, 1983
- The True Confessions of an Albino Terrorist, Londen - New York, 1983
- Spiegeldood, Amsterdam , 1984
- End Papers, Londen, 1985 (essays)
- Memory of Snow and of Dust, Londen - New York, 1987 (roman)
- Boek. Deel een, Emmarentia, 1987 (essays)
- All One Horse. Fiction and Images, Londen, 1989
- Hart-Lam, Emmarentia, 1991 (essays)
- Return to Paradise. An African journal, Londen - New York, 1992
- Memory of Birds in Times of Revolution Londen - New York, 1996 (essays)
- Dog Heart. A travel memoir, Kaapstad, 1998
- Woordwerk, Kaapstad, 1999
- A veil of footsteps, Kaapstad 2008
Kompakskywe
Sien ook
Eksterne skakels
- Ope brief aan Generaal Ariel Sharon (deur Breyten Breytenbach)
- Stellenbosch Writers
- http://www.goreeinstitute.org/