Koos Kombuis

Koos Kombuis (Gebore André le Roux du Toit)
Koos Kombuis tydens 'n optrede.
Geboortenaam	5 November 1954
Ook bekend as	André le Toit
Gebore	Kaapstad
Beroep(e)	Skrywer en Musikant
Assosiasies	Gereformeerde Blues band
Webwerf	http://www.kooskombuis.co.za/

Koos Kombuis (Gebore André le Roux du Toit, 5 November 1954 en vroeër ook bekend as André Letoit) is 'n Afrikaanse musikant en skrywer. Hy het bekendheid verwerf in die laat-1980's as deel van die anti-establishment Alternatiewe Afrikaanse Musiekbeweging wat 'n hoogtepunt bereik het met die kampustoer Voëlvry. Ander musici wat deel uitgemaak het van die beweging was Johannes Kerkorrel en Bernoldus Niemand (James Phillips). Dit was 'n groep jong Afrikaners wat gekant was teen apartheid en die regerende Nasionale Party.

Biografie

Geboorte en Vroeë jare

André le Roux du Toit het in Riversdal, Paarl, Wellington, Kuruman en in Bellville, groot geword voor die gesin hulle in Stellenbosch en later in Pretoria gevestig het, waar hy sy matriek aan die Menlopark Hoërskool voltooi het. Na skool het Du Toit die destyds vir wit Suid-Afrikaanse mans verpligte militêre diensplig afgelê.

Na sy diensplig het hy vir twee jaar by die Universiteit van Pretoria studeer sonder om 'n graad te behaal. Hierna het hy na Johannesburg getrek waar hy in 'n woonstel in Hillbrow gewoon het. Hier het hy by verskeie plekke gewerk; onder meer by Kentucky Fried Chicken, by pizzarestaurante, as polisverkoper, brandweerman, klerk in die staatsdiens, en as fortuinverteller.

Nadat hy vir 'n aantal jare van sy ouers vervreem was het hy 1976 weer by sy ouers gaan bly. In die tydperk het hy 'n jaar in die hospitaal vir geestessiekes, Weskoppies, in Saal 6 deurgebring.

Begin van Skrywersloopbaan

In 1977, terwyl hy steeds 'n pasiënt by Weskoppies was, is sy eerste kortvehaal gepubliseer, "Die Man met die Lang Ding" wat gehandel het oor 'n homoseksuele man wat nie sy seksuele voorkeure kon verwerk nie. Dit is in die ondergrondse literêre tydskrif Donga gepubliseer. Met sy ontslag uit Weskoppies het hy na die Kaap teruggekeer waar hy vir 'n tydlank kortverhale vir Huisgenoot geskryf het.

In 1980 is van sy poësie onder die naam André le Roux du Toit, in die digbundel "Brêkfis met vier", saam met werk van drie ander debutante, Daniel Hugo, Peter Snyders en Ettienne van Heerden, deur die Uitgewery Skoppensboer gepubliseer. Du Toit se werk begin in postmodernistiese styl met 'n "apologie waarin eksperimentering met dwelms openlik bely word en A.G. Visser grondig herskryf word". In die bundel handel die gedigte nie net oor "mooi" onderwerpe nie "maar ook oor die on-mooie, oor dwelms, waansin, apartheid, kanker, die dood".

Ook in 1980 het hy die tydskrif Hunch uitgegee waarvan slegs 12 eksemplare gedruk is. Daarna het 'n enkele uitgawe van die satiriese tydskrif Graffiti verskyn as deel van die literere tydskrif Graffier, asook Tagtiger, wat 'n langer leeftyd geniet het. Letoit het in die tydperk ook as uitgewer opgetree met Uitgewery Skeurbuik wat volgens die bekendstellingspamflet 'n "liefdadigheidsbeweging ter bevordering van Punkafrikaans" was.

In 1982 is die digbundel Surburbia deur Perskor uitgegee wat in 1965 gevolg is deur sy tweede digbundel, Die Geel Kafee. Volgens Kombuis self is daar twee opvallende aspekte aan Die Geel Kafee naamlik dat dit al nader aan sy latere liriekskryfwerk beweeg het en dat die bundel "onbeskaamd Eurosentries" in terme van taalgebruik en verwysingsveld. Die digkuns is volgens hom gewortel in die metafore van Van Gogh, Sartre en die Simboliste.

Gedurende die vroeë 1980's is 'n aantal kortverhale gepubliseer. Dié sluit in Nou´s die Kaap Weer Hollands (1982), My Nooi Is In ´n Tikmasjien (1983) en Breekwater (1986).

Sy eerste roman, die eksperimentele Somer II , het in 1985 verskyn. Volgens Kombuis het Somer II gespot met die rolprent Somer wat 'n jaar of twee te vore uitgegee is en nie met CM van den Heever se Somer nie.

Suidpunt-jazz was Kombuis se tweede roman, en die eerste om onder sy nuwe naam Koos Kombuis te verskyn. "Dit is die verhaal van ’n skrywer, sy boek en sy karakters. Dit vertel ook die storie van ’n geskiedenisdosent se onthutsende besoeke aan die verlede, met ’n onkonvensionele aartsengel as metgesel – van Jan van Riebeeck se landing aan die Kaap tot Piet Retief se laer by Bloedrivier... En dit kan net tot een ding lei: ’n piekniek by Dingaan!"

Alternatiewe Afrikaanse Musiek Beweging

In 1984 het die onafhanklike platemaatskappy Shifty Records 'n album met die naam Wie is Bernoldus Niemand van die kunstenaar James Phillips uitgegee. Koos Kombuis, wat toe nog as André le Toit bekendgestaan het, het in 1986 'n kopie van die album op die Groentemarkplein in Kaapstad gekoop. Hy is sodanig deur die album geïnspireer dat hy self 'n demonstrasie-kasset opgeneem het en aan Shifty gestuur het. Lloyd Ross van Shifty het hom laat weet dat hy hom wou opneem. Ver van die ou kalahari is in Mei 1987 in Johannesburg opgeneem.

In Johannes het hy dan ook vir James Phillips ontmoet het en op Phillips se uitnodiging na Jameson's gegaan het. Shifty se verspreiding van Le Toit se album aan kampus radiostasies sou lei tot Le Toit se ontmoeting met Dagga-Dirk Uys wat aan die hoof van die Universiteit van die Oranje-Vrystaat se radio stasie was. Le Toit sou Ralph Rabie (later Johannes Kerkorrel) ontmoet toe Rapport hom gestuur het om in Kaapstad met hom 'n onderhoud te voer. Die onderhoud sou lei tot gesamentlik optredes by die Black Sun waar Jannie "Hanepoot" van Tonder en Willem Moller by le Toit, Kerkorrel en Uys aangesluit het om die Gereformeerde Blues Band te vorm en die Eerste Alternatiewe Afrikaanse Rock-Konsert wat op 25 Maart 1988 in die Pool Club in Von Wielighstraat in Johannesburg gehou is.

Phillips, onder die naam Bernoldus Niemand en die Daggarokers, Andre le Toit en die Gereformeerde Blues Band het saam opgetree in die Shifty Music Festival by die Market Warehouse wat in November 1988 gehou is. Dit was die platform waarvan af die Voëlvry album gelanseer is. Die album het 'n versameling van die beste alternatiewe Afrikaanse musiek bevat waar Bernoldus Niemand saam met die Gereformeerde Blues Band, André le Toit, Die Kêrels, Khaki Monitor, The Genuines, Randy Rambo en die Rough Riders en Pieter van der Lugt verskyn het. Die Alternatiewe Afrikaanse Musiekbeweging sou 'n hoogtepunt bereik met die landswye Voëlvrytoer waaraan Phillips in sy Bernoldus Niemand gedaante saam met die groep die Swart Gevaar sou optree.

Op 25 Maart 1988 was Du Toit, as André Letoit, een van die sleutel figure in die Eerste alternatiewe Afrikaanse rockkonsert wat in die Pool Club in Johannesburg gehou is. Ander kunstenaars wat aan die konsert deelgeneem het sluit in die Gereformeerde Blues Band, Koos, The Genuines, Die Kêrels, en Bernoldus Niemand en die Swart Gevaar. Die konsert is deur Dagga-Dirk Uys en Boogy Gottsma gereël en kan gesien word as die begin van die Alternatiewe Afrikaanse musiekbeweging

Albums

• Ver van die Ou Kalahari
• Niemandsland (and Beyond)
• Elke Boemelaar se Droom
• Madiba Bay (JNS Musiek)
• Blameer dit op Apartheid
• Mona Lisa
• Blou Kombuis
• Equilibrium
• 'n Jaar in die Son
• Bloedrivier

Boeke

• Suidpunt-Jazz
• Suburbia
• Die Geel Kafee
• Koos se Songs
• Seks & Drugs & Boeremusiek
• My Mamma is 'n Taal
• Hotel Atlantis
• The Secret Diary of God
• Raka - die Roman
• Somer II
• Die Tyd van die Kombi's / Short Drive to Freedom

Sien ook

• Suid-Afrikaanse musikante

Eksterne skakels

• http://kooskombuis.co.za