Velarer Nasal

Stimmhafter velarer Nasal
IPA-Nummere	119
IPA-Zeiche	ŋ
IPA-Bildli
Teuthonista	?
X-SAMPA	N
Kirshenbaum	N
Hörbiispiilⓘ

Dr stimmhafti velari Nasal isch e Konsonant wo in vili verschidni Sprooche vorchunt. S Zeiche im IPA defür isch ŋ. In europäischi Sprooche chunt de Luut meischt numme in dr Koda vunere Silbe vor, in andri Sprooche aber au am Silbeaafang. Im Alemannische isch des de Luut in „Ding“.

Artikulation

• Es isch en Verschlussluut; dr Luftstrom im Mund wird ganz blockiert. Im Gägesatz zu orale Verschlussluut wird d Luft aber nit uff eimool durch de Mund glööst, sundern ohni Unterbrechig durch d Noos abgloo.
• De Artikulationsort isch velar; er wird durch direkte Kontakt vum hintere Zungerugge mitem Gaumesegel produziert.
• D Phonation isch stimmhaft; d Stimmbänder vibriere bi dr Artikulation.
• Es isch en Nasaler Konsonant; d Luft entwycht durch d Noos.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA	Bedütig	Bemerkig
Alemannisch		Ding	[d̥ɪŋ]
	Bärndütsch	Hung	[hʊ̝ŋː]	'Hund'	als Velarisierig vo /nt/.
	Sundgaurisch	Hang	[hɑŋ]	'Hand'
Hochdütsch		lang	[laŋ]	'lang'
Aleutisch		chaang	[tʃɑːŋ]	'fümf'
Chinesisch	Kantonesisch	昂/Jyutping:ngong4	[ŋɔːŋ˩]	'Lohnerhöhig'
	Mandarin	北京/Pinyin:Běijīng	[peɪ˨˩ tɕiŋ˥˥]	'Peking'
Katalanisch		sang	[saŋ]	'Bluet'
Dinka		ŋa	[ŋa]	'wer'
Niiderländisch		angst	[ɑŋst]	'Angscht'
Änglisch		sing	[sɪŋ]	'singe'
Fidschi		gone	[ˈŋone]	'Chind'
Filipino		ngayon	[ˈŋajon]	'jetz, hüt'
Finnisch		langan	[lɑŋːɑn]	'vum Fade'
Französisch		parking	[paʀkiŋ]	'Parkplatz'	numme in änglischi Lehnwörter
	Français régional vo Südfrankriich .	pain	[pɛɛ̃ŋ]	'Brot'
Neugriechisch		αποτυγχάνω	[aˌpo̞tiŋˈxano̞]	'Ich versag'
Hindi		रङ्ग	[rəŋɡ]	'Farb'
Ungarisch		ing	[iŋɡ]	'Hemd'
Isländisch		göng	[ˈkøyŋk]	'Tunnel'
Indonesisch		bangun	[baŋun]	'uffwache'
Italienisch		anche	[ˈaŋke]	'au'
Japanisch	Standard	Kanji:南極/nankyoku	[naŋkʲokɯ]	'de Südpol'
	öschtlichi Dialäkt	Kanji:鍵/kagi	[kaŋi]	'Schlüssel'
Koreanisch		Hangul: 방/bang	[paŋ]	'Zimmer'
Malaiisch		bangun	[baŋun]	'uffwache'
Malayalam		?	[məŋŋi]	'verblasst'
Norwegisch		gang	[ɡɑŋ]	'Flur'
Okzitanisch	[Provenzalische Sprache|[Provenzalisch]]	vin	[viŋ]	'Wy'
Shona		'nanga	[ŋaŋɡa]	'Zauber-Arzt'
Spanisch		domingo	[d̪o̞ˈmĩŋɡo̞]	'Sunntig'
Swahili		ng'ombe	[ŋɔmbɛ]	'Chue'
Schwedisch		bank	[baŋkʰ]	'Bank'
Thailändisch		งาน	[ŋaːn]	'Arbet'
Vietnamesisch		ưng	[ɯŋ]	'akzeptiere'
Zapotekisch	Tilquiapan	yan	[jaŋ]	'Hals'	als Allophon vo /n/ am Änd vumene Wort.

Fuessnote

Konsonante	Lueg au: IPA, Vokale
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal Nasal m ɱ n̪ n ɳ ɲ ŋ ɴ Plosive p b t̪ d̪ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞ Affrikat pɸ bβ p̪f b̪v tθ dð ts dz tʃ dʒ ʈʂ ɖʐ tɕ dʑ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ᶑ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʂʼ q͡χʼ    Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ fʼ θʼ sʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ xʼ χ’ Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.