Antilles Neerlandeses
 | Esti artículu o seición necesita un ameyoramientu no que cinca a la redaición, la gramática o la ortografía. |
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
| país del reinu de los Países Baxos | |||||
| |||||
| Himnu nacional |
Wilhelmus | ||||
| Alministración | |||||
| Capital | Willemstad | ||||
| Forma de gobiernu | Monarquía constitucional | ||||
| Llingües oficiales |
neerlandés papiamentu inglés | ||||
| División |
ver
| ||||
| Rellaciones diplomátiques |
ver
| ||||
| Miembru de | |||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 15°N 66°W / 15°N 66°O | ||||
.svg?lang=ast) | |||||
| Superficie | 800 km² | ||||
| Llendaba con | Francia | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 197 041 hab. (2009) | ||||
| Densidá | 246,3 hab/km² | ||||
| Economía | |||||
| Moneda | Florín antillanu neerlandés | ||||
| Más información | |||||
| Dominiu d'Internet | .an | ||||
| Códigu ISO | 530 y 532 / ANT / AN | ||||
| Estaya horaria | UTC−04:00 | ||||
 | |||||
Les Antilles Neerlandeses[1] fueron, hasta'l 10 d'ochobre de 2010, un Estáu autónomu formáu por cinco islles del mar Caribe (qu'hasta 1986 incluyía a Aruba), perteneciente al Reinu de los Países Baxos, al pie de los mesmos Países Baxos (europeos).
Disolución de les Antilles Neerlandeses
[editar | editar la fonte]Hasta'l 10 d'ochobre de 2010 esta entidá tuvo compuesta por delles islles allugaes nel mar Caribe, siendo parte de les Antilles Menores. Orixinalmente, taba compuesta por seis entidaes insulares menores: les islles de Saba y San Eustaquio xunto al sur de San Martín (al norte pertenez a Francia) allugaes al este de les Islles Vírxenes nel llamáu grupu d'islles de Barloventu, Ente que Curaçao, Aruba y Bonaire, a 900 km al suroeste de les islles anteriores, nel grupu de les islles de Sotaventu frente a la mariña occidental de Venezuela.
El territoriu foi formáu en 1954 col fin de da-y autonomía y una organización política a les antigües colonies neerlandeses nel Nuevu Mundu. Asina, formóse'l Reinu de los Países Baxos compuestu nos sos entamos pel territoriu européu, al pie de Surinam y les Antilles Neerlandeses (incluyendo Aruba). En 1986, Aruba decidió al traviés d'un plebiscitu dixebrase del restu de les Antilles Neerlandeses y constituyise nun Estáu autónomu dientro del Reinu. Decisiones similares tomaron Curaçao y Sint Maarten mientres los años 2000, lo que llevó a la definitiva disolución política de les Antilles Neerlandeses, efectiva'l 10 d'ochobre de 2010.[2][3][4]
La capital de los cinco islles yera tamién la ciudá capital de Curaçao: Willemstad. Otres ciudaes importantes yeren: Philipsburg en Sint Maarten, Kralendijk en Bonaire, Oranxestad n'Aruba y The Bottom en Saba. Les islles, al ser un territoriu autónomu del Reinu de los Países Baxos, fueron incluyíes ente los países y territorios d'ultramar de la Xunión Europea, anque nun comparten l'estatus de miembru. A pesar d'ello, tolos sos ciudadanos teníen pasaporte neerlandés, y per ende los antillanos gociaben de los mesmos derechos que los ciudadanos de la Xunión Europea.
Nun referendu celebráu'l 8 d'abril de 2005, los ciudadanos de Curaçao y Sint Maarten votaron a favor d'un estatus d'autonomía fuera de les Antilles Neerlandeses, similar al de Aruba, refugando les opciones de plena independencia, convertise en provincia o conceyu de los Países Baxos, o caltener el statu quo. Ente qu'en Bonaire, San Eustaquio y Saba decidieron xunise como Entidaes Públiques o Conceyos Especiales a los Países Baxos. En 2006, Emily de Jongh-Elhage, de Curaçao, foi escoyida pol parllamentu como la postrera primer ministru de les Antilles Neerlandeses.
Nuevu Estatus, dempués del 10 d'ochobre de 2010
[editar | editar la fonte]El cambéu de estatus ye simbólicu na so mayor parte, porque los territorios insulares de les Antilles Neerlandeses yá se gobernaben a sigo mesmos en gran midida, y los habitantes de les islles van siguir siendo ensin cambéu dalgunu ciudadanos de los Países Baxos. El monarca neerlandés, anguaño'l rei Guillermo Alejandro de los Países Baxos va siguir siendo'l xefe d'Estáu, representáu por Gobernadores Xenerales, y el Gobiernu neerlandés va caltener les sos responsabilidaes sobre les rellaciones esteriores y la defensa.
Dempués del 10 d'ochobre, cola desapaición de les «Antilles Neerlandeses», aplicáronse los nuevos estatus políticu-alministrativos pa los cinco islles caribeñes que conformaben dichu país. La islla de Curaçao, la mayor de los cinco, y la islla de Sint Maarten convirtiéronse en Países Autónomos dientro del Reinu de los Países Baxos, refugando la total independencia, y les islles de Bonaire, Saba y San Eustaquio convirtiéronse n'Entidaes Públiques (Openbare Lichamen) o Conceyos Especiales neerlandeses, polo que toes siguiríen esfrutando de tolos derechos axuntos a la ciudadanía neerlandesa.
Islles BES
[editar | editar la fonte]Al ganar Curaçao y San Martín l'Estatus d'Autonomía (Statut Apàrt, en papiamentu), les islles restantes, Bonaire, San Eustaquio y Saba, tresformáronse en municipalidaes especiales del reinu, polo tanto pertenecientes a la Xunión Europea (XE). N'otres pallabres, a los Países Baxos sumáronse-y quilómetros al territoriu total. El puntu más altu del reinu ye, dende esta fecha, el volcán de la islla de Saba, superando al monte Vaalserberg del continente européu.
Por dicha cambéu na constitución del Reinu de los Países Baxos, a partir del 10 d'ochobre de 2010 conócese a les islles BES como Países Baxos Insulares.
Dende'l 10 d'ochobre de 2010 el Reinu de los Países Baxos va tar formáu por cuatro países: Países Baxos (incluyendo les Islles BES o Países Baxos Insulares: Bonaire, San Eustaquio y Saba), Aruba, Curaçao y Sint Maarten.
Caribe Neerlandés
[editar | editar la fonte]Ante los nuevos estatus de les 6 islles (incluyendo Aruba), la zona conocida como “Antilles Neerlandeses y Aruba” foi denominada dende entós como Caribe Neerlandés (Karibe Neerlandès, en papiamentu, Nederlandse Caribische, en neerlandés), formáu pola islla de Aruba y les antigües Antilles Neerlandeses (Curaçao, Bonaire, Sint Maarten, San Eustaquio y Saba).
Poder executivu
[editar | editar la fonte]El Xefe d'Estáu ye l'actual monarca de los Países Baxos, Guillermo Alejandro de los Países Baxos, que ye representáu en Curaçao pol Gobernador de Curaçao, escoyíu pa un periodu de seis años, y qu'anguaño ye Frits Goedgedrag. El Xefe de Gobiernu ye'l Primer Ministru de Curaçao quien forma, xunto col Conseyu de Ministros, el poder executivo del gobiernu. Gerrit Schotte, líder del Movimientu Futuru Curaçao (Movementu Futuru Korsou o MFK), formó un gobiernu pa la islla xunto col partíu Pueblu Soberanu y el Partíu MAN el 4 de setiembre de 2010. Esta coalición convirtióse nel primer Gabinete de Curaçao, Schotte tresformóse entós nel primer Primer Ministru de Curaçao.
El vienres 25 d'agostu de 2010 los votantes de Curaçao escoyeron el primer Parllamentu de Curaçao (en papiamentu: Parllamentu di Kòrsou, neerlandés: Staten van Curaçao), formáu por 21 miembros que son escoyíos cada 4 años, y encárguense de redactar y aprobar les lleis, amás de designar al Primer Ministru de Curaçao siendo necesarios 11 escaños. El nuevu gobiernu asumió'l 10 d'ochobre de 2010, al concretase la disolución del gobiernu de les Antilles Neerlandeses. El poder llexislativu de la islla aprobó'l 5 de setiembre de 2010 la Constitución de Curaçao (Staatsregeling van Curaçao).
Historia
[editar | editar la fonte]Les Antilles Neerlandeses taben habitaes dende diba dellos sieglos polos arahuacos provenientes del valle del Orinoco. Nos últimos sieglos recibíen ataques ya invasiones per parte de los caribe.
En 1493, Cristóbal Colón llegó a les Islles de Barloventu (nun les afayó») y en 1499, Alonso de Ojeda aportó a les Islles de Sotaventu (les islles mayores de Curaçao, Bonaire y Aruba). Dende entós les islles caltiénense sol poder de los conquistadores españoles.
Mientres el sieglu XVII, los Países Baxos echaron a los españoles y amestaron les islles al so reinu.
En 1954, les islles camudaron la so estatus de «colonia», pa convertise nun estáu» dientro del Reinu de los Países Baxos. En 1986, Aruba votó pola so separación de les Antilles Neerlandeses.
Ente 2000 y 2005 celebráronse una serie de referendos pa decidir el futuru estatus políticu de cada islla:
- Curaçao y la parte neerlandesa de Sint Maarten votaron por un estatus de separación, similar al de Aruba.
- Les islles de Bonaire y Saba votaron por terminar l'estatus actual de les Antilles Neerlandeses.
- San Eustaquio foi la única que votó por caltener les Antilles Neerlandeses.
Dempués d'axustar un nuevu estatus, el gobiernu de los Países Baxos y cauna de les islles llegaron a un alcuerdu pa eslleir les Antilles Neerlandeses: Saba, Bonaire y San Eustaquio van ser municipalidaes especiales; en cuantes que Curaçao y Sint Maarten convirtiranse n'entidaes polítiques distintes, como yá lo yera Aruba; sicasí toos permanecíen dientro del Reinu de los Países Baxos. En 2009 realizóse'l referendu que condució a la decisión de da-y l'autonomía a Curaçao.
Demografía
[editar | editar la fonte]La población envalorada por fontes oficiales pal añu 2005, ye de 185.513 habitantes. Son destacables la so baxa tasa de crecedera, que nun algama el 1%, arriendes la elevada tasa de mortalidá infantil.
La mayor parte de la población ye descendiente d'africanos, traíos a América a partir del sieglu XVII, y en menor grau, de neerlandeses provenientes de los Países Baxos. En dómines recién, sumáronse a la so población, habitantes colos más variaos oríxenes, ente los que cabo destacar, Venezuela, República Dominicana, Haití, Xamaica, Colombia, Guyana, Estaos Xuníos, India, Surinam, Reinu Xuníu, Portugal y China, por mentar solo dalgunos.
| Bandera | Escudu | Islla | Superficie | Población | Densidá |
|---|---|---|---|---|---|
|
.svg?lang=ast){kind=small}
|
Bonaire | 288 km² | 10.185 | 35 hab/km² |
|
|
Curaçao | 444 km² | 133.644 | 301 hab/km² |
|
|
Saba | 13 km² | 1.424 | 109 hab/km² |
|
|
San Eustaquio | 21 km² | 2.498 | 119 hab/km² |
|
|
San Martín | 34 km² | 33.119 | 974 hab/km² |
|
|
Aruba | 180 km² | 71.218 | 369 hab/km² |
.svg?lang=ast){kind=small}
|
.svg?lang=ast){kind=small}
|
Total | 980 km² | 289.344 | 305 hab/km² |
Llingües
[editar | editar la fonte]Les Antilles Neerlandeses tienen 3 idiomes oficiales: el neerlandés, que foi la única llingua oficial hasta 2007, el papiamentu (amiestu d'español, portugués, arawak y diverses llingües africanes), la llingua más falada en Curaçao, Bonaire y Aruba (oficial dende 2007), y l'inglés (oficial dende 2007), la llingua más falada en Saba, Sint Eustatius y Sint Maarten.
L'español tien importantes minoríes n'Aruba, Curaçao, Bonaire y Sint Maarten y, anque nun tien estatus d'oficial, la cercanía con Venezuela y la presencia d'otres minoríes provenientes de dellos países hispanofalantes facenlo importante nesta parte de les Antilles Neerlandeses.
| Idioma | Papiamentu | Inglés | Neerlandés | Español | Otros |
|---|---|---|---|---|---|
| Aruba | 69 | 8 | 6 | 13 | 3 |
| Bonaire | 75 | 3 | 9 | 12 | 2 |
| Curaçao | 81 | 3 | 8 | 6 | 2 |
| Saba | 1 | 88 | 2 | 5 | 4 |
| Sint Eustatius | 2 | 83 | 4 | 6 | 6 |
| Sint Maarten | 2 | 68 | 4 | 13 | 13 |
| Total | 65 | 16 | 7 | 6 | 5 |
Relixón
[editar | editar la fonte]El cristianismu ye la relixón predominante, siendo los católicos los más numberosos, con un 72%; pentecostales 4,9%, otros evanxélicos 3,5%, adventistes del séptimu día 3,1%, metodistes 2,9%, otros cristianos 4,2%, testigos de Jehová 1,7%. Los xudíos son la minoría non cristiana más importante, con 1,3% de la población.
Gobiernu y alministración
[editar | editar la fonte]Les Antilles Neerlandeses, dependen del reinu de los Países Baxos, magar gocien dende 1954 d'absoluta autonomía no que fai a los sos asuntos internos, siendo'l gobiernu neerlandés el responsable de Defensa y Asuntos Esteriores.
- Llei Básica: Estatutu del Reinu de los Países Baxos, reformáu'l 29 d'avientu de 1954.
- Sistema eleutoral: Sufraxu universal, mayoría d'edá a los 18 años.
- Sistema de gobiernu: Democracia parllamentaria, eleiciones cada cuatro años. El Gobernador Xeneral ye nomáu pola reina Beatriz de los Países Baxos pa un mandatu de 6 años.
- Sistema llegal: Basáu nel Códigu Civil neerlandés, con influyencies de la llei inglesa.
- Partíos políticos
Taba previstu pal añu 2008 un cambéu de la rellación d'estes islles colos Países Baxos, pero foi retardada pa ochobre de 2010, cuando empezó'l procesu de Disolución de les Antilles Neerlandeses.
Nes consultes polítiques del 30 de setiembre de 2009, que se llevaron a cabu en Curaçao ente'l Secretariu d'Estáu de Rellaciones del Reinu Ank Bijleveld y los responsables políticos de les Antilles Neerlandeses y cauna de les islles individuales, decidióse que les Antilles Neerlandeses eslleiríense'l 10 d'ochobre de 2010. Curaçao y St. Maarten convirtiéronse en países autónomos dientro del Reinu (como Aruba). Bonaire, San Eustaquio y Saba son conceyos neerlandeses especiales.
Xeografía
[editar | editar la fonte]Les Antilles Neerlandeses yeren un conxuntu de 6 islles asitiaes nel mar Caribe y formen parte del archipiélagu de les Antilles, específicamente de les Antilles Menores. Fueron tamién llamaes Indies Occidentales Neerlandeses. Les Antilles Neerlandeses nun tienen fronteres terrestres (solo una pequeña cola parte francesa de la Islla de San Martín) pero si marítimes, ente otros países con Venezuela, que fueron afitaes por aciu el Tratáu de 1978 ente los Países Baxos y Venezuela.
Xeografía del Caribe Neerlandés
[editar | editar la fonte]Les islles de Saba y San Eustaquio a la parte sur de San Martín (pertenez a Francia), tán allugaes al este de les Islles Vírxenes nel llamáu grupu d'islles de Barloventu, ente que Curaçao y Bonaire, a 900 km al suroeste de les islles anteriores, nel grupu de les islles de Sotaventu frente a la mariña occidental de Venezuela.
El cuetu San Eustaquio de 4135 metros ye'l puntu más eleváu del relieve neerlandés
Economía
[editar | editar la fonte]La economía de les islles ye desaxeradamente dependiente del esterior, dada la so escasez de recursos naturales. La mayor parte de les importaciones mientres añu 2005 provinieron de Venezuela, Estaos Xuníos, Italia y los Países Baxos. El so principal productu d'esportación ye'l petroleu refinao na islla de Curaçao. Los principales receptores de les sos esportaciones mientres l'añu 2005 fueron los Estaos Xuníos, Panamá, Guatemala, Haití y Les Bahames.
Cultura
[editar | editar la fonte]La más sobresaliente participación de les Antilles Neerlandeses nos Xuegos Olímpicos foi en Seúl 1988.
El béisbol ye'l deporte más practicáu nestes islles, y del que salieron los sos principales deportistes internacionales, como Andruw Jones, conocíu pelotero de Grandes Lligues.
La Unión de Fútbol de les Antilles Neerlandeses ye l'asociación nacional del país y ye miembru de la Concacaf y la FIFA, nes que la so seleición de mayores ocupa el númberu 27 y 172, de los respeutivos rankings, pal mes d'ochobre de 2006.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.
- ↑ Stabroek News (9 d'ochobre de 2010). «Netherlands Antilles no more». Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
- ↑ Dutchnews (9 d'ochobre de 2010). «Dutch Caribbean islands get new status». Archiváu dende l'orixinal, el 28 de payares de 2015. Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
- ↑ Radio Nederland (9 d'ochobre de 2010). «El final de las Antilles Holandesas». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-10-16. Consultáu'l 10 d'ochobre de 2010.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q25227
Multimedia: Netherlands Antilles