İslam dövləti

İslam dövləti və ya islami dövlət — İslami qanunlara (Şəriət) əsaslanan dövlət formasıdır.

“İslam dövləti” termini İslam qanunları və prinsipləri əsasında idarə olunan bir dövlət modelini təsvir edir. Bu cür dövlətlərdə idarəçilik və hüquqi sistem İslam şəriətinə əsaslanır və əsas məqsəd İslamın əxlaqi və sosial dəyərlərini qorumaqdır.

Tarixi kontekst: İslam dövləti anlayışı İslamın erkən dövrlərində yaranan xilafət sistemində öz əksini tapmışdır. Xəlifələr tərəfindən idarə olunan bu dövlətlərdə həm dini, həm də siyasi liderlik birləşmiş və cəmiyyətin həyatının bütün sahələri şəriət qanunları ilə idarə olunmuşdur. Bu dövrün ən tanınmış xilafətləri Raşidi Xilafət (Məhəmmədin ardınca gələn xəlifələr), Əməvilər, Abbasilər, Fatimilər, Kordova və daha sonra Osmanlı İmperiyası olmuşdur.

Müasir islam dövlətləri: Müasir dövrdə bəzi ölkələr İslam qanunlarını dövlət idarəçiliyində əsas tutur. Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanı, İran, Əfqanıstan və Pakistan kimi dövlətlərdə konstitusiya və qanunlar şəriət prinsiplərinə əsaslanır. Bu ölkələrdə hüquq sistemi və ictimai qaydalar İslamın fundamental prinsipləri çərçivəsində tənzimlənir, lakin tətbiq üsulları və interpretasiyaları fərqli ola bilər.

Fərqli yanaşmalar və mübahisələr: İslam dövləti quruluşunun tətbiqi və forması İslam dünyasında fərqli yanaşmalarla qarşılanır. Bəzi təriqətlər və alimlər İslam dövlətinin dindən çox dini dəyərlərə və əxlaq qaydalarına riayət edən bir idarəetmə quruluşu olduğunu müdafiə edir. Digər tərəfdən, bəzi qruplar daha radikal yanaşmalarla zorakılıq və güc tətbiq edərək “İslam dövləti” yaratmağa çalışır.

İslami dövlət modeli tarixdən günümüzə qədər müsəlman cəmiyyətləri üçün həm ideal, həm də mübahisəli bir mövzu olaraq müzakirə edilməkdədir.