Rhestr Goch yr IUCN
Sefydlwyd y Rhestr Goch yr IUCN o rywogaethau dan fygythiad. (a gaiff ei adnabod hefyd fel: Rhestr Goch yr IUCN), yn 1963; dyma restr mwyaf cynhwysfawr o rywogaethau ledled y byd o rywogaethau biolegol. Yr Undeb Rhyngwladol dros Gadwraeth Natur (International Union for Conservation of Nature) ydy prif awdurod ar statws cadwiaethol rhywogaethau.
Mae'r Undeb Rhyngwladol yn ceisio adolygu eu rhestrau unwaith pob pum mlynedd.[1]
Categoriau
Dosberthir rhywogaethau gan yr IUCN i 9 grŵp,[2] grwy ddefnyddio llinynau mesur (neu griteria) megis cyflymder y dirywiad yn y niferoedd, maint y boblogaeth, dosbarthiad daearyddol ayb.
- Extinction|Extinct (EX) – Dim un o'r rhywogaeth yn bodoli.
- Extinct in the Wild (EW) – Y rhywogaeth yn bodoli mewn sw yn unig, neu wedi'i ddofi.
- Critically endangered species (CR) – Yn bur debygol o ddiflanu yn y gwyllt.
- Mewn perygl[3] (Endangered (EN)) – Posibilrwydd o ddiflanu o'r gwyllt yn uchel.
- Vulnerable (VU) – Perygl o ddiflanu o'r gwyllt.
- Yn agos at fod dan fygythiad[4] (Near Threatened (NT)) – Yn debygol o fod mewn perygl yn y dyfodol agos.
- Lleiaf o bryder[5] (Least Concern (LC)) – Y risg lleiaf. Niferoedd eang ac iach.
- Data Deficient (DD) – Not enough data to make an assessment of its risk of extinction.
- Not Evaluated (NE) – Has not yet been evaluated against the criteria.
Wrth drafod y Rhestr Goch yr IUCN, mae'r term "Dan Fygythiad" yn cwmpasu 3 chategori: Critically Endangered, Endangered, and Vulnerable.
Cyfeiriadau
- ↑ "Red List Overview". IUCN Red List. International Union for Conservation of Nature. Cyrchwyd 20 Mehefin 2012.
- ↑ Canllawiau ar sut i ddefnyddio'r Categoriau a llinynau mesur, IUCN, Awst 2010, http://www.nationalredlist.org/files/2012/09/Guidelines-for-Using-the-IUCN-Red-List.pdf, adalwyd 2012-09-05
- ↑ Gwefan Cyngor Cefn Gwlad Cymru; Crafanc Trillob adalwyd 27 Mai 2014
- ↑ Gwefan Cyngor Cefn Gwlad Cymru; Dyfrgi adalwyd 27 Mai 2014
- ↑ Gwefan Cyngor Cefn Gwlad Cymru; Dolffin Risso adalwyd 27 Mai 2014