Din
Din itıqad ya ki eqido, baweriya insania. Çekuy "din" İrankiyo kıhan, Ewısta, "daena" ra yeno, İrankiyo Miyanên, Pehlewi ya ki Partki ra kewto Erebki, reyna Erebki ra kewto Farski, Tırki u zıwananê binan. Din, raya ispat-kerdış ra nê, raya bawer-kerdış (inam kerdış) ra şono. Baweriya insani be yew ya ki zêde Homay ke merdum pê menay heyati ifade keno. Dinê gırdi serê dınya de İsewitine, İslam, Budizm, Musewitine mariyenê. İtıqadê kıtaban ra geyr yew ki itıqadê tebiiy estê. Taê dinê tebiiyan u kıtaban ra ki kewtê têmiyan u senteze ki vıraşta.
Kıtabê Mıqeddesi
Tewrat, İncil u Quran (Qurun) hirê kitabi muqedes i. Quran de Zebur zi yew kitabo muqedes yenu qebul kerdış. No kitab Hz. (Hezreti) Dawıdi ri amo. No derheq de ayeti Qur’ani vunu: "Dawıdi zi ma Zebur dey cı." (2) Manayi Zeburi "sahife" ya. (3) La her dı dinani binan de Zebur sey yew kitabo xoser nıamo (nıumo) qebul kerdış. Zebur, yew qısmi Tewrati yo. Tewrat, Hz. Musa ri amo u kitabi yahudiyan (cuyan) o. İncile, Hz. İsa ri amo u kitabi xıristiyanan o. Qur’an zi Hz. Mıhemmedi ri amo u kitabi mısılmanano. Nê hirê heme din u kitabi, ê "semavi" yê, yani din u kitabi heq i. Homayi yew u tek qebul keni.
Merdım rey-rey yew kitab çeng gırangi vunenu, la her gırang çi ko newe tede veynenu, her gırang yewna netice tıra vecenu. No bıney zi dem u eleqe (intrese) ra gırêdaye yo. Merdımi rı çıney lazım bu, ey hinya rehet veynenu. Cuwa ver wexto mı nê kitabi wendiyen tayê meselan zaf diqeti mı nıantên. Mavajı ke heti tarix, zıwan, kultur, edebiyat u folklori ya nê kitabi mı ri zaf balkêş nibiy. Tesiro ke nê kitaban mıletan ser o vırêştu hend mıhim niyebı. Narey ke mı nê kitabi seraser wendi, mı tayê çiy neweyi tede diy. Bilxesa Tewrat de. Xelet yan zi raşt Tewrat de xêlek yew melumato tarıxi estu. Medan u welati medan (Medya) ser o zi xelêk melumat danu.
Bıngeyi nê hirê (yan zi çar) kitaban eslê xo de Tewrat u. Çi ko nê kitaban de yo % 80 tarix, şecere u efsane (mitoloji u hikaye) yi. Efsane u hikayeyi ke Tewrat de vaciyeni pêro bı kılmey İncil u Qur’an de zi tekrar beni. Çi ko zêdêr, İncil de, Isa mucizan mujnenu ra: Isa nêweşan kenu weş, merdan kenu gani, pê yew leteyi nani ya hezaran a merdıman kenu mırd, kerre ra awk vecenu u tayê hediseyi tarixi ca gıni. Qur’an de zi Hz. Mehemmed mucizan mucnenu ra. Qur’an de tarix ra behs benu, herbi ke o wext biy tede ca gıni. Biye ninan şerti Islamı, ê imani, ferz u wacibi, prensibi komelki (cematki) u idari u çi wınayeni esti. Ninan ra wet merdım eşkenu wacu ke hem İncil de hem Qur’an de % 80 çi ko Tewrat de viyerenu tekrar benu. Heti efsanan, hikayan, tarixan, mıntıqan, mıletan, bacar u medeniyetan a nê kitabi hema hema sey yewbinan ê, yewbinan temam keni. Hetta bênatey Tewrat u İncile de heti itiqadi ya ferqo pilı çıni yo, cuweka ekseriya nê her dı kitabi sey yew kitab hesıbêni. La bênatey nê kitaban de zaf ferqi u tezati zi esti; ca-ca tarixi, nameyi, hediseyi yewbinan nıtepşıni.
Tarixê kıtabanê mıqedesan çıhar hezari serran ra vêreno. Nê wexti miyan de nê kıtaban ra zêdêr kıtabi nêameyê wendış. Kıtabê muqedesi tarixê merdumin u medeniyeti de yew cao muhım gênê. Tarix de sewbina kıtaban hendê nê kıtaban itıqad u emeli merduman sero tesir nêkerdo. Nê kıtaban gorey bawermendan (inamkerdoğan) insanan rê huzır u seadet ardo, heto bin ra zi biy sebebê herban, qetliaman u felaketan. Kıtabanê mıqedesan tarixê mıletan de zıwan, kultur, edebiyat, folklor u heyato komelki (cematki) sero zaf tesir kerdu.