Ungverska
Ungverska Magyar | ||
---|---|---|
Málsvæði | Ungverjaland, Slóvakía, Rúmenía, Serbía, Austurríki, Slóvenía, Króatía, Úkraína | |
Fjöldi málhafa | 13 milljónir | |
Sæti | 57 | |
Ætt | Úrölsk mál Finnsk-úgrísk tungumál (umdeilt) | |
Tungumálakóðar | ||
ISO 639-1 | hu
| |
ISO 639-2 | hun
| |
SIL | hun
| |
ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode. |
Ungverska (á ungversku magyar [ˈmɒɟɒr]) er evrópskt tungumál talað af 14 milljónum (11 milljónum í Ungverjalandi sjálfu, 1,5 milljónum í Rúmeníu og 0,5 milljónum í Slóvakíu og fyrrverandi Júgóslavíu) og er 57da mest talaða mál heims.
Nálægustu skyldmál munu vera þau svonefndu ob-úgrísku mál, kantí, mansí, ostjak, vógúl, - smámál töluð austan Úralfjalla. Ungverska og Finnska líkjast áberandi frekar málfræðilega heldur en í orðaforða, fá orð eru lík í málunum, þá helst spurnarorðin sem hefjast á -m.
Engin málfræðileg kyn. Ákveðni greinirinn a eða az eftir því hvort næsta orð á eftir hefst á sérhljóða eða samhljóða.
Líkt og í finnsku hafa nafnorð mörg föll eða 16 en stofnin helst oft óbreyttur þótt skipt sé um fallsviðskeyti. Þessum 16 föllum er skipt í staðarföll, sem eru 10, og önnur föll. Staðarföll eru ekki til (að mestu) í IE málum og einfaldlega notaðir forsetningar liðir í stað falla þar. Staðarföll tákna staðsetningu eða hreyfingu viðkomand hlutar. Föllin sem ekki teljast til staðarfalla eru: nefnifall, þolfall, veru-, orsaka-, verkfæris- og áhrifsföll.
Fleirtala er mynduð með -i eða -k viðskeyti. Sagnorð beygjast í persónum og tölum.
Ungverska er rituð með afbrigði af latnesku letri. Kommur yfir sérhljóðum tákna ekki hljóðgildi heldur lengd. Skammir sérhljóðar hafa engar kommur en langir kommur. Eru tvípunkts -u og -o (þ.e. -ö) gerð tvíkommótt til að tákna þau séu löng (ö - ő, ü - ű).
Elsti texti frá 9. öld ritaður með því fyrir-kristna hýnska rúnaletri. Stephan I. kristnar landið og finnast eftir það ýmsir textar með latínuletri.