Kadis
|
Kadis (basa arab: الحديث) sacara harfiah maknané tetembungan utawa ujar. Sajeroning terminologi Islam tetembungan mau arupa ujar utawa sabdané Muhammad. Nanging asring tembung iki ngalami perluasan makna saéngga disinonimaké karo sunnah saéngga maknané kabèh sabda, lelaku, katetapan lan parsetujon saka Muhammad kang didadèkaké paugeran utawa ukum sajeroning agama. Kadis minangka sumber ukum sajeroning agama Islam duwé kalungguhan kaloro ana ing tataran sumber ukum ngisoré Al Qur'an. Ing panganggone, ora samubarang kadis bisa katampa lan bisa kanggo dhasar ukum. Kanthi ngèlmu kadis (ingaran ngèlmu mustholah kadis), kadis-kadis kang ana diteliti sanad lan matane kanggo mangerteni sawijining kadis asli saka Muhammad utawa dudu kaya kang kapratelakake ing ngisor.
Struktur kadis
Sacara struktur kadis kapérang dadi rong komponen utama ya iku sanad / isnad (ranté penutur) lan matan (redhaksi).
- Conto:Musaddad ngabari yèn Yahyaa kaya déné diwartakaké déning Syu'bah, saka Qatadah saka Anas saka Rasulullah SAW, yèn Panjenengane medar sabda: "Ora sampurna iman sawenèh wong ing antarané kowé kabèh saéngga dhèwèké tresna marang seduluré apa kang ditresnani kanggo awaké dhéwé " (Kadis riwayat Bukhari)
Sanad
Sanad iku ranté penutur/perawi (periwayat) kadis. Sanad dumadi saka kabèh penutur wiwit saka wong kang nyathet kadis mau sajeroning bukuné (kitab kadis) nganti tekan Rasulullah. Sanad, mènèhi gambaran asli orané sawijining riwayat. Yèn dijupuk saka conto ing ndhuwur, sanad kadis iku mau:
- Al-Bukhari > Musaddad > Yahyaa > Syu’bah > Qatadah > Anas > Muhammad
Sawijining kadis bisa nduwé sawetara sanad kanthi cacah penutur/perawi béda-béda sajeroning lapisan sanad-é, lapisan sajeroning sanad mau diarani thaqabah. Wigatiné cacahing sanad lan penutur sajeroning saben thaqabah sanad bakal nemtokaké drajat kadis mau, bab iki dijelasaké luwih cetha ana ing klasifikasi kadis. Dadi kang perlu dicermati sajeroning mangertèni kadis, kagandhèng karo sanad-é ya iku :
- Keutuhan sanad, antarané wong ing urutan iku opo ana sing ora nunggal sejaman/ora ketemu
- Cacahé
- Perawi akir-é
- Kahanan wong kang ana ing sanad, ya iku apa wong kang ana sajeroning sanda mau riwayate bisa ditampa opo ora.
Matan
Matan iku redhaksi utawa isiné kadis. Saka conto ing ndhuwur, matan kadis mau ya iku:
- ""Ora sampurna iman sawenèh wong ing antarané kowé kabèh saéngga dhèwèké tresna marang seduluré apa kang ditresnani kanggo awaké dhéwé"
Kagandèng karo matan utawa redhaksi, kang perlu dicermati sajeroning mangertèni kadist ya iku:
- Pucuk sanad minangka sumber redhaksi, apa marang Muhammad utawa dudu,
- Matan kadist iku dhéwé sajeroning hubunganékaro kadist liya kang luwih kuwat sanad-é (apa ana kang melemahkan/ngringkihaké utawa nguataké) l sabanjuré karo ayat sajeroning Al Quran (apa ana kang kosokbalèn).
Klasifikasi kadis
kadis bisa diklasifikasèkaké adhedhasar sawetara kritéria ya iku wiwitan pucuk sanad, wutuh orané ranté sanad, cacahé penutur (periwayat) sarta tingkat asli orané kadis (bis ditampa orané kadis mau)
Miturut pucuk sanad
Kanthi dhasar klasifikasi iki kadis dipérang dadi telung golongan ya iku marfu' (kaangkat), mauquf (mandheg) lan maqtu' :
- kadis Marfu' ya iku kadis kang pucuk sanad-é langsung marang Muhammad (conto:kadis ing dhuwur)
- kadis Mauquf ya iku kadis kang sanad-é mandheg tekan para Sakabat tanpa ana tandha-tandha, sacara tetembungan utawa lelaku kang nuduhaké drajat marfu'. Conto: Al Bukhari sajeroning kitab Al-Fara'id (ukum waris) mratélakaké yèn Abu Bakar, Ibnu Abbas lan Ibnu Al-Zubair ngendika: "Kakèk iku (diperlakukan kaya déné) bapak". Nanging yèn èksprèsi kang dipigunakaké sahabat kaya ta "Kita didhawuhi..", "Kita dilarang...", "Kita biyasa... yèn lagi bebarengan karo rasulullah", drajat kadis mau wis ora mauquf nanging setara karo marfu'.
- kadis Maqtu' ya iku kadis kang pucuk sanad-é marang para Tabi'in (penerus). Conto kadis iki ya iku: Imam Muslim ngriwayataké sajeroning pambuka sahih-é yèn Ibnu Sirin ngendika: "Kawruh iki (kadis) ya iku agama, mula sing ati-ati saka ngendi kowé njupuk agamamu".
Asli orané kadis kang kapérang sajeroning golongan iki gumantung marang sawetara faktor liya kaya kahanan ranté sanad utawa penutur-é. Nanging klasifikasi iki tetep wigati banget amarga klasifikasi iki mbédakaké ucapan lan lelaku Rasulullah SAW saka ucapan para sahabat utawa tabi'in saéngga mupangati banget sajeroning perdhébatan sajeroning fikih ( Suhaib Hasan, Science of kadis).
Miturut kautuhan ranté/lapisan sanad
Adhedhasar klasifikasi iki kadis kapérang dadi sawetara golongan ya iku Musnad, Munqati', Mu'allaq, Mu'dal lan Mursal. Kautuhan ranté sanad maksudé ya iku saben penutur ing saben tataran dimungkinaké sacara wektu lan kondhisi kanggo krungu saka penutur sadhuwuré.
- Ilustrasi sanad : Pencatat kadis > penutur 4> penutur 3 > penutur 2 (tabi'in) > penutur 1(Para sahabat) > Rasulullah SAW
- kadis Musnad, sawijining kadis kagolong musnad yèn urutan sanad sing diduwèni kadis kasebut ora kapotong ing pérangan tartamtu. ya iku urutan penutur mungkinaké dumadiné transfer kadis adhedhasar wektu lan kondhisi.
- kadis Mursal. Yèn penutur 1 ora ditemokaké, utawa utawa tabi'in nisbataké langsung marang Rasulullah SAW (conto: tabi'in (penutur2) ngandhakaké "Rasulullah medhar sabda " tanpa njelasaké anané sahabat sing nuturaké marang dhèwèké).
- kadis Munqati' . Yèn sanad pedhot ing salah siji penutur ya iku penutur 4 utawa 3
- kadis Mu'dal yèn sanad pedhot ing rong génerasi penutur maturut-turut.
- kadis Mu'allaq yèn sanad pedhot ing penutur 4 nganti penutur 1 (Conto: "Sawiji pencatat kadis ngandharaké, wis teka marang aku yèn Rasulullah medharaké...." tanpa njelasaké sanad antara awaké nganti Rasulullah).
Miturut cacahing penutur
Cacahing penutur sing dimaksud ya iku cacahing penutur sajeroning saben tataran saka sanad, utawa anané sawetara jalur sing béda sing dadi sanad kadis kasebut. Miturut klasifikasi iki kadis dipérang dadi loro ya iku kadis Mutawatir lan kadis Ahad.
- kadis mutawatir, ya iku kadis sing diriwayataké déning saklompok wong saka sawetara sanad lan ora ana kamungkinan yèn wong-wong mau kabèh sepakat kanggo ngapusi bebarengan bab iku. Dadi kadis mutawatir duwé sawetara sanad lan cacahing penutur ing saben lapisan (thaqabah) imbang. Para ulama béda panemu ngenani cacahing sanad minimum kadis mutawatir (sapérangan netepaké 20 lan 40 wong ing saben lapisan sanad). kadis mutawatir dhéwé bisa dibédakaké antara rong jinis ya iku mutawatir lafzhy (redaksional padha ing saben riwayat) lan ma'nawy (ing redaksional ana pabédan nanging makna padha ing saben riwayat)
- kadis ahad, kadis sing diriwayataké déninhg saklompok wong nanging ora nggayuh tataran mutawatir. kadis ahad banjur dibédakaké dadi telung jinis antarané :
- Gharib, yèn mung ana siji jalur sanad (ing salah siji lapisan ana mung siji penutur, sanadyan ing lapisan liya ana akèh penutur)
- Aziz, yèn ana loro jalur sanad (loro penutur ing salah siji lapisan)
- Mashur, yèn ana punjul loro jalur sanad (telu utawa luwih penutur ing salah siji lapisan) nanging ora nggayuh drajat mutawatir.
Miturut tataran asli orané
Kategorisasi tataran kaaslian kadis ya iku klasifikasi sing paling wigati lan arupa kesimpulan marang tataran dinampa utawa ditulaké kadis kasebut. Tataran kadis ing klasifikasi iki kapérang dadi 4 tataran ya iku shahih, hasan, da'if lan maudu'
- kadis Shahih, ya iku tataran paling dhuwur ditampa orané sawijining kadis. kadis shahih ngebaki persyaratan :
- Sanad-é sinambung;
- Diriwayataké déning penutur/perawi sing adil, duwé sipat istiqomah, akhlak becik, ora fasik, kajaga muruah(keurmatan)-né, lan kuwat daya pangéling-élingé.
- Matan-né ora ngandhut kajanggalan/bertentangan (syadz) sarta ora ana sebab tersembunyi utawa ora nyata sing gawé cacaté kadis .
- kadis Hasan, yèn kadis kasebut sanad-éa sinambung, diriwayataké déning rawi sing adil nanging ora sampurna daya pangéling-élingé, sarta matan-né ora syadz sarta cacat.
- kadis Dhaif (lemah), ya iku kadis sing sanad-é ora sinambung (bisa arupa mursal, mu’allaq, mudallas, munqati’ utawa mu’dal)lan diriwayataké déning wong sing ora adil utawa ora kuwat daya pangéling-élingé, ngandhut kajanggalan utawa cacat.
- kadis Maudu', yèn kadis disujanani palsu utawa gawéan amarga sajeroning sanad-é ditemoni penutur sing duwé kamungkinan ngapusi.
Jinis-jinis liya
Ana sawetara jinis kadis liya sing ora disebutaké sajeroning klasifikasi ing dhuwur antarané:
- kadis Matruk, sing ateges kadis sing ditinggalaké ya iku kadis sing mung diriwayataké déning siji perawi waé lan perawi iku didakwa ngapusi.
- kadis Mungkar, ya iku kadis sing mung diriwayataké déning siji perawi sing lemah sing bertentangan karo kadis sing diriwayataké déning perawi sing pinercaya/jujur.
- kadis Mu'allal, tegesé kadis sing dinilai sakit utawa cacat ya iku kadis sing ing njeroné ana cacat sing tersembunyi. Miturut Ibnu Hajar Al Atsqalani kadis Mu'allal ya iku kadis sing katoné apik nanging sawisé diselidiki nyatané ana cacaté. kadis iki biyasa uga ingaran kadis Ma'lul (sing dicacati) lan ingaran kadis Mu'tal (kadis sakit utawa cacat)
- kadis Mudlthorib, tegesé kadis sing kacau ya iku kadis sing diriwayataké déning siji perawi saka sawetara sanad karo matan (isi) kacau utawa ora padha lan kontradiksi karo sing dikompromèkaké
- kadis Maqlub, ya iku kadis sing kuwalik ya iku kadis sing diriwayataké déning perawi sing ing jeroné kuwalik ndhisikaké sing mburi utawa suwaliké, saka sanad (silsilah) utawa matan (isi) né.
- kadis gholia, ya iku kadis sing kuwalik sebagian lafalé saéngga pengertiané owah
- kadis Mudraj, ya iku kadis sing ngalami panambahan isi déning perawiné
- kadis Syadz, kadis sing arang-arang, ya iku kadis sing diriwayataké déning perawi wong sing pinercaya sing bertentangan karo kadis liya sing diriwayataké saka perawi-perawi sing liya.
- kadis Mudallas, ingaran uga kadis sing didhelikaké cacaté. ya iku kadis sing diriwayataké liwat sanad sing mènèhi kesan kaya-kaya ora ana cacaté, kamangka sabeneré ana, sajeroning sanad utawa ing gurué. Mula kadis Mudallas iki kadis sing ditutup-tutupi kaemahan sanadé.
Periwayat kadis
Periwayat kadis sing ditampa déning Muslim Sunni
Aturan-aturan kadis saka Sunni éntuk wangun pungkasané kurang luwih 3 abad sawisé wafaté Muhammad. Èlmuwan kadis sing banjur ndhébataké kaotentikan sawetara kadis nanging otoritas saka buku-buku kasebut ningkat pesat. Aturan-aturan iki, ana sing nyatakaké kanthi Koleksi Enem kadis Utama ana uga kanthi Koleksi Pitu kadis Utama, klebu:
- Shahih Bukhari, disusun déning Bukhari (194-256 H)
- Shahih Muslim, disusun déning Muslim (204-262 H)
- Sunan Abu Daud, disusun déning Abu Dawud (202-275 H)
- Sunan at-Turmudzi, disusun déning Imam Turmudzi(209-279 H)
- Sunan an-Nasa'i, disusun déning Imam Nasa'i (215-303 H)
- Sunan Ibnu Majah, disusun déning Ibnu Majah (209-273).
Shahih Bukhari lan Shahih Muslim biyasané dianggep sing paling dipercaya saka koleksi iki. Ana sawetara perdhbatan bab apa anggota ka-6 saka aturan iki kuduné Ibnu Majah utawa Al Muwaththa saka Imam Malik. Saliyané iku, ana uga sing nglebokaké Musnad saka Ahmad bin Hanbal minangka pérangan saka aturan kasebut.
Periwayat kadis yang ditampa déning Muslim Singah
Muslim Singah mung percaya kadis sing diriwayataké déning katurunan Muhammad saw, liwat Fatimah az-Zahra, utawa déning pameluk Islam wiwitan sing mihak Ali bin Abi Thalib. Singah ora migunakaké kadis sing asalé utawa diriwayataké déning wong sing miturut kaum Singah diklaim mungsuhi Ali, kaya Aisyah, garwa Muhammad saw, sing nglawan Ali ing Perang Jamal.
Ana sawetara sekte sajeroning Singah, ananging sapérangan gedhé migunakaké:
- Ushul al-Kafi
- Al-Istibshar
- Al-Tahdzib
- Man La Yahduruhu al-Faqih
Kitab-kitab kadis
Adhedhasar mangsa penghimpunan kadis
Abad kaping-2 H
Sawetara kitab sing misuwur :
- Al Muwaththa déning Malik bin Anas
- Al Musnad déning Asy-Syafi'i (taun 150 - 204 H / 767 - 820 M)
- Mukhtaliful kadist déning Asy-Syafi'i
- Al Jami' déning Abdurrazzaq Ash Shan'ani
- Mushannaf Syu'bah déning Syu'bah bin Hajjaj (taun 82 - 160 H / 701 - 776 M)
- Mushannaf Sufyan déning Sufyan bin Uyainah (taun 107 - 190 H / 725 - 814 M)
- Mushannaf Al Laist déning Al Laist bin Sa'ad (taun 94 - 175 / 713 - 792 M)
- As Sunan Al Auza'i déning Al Auza'i (taun 88 - 157 / 707 - 773 M)
- As Sunan Al Humaidi (séda taun 219 H / 834 M)
- Saka kasanga kitab kasebut sing olèh kawigatèn banget déning para ulama mung telu, ya iku Al Muwaththa', Al Musnad lan Mukhtaliful kadist. Déné saluwihé kurang olèh kawigatèn banjur ilang.
Abad ke 3 H
- Musnadul Kabir déning Ahmad bin Hambal lan 3 werna liyané ya iku Kitab Shahih, Kitab Sunan lan Kitab Musnad sing salengkapé :
- Al Jami'ush Shahih Bukhari déning Imam Bukhari (194-256 H / 810-870 M)
- Al Jami'ush Shahih Muslim déning Imam Muslim (204-261 H / 820-875 M)
- As Sunan Ibnu Majah déning Ibnu Majah (207-273 H / 824-887 M)
- As Sunan Abu Dawud déning Abu Dawud (202-275 H / 817-889 M)
- As Sunan At Tirmidzi déning At Tirmidzi (209-279 H / 825-892 M)
- As Sunan Nasai déning An Nasai (225-303 H / 839-915 M)
- As Sunan Darimi déning Darimi (181-255 H / 797-869 M)
- Al Muntaqa déning Ibnu Jarud (séda 307 H / 920 M)
- Al Musnad Al Humaidi déning Ali Madaini (161-234 H / 777-848 M)
- Al Musnad Al Bazar déning Al Bazar (séda 290 H / 905 M)
- Al Musnad Baqi bin Mukhlad déning Baqi bin Mukhlad (131-176 H / 846-889 M)
- Al Musnad Ibnu Rahawaih déning Ibnu Rahawaih (161-238 H / 778-852 M)
- Sakumpulan kitab wiwit nomer 1 nganti 6 iki kerep ingaran minangka kutubus sittah (kitab sing enem).
Abad ke 4 H
- Al Mu'jamul Kabir déning Ath Thabarani (260-340 H / 873-952 M)
- Al Mu'jamul Ausath déning Ath Thabarani (260-340 H / 873-952 M)
- Al Mu'jamush Shaghir déning Ath Thabarani (260-340 H / 873-952 M)
- Al Mustadrak déning Al Hakim (321-405 H / 933-1014 M)
- Ash Shahih déning Ibnu Khuzaimah (233-311 H / 838-924 M)
- At Taqasim wal Anwa' déning Abu Awwanah (séda 316 H / 928 M)
- As Shahih déning Abu Hatim bin Hibban (séda 354 H/ 965 M)
- Al Muntaqa déning Ibnu Sakan (séda 353 H / 964 M)
- As Sunan déning Ad Daruquthni (306-385 H / 919-995 M)
- Al Mushannaf déning Ath Thahawi (239-321 H / 853-933 M)
- Al Musnad déning Ibnu Nashar Ar Razi (séda 301 H / 913 M)
Abad ke 5 H lan sabanjuré
- Kasil penghimpunan
- Kanthi sumber saka kutubus sittah waé
- Jami'ul Ushul déning Ibnu Atsir Al Jazari (556-630 H / 1160-1233 M)
- Tashiful Wushul déning Al Fairuz Zabadi (? - ? H / ? - 1084 M)
- Kanthi sumber saka kkutubus sittah lan kitab liyané, ya iku Jami'ul Masanid déning Ibnu Katsir (706-774 H / 1302-1373 M)
- Kanthi sumber saka saliyané kutubus sittah, ya iku Jami'ush Shaghir déning As Sayuthi (849-911 H / 1445-1505 M)
- Kasil pembidangan (nglompokaké sajeroning babagan-babagan)
- Kitab kadis Hukum, ing antarané :
- Sunan déning Ad Daruquthni (306-385 H / 919-995 M)
- As Sunannul Kubra déning Al Baihaqi (384-458 H / 994-1066 M)
- Al Imam déning Ibnul Daqiqil 'Id (625-702 H / 1228-1302 M)
- Muntaqal Akhbar déning Majduddin Al Hirani (? - 652 H / ? - 1254 M)
- Bulughul Maram déning Ibnu Hajar Al Asqalani (773-852 H / 1371-1448 M)
- 'Umdatul Ahkam déning 'Abdul Ghani Al Maqdisi (541-600 H / 1146-1203 M)
- Al Muharrar déning Ibnu Qadamah Al Maqdisi (675-744 H / 1276-1343 M)
- Kitab kadis Akhlaq
- At Targhib wat Tarhib déning Al Mundziri (581-656 H / 1185-1258 M)
- Riyadhus Shalihin déning Imam Nawawi (631-676 H / 1233-1277 M)
- Syarah (kaya tafsir kanggo kadist)
- Kanggo Shahih Bukhari ana Fathul Bari déning Ibnu Hajar Asqalani (773-852 H / 1371-1448 M)
- Kanggo Shahih Muslim ana Minhajul Muhadditsin déning Imam Nawai (631-676 H / 1233-1277 M)
- Kanggo Shahih Muslim ana Al Mu'allim déning Al Maziri (séda 536 H / 1142 M)
- Kanggo Muntaqal Akhbar ana Nailul Authar déning As Syaukani (séda 1250 H / 1834 M)
- Kanggo Bulughul Maram ana Subulussalam déning Ash Shan'ani (séda 1099 H / 1687 M)
- Mukhtashar (ringkasan)
- Kanggo Shahih Bukhari ing antarané Tajridush Shahih déning Al Husain bin Mubarrak (546-631 H / 1152-1233 M)
- Kanggo Shahih Muslim ing antarané Mukhtashar déning Al Mundziri (581-656 H / 1185-1258 M)
Réferènsi
- Introduction to the Science of Hadith Classification by Shaikh (Dr.) Suhaib Hassan [1]
- Pengetahuan Dasar tentang Pokok-pokok Ajaran Islam (A/B) déning Mh. Amin Jaiz
- Metodologi Kritik Matan kadis déning Dr. Salahudin ibn Ahmad al-Adlabi, terjamahan, ISBN 979-578-047-6
Pranala njaba
- Musthohalul kadis, Istilah-istilah kadis. Milis Assunnah
- kadis Ahad, Ust. Ahmad Syarwat, Lc.
- Belajar kadis di Media Muslim INFO
- Buku Tema kadis di Al-Ilmu.Com
- Introduction to the Science of Hadith Classification by Shaikh (Dr.) Suhaib Hassan
- A collection of the ahadith in Sahih Bukhari
- A collection of the ahadith in Sahih Muslim