Iuppiter
Iuppiter (Iovis, m.), aut Iupiter, in mythologia Romana est maximus deus, filius Saturni et "pater deorum et hominum." Graece, Ζεύς (gen. Διός) appellabatur. Olympo monte domum habuit.
Uxor Iovis est Iuno (Graece: [[Hera|Ἥρα]]), et filia eius carissima Minerva (Graece: [[Athena|Ἀθηνᾶ]]). Iuppiter habebatur rex deorum. Quamquam uxor Iovis erat Iuno nomine, perfidus ei Iuppiter erat, et cubitum ivit cum multis feminis. Igitur, Iuno valde aemula erat.
Etymologia
Creditur nomen Iovis e duabus radicibus deduxisse. Alia est Proto-Indo-Europeana dyeu- (cf. Graecum Διός pro Dios), quae etiam verba divus et Diana Latine producit. Alia est verbum pater. Iunctae duae fiunt Iu(n)-piter, cum n assimiletur cum p et a formam i ob mutationem capiat.
Epitheta Iovis
Multis nominibus Iuppiter appellatur:
- Iuppiter Caelestis
- Iuppiter Conservator Augustorum
- Iuppiter Conservator Orbis (imperium protexit)
- Iuppiter Elicius
- Iuppiter Feretrius
- Iuppiter Fulgator
- Iuppiter Lucetius
- Iuppiter Optimus Maximus
- Iuppiter Pluvius
- Iuppiter Stator
- Iuppiter Summanus
- Iuppiter Terminus (fines imperii custodivit; hapax legomenon, vide CIL XI 351)
- Iuppiter Victor (militibus victoriam dedit)
Etiam nomina regionibus gentibusque
- Iuppiter Ammon (comparatus cum Ammone deo Aegypto)
- Iuppiter Brixianus (aequiparatus cum deo Celto e Brixia)
- Iuppiter Capitolinus (cultus per imperium)
- Iuppiter Dolichenus (comparatus cum Baal deo Syrio)
- Iuppiter Indiges (nomen Aeneae datum)
- Iuppiter Ladicus (aequiparatus cum quodam deo Celtiberiano)
- Iuppiter Laterius vel Latiaris (Deus Latii)
- Iuppiter Parthinus (cultus prope finibus in Illyria)
- Iuppiter Poeninus (Iuppiter cultus in Hispania)
- Iuppiter Taranis (comparatus cum Tarane deo Celto)
- Iuppiter Uxellinus (deus montium altorum)
Vide etiam
Bibliographia
- Dumézil, George. 1988. Mitra-Varuna: An Essay on Two Indo-European Representations of Sovereignty. Novi Eboraci: Zone Books. ISBN 0-942299-13-2.
- Dumézil, George. 1996. Archaic Roman Religion: With an Appendix on the Religion of the Etruscans. Baltimorae: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5481-4.
- "Jupiter" in The Oxford Classical Dictionary. ISBN 0-19-860641-9.
- Osbourne, Mary Pope. Favourite Greek Myths. Aedes Iovis Optimi Maximi Capitolini.
- Platner, S. B., et T. Ashby. 1929. A Topographical Dictionary of Ancient Rome. Londinii: Oxford University Press, H. Milford. OCLC 1061481.
- Rüpke, Jörg, ed. 2007. A Companion to Roman Religion. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-2943-5.
- Green, Miranda J. Dictionary of Celtic Myth and Legend. ISBN 0-500-27975-6.
Nexus externi
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Iovem spectant. |
- Musei Capitolini, apud www.museicapitolini.org
- Mythologia, apud www.utahskies.org
- Imagines Iovis in Musaeo Iconographico Warburgiano
 |
Haec stipula ad mythologiam spectat. Amplifica, si potes! |