Saint Pierre en Miquelon

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Saint Pierre en Miquelon
Basisgegaevens
Officieel taal	Frans
Huidsjtad	Saint Pierre
Sjtaotsvörm	Euverzees gebied
Sjtaotshoof	Nicolas Sarkozy
Prizzedent vaan d'n territoriale raod	Stéphane Artano
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	242 km² 0%
Inwoeners – Deechde:	6125 25/km²
Biekómmende gegaeves
Munteinheid	Euro (€)
Tiedzaone	UTC -3, zomer -2
Nationale fiesdaag
Vouksleed	La Marseillaise
Web | Code | Tel.	.pm | SPM | +508

De Territoriale Collectiviteit vaan Saint Pierre en Miquelon (Frans: Collectivité territoriale de Saint-Pierre-et-Miquelon, lètterleke vertaoling in 't Limburgs: Sint Pieter en Michael) is 'n gróp vaan Franse eilande in d'n Atlantische Oceaan boevaan de mies belaankrieke Saint Pierre en Miquelon zien. 't Land ligk naoventrint 25 km. vaan de kös vaan 't Burin sjiereiland in Newfoundland, Canada. De eilande zien oonderdeil vaan Fraankriek meh börgers vaan de Europese Unie die neet de Franse nationaliteit höbbe kinne ziech neet vrij bewege of get oondernumme in d'n archipel.

Gesjiedenis

't Gief aonwijzinge vaan prehistorische bevolking vaan de eilande door de Beothuk (de oersprunkeleke bewoeners vaan wat noe Newfoundland is).

De ierste Europese kolonisatie vaan Saint Pierre en Miquelon woort gekarakteriseerd door korte wisselinge vaan de mach tösse Fraankriek en 't Vereineg Keuninkriek. Dees kolonisatie is same mèt de Portugese en Spaonse kolonisatie de aajdste kolonisatie vaan 't Amerikaanse continent door Europeane en stamp oet de 16e iew. Naotot Britannië de eilande veur d'n ierste kier vereuverde (1713) woorte de Franse (en aander koloniste oet de Franse tied) gedwónge 't eiland te verlaote. Meh nao 't Verdraag vaan Paries in 1763 mochte de koloniste weer trök kiere. Dit doorde evels mer 15 jäör wie de Franse steun veur de Amerikaanse oonafhaankelekheid weer veur 'n Britse invasie zörgde en de twiede deportatie vaan de koloniste.

Oetindelek wis Fraankriek de blievende mach te kriege euver de eilande in 1815, gevolg door 'n 70-jaorige periood vaan riekdom door 'n bleujende vès-industrie. Meh dees vès-industrie nump aof aon 't ind vaan d'n 19e iew. De economie vaan de eilande leef evels weer op tösse 1920 en 1933 es de Druuglègking in de Vereinegde Staote deveur zörg tot de eilande kinne fungere es 'n doorvoerhave vaan illegaole alcoholexport nao de VS. Gedorende d'n Twiede Wereldoorlog is de gouverneur vaan de eilande loyaal aon Vichy Fraankriek wat oetindelek lijd tot 'ne Franse inval en de eilande zien ein vaan de ierste gebiede die ziech veuge bij de Vrije Franse.

Bestuurleke deile

Saint Pierre en Miquelon is verdeild in twie gemeintes (communes) naomelek Miquelon-Langlade en Saint Pierre.

Geografie

Winter in Saint Pierre

Saint Pierre en Miquelon is 'nen archipel vaan ach eilande mèt es groetste Saint Pierre (26 km²) en Miquelon-Langlade (216 km²). 't Ganse terrein besleit 242 km² en de köslijn is 120 km. laank.

Ten zuidooste vaan Saint Pierre ligke de kleinere aofhenkeleke gebiede Petit Colombier, Île aux Marins, Île aux Pigeons en Île aux Vainqueurs, ten noorde ligk Grand Colombier. Gein vaan dees eilande is noe bewoend meh in 't verleie waor dit wel 't geval. Saint Pierre is gesjeie vaan Miquelon door 6 km. geveerleke zie dee heet gezörg veur mie es 600 sjeepbreuke.

Miquelon-Langlade besteit oet drei veurmaolige eilande die door 'n ismus (landingte) verboonde zien. Dees eilande zien Miquelon (soms Grande Miquelon geneump) (110 km²), Langlade (soms Petite Miquelon geneump) (91 km²) en Le Cap. De ismus, dee 13 km. laank is, is netuurlek gevörmp meh versterk door de inwoeners vaan de eilande.

Polletiek

De polletiek vaan Saint Pierre en Miquelon neump plaots in 'n stuctuur vaan 'n Frans euverzies gebeedsdeil mèt 'n parlemintaire representatieve democratie en 'n mierpartijestèlsel. Heibij is de Prizzedent vaan de territoriale raod 't hoof vaan de regering dewijl de oetveurende mach bij 't gouvernemint ligk. Ouch sjikke de eilande ein regeringslid nao de Franse Senaot.

Probleme mèt betrèkking tot de eilande doen ziech evels veur in Frans-Canadese relaties. Dees höbbe betrèkking op de maritiem grenze vaan de eilande ten aonzien vaan de Canadese maritiem grenze. Dit is verboonde mèt de status vaan de eilande es Frans euverzees gebeed. Oonder 't bestuur vaan Frankriek höbbe de eilande een relatief klein aondeil in de umligkende zie. Mochte de eilande bij Canada koume zouwe ze gebruuk kinne make vaan 't groeter maritiem aondeil.

Demografie

In 2006 tèlde de bevolking vaan de eilande 6125 lui boevaan 5509 in de gemeinte Saint Pierre woende en 616 in Miquelon-Langlade. Vaan de inwoeners vaan de gemeinte Miquelon-Langlade woent 't gehiel op 't eiland Miquelon. Langlade is dus oonbewoend meh weurt wel gebruuk es zomerverblief door de inwoeners vaan Saint Pierre.

Naomsoersprunk

Saint Pierre is Frans veur Sint Pieter, de patroenheilege vaan vèssers. Miquelon woort veur 't ierst geneump es "Micquelle", boe-euver weurt gespikkeleerd tot 't 'ne, neet dèks gebruukde, vörm vaan de Baskische naom "Michael" is. 'n Aander theorie is tot 't woord Spaons vaan aofkoms is umtot väöl Baske ouch Spaons spreke. Miquelon kint daorum aofstamme vaan 't woord "Miguelón", 'ne vörm vaan "Miguel" dee "Groete Michael" beteikent. Langlade is 'n corruptie vaan de Franse woordecombinatie "l'île à l'Anglais" (Ingelsmaan zien Eiland).

Transport

'n Nui veer, gemaak in Noorwege, weurt ingeveurd

• Haves: 't Gief 'ne have in Saint Pierre. 'n Veer verbint Saint Pierre mèt Fortune, Newfoundland, Canada.
• Lochhaves: De eilande höbbe twie vleegvelde: eint op Saint Pierre (mèt 1800 m. baon) en eint op Miquelon (mèt 1000 m. baon). Air Saint Pierre verbint Saint Pierre met Miquelon en 'n aontal Canadese stei wie Halifax en Montréal. Dees verbinding mèt Montréal is ouch de einegste meneer um nao Fraankriek te goon.
• Weeg: De eilande höbbe 114 km. snelweeg en 45 km. oongetaarde routes.
  • Oto's oet Saint Piere en Miquelon gebruke qua aofmetinge Franse nómmerplate meh gebruke neet 't Franse nómmeringssysteem. Dit systeem is noe in zien derde fase:
    • Pre-1952: Sumpel nómmering die vaanaof "1" wijer gong zoonder aon te geve tot de oto oet Saint Pierre en Miquelon kump.
    • 1952-2000: Nómmers gevolg door SPM wie bv. "9287 SPM".
    • Post-2000: SPM gevolg door 'ne nómmer en 'n lètter wie bv. "SPM 1 A"

Bronne

• Ingelse Wikipedia
• Wikimedia Commons