Naar inhoud springen

Guts

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door 213.10.135.219 (overleg) op 12 jan 2010 om 19:03.
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Drie verschillende gutsen, elk zijn eigen toepassing
Een verkropte guts
Gutsjes voor linoleumsnijden

Een guts is een gootvormige steekbeitel van staal, waarmee materiaal zoals hout of linoleum kan worden weggesneden of gestoken.

Houtsnijgutsen

Houtsnijgutsen zijn er in twee hoofdtypen: de steekguts en de vermetguts[1]. Een steekguts is aan de holle binnenzijde geslepen en wordt gebruikt om strak gaten af te steken. Een vermetguts is aan de bolle achterkant geslepen en wordt gebruikt om gootvormige groeven en holstaande vlakken te snijden. Verder kan een guts nog 'verkropt' zijn uitgevoerd, wat wil zeggen dat het blad van de guts niet alleen overdwars gekromd is, maar dat ook de beitel over de gehele lengte een kromming vertoont. Deze gutsen worden gebruikt voor de moeilijk toegankelijke plekken.

Draaigutsen

Een guts kan met een steel of heft als handgereedschap gebruikt worden, maar ook onderdeel van een machine uitmaken, zoals bij een houtdraaibank. Deze draaigutsen zijn over het algemeen vermetgutsen. Ze zijn aan de buitenzijde geslepen en vaak vertoont ook de voorzijde van het snijvlak een lichte kromming. Voor een beter houvast heeft een draaiguts een extra lang heft. Meestal wordt de guts gebruikt voor het eerste grove werk. De afwerking wordt meestal gedaan met een beitel, of met een guts of beitel die een speciaal profiel heeft.

De guts wordt tijdens het werken botter, en moet daarom regelmatig geslepen worden. Bij een draaibank kunnen gutsen en beitels warm worden, en daardoor zullen ze sneller bot worden, afhankelijk van de hardheid van het metaal, en van het hout waarin gewerkt wordt.

Linoleumgutsen

Voor linoleumsnijden zijn er speciale kleine gutsjes, die in een houder voor kroontjespennen geschoven kunnen worden.

[bron?]

  1. Haslinghuis, E.J. en Janse, H. (2005) Bouwkundige termen. Leiden: Primavera Pers. ISBN 90 5997 033 0.