Tsaagan
| Tsaagan | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Tsaagan mangas Norell, 2006 | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Tsaagan mangas is een vleesetende theropode dinosauriër, behorend tot de groep van de Deinonychosauria, die tijdens het Late Krijt leefde in het gebied van het huidige Mongolië.
Vondst en naamgeving
In 1996 werd de vondst gemeld van een fossiel dat aan Velociraptor werd toegeschreven. Later kwam men tot de conclusie dat het een aparte soort betrof. De soort is in 2006 benoemd en beschreven door Mark Norell. De geslachtsnaam en soortaanduiding samen betekenen "wit monster" (цагаан мангас) in het Mongools (waarbij de genusnaam de kleur aangeeft), een verwijzing naar de kleur van het fossiel. Per ongeluk is echter de naam foutief gespeld: het had "tsagaan" moeten zijn. Dit kan niet meer worden gecorrigeerd.
Het holotype, IGM 100/1015, is gevonden bij Xanadu, Uchaa Tolgod in een laag uit de Djadochtaformatie die dateert uit het Campanien-Maastrichtien, ongeveer 70 miljoen jaar oud. Het bestaat uit een goed gepreserveerde schedel met onderkaken en de scleraalringen van de ogen; de tien voorste halswervels; nekribben, de onderkant van het schouderblad en een stuk ravenbeksbeen.
Gregory S. Paul hernoemde in 2010 Tsaagan als een soort van Velociraptor: Velociraptor mangas. Hierin is hij door niemand gevolgd.
Beschrijving
Tsaagan is een kleine roofsauriër. Paul schatte in 2010 de lengte op twee meter, het gewicht op vijftien kilogram.
De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. De uitsteeksels op de paroccipita hangen naar beneden en zijn aan hun uiteinde niet om hun lengteas gedraaid. Het uitsteeksel van het basipterygoïde en langwerpig en schuin naar voren en onderen gericht. Het fenestra maxillaris is groot en bevindt zich op de voorste rand van de fossa antorbitalis. Het jukbeen raakt het squamosum en dringt zo het postorbitale van de rand van het onderste slaapvenster.
De schedel van het holotype heeft een lengte van 201 millimeter.
Fylogenie
De beschrijvers plaatsten Tsaagan in de Dromaeosauridae. Volgens een kladistische analyse van Norell is Tsaagan nauw verwant aan Velociraptor, die in dezelfde formatie gevonden is, en dus meer bepaaldelijk behorend tot de groep van de Velociraptorinae.
Literatuur
- Norell, M.A., Clark, J.M., Turner, A.H., Makovicky, P.J., Barsbold, R., and Rowe, T. (2006). "A new dromaeosaurid theropod from Ukhaa Tolgod (Omnogov, Mongolia)", American Museum Novitates 3545: 1-51.