Once Upon a Time in America
| Once Upon a Time in America Het gebeurde in Amerika (B/NL)[1] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Regie | Sergio Leone | |||
| Producent | Arnon Milchan | |||
| Scenario | Sergio Leone | |||
| Muziek | Ennio Morricone | |||
| Cinematografie | Tonino Delli Colli | |||
| Distributie | Warner Bros | |||
| Première | 1984 | |||
| Genre | Misdaaddrama | |||
| Speelduur | 229 minuten (original cut) / 139 minuten (Amerikaanse bioscooprelease) / 400 minuten (oorspronkelijke, onuitgebrachte versie) | |||
| Taal | Engels | |||
| Budget | $20 miljoen | |||
| (en) IMDb-profiel | ||||
| MovieMeter-profiel | ||||
| (mul) TMDb-profiel | ||||
| (en) AllMovie-profiel | ||||
| ||||
Once Upon a Time in America is een Italiaans/Amerikaanse misdaadfilm uit 1984 van Sergio Leone. De film gaat over een vriendschap tussen twee Joodse gangsters, gespeeld door Robert De Niro en James Woods, die opgroeien in New York City. Het is een epische film die zich in 3 periodes afspeelt: de jaren '20, de jaren '30 en '60 van de 20e eeuw. Een groep vrienden is hierin respectievelijk te zien als kind, jong volwassenen en ouderen.
De film heeft de vertelvorm en dramatiek van een opera en het is een filosofische studie naar thema's als tijd, herinneringen, liefde, geweld en verraad. De film wordt geloofd voor z'n mooie cinematografie, de details van de drie historische omgevingen en het complexe, open verhaal.
Synopsis
David 'Noodles' Aaronson (Robert De Niro) en Maximillian 'Max' Bercovicz (James Woods) zijn twee vrienden die in de jaren '20 opgroeien in Joodse achterbuurten van New York. Door de enorme armoede besluiten de twee al gauw de criminaliteit in te gaan. Eerst met kleine vergrijpen, later met de handel in illegale drank. Op een dag loopt een ruzie zo uit de hand dat David zich genoodzaakt ziet om een concurrerende drankhandelaar te doden. David moet de gevangenis in en komt er pas een paar jaar later uit.
In de jaren '30 komt David uit de gevangenis en hij wordt opgehaald door Max. Max blijkt samen met zijn vrienden een gigantische drankhandel te hebben opgebouwd. David en Max gaan vrolijk verder met het criminele werk. Intussen blijken de tijden steeds meer te veranderen: de misdaadwereld wordt steeds gewelddadiger, de bendeleden begaan de fout om zich met politiek te bemoeien en Max z'n rijkdom en macht is hem naar zijn bol gestegen. Hierdoor drijft de vriendschap steeds meer uit elkaar. Bovendien blijken de sociale vaardigheden van Max en David sterk onderontwikkeld te zijn. Tot zijn eigen frustratie lukt het David maar niet om een relatie met zijn jeugdvriendinnetje te beginnen, hetgeen uiteindelijk resulteert in een verkrachting.
Als de drooglegging wordt opgeheven, beseft David dat de criminele tijden voorbij zijn. Max wil hier echter niks van weten en hij wil een overval plegen op de Federale Bank. David probeert zijn vriend hiervan te weerhouden, maar hij beseft dat Max zelfmoord wil plegen uit angst voor dementie. (Max begint net als zijn vader op jonge leeftijd te dementeren).
Er is slechts één manier om zijn vriend te redden: hem aangeven bij de politie. Als Max de gevangenis in moet, is hij tenminste voorlopig gerust. David belt de politie en verraadt daarmee z'n vriend uit bestwil. Het mislukt echter: Max verzet zich bij z'n arrestatie en wordt doodgeschoten. David voelt zich eeuwig schuldig over de fout die hij heeft gemaakt en vlucht ver weg. Hij raakt verslaafd aan opium en gaat een kluizenaarsbestaan lijden.
Ruim 30 jaar later keert David terug naar zijn jeugdsporen. Hij bezoekt zijn ouderlijk huis, het graf van Max, hij komt z'n oude jeugdvriendinnetje opnieuw tegen en hij gaat langs bij het enige nog in leven zijnde lid van de bende.
Plotseling krijgt hij een uitnodiging voor een feestje. David gaat er naar toe en komt er achter dat Max nog leeft. Hij heeft z'n eigen dood in scène gezet en hij is er destijds met de schatkist van de bende vandoor gegaan.
Max zit met hetzelfde schuldgevoel als David. Ook hij heeft z'n beste vriend verraden. Max vraagt aan David of hij hem wil doodschieten als straf voor het verraad dat hij pleegde. David weigert dit en laat z'n oude vriend leven. Hij loopt weg.
Terwijl David over straat loopt ziet hij nog 1 keer Max staan. Plotseling verdwijnt Max achter een rijdende vuilniswagen (waarschijnlijk is hij gesprongen in de werkende afvalbak van de vuilniswagen).
Structuur
Het boven vertelde synopsis is chronologisch verteld, de film zelf haalt flashback, dromen en verschillende dwars door elkaar. Hier volgt een verduidelijking van de structuur:
- Net als bij opera's begint de film met een ouverture. Hierin worden heel beknopt de hoogtepunten en sleutelscènes toegelicht. Deze scènes vertellen nog niets, maar wakkeren meteen de aandacht van de kijker aan. Veel scènes of geluiden (zoals de rinkelende telefoon) komen later in de film terug.
- Na de ouverture zien we een scène waarin David naar een Chinese club gaat om daar een waterpijp met opium gaat roken. Er ontvouwt zich nu een verhaal waarin heden, verleden en toekomst dwars door elkaar lopen. Het is de geschiedenis zoals die herinnerd of verbeeld wordt in Davids geest.
- Er wordt een min of meer chronologisch verhaal verteld over David en Max als kinderen die opgroeien in de jaren 20. Deze scènes worden afgewisseld met flashforwards van Max die op zoek gaat naar de sporen van zijn jeugd. Dit deel eindigt als David in de gevangenis verdwijnt voor de moord op de concurrerende drankhandelaar.
- Een stuk jaren 60 waarin David het graf van Max bezoekt en daar een sleutel vindt van een kluis. In de kluis blijkt het gestolen geld te zitten. Ook gaat David op zoek naar zijn jeugdvriendinnetje.
- Nu komen de jaren 30, ook afgewisseld met flash-forwards van de jaren zestig. Dit deel eindigt met de dood van Max.
- Het laatste deel waarin David zijn jeugdvriendin bezoekt en er achter komt dat Max nog leeft. Dit deel eindigt met de verdwijning van Max.
- Een epiloog waarin David nog steeds bij de opium-Chinees ligt.
Versies
Net zoals veel films van Leone, werd Once Upon a Time in America in de Verenigde Staten uitgebracht in een zwaar bewerkte versie, die bijna 90 minuten korter was dan de versie die in Europa verscheen. De ingekorte versie had ook geen flashbackstructuur, maar plaatste de scènes in chronologische volgorde. Leone heeft zich altijd gedistantieerd van deze versie.
De film ging in première op het Filmfestival van Cannes in 1984 in z'n originele versie van 269 minuten. Veertig minuten langer dan de officiële Europese release, die Leone nog moest inkorten. Al jaren is er aangekondigd dat deze versie gerestaureerd zal worden.
Trivia
- De film is gebaseerd op het boek The Hoods van Harry Gray.
- Sergio Leone wilde de film al maken voor de western The Good, the Bad & the Ugly, maar hij bezat toen de rechten van het boek nog niet.
- De allereerste versie van de film duurde ongeveer 6 uur. Met enige tegenzin heeft Leone de speelduur van die versie bijna moeten halveren.
- De voorbereiding van de film vergde in totaal 10 jaar.
- Het duo "Joe Pesci en Robert De Niro" kwamen nog 2 maal samen in een maffia film. Goodfellas uit 1990 en Casino uit 1995, beide geregiseerd door Martin Scorsese.
