Maurits Vanhaegendoren

Maurits van Haegendoren (Leuven, 23 augustus 1903 – Neerijse, 3 maart 1994) was een Belgisch politicus voor de Volksunie. Hij was voorheen verbondscommissaris voor de katholieke scouts (VVKS) en oprichter van de Stichting Lodewijk de Raet. Hij werd gecoöpteerd senator voor de Volksunie in 1968.

Familie

Hij was de zoon van een activistische vader, de onderwijzer Emile Van Haegendoren.

Van Haegendoren werd, net als zijn vader, in 1918 verwijderd van het koninklijk atheneum in Leuven en hij voleindigde de humaniora aan het Sint-Pieterscollege in dezelfde stad. Hij promoveerde aan de Katholieke Universiteit Leuven tot doctor in de moderne geschiedenis en was rijksarchivaris van 1928 tot aan zijn pensioen in 1968.

Hij trouwde in 1930 met Yvonne Groffi (1911-1953. Zij overleed bij de geboorte van hun zesde kind. Hij hertrouwde in 1955 met Simone Cloots, een secretaresse van de Stichting Lodewijk de Raet en een gidsenleidster. Ze kregen twee kinderen.

Levensloop

Verbondscommissaris

Net als zijn vrouw bij de Meisjesgidsen, werd hij actief in de scoutsbeweging voor jongens. Vanaf 1921 was hij al patrouilleleider. In 1929 werd de nationale scoutsorganisatie gefederaliseerd en ontstond Vlaams Verbond voor Katholieke Scouts werd. Van Haegendoren werd commissaris voor de verkenners.

Hij werd er in 1933 de eerste verbondscommissaris van en bleef dit tot in 1948. Hij leverde veel inspanningen voor de opleiding van de leiders en kocht in 1934 een eigen cursusgrond, De Kluis in Sint-Joris-Weert nabij Leuven.

Hij loodste het VVKS doorheen de bezettingsjaren, zonder toe te geven aan de sirenenzang van de collaboratie. Tijdens de oorlog streefde hij drie doelstellingen na: het bewijzen van diensten in tijden van nood, het streven naar bezinning in besloten tijd en het voorbereiden van een naoorlogse vernieuwing.

Na de oorlog werd hij nochtans voorwerp van ernstige en jarenlange kritiek. De voornaamste punten van kritiek waren dat hij in 1941 naar Berlijn was gereisd op uitnodiging van de Reichsjugendführer om er kennis te maken van de Hitlerjugend, dat hij een te autoritaire leiding aanhield, dat hij een anti-Belgische houding aannam en politiek in scouting binnenbracht.

Een ereraad werd aangesteld die zich inspande om de critici en de verdedigers van de verbondscommissaris te verzoenen. Dit lukte nauwelijks en de tegenstand tegen Van Haegendoren zette zich door. Na enkele jaren was zijn handhaving als verbondscommissaris niet langer vol te houden en begin 1948 nam hij ontslag, om te worden opgevolgd door Maurits Coppieters. Hij bleef nog een paar verantwoordelijkheden verder zetten, maar in februari 1950 werden de laatste banden met het VVKS doorgeknipt.

Lodewijk de Raet

In een volgende levensfase richtte Van Haegendoren zich naar het onderwijs. Van 1948 tot 1973 was hij docent geschiedenis aan de avondhogeschool van het Hoger Instituut voor Bestuurs- en Handelswetenschappen in Brussel.

Hij begon ook, met enkele vrienden, cursussen te organiseren in de stijl van volkshogescholen en dit werd de basis van zijn activiteiten tot het organiseren van pluralistiscvhe activiteiten, die tot doel hadden het verbeteren van de contacten tussen katholieken en vrijzinnigen.

Dit leidde tot de stichting door hem en door Max Lamberty van de volkshogeschool Stichting Lodewijk De Raet.

Hij was verder nog:

• medeoprichter van het tijdschrift Volksopvoeding (1952) uitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap,
• lid en beheerder van de Kultuurraad voor Vlaanderen (1959-1968),
• voorzitter van de Commissie voor cultureel Vormingswerk,
• lid van de Hoge Raad voor Volksopleiding (tot 1968)
• medeoprichter en afgevaardigd beheerder van het Centrum voor Andragogisch Onderzoek (vanaf 1963).

Senator

In 1968 stapte hij over naar de politiek. Bij de wetgevende verkiezingen weigerde de aangeboden eerste plaats op de senaatslijst voor Brussel, maar aanvaardde gecoöpteerd senator voor de Volksunie te worden. Van 1971 tot einde 1976 was hij provinciaal senator voor Brabant.

In 1972 was hij tweede voorzitter van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap.

Publicaties

• compendium van de scoutspedagogie en een leerboek voor leiders.”
• De Nederlandse cultuur in België, Brussel, 1957.
• De Sociale Betekenis van het Taalgebruik in België, in: Nederlands Taalkongres: Wereldtentoonstelling in Brussel, Brussel, 1958.
• Noord-Zuidverbinding, Lannoo, Tielt, 1959.
• Ontmoeting en Gesprek, Antwerpen, 1960.
• De Vlaamse Beweging nu en morgen, Deel 1, Na honderddertig jaar, Deel 2, Oogmerken voor morgen, Hasselt, Heideland, 1962.
• De Vlaamse Beweging: verweer en aanval, Hasselt, Heideland, 1964.
• Vlaanderen eisende partij!!!, Hasselt, Heideland, 1966.
• De Ziekte aan de Dijle, Lier, Van In, 1966.
• Het Sociaal-cultureel vormingswerk in Vlaanderen: het overheidsbeleid, Kultuurraad voor Vlaanderen, Antwerpen, 1965.
• Het Sociaal-cultureel vormingswerk in Vlaanderen:De behoefte aan kaders en kaderopleiding, Kultuurraad voor Vlaanderen, Antwerpen, 1967
• Zwartboek van de Vlaamse achterstand in het wetenschappelijk onderzoek, 1971.
• Nationalisme en Federalisme: Politieke Bedenkingen, De Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen, 1971.
• Zwartboek van de 'Liberté du père de famille', 1971.
• Het geld van de Vlamingen, Davidsfonds, Leuven, 1978.
• Het zwart en geel van de driekleur, Davidsfonds, Leuven, 1979.
• Schatplichtig Vlaanderen, Davidsfonds, Leuven, 1980.
• Van taalstrijd tot staatsvorming, Davidsfonds, Leuven, 1983.
• Het aktivisme op de kentering der tijden, Uitgeverij der Nederlanden, Antwerpen, 1984.

Literatuur

• J. PERQUY, Pedagogiek van scouting: Aanpassing aan het katholiek en Vlaams milieu (1910-1940), licentiaatsverhandeling (onuitgegeven), Leuven, 1970.
• Y. PEETERS (ed.), Over Volksopvoeding en Staatsvorming – Feestbundel Maurits Van Haegendoren 80 jaar, Uitgeverij De Nederlanden, Antwerpen, 1983.
• Christiane VAN DER CRUYSSEN, De Zaak ‘Van Haegendoren’ (1944-1950), in: Tijdschrift voor hedendaagse geschiedenis, 1996.
• Manu RUYS, Maurits Van Haegendoren, in: Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Tielt, 1998.
• Willem Migom, Maurits Van Haegendoren, van para- tot partijpolitiek, masterscriptie, Universiteit Gent, 2011.