Lijst van graven van Holland

De volgende graven regeerden over het graafschap Holland, tot ongeveer 1100 graafschap West-Frisia.

Graven van Holland

Floris II was de eerste graaf die zich graaf "van Holland" noemde, daarvoor werden zij 'graaf der Friezen' (comes Fresonum) genoemd.^[1]

GRAAF	PERIODE	Opmerkingen:
	885-1299	HUIS HOLLAND (Gerulfingen)
Gerulf	ca. 885- ca. 889
Dirk I	ca. 916- ca. 928	Zoon van Gerulf.
Dirk II van Holland	ca. 970-988	Zoon van Dirk I van Holland.
Arnulf van Gent	988-993	Zoon van Dirk II van Holland.
Dirk III van Holland	993-1039	Zoon van Arnulf van Gent.
- Lutgardis van Luxemburg	993-1005	Regentes en moeder van Dirk III van Holland.
Dirk IV van Holland	1039-1049	Zoon van Dirk III van Holland.
Floris I van Holland	1049-1061	Broer van Dirk IV van Holland.
Dirk V van Holland	1061-1091	Zoon van Floris I van Holland.
- Geertruida van Saksen	1061-1063	Regentes en moeder van Dirk V van Holland.
- Robrecht de Fries	1063-1070	Regent en tweede echtgenoot van Geertruida van Saksen.
Floris II van Holland	1091-1122	Zoon van Dirk V van Holland.
Dirk VI van Holland	1122-1129	Zoon van Floris II van Holland
- Petronilla (Geertruida) van Saksen	1122-1130	Regentes en moeder van Dirk VI van Holland.
Floris de Zwarte	1129-1131	Tweede zoon van Petronilla (Geertruida) van Saksen, graaf na opstand tegen zijn broer Dirk VI van Holland.
Dirk VI van Holland	1131-1157
Floris III van Holland	1157-1190	Zoon van Dirk VI van Holland.
Dirk VII van Holland	1190-1203	Zoon van Floris III van Holland.
Ada van Holland	1203-1213	Dochter van Dirk VII van Holland; alleen in naam gravin.
Willem I van Holland	1203-1222	Broer van Dirk VII van Holland.
Floris IV van Holland	1222-1234	Zoon van Willem I van Holland.
Willem II van Holland	1234-1256	Zoon van Floris IV van Holland; + Rooms koning (1248-1256).
	?	Regent en oom: Willem.
	?	Regent en oom: Otto, bisschop van Utrecht.
Floris V van Holland	1256-1296	Zoon van Willem II van Holland.
	?	Regent en oom: Floris de Voogd.
Jan I van Holland	1296-1299	Zoon van Floris V van Holland.
- Jan van Renesse	1296-1297	Regent van Jan I van Holland.
- Wolfert I van Borselen	1297-1299	Regent van Jan I van Holland.
- Jan II van Avesnes	1299-1299	Regent van Jan I van Holland.
	1299-1351	HUIS AVESNES (Henegouwse Huis)
Jan II van Avesnes	1299-1304	Kleinzoon van Floris IV van Holland; + graaf van Henegouwen.
Willem III de Goede	1304-1337	Zoon van Jan II van Avesnes; + graaf van Henegouwen.
Willem IV van Holland	1337-1345	Zoon van Willem III de Goede; + graaf van Henegouwen.
Margaretha van Henegouwen	1345-1354	Zuster van Willem IV van Holland; + gravin van Henegouwen.
	1354-1433	HUIS WITTELSBACH (Beierse Huis)
Willem V van Beieren	1349-1358	Zoon van Margaretha van Henegouwen; + graaf van Henegouwen en hertog van Beieren-Straubing.
Albrecht van Beieren	1358-1404	Broer van Willem V van Beieren; + graaf van Henegouwen en hertog van Beieren-Straubing.
Willem VI van Oostervant	1404-1417	Zoon van Albrecht van Beieren; + graaf van Henegouwen en hertog van Beieren-Straubing.
Jacoba van Beieren	1417-1433	Dochter van Willem VI van Oostervant; + gravin van Henegouwen.
	1418-1425	Jan III: door keizer Sigismund aangewezen
	1428	Jacoba moest (de Zoen van Delft) haar gewesten afdragen aan de Bourgondiërs
	1433-1482	HUIS VALOIS (Bourgondische Huis)
Filips de Goede	1433-1467
Karel de Stoute	1467-1477	Zoon van Filips de Goede.
Maria van Bourgondië	1477-1482	Dochter van Karel de Stoute.
	1482-1581	HUIS HABSBURG
Filips de Schone	1482-1506	Zoon van Maria van Bourgondië.
- Maximiliaan van Oostenrijk	1482-1494	Regent en vader van Filips de Schone.
Karel V	1506-1555	Zoon van Maximiliaan van Oostenrijk.
- Maximiliaan van Oostenrijk	1506-1515	Regent en grootvader van Karel van Luxemburg.
Filips II van Spanje	1555-1581	Zoon van Karel van Luxemburg; afgezet, zie Plakkaat van Verlatinghe
Filips II van Spanje	1581-1598	de jure,^[bron?] na afzetting
Filips III van Spanje	1598-1621	de jure, Zoon van Filips II van Spanje.
Filips IV van Spanje	1621-1648	de jure, Zoon van Filips III van Spanje.
In 1648 erkende Filips IV de Republiek der Verenigde Nederlanden

Als opvolger van de graven	PERIODE	Opmerkingen:
Staten van Holland en West-Friesland	1581 - 1794	de Staten oefenden feitelijk de grafelijke rechten uit
Na de Bataafse Revolutie in 1795 worden alle feodale rechten afgeschaft

Toelichting

Er wordt getwijfeld aan de juistheid van het volgende gedeelte.
Raadpleeg de bijbehorende overlegpagina en pas na controle desgewenst het artikel aan.
Opgegeven reden: Soeverein vorst ? Waarop baseert de tekst zich v.w.b. Anjou en Dudley ? Had dat hun ook tot Graaf van Holland gemaakt ? Zo nee, dan horen zij niet thuis op de pagina Lijst van graven van Holland.
Je kan dan beter stellen dat de titel Graaf van Holland was opgehouden te bestaan, of in onbruik geraakt.
Anders zou je ook kunnen redeneren dat alle Stadhouders van de Republiek en alle Koningen der Nederlanden tevens Graaf van Holland zijn en dus in deze lijst thuis horen. (sjabloon geplaatst op 16 april 2015)

Na het afzetten van Filips II werd geprobeerd buitenlandse edelen te strikken als heer van Holland c.q. de Nederlanden.

Eerst werd de hertog van Anjou gevraagd soeverein vorst te worden over de Nederlanden. Hiermee zou de functie van graaf als zelfstandig bestuurder in feite vervallen. Al eerder was de graaf hertog en zelfs koning van andere gebieden geweest.

Toen dit mislukte werd Elizabeth I van Engeland gevraagd. Zij stuurde Robert Dudley, graaf van Leicester. Hij werd in sommige plaatsen in Holland binnengehaald als nieuwe graaf, maar niet overal. Ook dit was geen succes.

De Staten-Generaal besloten daarop tijdelijk, en later permanent, de Nederlanden zelf te besturen. Het gevolg hiervan was dat de grafelijke macht uitgeoefend werd door het Hof van Holland of de Raad van Holland. Dit Hof moest formeel gezien het bestuur uitoefenen namens de graaf bij zijn afwezigheid en werd voorgezeten door diens plaatsvervanger ofwel stadhouder. De graaf was nu permanent afwezig. De 'graaf' was nu een college geworden in plaats van een persoon. In het buitenland baarde dit nogal eens opzien, te meer omdat de collegeleden burgers waren en geen edelen.

Opmerkelijk is dat in 1584 er een document is opgesteld om de grafelijke rechten aan prins Willem van Oranje aan te bieden^[bron?]. Hij werd echter vlak voor de geplande datum van verheffing vermoord.

Officieel is de functie van graaf afgeschaft met de afschaffing van de heerlijke rechten.^[bron?] Dit gebeurde nadat in 1794 de Fransen kwamen om het land te 'bevrijden' van de Pruisen en de stadhouder Willem V van Oranje-Nassau. De Fransen hadden daarmee grote invloed op het tot stand komen van de Bataafse Republiek.

Een unieke collectie portretten van de graven en gravinnen van Holland bevindt zich in de Gravenzaal van het stadhuis van Haarlem. De portretten dateren van rond 1600 en zijn geschilderd op houten panelen.

Zie ook

Noten

↑ Bert Koene, Voor God, graaf en geslacht: de kroniek van de ridders van Assendelft, Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2005, p. 44

[1] Bert Koene, Voor God, graaf en geslacht: de kroniek van de ridders van Assendelft, Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2005, p. 44

[1]