Wyler

**Wyler**
Plaats in Duitsland
	;
Situering
Deelstaat	Noordrijn-Westfalen
Kreis	Kleef
Gemeente	Kranenburg
Coördinaten	51° 49′ NB, 5° 58′ OL
Algemeen
Inwoners ; (2018)	564
Hoogte	25 m
Overig
Postcode	47559
Netnummer	02826
Portaal	Duitsland

Wyler (uitspraak: Wieler; in het Nederlands ook Wijler) is een dorpje in de Duitse gemeente Kranenburg, net over de Duits-Nederlandse grens bij Nijmegen. Op 1 januari 2018 telde Wyler 564 inwoners. Op 1 januari 2016 telde het dorp 510 inwoners.

Beschrijving

Wyler ligt in de Duffelt, ten zuidoosten van de Duivelsberg (in het Duits Wylerberg genoemd) en het Wijlermeer. Het dorp ligt aan de weg Bundesstraße 9 die ten noorden van Wyler overgaat in de Nederlandse N325 richting Ubbergen en Nijmegen. Wyler ligt aan het Streekpad Nijmegen en de Jacobsweg (pelgrimsroute) van Millingen aan de Rijn naar Maastricht. Met het openbaar vervoer is het dorp bereikbaar met de buslijnen 57 en 58 tussen Nijmegen en Kranenburg. Aan de Nederlandse zijde van de grens ligt de buurtschap Lagewald.

Geschiedenis

De oudste vermelding van Wyler stamt uit 1223 maar de geschiedenis van het dorp gaat terug tot de Romeinse tijd.^[2] Tijdens Operatie Market Garden landden Amerikaanse parachutisten op 17 september 1944 bij Wyler.^[3] De Amerikaanse troepen streden voor het bezit en behoud van de strategisch gelegen Duivelsberg, ten noordwesten van Wyler. Het dorpje raakte zwaar beschadigd toen het op 8 februari 1945, tijdens Operatie Veritable, door Canadese troepen werd ingenomen. Hierbij verloren 17 Canadese soldaten het leven. De kerktoren van de oude kerk ging verloren maar werd na de oorlog weer hersteld.

Wyler werd in 1945 een zelfstandige gemeente maar ging op 1 juli 1969 op in de gemeente Kranenburg.

Grenscorrecties Wyler en Zyfflich

In 1949 werd de Duivelsberg, die deel was van de gemeente Wyler, geannexeerd door Nederland. De Duivelsberg werd in tegenstelling door andere geannexeerde gebieden door Nederland, niet teruggegeven in 1963.

1949

Bij Beek en Berg en Dal betreft de grenscorrectie 252 hectare met 170 inwoners. Het betreft 2 delen:
1) Een onbewoond stuk grond van 81 hectare dat voorheen onder Zyfflich valt. De grens loopt hier vóór 1949 W langs het Wylerbergmeer en verder naar het N langs het Oude Kanaal. De grens komt hier nu langs de Querdamm O van het Wylerbergmeer te liggen, waardoor dit meer geheel Nederlands grondgebied wordt.
2) De Wylerberg (Duivelsberg), een horizontaal langwerpig bosrijk gebied, dat voorheen onder Wyler valt (het betreft bijna 2/3 deel van het grondgebied van dit dorp), begrensd door de Rijksstraatweg in het N, de Oude Kleefsebaan in het Z en het Keteldal in het W. De motivatie hiervoor is dat zo het douanetoezicht beter kan worden uitgevoerd. Immers er is na de grenscorrectie nog slechts een smal grensje in het O bij Wyler in plaats van een kilometerslange grens rondom de Wylerberg, die ongetwijfeld niet makkelijk te bewaken was.

1963

Duitsland wil de geannexeerde gebieden toch wel graag terug. Na langdurige onderhandelingen wordt in 1960 een verdrag gesloten, waarbij wordt bepaald dat Duitsland 280 miljoen D-Mark betaalt, en dat de geannexeerde gebieden per 1 augustus 1963 weer Duits grondgebied worden. In principe gaan alle gebieden weer terug, behoudens enkele marginale correcties om grenzen logischer langs wegen en waterlopen te trekken. De enige uitzondering van meer dan marginale omvang zijn de in de vorige alinea reeds beschreven gebieden bij Beek en Berg en Dal. De grens blijft hier langs de Querdamm lopen, waardoor het Wylerbergmeer Nederlands blijft. Wat het Wylerberg-gebied betreft, gaat een stuk grondgebied met 68 inwoners (waarvan 46 Duitsers en 22 Nederlanders) terug naar Duitsland (en 22 Duitsers komen in Nederland te wonen, of wellicht beter: blijven in Nederland wonen). Dit moet dan een O stukje nabij de dorpskern van Wyler betreffen, want het hele bosgebied van de Wylerberg zoals hierboven beschreven, blijft namelijk Nederlands grondgebied en gaat in 1963 dus niet terug naar Duitsland.