Adam
Adam (en ebrieu: אָדָם, e en arabi: آدم) foguèt lo primièr òme, segon la Genèsi, e venerat atal dins lo judaïsme, lo cristianisme, l'islam e d'autras religions.
Segon la narracion biblica, foguèt creat per Dieu al sieu imatge e semblança, de polvera de tèrra e de l'alen de Dieu, e pausat al Jardin d'Edèn coma mèstre absolut, amb l'unica condicion que mange pas lo fruch de l'arbre del ben.
Adam viviá astruc al paradís, ont dominava totes los animals (als que donèt un nom) e li mancava pas lo manjar. Mas lèu s'avisèt que totes los animals avián parelh e se sentiguèt sol. Dieu lo faguèt dormir, li tirèt una costèla e ne faguèt una femna, qu'Adam nomenèt Èva.
La sèrp [1] enganèt Èva e convenquèt Adam de manjar lo fruch de l'arbre proïbit.
En consequéncia foguèron expulsats del Jardin d'Edèn e condemnats a sofrir malautiás, dolors, sofriment per se ganhar lo manjar e a vielhir e morir.
Segon la Genèsi, amb Èva es lo paire de:
Lo Libre dels Jubilèus (sègle II aC) dona los noms de doas filhas d'Adam e Èva:
Adam aguèt son filh Sèt a l'edat de 130 ans e visquèt aprèp uèit cents ans de mai e engendrèt filhs e filhas.
Adam dins lo judaïsme
[modificar | Modificar lo còdi]Segon la tradicion josieva, la primièra esposa d'Adam se nomenava Lilit e Èva foguèt en realitat la segonda femna. Dins tota la Bíblia es solament citada dins un passatge: «Los animals fèrs se trapavan amb las iènas, e lo satir cridarà son companhon. Tanben s'i repausarà lo demòni Lilit, serà son luòc de repaus.» (Isaïes, 34:14)
.jpg?lang=oc)
Aquela cresença josieva tan vièlha es deguda al fach que la Genèsi explica dos biais per la creacion de l'òme e la femna: La primièra: «E Dieu creèt l'òme a son imatge, a la semblança de Dieu lo va crèt; creèt l'òme e la femna.» (Gen, 1:27) La segonda: {{cita|E de la costèla que aviá tirat de l'òme, lo Dieu Eternal ne fasent una femna e l'aduguèt a l'òme. (Gen, 2:22)
Segon lo Genèsi Rabba, midrach[2] del sègle V sus lo libre de la Genèsi, Adam aviá vint ans e Èva encara èra pas estada creada, quand Yahweh demandèt a l'òme que nomena totas las bèstias, aucèls e los autres èssers vivents. Quand defilavan davant el en parelhs, mascle e femèla, Adam esprovèt la gelosiá en mai que aviá copulat amb cada femèla animal a son torn, jamai trobèt satisfaccion a o far. Alara s'exclamèt: «Totas las creaturas an lo parelh apropriat, levat ièu!», e preguèt Yahweh que remedièsse a aquela injustícia.
Atal, Dieu li creèt una femèla amb qui poiriá anar. E vivián astrucs e abonats al plaser que se donavan mutualament. Alara, Yahweh faguèt dormir Adam e de la sa costèla ne creèt una autra femmna, Èva, qu'èra fòrça mai rasonable e mens luxuriosa. Dempuèi Lilit foguèt repudiada e segon qualques versions josievas abandonèt l'Edèn. Pasmens, una sèrp (representacion del demòni) se presentèt a Èva e la convenquèt de manjar de l'arbre proïbit. Atal foguèt perque los primièrs òmes deguèron abandonar l'Edèn.
Aprèp que s'installèt sus la Tèrra, Adam repudièt Èva pel pecat comés e pendent 130 ans dormiguèt las nuèits tot sol. Pendent aquel temps, Lilit sollicitava periodicament Adam, e, captivat per sa belesa, mantenguèt de relacions amb ela de quines nasquèt los demònis e esperits coneguts com plagas de la umanitat o lilim.
Fin finala, Adam se raprochèt d'Èva, lo perdonèt e construguèron una familha fòrça nombrosa. Aprèp fòrça ans, una jove descendenta de Caín, progenitura d'Adam, nomenada Naamà tornèt a çò d'Adam e aguèt de relacions luxuriosas amb el. Ne nasquèron Asmodèu e autres demònis.
Segon l'istorian josieu del sègle I Flavi Josèp, quand èra ja fòrça vièlh, Adam prediguèt de cataclismes mondials a basa de fuòc e d'aiga. Alara, de descendents comencèron la construccion de doas colomnas gigantas -una de brica e una de pèira- amb l'objectiu d'i notar tota la saviesa (sciéncia e invencions) concebuda per que, aprèp los cataclismes, las generacions futuras pòscan lèu tornar aprendre las coneissença ja aquerida. Aquela colomnas se nomenèron Pilars dels filhs de Sèt.
Adam dins l'islam
[modificar | Modificar lo còdi]Segon l'islam, Adam construguèt lo primièr altar a Dieu. Dos mil ans aprèp, lo seu descendent Abraam, ajudat pel seu filh Ismaèl, bastiguèt aquel temple, que uèi es conegut coma la Kaaba (situada a la Mèca), la mosqueta mai important d'islam.
Las escrituras islamicas detalhan pas lo ròtle d'Èva coma temptatriz, solament lo diable apareis coma instigator de la parelha per desobesir a Dieu.
Etimologia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo mot Adam ven de l'ebrieu adamah, que significa "tèrra", "sòl". Lo derivat Adam, aprèp, prenguèt la significacion d'"umanitat".
