Przejdź do zawartości

Epigonizm

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Adamt (dyskusja | edycje) o 21:08, 19 mar 2008. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Plik:Orzel Radzikowski.jpg
Przykład późnego naśladownictwa estetyki romantycznej na pocztówce z początku XX wieku

Epigonizm (z łac. epigonus - pogrobowiec) - nietwórcze, bierne naśladowanie dawniejszych wzorców kulturalnych, intelektualnych i artystycznych, połączone z ich konwencjonalizacją - szczególnie w sytuacji, gdy wzorce te zostały zakwestionowane lub przezwyciężone. Epigonizm występuje zwłaszcza na przełomie epok literackich, gdy zjawiska nowatorskie współistnieją z dawnymi.

W literaturze powszechnej za epigoński uznaje się np. dramat klasycystyczny wieku XVIII (Wolter). W literaturze polskiej występował on zwłaszcza w pierwszych dziesięcioleciach pozytywizmu (skonwencjonalizowaną i archaiczną już estetykę romantyzmu reprezentowali w tym okresie Syrokomla, Kornel Ujejski, Teodor Tomasz Jeż, Deotyma, Felicjan Faleński). Zdarza się, że pewne okresy i prądy literackie uznawane w pewnych epokach za epigońskie i pozbawione większych wartości literackich zostają zrehabilitowane całkowicie lub w pewnym stopniu - w literaturze polskiej przykładami tego stanu rzeczy mogą być literatura czasów saskich oraz tzw. pseudoklasycyzm warszawski (obecnie nazywany klasycyzmem warszawskim). Istnieją też przypadki, gdy literatura uznawana w swoich czasach za epigońską zostaje następnie uznana za nowatorską - było tak np. z twórczością Witkacego i Leśmiana, uważanych dawniej za epigonów Młodej Polski. Zdarzają się też sytuacje, gdy wzorce dawne istnieją obok nowych, te dawne nie mają jednak charakteru epigońskiego - było tak w okresie Młodej Polski, w którym nadal w pełni sił twórczych działali pisarze pozytwistyczni, a pisarze młodszych pokoleń (np. Maria Konopnicka) twórczo kontynuowali ich dokonania.

Zobacz też: