Egipt

Egipt (arab. مصر Misr; nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu, arab. جمهوريّة مصر العربيّة Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja; dialekt egipski: Masr; łac. Aegyptus, gr. Αίγυπτος Aígyptos) – państwo położone częściowo w północno-wschodniej Afryce i częściowo w Azji (półwysep Synaj), nad Morzem Śródziemnym i nad Morzem Czerwonym, pomiędzy Libią a Izraelem i Strefą Gazy.

{{{nazwa}}}

Godło Egiptu flaga Egiptu
Hymn: Bilady, Bilady, Bilady [[Plik:{{{hymn audio}}}|200px]]
Stolica	Kair
Powierzchnia	1 001 450
Populacja • liczba ludności	107 476 864 (18 stycznia 2023)
Domena internetowa	.eg
Narody i grupy etniczne	Fellahowie, Koptowie
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Państwo infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | lata istnienia = | wikinews = | data powstania = | kod mapy = | commons = | dopełniacz nazwy = | terytoria autonomiczne = | terytoria zależne = | ustrój polityczny = | wikicytaty = | władca = | waluta = | pkb psn = | alt mapy = | kod samolotowy = | premier = | liczba ludności = | data likwidacji = | współrzędne = | gęstość zaludnienia = | ISO 3166 = | pkb psn na osobę = | nazwa oryginalna = | pkb na osobę = | religia dominująca = | nazwa = | kod samochodowy = | hymn audio = | język urzędowy = | pkb = | opis mapy = | wikisłownik = | flaga = | numer kierunkowy = | rok = | pkb rok = | strefa czasowa = | mapa = | pkb psn rok = | prezydent = Nieznane pola: "numer_kierunkowy", "status_terytorium", "likwidacja_data", "dewiza_język", "przez_kogo", "powierzchnia_wód", "utworzenie_data", "w_imieniu", "w_imieniu_urząd", "godło_obraz", "gęstość", "mapa_obraz", "terytoria_autonomiczne", "terytoria_zależne", "szef_rządu_opis", "religia_dominująca", "typ_państwa", "ludność_rok", "głowa_terytorium", "dewiza_polski", "ludność_miejsce", "kod_ISO", "hymn_nazwa_polska", "UTC", "w_imieniu_tekst", "w_imieniu_tekst2", "flaga_obraz", "język_urzędowy", "ustrój_polityczny", "głowa_terytorium_opis", "waluta_nazwa", "nazwa_polska", "likwidacja_sposób", "uwagi", "głowa_państwa", "w_imieniu2", "nazwa_oryginalna", "utworzenie_sposób", "waluta_symbol", "język_używany", "gęstość_miejsce", "zależne_od", "głowa_państwa_opis", "powierzchnia_miejsce", "lokalizacja_obraz", "od_kogo", "w_imieniu_urząd2", "kod_samochodowy", "nazwa_dopełniacz", "szef_rządu", "państwo" oraz "ludność".

Informacje podstawowe

Długość granic: całkowita 2689 km (w tym: Strefa Gazy 11 km, Izrael 255 km, Libia 1150 km, Sudan 1273 km)

Długość wybrzeża: 2450 km

Najwyższy punkt: Góra Świętej Katarzyny 2629 m n.p.m.

Najniższy punkt: Al-Kattara 134 m p.p.m.

Współczynnik urbanizacji: 44% (1996)

Ważne miasta: Aleksandria, Asuan, Asjut, Al-Mahalla al-Kubra, Giza, Port Said, Szubra al-Chajma, Suez, Fajum, Kair

Religie: muzułmanie (dominują sunnici) 94%, chrześcijanie koptyjscy i inni 6%
Egipt zamieszkują głównie Arabowie, a dominującą religią jest islam. Ok. 10% ludności stanowią chrześcijańscy Koptowie, którzy są potomkami starożytnych Egipcjan

Język oficjalny: arabski
Powierzchnia : 1,0 mln km2

Ludność : 68 mln

Stolica : Kair 10,3 mln

Ustrój polityczny

.

Ustrojem politycznym Egiptu jest republika prezydencka Głowa państwa prezydent Hosni Mubarak, szef rządu premier Ahmed Nazif

Partie polityczne: Partia Narodowo-Demokratyczna, Postępowa Partia Jedności, Socjalistyczna Partia Liberalna

Parlament: Zgromadzenie Narodowe – 454 miejsca

Konstytucja: z 11 września 1971

System prawny: oparty na prawie anglosaskim, prawie islamskim, kodeksie napoleońskim; sądowniczy organ rewizyjny – Sąd Najwyższy i Rada Stanu (nadzoruje słuszność decyzji administracyjnych); Egipt zaakceptował z zastrzeżeniami zwierzchnictwo Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości

Święto narodowe: Rocznica Rewolucji, 23 lipca

Podział administracyjny

Egipt podzielony jest na 27 muhafaz. Prowincje dzielą się dalej na okręgi, wsie i miasta.

Historia

Tereny w dolinie i delcie Nilu są kolebką cywilizacji starożytnego Egiptu.

W układzie chronologicznym:

• Stare Państwo
• Średnie Państwo
• Nowe Państwo
  • panowanie asyryjskie
  • panowanie perskie
• panowanie Ptolemeuszy
• panowanie rzymskie
• panowanie bizantyjskie
• panowanie arabskie
  • panowanie Saladyna – dynastia Ajjubidów
  • panowanie mameluków
• panowanie osmańskie
• panowanie francuskie
• panowanie angielskie
• niepodległość – 12 lutego 1922

Niektóre miejscowości egipskie o znaczeniu historycznym:

• Abukir
• Abu Simbel
• Aleksandria
• Asuan
• Teby
• El Alamein
• Luksor

Niektórzy królowie i królowe starożytnego Egiptu:

• Hatszepsut
• Tutanchamon
• Ramzes II
• Amenhotep III
• Amenhotep IV Echnaton
• Cheops
• Szeszonk
• Ptolemeusz

Naukowcy

• William Flinders Petrie

Klimat

Klimat przeważającej części państwa jest skrajnie suchy, zwrotnikowy. Roczna suma opadów na ogół nie przekracza kilkudziesięciu milimetrów. Gdyby nie Nil, Egipt byłby krajem pustynnym i prawie bezludnym. Nad rzeką istnieje oaza nadrzeczna, ciągnąca się przez prawie 3 tys. kilometrów. Od tysiącleci w Egipcie tworzono system sztucznego nawadniania, znacznie zwiększając pow. gruntów uprawnych. System nawadniający rozbudowano w 1970 roku, gdy na Nilu w Asuanie zbudowano zaporę wodną, sztuczny zbiornik i elektrownię wodną. [[Grafika:[1]]]

Ludność

Ludność tworzą w ogromnej większości arabscy Egipcjanie – Fellahowie (99% ogółu), na obszarze Pustyni Zachodniej spotkać można plemiona Berberów, w dolinie górnego Nilu pojedyncze osady ludności negroidalnej.

W miastach zamieszkuje około 47% ludności. Przyrost naturalny w 2005 wyniósł 1,78%.Przeciętna długość życia mężczyzn 68 lat, kobiet 74 lata (2005).

Egipt jest najludniejszym krajem arabskim i drugim pod względem liczby mieszkańców państwem Afryki. Średnia gęstość zaludnienia jest niewielka, a rozmieszczenie ludności bardzo nierównomierne. Większość kraju jest prawie bezludna, a na terenach rolniczych należy do największych na świecie. Kair - stolica kraju i największe miasto Afryki wraz z sąsiadującymi miejscowościami liczy ponad 16 mln mieszkańców, czyli niemal 30% ludności państwa.

Kultura i sztuka

Anatomia konia z XV wieku

• Nadżib Mahfuz – laureat literackiej Nagrody Nobla z roku 1988

Gospodarka

Obecnie największe źródło dochodów Egiptu stanowi turystyka. Rząd w celu ułatwienia rozwoju turystyki powołał policję turystyczną, która ma czuwać nad bezpieczeństwem przybywających z całego świata turystów. Kolejnym źródłem dochodów są opłaty pobierane za korzystanie z Kanału Sueskiego. Trzecie źródło dochodów stanowi eksport ropy naftowej.

Złoża bogactw naturalnych: ropa naftowa, gaz ziemny, ruda żelaza, fosforany, mangan, wapień, gips, talk, azbest, rudy ołowiu i rudy cynku

Rolnictwo

Współczesne rolnictwo egipskie, ze względu na szybko rosnącą liczbę ludności, nie jest w stanie zaspokoić wewnętrznych potrzeb kraju. Pomimo to sektor rolniczy i przemysł przetwórstwa spożywczego należy uznać za jedne z lepiej rozwijających się branż gospodarki w tym kraju.

Rolnictwo nastawione jest przede wszystkim na produkcję roślinną i nie tylko. Do głównych upraw zaliczają się: ryż siewny, trzcina cukrowa, pszenica, kukurydza, proso, jęczmień, lucerna, fasola, ziemniaki, warzywa i owoce. Funkcję podstawowej rośliny przemysłowej pełni bawełna. Hodowla, ze względu na minimalną ilość łąk i pastwisk, jest słabo rozwinięta.

Egipt jest krajem rolniczym z rozwijającym się przemysłem i usługami. Możliwe są tam dwa a nawet trzy zbiory plonów w ciągu roku. Najwięcej gruntów zajmuje uprawa bawełny – głównego produktu eksportowanego. Z roślin żywieniowych najważniejsze są: ryż, kukurydza, pszenica i sorgo (proso murzyńskie, rośliny trawiaste, z których otrzymuje się kaszę i mąkę). Uprawia się również trzcinę cukrową, palmę daktylową, drzewa cytrusowe i warzywa. Hodowla zwierząt odgrywa w Egipcie drugorzędną rolę ze względu na brak pastwisk.

Przemysł

Dobrze rozwinął się przemysł chemiczny, szczególnie produkcja nawozów sztucznych, włókien syntetycznych, farmaceutyczny, a także przemysł włókienniczy i odzieżowy, dający obecnie ok. 1/4 wartości ogólnej produkcji przemysłowej.

Z bogactw mineralnych Egiptu największe znaczenie mają ropa naftowa i fosforyty. Przemysł przetwórczy widoczny jest w miastach położonych w delcie Nilu, nad Kanałem Sueskim i w Helmanie. Najlepiej rozwinięty jest przemysł włókienniczy, dość dobrze – chemiczny, elektromaszynowy, petrochemiczny i skórzano-obuwniczy. Ważną rolę w gospodarce Egiptu odgrywa Kanał Sueski łączący Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym. Przepływają nim między innymi tankowce przewożące ropę naftową z krajów Bliskiego Wschodu do Europy. Główne źródła przychodów pieniężnych kraju to: - opłaty za przejazd obcych statków przez Kanał Sueski - eksport ropy naftowej - dochody z turystyki - pieniądze przesyłane przez Egipcjan zatrudnionych za granicą

Współczesny Egipt

Egipt odgrywa rolę lidera wśród państw arabskich Afryki. Jest mediatorem w konflikcie między Palestyńczykami a Żydami. Prowadzi politykę pokojową Izraela i stara się zacieśnić współpracę z krajami Unii Europejskiej i Stanami Zjednoczonymi. W 1991r. Egipt uczestniczył w wojnie z Irakiem, za co otrzymał pomoc gospodarczą.

Ciekawostki

• Starożytni Egipcjanie do produkcji perfum i kadzidełek używali kardamonu, cynamonu , gorzkich migdałów i kwiatu al-kamana

Znani współcześni Egipcjanie

• Mohamed ElBaradei
• Boutros Boutros-Ghali
• Nadżib Mahfuz
• Hosni Mubarak
• Gamal Abdel Naser
• Anwar Sadat
• Omar Sharif
• Bola Badmash
• Zahi Hawass

Linki zewnętrzne

• Serwis Biura ds. Turystyki Ambasady Egiptu w Warszawie (pol.)
• Egipt - przewodnik on-line (pol.)