Trimery

Trimery - jeden z najprostszych oligomerów. Składają się tylko z trzech merów (elementów łańcucha). Są efektem połączenia trzech cząsteczek zdolnych do polimeryzacji, czyli monomerów.

Trimery najprościej jest otrzymać w wyniku reakcji dwóch związków, z których jeden posiada tylko jedną grupę funkcyjną zdolną do polimeryzacji, a drugi dwie. Stosując dwukrotny nadmiar związku jednofunkcyjnego w stosunku do dwufunkcyjnego otrzymuje się w przeważającej ilości odpowiedni trimer. Np: kondensacja trimetylosilanolu:

Me₃SiOH + (HO)₂SiMe₂ → Me₃SiOSiMe₂OSiMe₃ - trimer

W przypadku użycia związków posiadających po dwie grupy funkcyjne zdolne do polimeryzacji, zazwyczaj bardzo trudno jest zatrzymać reakcję na etapie trimeru i w rezultacie otrzymuje się mieszaninę oligomerów lub, przy sprzyjających warunkach, polimer o wysokiej masie cząsteczkowej:

Me₂Si(OH)₂ + (HO)₂SiMe₂ → HOMe₂SiOSiMe₂OH - dimer

HOMe₂SiOSiMe₂OH + (HO)₂SiMe₂ → HOMe₂SiOSiMe₂OSiMe₂OH - trimer

HOMe₂SiOSiMe₂OSiMe₂OH + (HO)₂SiMe₂ → HOMe₂SiOSiMe₂OSiMe₂OSiMe₂OH - teramer

itd, aż do HOMe₂SiO[SiMe₂O]_nSiMe₂OH (n>100) - polimer

Niektóre związki organiczne, przy sprzyjających warunkach są zdolne do spontanicznej trimeryzacji. Np: benzen można uznać za cykliczny trimer acetylenu, gdyż można go otrzymać w reakcji pokazanej na schemacie poniżej:

Najpierw jedno wiązanie π w acetylenie pęka, a następnie zachodzi proces właściwy łączenia się merów. Warto też zauważyć, że przy innej temperaturze i stężeniu acetylen jest zdolny do polimeryzacji do poliacetylenu - polimeru o bardzo dobrym przewodnictwie elektrycznym.

Innym przykładem spontanicznej trimeryzacji jest reakcja, w wyniku której formaldehyd ulega cyklizacji do trioksanu:

Plik:Trioxane syntesis.svg

Zobacz też: dimery