Stawka Najwyższego Naczelnego Dowództwa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 21 sty 2011, była oparta na tej wersji.

Stawka → Kwatera Główna Najwyższego Naczelnego Dowództwa (Ставка Верховного Главнокомандования) – najwyższy organ kierownictwa wojennego, wykonujący w czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej (1941-45) zadania strategicznego kierowania siłami zbrojnymi ZSRR.

Utworzona decyzją Rady Komisarzy Ludowych ZSRR i Komitetu Centralnego Wszechrosyjskiej Komunistycznej Partii(b) 23 czerwca 1941 i początkowo była nazywana Stawką Naczelnego Dowództwa sił zbrojnych ZSRR. Na jej czele stanął ludowy komisarz obrony marszałek Siemion Timoszenko. Członkami byli: G.K Żukow, W.M Mołotow, K.E Woroszyłow, S.M Budionny, i M.G Kuźniecow.

10 lipca 1941 w związku z utworzeniem Głównych Dowództw na kierunkach działania (Północno-Zachodni, Zachodni i Południowo-Zachodni) przemianowano ją na Kwaterę Główną Najwyższego Naczelnego Dowództwa, a jej przewodniczącym został J.W. Stalin, a członkiem dodatkowo B.M Szaposznikow. 17 lutego 1945 decyzja Państwowego Komitetu Obrony w skład Stawki wchodzili: J.W. Stalin (przew.) G.K Żukow, Aleksiej Antonow, Nikołaj Bułganin, Aleksander Wasilewski, N.G Kuźniecow. Przy Stawce działał Komitet stałych doradców w składzie: N.W Watutin, M.A Wożniesieński, M.M Woronow, A.A Żdanow, P.F Żurawlow, K.A Miereckow, A.I Mikojan, B.M Szaposznikow i inni. Stawka wnosiła zmiany do struktury i organizacji sił zbrojnych, prowadziła planowanie kampanii i operacji strategicznych, stawiała zadania frontom i flotom, kierowała ich działaniami, uzgadniała działania i współdziałanie sił zbrojnych ZSRR i innych państw sojuszniczych, organizowała współdziałanie pomiędzy strategicznymi zgrupowaniami i związkami operacyjnymi sił zbrojnych i partyzantów. Stawka dysponowała rezerwami, które przydzielała frontom, rozdzielała zaopatrzenie, prowadziła kontrolę i analizę działań. Organem wykonawczym Stawki był Sztab Generalny, zarządy ministerstwa Obrony i ministerstwa Floty Wojennej. Stawka wypracowała w czasie wojny system dwustopniowego kierowania: Stawka – front (flota). W początkowym okresie wojny był system trzystopniowy: Stawka – Naczelny Dowódca kierunku – front. Trzystopniowy system był zdejmowany w miarę stabilizacji na frontach i doskonalenia dowodzenia frontami. W 1945 było zatwierdzone stanowisko Naczelnego Dowódcy na Dalekim Wschodzie, który kierował działaniami przeciwko Japonii. W tym wypadku trójstopniowy system spełnił swoją rolę. Naczelny Dowódca na Dalekim Wschodzie otrzymał szerokie pełnomocnictwa Stawki. Szerokie zastosowanie znalazł instytut przedstawicieli Stawki. Znając zamiary i plany Stawki udzielali oni pomocy dowódcom związków strategicznych i operacyjnych w przygotowaniu i prowadzeniu operacji, koordynowali działania frontów, uzgadniali współdziałanie.

Przedstawicielami Stawki na frontach byli: Żukow, Wasilewski, Timoszenko, Woroszyłow, Aleksiej Antonow, Siergiej Sztiemienko i inni.

Źródło

Bolszaja Sowietskaja Encykłopedija T.24.I wyd. 1976