Przejdź do zawartości

Ząbki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 193.46.186.13 (dyskusja) o 15:10, 13 mar 2013. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 3 kwi 2013, była oparta na tej wersji.
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Szablon:POL miasto infobox Ząbki – miasto w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim położone w aglomeracji warszawskiej ok. 10 km od centrum Warszawy.

W latach 1952–1954 miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Ząbki. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego.

Według danych z 31 grudnia 2011 miasto liczy 29 665 mieszkańców[1].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002[2] Ząbki mają obszar 11,13 km², w tym:

  • użytki rolne: 31%
  • użytki leśne: 30%

Miasto stanowi 1,16% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2007[3]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 25 497 100 13 335 52,7 12 071 47,3
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 2290,8 1198,1 1084,5

Według danych z roku 2007[2] średni dochód gminy na mieszkańca ogółem wynosił 2 073,05 zł.

Według danych GUS przedstawiających Miasta w Polsce o największym wzroście i spadku ludności, Ząbki zajęły drugie miejsce w Polsce pod względem najwyższego wzrostu w okresie ostatnich kilkunastu lat (1995–2007).

Edukacja

Szkoły podstawowe

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Franciszka Kleeberga ul. Piłsudskiego 35
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Kochanowskiego ul. Batorego 11
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Małego Powstańca ul. Kościelna 2
  • Prywatna Szkoła Podstawowa im Ks. Jerzego Popiełuszki

Gimnazja

  • Gimnazjum Publiczne nr 1 ul. Harcerska 9
  • Gimnazjum Publiczne nr 2 ul. Batorego 37

Zespół Publicznych Szkół Katolickich

  • Publiczna Katolicka Szkoła Podstawowa ul. 11 listopada 4
  • Publiczne Katolickie Gimnazjum

Historia

Pierwotna nazwa miejscowości brzmiała Wola Zambkowa, jednak sama osada ma dzieje znacznie dłuższe, sięgające XVI wieku. Szesnastowieczne źródła podają, że wieś królewska Wola Zambkowa leżała na piaszczystym i bagnistym gruncie na skraju Puszczy Słupskiej. Mieszkało tu 15 kmieci, którzy w pobliskim folwarku Bródno odrabiali w tygodniu 3 dni pańszczyzny, dawali dziesięcinę i mieli inne określone powinności.

Od roku 1580 Wola Zambkowa zmieniła nazwę na Ząbki. Właścicielami miejscowości była rodzina Platerów. W 1635 roku Ząbki nawiedziła wielka powódź spowodowana wylewami Wisły.

Korzystniejsze warunki dla osadnictwa zaistniały w XVII i XVIII w. Przyczyniły się do tego poważne przemiany gospodarczo-społeczne w okresie oświecenia i szybki w tym czasie rozwój Warszawy. W 1795 roku w wyniku III rozbioru Polski Ząbki znalazły się w zaborze pruskim.

Dalszy rozwój miejscowości przypada na I połowę XIX w. Lepsza była również łączność komunikacyjna z Warszawą. Według danych z 1827 roku Ząbki liczyły 36 budynków i 206 mieszkańców. W latach osiemdziesiątych XIX w. liczba mieszkańców wzrosła do 600. Ząbki wchodziły wówczas w skład dóbr rodziny hrabiowskiej Ronikerów. W okresie powstania listopadowego na terenie wsi stacjonowało wiele jednostek polskich pod dowództwem generała Józefa Chłopickiego. Ząbki stanowiły wówczas przedpole bitwy pod Olszynką Grochowską. Miejsce bitwy upamiętnia pomnik.

Pod koniec XIX w. hrabia Roniker zbudował w Ząbkach dwie cegielnie i kolejkę wąskotorową w kierunku Bródna, co podniosło poziom zatrudnienia. W 1862 roku uruchomiona została kolej żelazna z Warszawy do Petersburga, która spowodowała napływ ludności i ożywienie gospodarcze. W tym również roku powstała pierwsza szkoła. W 1903 roku z inicjatywy Warszawskiego Towarzystwa Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Umysłowo i Nerwowo Chorymi, we wsi Drewnica utworzono Szpital Psychiatryczny, funkcjonujący do dziś.

W 1912 roku rozparcelowano część majątku hrabiego Ronikera wg projektu konkursowego prof. Tadeusza Tołwińskiego i rozpoczęto tworzenie miasta-ogrodu. Ta idea urbanistyczna została zrealizowana tylko częściowo. Po I wojnie światowej powstało Nadleśnictwo Drewnica.

W okresie międzywojennym ożywiło się budownictwo murowane w oparciu o miejscowe cegielnie. Do dziś zachowało się kilka obiektów o wartości zabytkowej. Zbudowano wille dla generałów Władysława Sikorskiego i Kazimierza Sosnkowskiego, wiceprezydenta Warszawy M. Jankowskiego i wielu innych osobistości, również ze świata kultury.

W 1918 roku zakończono budowę pierwszego drewnianego kościoła i utworzono parafię.

W 1920 roku w czasie wojny z bolszewikami na terenie Ząbek zorganizowano tymczasowy szpital dla rannych, uczestników bitwy pod Ossowem. Wielu żołnierzy zmarło z powodu odniesionych ran i zostało pochowanych na cmentarzu w Ząbkach. W przeddzień bitwy ksiądz Ignacy Skorupka odprawił mszę świętą na wzgórzu przed kościołem.

W 1927 roku powstał klub sportowy „Ząbkowia”. W związku z częstymi pożarami pustoszącymi Ząbki, w roku 1925 utworzono Ochotniczą Straż Pożarną. Pod koniec lat 30-tych Ząbki liczyły 3000 mieszkańców. W 1934 roku rozpoczęła działalność agencja pocztowa, a w 1935 roku doprowadzono do części Ząbek elektryczność.

II wojna światowa przerwała budowę szkoły i budowę kościoła parafialnego. Niemiecka okupacja trwała od 14 września 1939 do 13 września 1944 roku.

W roku 1967 Ząbki otrzymały prawa miejskie.

Gospodarka

Drobny przemysł: włókienniczo-odzieżowy i rzemieślniczy. W mieście znajduje się też Praska Giełda Spożywcza[4].

Zabytki

  • Zespół budowlany willa "Arkada" wraz z budynkiem gospodarczym z 1923 roku[5].

`

Ludzie związani z Ząbkami

Struktury wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki

Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy

Transport i komunikacja

Przez Ząbki przechodzi linia kolejowa nr 21 prowadząca z dworca Warszawa Wileńska do Zielonki, na której prowadzony jest wyłącznie ruch podmiejski obsługiwany przez Koleje Mazowieckie.

Przez miasto przebiega droga wojewódzka 629 kierunek Warszawa – Ząbki – Marki, oraz krzyżują się drogi wojewódzkie:

Przez miasto prowadzą lokalne linie autobusowe Ząbki-1 i Ząbki-2[7] oraz linie autobusowe ZTM Warszawa 145, 345 i 199.

Sport

W mieście działa I ligowy klub Dolcan Ząbki. W mieście znajduje się Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji (Stadion Dolcanu ulica Słowackiego 21), w którym odbywają się zajęcia Fitness, Pilates, Gimnastyka dla Seniorów, Boks.

Sąsiednie gminy

Marki, m.st. Warszawa, Zielonka

  1. ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie gus
    BŁĄD PRZYPISÓW
  2. ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie regioset
    BŁĄD PRZYPISÓW
  3. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  4. ↑ Praska Giełda Spożywcza.
  5. ↑ Rejestr i ewidencja zabytków, MWKZ, Warszawa 2010-11-26
  6. ↑ Sala Królestwa Świadków Jehowy
  7. ↑ Karta mieszkańca za PIT-a, nowy ząbkowski autobus i wspólny bilet na kolej. Urząd Miasta Ząbki, 2012-02-22. [dostęp 2012-08-20]. (pol.).

Bibliografia

Powiat wołomiński
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu wołomińskiego

Powiat wołomiński (1952–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Osiedla (1954-72)
Gminy wiejskie
(1952-1954 i 1973-75)
Gromady
(1954-72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ząbki&oldid=35206575”