Mantykora

Ilustracja przedstawiająca mantykorę, pochodząca z pracy The History of four-footed beasts and serpents autorstwa Edwarda Topsella wydanej w 1607 roku

Stalle kanoników w kołobrzeskiej bazylice z wyobrażeniami smoków i mantykor

Mantykora lub Mantikora – legendarny, mityczny potwór podobny do Sfinksa oraz chimery. Wyobrażana jest jako lew z głową człowieka, skrzydłami smoka lub nietoperza oraz ogonem skorpiona. Według legend ogon mantykory zawierać miał silną truciznę, która zabijała w kilka chwil. Atakowała nim z zasadzki i pożerała zabitych ludzi w całości.

Postać mantykory pojawia się w grach komputerowych, takich jak serie: Age of Wonders, Disciples, Heroes of Might and Magic Age of Mythology i w seriach książek, gier i filmów o Wiedźminie, Harrym Potterze oraz Percy Jacksonie. Nawiązanie do mitycznej mantykory (ang. manticore) pojawia się także w książkach z cyklu Honor Harrington autorstwa Davida Webera – w uniwersum tym istnieje Gwiezdne Królestwo Manticore wraz należącą do niego jego stołeczną planetą Manticore. Królestwo wykorzystuje również postać mantykory jako swoje godło. Legendarnego potwora możemy spotkać w ostatniej części Wojen Duszków. Postać mantykory można także ujrzeć w serialach: Spadkobiercy tytanów, My Little Pony: Przyjaźń to magia oraz w Scooby Doo i Brygada Detektywów . Mantykora była również herbem sir Amory'ego Lorcha, jednego z bohaterów Pieśni Lodu i Ognia George'a R. R. Martina.

W Polsce wyobrażenie mantykor można zobaczyć na stallach kanoników bazyliki katedralnej w Kołobrzegu oraz w strefie kapitelowej portalu północnego kościoła w Drawsku Pomorskim.

Pochodzenie

Mantykora pochodzi z Persji, gdzie jej nazwa oznaczała „jedzący ludzi” (martya – „człowiek” oraz xwar – „jeść”). Nazwa stworzenia do języka polskiego została zapożyczona z łaciny (mantichora) – z kolei to słowo zostało zapożyczone z greckiego mantikhoras – błędnego tłumaczenia z perskiego. Persowie wymyślili to stworzenie, aby nastraszyć włoskich kupców próbujących użyć ich starego szlaku handlowego.