Borsuk azjatycki
| Meles leucurus[1] | |||
| (Hodgson, 1847) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
borsuk azjatycki | ||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Borsuk azjatycki[3] (Meles leucurus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych (Mustelidae). Według klasyfikacji IUCN jest uznawany za gatunek najmniejszej troski[2]. Borsuk azjatycki występuje na kontynencie azjatyckim.
Systematyka
Do końca lat 90. XX wieku borsuk azjatycki był uznawany za podgatunek borsuka europejskiego (Meles meles). Borsuk był uznawany za jedyny gatunek w obrębie rodzaju Meles, z bardzo szerokim zakresem występowania w krainie palearktycznej. Badania morfologiczne na podstawie kości prącia i zębów trzonowych oraz wyniki badań filogenetycznych z wykorzystaniem mitochondrialnego genu cytochromu b, pozwoliły na wyodrębnienie trzech nowych gatunków z rodzaju Meles: Meles anakuma, Meles meles i Meles leucurus[4][5][6][7].
Podgatunki
W odrębnie gatunku Meles leucurus zostało wyróżnionych pięć podgatunków[8]:
| Podgatunek | Synonimy |
|---|---|
| Meles leucurus leucurus (Hodgson, 1847) |
M. leucurus blanfordi Matschie, 1907 M. leucurus chinensis Gray, 1868 M. leucurus hanensis Matschie, 1907 M. leucurus leptorhynchus Milne-Edwards, 1867 M. leucurus siningensis Matschie, 1907 M. leucurus tsingtauensis Matschie, 1907 |
| Meles leucurus amurensis Schrenck, 1859 |
M. leucurus melanogenys J. A. Allen, 1913 M. leucurus schrenkii Nehring, 1891 |
| Meles leucurus arenarius Satunin, 1895 |
|
| Meles leucurus sibiricus Kastschenko, 1900 |
M. leucurus aberrans Stroganov, 1962 M. leucurus altaicus Kastschenko, 1902 M. leucurus enisseyensis Petrov, 1953 M. leucurus eversmanni Petrov, 1953 M. leucurus raddei Kastschenko, 1902 |
| Meles leucurus tianschanensis Hoyningen-Huene, 1910 |
M. leucurus talassicus Ognev, 1931 |
Morfologia
Borsuk azjatycki osiąga od 50 do 70 cm długości ciała (samce z podgatunku Meles leucurus arenarius osiągają nawet 78 cm długości ciała, a z podgatunku Meles leucurus sibiricus do 75 cm), długość ogona wynosi od 13 do 20 cm, masa ciała od 3,5 do 9 kg[9][10][11]. W stosunku do borsuka Meles leucurus jest nieznaczne mniejszy, natomiast posiada dłuższe górne zęby trzonowe. Pysk porasta sierść koloru białego, tułów – w odcieniach ochry oraz brązowa[9][12].
Występowanie i siedlisko
Borsuk azjatycki zamieszkuje kontynent azjatycki na wschód od Wołgi; zasięg występowania ciągnie się przez Rosję aż do Azji Środkowej (Chiny, Mongolia, Korea Północna i Korea Południowa). Wołga stanowi granicę występowania dwóch gatunków z rodzaju Meles – na zachód od niej występuje gatunek Meles meles. Jedynym miejscem w Azji, w którym populacja borsuk azjatyckiego występuje na zachodnim brzegu Wołgi, jest obszar Gór Żygulowskich. Gatunek jest szeroko rozpowszechniony wzdłuż pasma górskiego Ural oraz na obszarach położonych na wschód od pasma[2].
Borsuk azjatycki zamieszkuje lasy liściaste z polanami lub otwarte przestrzenie z niewielkimi obszarami porośniętych lasem. Gatunek można również spotkać na terenie lasów iglastych, stepów, jak i na obszarach podmiejskich[2]. Występuje na wysokości od poziomu morza do 2 500 m n.p.m w górach Tienszan oraz potencjalnie do wysokości około 4 000 m n.p.m na Wyżynie Tybetańskiej[2].
Cykl życiowy
Osobniki z gatunku borsuka azjatyckiego wydają potomstwo w okresie od połowy stycznia do połowy marca. Miot może liczyć od 1 do 5 młodych osobników. Dojrzałość płciową samice osiągają pomiędzy 13 a 14 miesiącem życia, a samce pomiędzy 12 a 15 miesiącem. Osobniki rzadko dożywają wieku 10 lat w naturze[9]. Zwierzę prowadzi nocny tryb życia[9]. Głównym składnikiem diety borsuka azjatyckiego są: owoce, orzechy, bulwy, żołędzie i uprawy zbożowe; ponadto żywi się licznymi bezkręgowcami, jajami oraz drobnymi kręgowcami (myszy, norniki, jeże)[2].
Status i znaczenie gospodarcze
Borsuk azjatycki został uznany przez IUCN za gatunek najmniejszej troski (kategoria LC)[2]. W Chinach Meles leucurus uznawany jest za gatunek krytycznie zagrożony (kategoria CE), ponieważ uważa się, że Meles leucurus w Chinach występuje tylko na obszarze Tybetu, a populacje występujące w pozostałych częściach kraju traktowane są jako Meles meles (borsuk) i nadany im został status gatunku bliskiego zagrożenia (kategoria NT). Według W.C. Wozencrafta w Chinach występuje jedynie Meles leucurus i tym samym status nadany w Chinach jest niepoprawny[2].
W Chinach, Mongolii oraz w Rosji na gatunek można legalnie polować, okres polowań w Rosji rozpoczyna się w sierpniu i kończy w listopadzie. W Chinach na obszarach objętych ochroną dochodzi do kłusownictwa[2]. Włosy Meles leucurus wykorzystywane są do produkcji włosia w pędzlach, a skóra znajduje zastosowanie w produkcji dywanów i galanterii[9].
- ↑ Meles leucurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Meles leucurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.2 (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 158. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Alexei V. Abramov: Variation of the baculum structure of the Palearctic badger (Carnivora, Mustelidae, Meles). Russian Journal of Theriology. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
- ↑ Gennady F. Baryshnikov, Andrey Yu. Puzachenko, Alexei V. Abramov: New analysis of variability of cheek teeth in Eurasian badgers (Carnivora, Mustelidae, Meles). Russian Journal of Theriology, 2002, s. 133–149.
- ↑ Naoko Kurose, Yayoi Kaneko, Alexei V. Abramov, Boripat Siriaroonrat, Ryuichi Masuda: Low genetic diversity in Japanese populations of the Eurasian badger Meles meles (Mustelidae, Carnivora) revealed by mitochondrial cytochrome b gene sequences. Zoological Science, 2001, s. 1145-1152..
- ↑ Don E. Wilson, DeeAnn M. Reeder: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference. Baltimore: 2005. ISBN 978-0801882210.
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Meles leucurus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2013-08-19]
- ↑ a b c d e Corey Oldham: Meles leucurus - Asian badger. University of Michigan - Museum of Zoology. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
- ↑ V. G. Heptner, A. A. Sludskii: Mammals of the Soviet Union. Vol. II, part 1b, Carnivores(Mustelidae). Washington: Smithsonian Institution Libraries and National Science Foundation, 2002, s. 1256–1257. ISBN 90-04-08876-8.
- ↑ V. G. Heptner, A. A. Sludskii: Mammals of the Soviet Union. Vol. II, part 1b, Carnivores(Mustelidae). Washington: Smithsonian Institution Libraries and National Science Foundation, 2002, s. 1257–1258. ISBN 90-04-08876-8.
- ↑ V. G. Heptner, A. A. Sludskii: Mammals of the Soviet Union. Vol. II, part 1b, Carnivores(Mustelidae). Washington: Smithsonian Institution Libraries and National Science Foundation, 2002, s. 1251. ISBN 90-04-08876-8.