Maryla Płońska
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie |
działaczka związkowa, bibliotekarka |
Odznaczenia | |
Maryla Płońska, właść. Maria Helena Płońska (ur. 19 sierpnia 1957 w Gdańsku, zm. 30 listopada 2011 tamże)[1] – polska działaczka opozycji demokratycznej w okresie PRL.
Życiorys
Absolwentka Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Gdańsku z 1978. W latach 1979–1980 studentka na Wydziale Chemii Politechniki Gdańskiej[1].
Od końca lat 70. działała w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Od 1978 była działaczką Wolnego Związku Zawodowego Wybrzeża. Była jednym z założycieli wydawanego w drugim obiegu pisma „Robotnik Wybrzeża”[1], w którym odpowiadała za redakcję techniczną tekstów[2], do którego również pisała teksty na tematy społeczne[3]. Współorganizowała obchody 9. rocznicy Grudnia 1970 w Gdańsku, gdzie w imieniu WZZ przemawiała pod Bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina[1]. Żądała wyjaśnienia niezwykłych okoliczności śmierci Tadeusza Szczepańskiego w marcu 1980, w związku z czym została zatrzymana przez funkcjonariuszy SB[4].
W sierpniu 1980 była uczestniczką strajku w Stoczni Gdańskiej. 7 sierpnia, wraz z Bogdanem Borusewiczem, Joanną i Andrzejem Gwiazdami, Janem Karandziejem, Aliną Pienkowską oraz Lechem Wałęsą, była współautorką odezwy, która wzywała stoczniowców do stanięcia w obronie Anny Walentynowicz[1] – dyscyplinarnie zwolnionej z pracy, na pięć miesięcy przed osiągnięciem przez nią wieku emerytalnego[5]. Od 14 sierpnia brała udział w pracach Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, uczestniczyła jako sekretarz w sformułowaniu 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego[1]. Przez niektóre źródła wymieniana jako jedna z kobiet (obok m.in. Aliny Pienkowskiej i Anny Walentynowicz), które 16 sierpnia 1980 namawiały stoczniowców do kontynuowania protestu[2]. Następnie odpowiadała za zorganizowanie biura tłumaczeń dla zagranicznych dziennikarzy[1]. Była radykalna w poglądach, zapytana przez dziennikarza o cel strajku odpowiedziała, że „Celem strajku jest obalenie systemu komunistycznego!”[2][4]. Brała udział w organizowaniu gdańskich struktur NSZZ „Solidarność”[4], po pewnym czasie wycofała się z działalności związkowej[1].
W latach 1984–1987 pracowała jako bibliotekarka na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. Od 1989 przebywała na rencie[1].
Życie prywatne
Mieszkała w tym samym bloku i na tym samym piętrze, co Joanna i Andrzej Gwiazdowie[4][2]. Miała syna[6]. Zmarła 30 listopada 2011 na skutek choroby nowotworowej[7][2]. Została pochowana na Cmentarzu Oliwskim[8].
Upamiętnienie
Jej wypowiedzi zostały wykorzystane w filmie dokumentalnym Solidarność według kobiet z 2014 roku w reżyserii Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego[9][10].
Została jedną z bohaterek gdańskiego projektu historycznego „Metropolitanka” opowiadającego o kobietach „Solidarności”, stworzonego przez Instytut Kultury Miejskiej[11].
Postanowieniem prezydenta Andrzeja Dudy z 13 marca 2018 została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności[12].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Arkadiusz Kazański: Maryla Płońska. encyklopedia-solidarnosci.pl. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ a b c d e Odeszła skromna Bohaterka. nowyobywatel.pl. [dostęp 2016-03-23].
- ↑ Leszek Biernacki: Lato ’80. wszechnica.solidarnosc.org.pl. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ a b c d Sławomir Cenckiewicz: odeszła od nas Maria Maryla Płońska. „Na zawsze pozostanie w naszych sercach”. wpolityce.pl, 1 grudnia 2011. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ Cezary Gmyz: Skromna niepokorna Anna Solidarność. rp.pl. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ Maryla Płońska. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ Uroczystości pogrzebowe Maryli Płońskiej – Gdańsk-Oliwa, 3 grudnia 2011. ipn.gov.pl. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ Uroczystości pogrzebowe Maryli Płońskiej – Gdańsk-Oliwa, 3 grudnia 2011. ipn.gov.pl, 2011. [dostęp 22 grudnia 2017].
- ↑ Bohaterki. solidarnoscwedlugkobiet.com. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ Maryla Płońska w bazie Filmweb
- ↑ Metropolitanka a historia i prawa kobiet. uczyc-sie-z-historii.pl. [dostęp 2016-03-22].
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 564.
- Członkowie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (1980–1989)
- Działacze ROPCiO
- Działacze Wolnych Związków Zawodowych
- Ludzie urodzeni w Gdańsku
- Odznaczeni Krzyżem Wolności i Solidarności
- Pochowani na Cmentarzu Oliwskim
- Polscy bibliotekarze
- Uczestnicy wydarzeń Sierpnia 1980
- Urodzeni w 1957
- Zmarli w 2011